1, 2. a) ¿Imakuna ruwayninchikmi ancha allin Jehova Dioswan allin amistad kananchikpaq? b) ¿Imaynatam yanapawasun Jehova Diospa corregisqan runakunamanta Bibliapa willakusqanqa?

“¡MAYNA sumaqmi Diospa ñawpaqninpi kayqa! Señor Diosnillaypim amparakuni ñoqallayqa” (Sal. 73:28). Kaynata nispanmi Salmo qellqaq qawachirqa Diospi hapipakusqanta. ¿Imanasqamá chaynataqa nirqa? Mana allin runakunapa hawkalla kasqankuta qawaspanmi hukmanyaspan kaynata nirqa: “Yanqapaqmi limpiakuchkani sonqoytapas”, nispa (Sal. 73:2, 3, 13, 21). Ichaqa ‘Diospa santuarionman yaykusqanmi’ yanaparqa imayna piensasqanta cambiananpaq hinaspa Jehova Dioswan amistadninta mana chinkarachinanpaq (Sal. 73:16-18). Tukuy chaykunawanmi payqa kayta yacharurqa: Jehova Dioswan allin amistad kanapaqqa, ancha allinmi serviqninkunawan hukllawakuy chaynataq Diospa niwasqanchikkunata kasukuypas (Sal. 73:24).

² Ñoqanchikpas munanchikmi Jehova Dioswan allin amistad kayta. Chaypaqqa saqekunanchikmi consejonkuna yanapawananchikta, chaynata ruwaspaqa kuyayllapaq runakunam qayllanpi kasun. Bibliam willawanchik Jehova Dios runakunatawan nacionkunata kuyakuyninpi corregispan kutirikunankupaq saqesqanmanta. Chay willakuykunaqa “yachananchikpaqmi kachkan” hinaspapas ‘yuyarichiwananchikpaqmi’ (Rom. 15:4; 1 Cor. 10:11). Chay willakuykunamanta allinta yachayqa yanapawasunmi Jehova Dios imayna kasqanmanta astawan yachanapaq, qawachiwasuntaqmi Diospa corregisqan kayqa allinninchikpaq kasqanmanta.

3. Isaias 64:8 nisqanwan Jeremias 18:1-6 nisqankuna, ¿imaynatam qawachin Jehova Dios runakunawan imapas ruway atisqanmanta? (Qaway kay paginapi kaq dibujota)

³ Bibliaqa ninmi manka ruwaq hina Jehova Dios kasqanmanta,  payqa munasqantam ruwanman runakunatawan nacionkunataqa. Isaias 64:8 nin: “Chaywanpas Dioslláy, taytaykum kunanqa kanki. Ñoqaykuqa mitu hinam kallaniku. Qanmi ichaqa manka ruraq hina kanki. Llapallaykum qampa rurasqayki kallaniku”, nispa. Manka ruwaqqa imapas munasqantam mitumantaqa ruwanman, mituqa manamá imatapas niyta atinmanchu ruwaqnintaqa. Chaynam runakunapas Diospa makinpi kanchik. Runakunaqa manamá imapas kanchikchu kaynata otaq waknata ruwaway nispa Diosta ninanchikpaqqa (leey Jeremias 18:1-6).

4. ¿Imanasqam Jehova Diosqa mana chaynallachu manka ruwaqwanqa?

⁴ Imaynam manka ruwaqpas mituwan imatapas ruwarunman, chayna kasqantam Diospas Israel nacionwan qawachirqa. Ichaqa, Jehova Diosqa manamá chaynallachu manka ruwaqwanqa. Manka ruwaqqa imapas munasqantam llinkumantaqa ruwarunman. Jehova Diosqa manamá chaynachu runakunawanqa, payqa manam pitapas allin otaq mana allin kanankupaqqa ruwanchu. Aswanqa imatapas kikinku tanteanankupaqmi saqen. Manataqmi runakunataqa hikutanchu kasukunankupaqqa. Runakunaqa kikinkumantam saqekunanku Jehova Dios yanapaykunanpaq (leey Jeremias 18:7-10).

5. ¿Imaynataq Jehova Diosqa yanapakuyninta qalaypaq mana chaskikuy munaq runakunawanqa?

⁵ Hinaptinqa, ¿imaynataq Jehova Diosqa yanapakuyninta qalaypaq mana chaskikuy munaq runakunawanqa? Wakinpiqa manka ruwaq munasqanta mana qespichiyta atispanqa, ichapas huktaña ruwananpaq chay mituta servichikunman otaq wischurunmanpas. Yaqa llapanpim chayna pasakun ruwaqnin mana allinta ruwasqanrayku. Jehova Diosmi ichaqa mana chaynachu (Deut. 32:4). Dioswan mana yanapachikuy munaq runaqa imamantapas kikinmi huchayoq. Jehova Diosqa imam munasqantam runakunawan ruwanman paykuna saqekusqankuman hina. Chayna saqekuqkunaqa allin yanapasqam kanku. Rimarisun hanaq pachaman riq cristianokunamanta, paykunaqa Diospa qayllanpi ‘kuyayllapaqñam’ kanku, huk rimaypiqa paykunatam ‘kuyapayariykurqa’. Ichaqa, Dioswan mana yanapachikuy munaqkunaqa ‘ñutupanapaq manka hinam castigopaqña’ kanku (Rom. 9:19-23).

6, 7. ¿Imaynatam Diospa corregisqanta rey David hinaspa rey Saul chaskikurqaku?

 ⁶ Jehova Diosqa consejaspanmi otaq corregispanmi runakunata yanapan. Piensarisun Israel nacionpi kamachikuq rey Saulta hinaspa rey Davidta imayna yanapasqanpi. Betsabeywan Davidpa huchapakurusqanqa, kikinpa mana allinninpaqmi karqa hinaspa hukkunapaqpas. Rey kaptinpas Jehova Diosqa corregirqam. Natantam payman kacharqa anyananpaq (2 Sam. 12:1-12). ¿Imaynatam Davidqa chaskikurqa? Hukmanyasqallaña kaspanmi sonqomanta wanakurqa, chaymi Diosqa llakipayariykurqa (leey 2 Samuel 12:13).

 ⁷ Rey Saulmi ichaqa mana chaskikurqachu Diospa corregisqantaqa. Paytam willakuq Samuelnintakama kamachirqa Amalec casta runakunata tukuy imantinta chinkachinanpaq. Ichaqa, chay kamachisqanta mana kasukuspanmi mana wañuchirqachu rey Agagta hinaspa allinnin animalkunatapas. ¿Imanasqa? Yaqapaschá allin reqsisqa kayta munasqanrayku (1 Sam. 15:1-3, 7-9, 12). Jehova Diosqa Samueltam kacharqa Saulman rispan anyananpaq. Chay anyasqanta Saul chaskikuspan Dios yanapaykunanta saqekunanmantaqa, manam munarqachu. Aswanqa chay anyasqanta mana kaqpaqpas hapispanmi nirqa chay animalkuna Diosman ofrecenankupaq allin kasqanmanta. Chaymi Jehova Diosqa rey kasqanta qepancharurqa hinaspapas  manañam chaymanta qepamanqa amistadninñachu karqa (leey 1 Samuel 15:13-15, 20-23).

8. ¿Imatam yachachwan Israel nacionta Dios corregiptin imayna kasqankumanta?

⁸ Jehova Diosqa saqenmi lliw nacionkunapas paypa yanapasqan kanankupaq. 1513 watapim (c.t.ñ.), Israel runakunaqa Dioswan huk contratota ruwarqaku Egipto nacionmanta chayllaraq lloqsiramuspanku. Israel nacionmi akllasqan llaqta karqa, chaymi Diospa makinpi karqaku paypa yanapasqan kanankupaq. Israel runakunam ichaqa Diospa qayllanpi mana allinkunata ruwarqaku, wakinpiqa yupaychaqkuraqmi huk nacionkunapa taytacha-mamachankunata. Jehova Diosmi ichaqa sapa kuti willakuqninkunata paykunaman kacharqa anyananpaq, ichaqa manamá kasukurqakuchu (Jer. 35:12-15). Mana kasukusqankuraykum castigasqa karqaku. Ñutupanapaq manka hinam, Israel nacionpi chunka ayllukunaqa Asiria nacionwan puchukachisqa karqaku. Wakin iskay ayllukunañataqmi Babilonia nacionwan. ¿Imatam kaymanta yachachwan? Jehova Dioswan yanapasqa kayta munaspaqa saqekunanchikmi.

9, 10. ¿Imaynatam Ninive llaqtapi runakunaqa Diospa willakuyninta chaskikurqaku?

⁹ Jehova Diosqa saqerqataqmi Ninive llaqtapas yanapakuyninta chaskinanpaq. Diosmi Jonasta nirqa: “Ninive sutiyoq hatun llaqtaman rispayá chaypi yachaqkunapa contranpi willakamuy: Paykunapa mana allin rurasqankuqa castiganapaq hinaña  kasqantam qawachkani”, nispa. Arí, Ninive llaqtaqa puchukachisqa kananpaqmi kachkarqa (Jon. 1:1, 2; 3:1-4).

¹⁰ Ichaqa, chayta Jonas willaptinmi “Ninive llaqtapi yachaqkunaqa Diospa nisqanpi creerqaku. Paykunaqa hatunpas-taksapas ayunaspankum luto pachakunawan churakurqaku”. Ninive llaqtapa reyninpas tiyananmanta sayariruspanmi “pachankunatapas horqokuruspan luto pachawanña churakurqa hinaspam uchpapa hawanpi tiyaykurqa”. Diospa yanapakuyninta chaskikuspanku wanakusqankuraykum, Jehova Diosqa pampachaykurqa (Jon. 3:5-10).

11. ¿Imatam yachachwan Israel runakunawan hinaspa Ninive runakunawan Jehova Dios imayna kasqanmanta?

¹¹ Israel runakuna Diospa llaqtan kaspanpas corregisqam karqa. Ninive llaqtapi runakunaqa manamá Diospa llaqtanchu karqa, chaywanpas paykunaqa saqekurqakum Dios yanapananta. Chaymi Diosqa llakipayaykuspan mana puchukachirqachu. Qawasqanchikman hinaqa, Jehova Diosqa “manam pimanpas sayapakunchu”, payqa lliw runakunatam ruwasqankuman hina corregin (Deut. 10:17).

12, 13. a) ¿Imanasqam Diosqa tanteasqanta cambian pipas yanapananta saqekuptinqa? b) Jehova Dios wakinpi pesakusqanqa, ¿imatam paymanta qawachiwanchik?

¹² Jehova Diosqa imapas tanteasqantam cambiayta atinman runakuna kawsayninkupi cambiaptinkuqa. Bibliaqa willakunmi ‘Saulta reypaq churarusqanmanta’ Dios pesakusqanta (1 Sam. 15:11). Willakuntaqmi Ninive runakuna huchankumanta wanakuptinku, castigasqa kanankupaq willakusqanmanta Jehova Dios pesakusqanta. Chaymi manaña castigarqañachu (Jon. 3:10, NM).

¹³ Hebreo rimaypi “pesakunim” niq rimayqa, tupanmantaqmi tanteasqanchikta otaq munasqanchikta cambiaywan. Jehova Diosqa Saulwan imayna kasqantam cambiarurqa, chaymi rey kananpaq churarusqanmanta qepancharurqa. Chaywanqa manamá Diosqa pantarurqachu akllasqanpiqa, aswanqa Saulmi mana iñiyniyoq rikurirurqa hinaspanmi mana kasukurqañachu. Ninive runakuna castigasqa kanankupaq willakusqanmantapas Diosqa pesakurqam, huk rimaypiqa castigananpaq tantearusqantam cambiarurqa. Jehova Diospa entiendekuq hinaspa llakipayakuq kasqanqa, anchatamá hawkayachiwanchik. Payqa huchallikuqpa wanakusqanta qawaspanmi tanteasqanta cambiayta atinman.

14. a) ¿Imaynatam Jehova Diosqa kunan tiempopi yanapawanchik? b) ¿Imaynam kananchik Dios yanapawaptinchikqa?

¹⁴ Jehova Diosqa allintam yanapawanchik Palabranwan hinaspa llaqtanwanpas (2 Tim. 3:16, 17). Chaymi ancha allin kanman chaynintakama imapas niwasqanchikta otaq corregiwasqanchikta chaskikuyninchikqa. Unay wataña bautizasqa kaspapas otaq Diospa llaqtanpi ima ruwayniyoqña kaspapas, hinallam Diospa tukuy niwasqanchikta kasukunanchik hinaspapas saqekunanchikmi munasqaman hina yanapawananchikpaq.

15, 16. a) ¿Imaynam pipas tarikunman corregisqa kasqanrayku congregacionpi imapas ruwayninta saqenan kaptinqa? Rimarimuy Dennis iñiqmasinchikmanta. b) ¿Imataq yanapawasun corregisqa kaspanchik mana hukmanyasqallaña tarikunapaq?

¹⁵ ¿Imaynatam Jehova Diosqa corregiwanchik? Wakinpiqa yachachiwanchikmi ñoqanchikmanta ima munasqanta, wakinpiñataqmi yanapawanchik piensasqanchikta cambianapaq. Chayna kaptinpas, wakinpiqa aswan corregisqam kachwan  mana allinta ruwarusqanchikrayku. Chayrayku corregisqa kaspaqa, yaqapaschá congregacionpi imapas ruwayninchikta saqena kanqa. Rimarisun congregacionpi anciano Dennis * sutiyoq iñiqmasinchikmanta. Payqa hatun huchamanmi qollqerayku wichiykurqa, chaymi corregisqa karqa. ¿Imaynam payqa tarikurqa congregacionpi manaña anciano kananpaq willakuyta uyarispan? Paymi nin: “Qalaypaq hukmanyasqam tarikurqani. Pasaq kimsa chunka watapiqa, achka ruwayniyoqmi karqani Diospa llaqtanpiqa. Precursormi karqani, servirqanim Betel wasipipas hinaspa siervo ministerial kaspaymi anciano karqani. Chaymantapas qayninpallam kimsa punchaw asambleapi chayllaraq discursota qorqani. Hinaptinmi qonqaymanta tukuy chaykuna waspiy hina chinkarurqa. Penqaypi tarikuspaypas Diospa llaqtanpi yanqapaqña kasqaytam piensarqani”, nispa.

¹⁶ Dennis iñiqmasinchikqa chay ruwasqantam saqenan karqa. Ichaqa, ¿imataq yanaparurqa llumpay hukmanyasqallaña mana tarikunanpaq? Payqa tantearurqam sapa kuti Bibliata estudiananpaq, Diosmanta willakunanpaq hinaspa lliw huñunakuykunaman rinanpaqpas. Anchatataqmi agradecekurqa iñiqmasinkunawan qellqanchikkuna kallpanchasqanmanta. Paymi nin: “2009 watapi 15 de agosto Willakuq (ñawpaqpi Llaqta Cuidaq) qellqapi lloqsimuq ‘¿Munawaqchu congregacionpi llamkaynikita kaqmanta chaskiyta?’ niq yachachikuymi, mañakusqayta Dios uyarispan ñoqapaq qellqarachimunmanpas hina karqa”, nispa. Chaypim Dennis iñiqmasinchikqa yacharurqa iñiyninta astawan kallpanchananpaq tiemponta servichikunanmanta. Corregisqa kasqanqa manam yanqapaqchu karqa, tiempopa risqanman hinam kaqmanta siervo ministerial karqa.

17. ¿Imaynatam huchallikuqta yanapanman Diospa llaqtanmanta qarqosqa kasqanqa? Rimarimuy Robertmanta.

¹⁷ Diospa llaqtanmanta qarqosqa kaypas qawachinmi Diospa corregiwasqanchikta. Chayna ruwasqanwanmi Diosqa mana allinkunamanta serviqninkunata waqaychan, huchallikuqtapas yanapanmanmi wanakunanpaq (1 Cor. 5:6, 7, 11). Robert iñiqmasinchikmi yaqa 16 wata Diospa llaqtanmanta qarqosqa karqa. Chay tiempopim tayta-mamanwan wawqe-paninkunapas, allinta kasukurqaku huchallikuqkunawan mana hukllawakunapaq hinaspa mana rimaykuyllapas-rimaykunapaq Bibliapa kamachisqanta. Kunanqa achka watañam Diospa llaqtanpi kachkan hinaspapas ñawparichkanmi iñiyninpi. Diospa llaqtanman unay watamantaña kutimunanpaq ima kallpancharusqanmanta tapuptinkum, payqa nirqa huchallikuqkunawan mana hukllawakunapaq Bibliapa kamachisqanta familian kasukusqan allinta yanaparusqanmanta. Nirqataqmi: “Sichu familiay ñoqawan hukllawakunmanku karqa otaq imayna tarikusqayta yachayta munaspanku imallapipas hukllawakunmanku karqa hinaptinqa, chayllawanmi hawkalla tarikuyman karqa. Yaqapaschá chayrayku mana kallpanchasqachu tarikuyman karqa Diosman kutirikunaypaq”, nispa.

18. ¿Imayna mitu hinataq Diospa makinpi kananchik?

¹⁸ Yaqapaschá ñoqanchikqa mana necesitanchikchu chayna corregisqa kaytaqa. Ichaqa, ¿imayna mitu hinataq kasun Diospa makinpi? ¿Imaynam kasun Dios corregiwaptinchikqa? ¿David hinachu kasun icha Saul hinachu? Jehova Diosqa Taytanchikmi, chaymi mana qonqananchikchu kayta: “Diosqa kuyasqan runatam corregin. Taytapas kuyasqan churinta castigachkaq hinam payqa corregin”. Hinaptinqa, amayá qepanchasunchu Jehova Diospa corregiwasqanchiktaqa (Prov. 3:11, 12).