“Twebeni, Ni Lilali Ifi fintu Fikabako?”

“Cinshi tukeshibilako ukuti e po muli no kuti icalo cili ku mpela?”—MAT. 24:3.

KUTI MWAYASUKA SHANI?

Bushe ifyacitike ilyo kwali ubucushi bukalamba mu nshita ya batumwa fyapalana shani ne fikacitika ku ntanshi?

Bushe icilangililo ca mpaanga ne mbushi cakuma shani ifyo tumona umulimo wa kushimikila?

Ukulingana na Mateo icipandwa 24 na 25, ni lilali Yesu akesa?

1. Nga filya cali ku batumwa, finshi na ifwe tufwaisha ukwishiba?

ILYO Yesu ali mupepi no kupwisha umulimo wakwe pano isonde, abasambi bakwe balefwaisha ukwishiba ifyo ifintu fikaba ku ntanshi. E ico ilyo kwashele fye inshiku ishinono ukuti afwe, abatumwa bakwe bane bamwipwishe ukuti: “Ni lilali ifi fintu fikabako, kabili cinshi tukeshibilako ukuti e po muli no kuti icalo cili ku mpela?” (Mat. 24:3; Marko 13:3) Pa kwasuka, Yesu alandile pa kusesema ukwalembwa muli Mateo icipandwa 24 na 25. Muli uku kusesema Yesu asobele ifintu ifingi ifyacindama. Ifyo alandile fyalicindama nga nshi kuli ifwe pantu na ifwe tulafwaya sana ukwishiba ifyo ifintu fikaba ku ntanshi.

2. (a) Pa myaka iingi, finshi bamunyinefwe abasubwa bafwaya ukwishiba bwino bwino? (b) Mepusho nshi yatatu ayo twalalandapo?

² Pa myaka iingi, bamunyinefwe abasubwa abapeelwa umulimo wa kutungulula balisambilila sana pa kusesema kwa kwa Yesu ukulanda pa nshiku sha kulekelesha. Bafwaya ukwishiba bwino ilyo amashiwi Yesu alandile yakafikilishiwa. Pa kuti tumfwikishe ubulondoloshi bupya pa fyo twaishibe kale, natulande pa fipusho fitatu. Ni lilali “ubucushi bukalamba” bukatendeka? Ni lilali Yesu akapingula “impaanga” ne “mbushi”? Ni lilali Yesu “akesa”?—Mat. 24:21; 25:31-33.

NI LILALI UBUCUSHI BUKALAMBA BUKATENDEKA?

3. Finshi twaishibe kale pa bucushi bukalamba?

³ Pa myaka iingi, twaishibe ukuti ubucushi bukalamba bwatendeke mu 1914 ilyo kwali Inkondo ya Calo iya Kubalilapo no kuti Yehova ‘alipifye shilya nshiku’ mu 1918 ilyo inkondo yapwile pa kuti abashalapo bengakwata ishuko lya kushimikila imbila nsuma ku nko shonse. (Mat. 24:21, 22) Nga bapwisha ukushimikila, ukuteka kwa kwa Satana kukonaulwa. E ico twalemona ukuti ubucushi bukalamba bwali mu fiputulwa fitatu: Ica kubalilapo catendeke mu 1914 ukufika mu 1918, ica bubili ca kuti ubucushi bwali no kwipifiwa mu 1918  ukuya ku ntanshi, kabili ica butatu ubucushi bwali no kupwa pa Armagedone.

4. Finshi twailwike ifyalengele ukuti tumfwikishe ukusesema kwa kwa Yesu pa nshiku sha kulekelesha?

⁴ Lelo pa numa ya kubebeta sana ukusesema kwa kwa Yesu, twaishileiluka ukuti fimo ifyo Yesu asobele pa nshiku sha kulekelesha fyali no kufikilishiwa mu mbali shibili. (Mat. 24:4-22) Ukufikilishiwa kwa kubalilapo kwacitike mu Yudea ukutendeka mu 33 C.E. ukufika mu 70 C.E., kabili ukwa bubili kukacitika mu calo fye conse mu nshiku shesu. Ukwishiba bwino ifi kwalengele ukuti twaluke mu fingi ifyo twaishibe. *

5. (a) Ni nshita nshi iya-afya iyatendeke mu 1914? (b) Mu nshita ya batumwa, ni mu myaka nshi ilyo kwali “ubucushi ubwaba ngo kucula kwa pa kupaapa”?

⁵ Twaishileiluka no kuti iciputulwa ca kubalilapo ica bucushi bukalamba tacatendeke mu 1914. Mulandu nshi? Pantu ukusesema kwa mu Baibolo kulangilila ukuti ubucushi bukalamba tabwakatendekele ne nkondo ya fyalo, lelo bukatendeka no kusansa imipepele ya bufi. E ico, ifyatendeke ukucitika ukutula mu 1914 tafyali e kutendeka kwa bucushi bukalamba, lelo fyali ‘kutendeka kwa bucushi ubwaba ngo kucula kwa pa kupaapa.’ (Mat. 24:8) Ubu ‘bucushi ubwaba ngo kucula kwa pa kupaapa’ bwalilingana ne fyacitike mu Yerusalemu na mu Yudea ukutula mu 33 C.E. ukufika mu 66 C.E.

6. Cinshi tukeshibilako ukuti ubucushi bukalamba nabutendeka?

 ⁶ Cinshi tukeshibilako ukuti ubucushi bukalamba nabutendeka? Yesu asobele ukuti: “Ilyo mukamona ica bunani icileta ubonaushi, icalandilwe muli kasesema Daniele, cili mu ncende ya mushilo, (uulebelenga eluke) e lyo abakaba mu Yudea bakatendeke ukufulumukila ku mpili.” (Mat. 24:15, 16) Ukufikilishiwa kwa kubalilapo ukwa mashiwi ya kuti “icili mu ncende ya mushilo” kwacitike mu 66 C.E., ilyo abashilika abena Roma (abaali “ica bunani”) basanshile Yerusalemu ne tempele (icifulo ico  abaYuda balemona ukuti ca mushilo). Ukufikilishiwa kwa bubili ukukalamba, kukacitika lintu United Nations (“ica bunani” ca muno nshiku) akasansa imipepele yonse iya batila Bena Kristu (iyo bamona ukuti ya mushilo) na Babiloni Mukalamba yonse. Uku kusansa e ko na Ukusokolola 17:16-18 kulandapo. Uku kusansa e kukaba intendekelo ya bucushi bukalamba.

7. (a) Bushe abantu bapuswike shani mu nshita ya batumwa? (b) Finshi tule-enekela ukucitika ku ntanshi?

 ⁷ Yesu asobele no kuti: ‘Shilya nshiku shikepifiwa.’ Umuku wa kubalilapo ilyo aya mashiwi yafikilishiwe ni mu 66 C.E. ilyo abashilika abena Roma ‘baipifye’ ukusansa kwabo. Lyena, Abena Kristu basubwa abali mu Yerusalemu na mu Yudea balifulumwike pa kuti bapusuke. (Belengeni Mateo 24:22; Mal. 3:17) E ico, cinshi tule-enekela ukuti e cikacitika mu bucushi bukalamba? Yehova ‘akepifya’ ukusansa uko United Nations akasansa imipepele ya bufi, takaleke ukuti imipepele ya cine ikonawilwe pamo ne mipepele ya bufi. Ici cikalenga ukuti abantu ba kwa Lesa bakapusuke.

8. (a) Finshi fikacitika ilyo iciputulwa ca kubalilapo ica bucushi bukalamba capita? (b) Ni lilali nalimo uwa kulekeleshako muli ba 144,000 akafwa no kuyapokelela icilambu cakwe ku muulu? (Moneni Ifyebo na Fimbi pa mpela ya cipande.)

  ⁸ Cinshi cikacitika ilyo iciputulwa ca kubalilapo ica bucushi bukalamba capita? Amashiwi Yesu alandile yalanga ukuti, pali no kupitako inshita ilyo Armagedone ishilatendeka. Finshi fikalacitika muli iyo nshita? Icasuko caba pali Esekiele 38:14-16 na Mateo 24:29-31. (Belengeni.) * Pa numa ya bucushi bukalamba kukaba Armagedone, nga filya cali ilyo Yerusalemu yaonawilwe mu 70 C.E. (Mal. 4:1) Apo Armagedone ikaba e mpela ya bucushi bukalamba, ifikacitika mu bucushi bukalamba fintu ‘ifishatala afibako ukutula pa ntendekelo ya ba pano calo.’ (Mat. 24:21) Ilyo Armagedone ikapita, e lyo ukuteka kwa kwa Kristu ukwa Myaka Ikana Limo kukatendeka.

9. Bushe ukusesema kwa kwa Yesu pa bucushi bukalamba kwakuma shani ababomfi ba kwa Yehova?

 ⁹ Uku kusesema ukulanda pa nshiku sha kulekelesha kulatukosha sana. Mulandu nshi? Pantu kulenga twashininkisha ukuti nangu tukabe na mafya ya musango nshi, Yehova akapususha abantu bakwe nge bumba mu bucushi bukalamba. (Ukus. 7:9, 14) Ne cacindamisha ca kuti, tulasekelela pantu pa Armagedone Yehova akalenga cikeshibikwe ukuti e walinga ukuteka kabili akalenga ne shina lyakwe ukuba ilya mushilo.—Amalu. 83:18; Esek. 38:23.

NI LILALI YESU AKAPINGULA IMPAANGA NE MBUSHI?

10. Bushe kale twaishibe ukuti ni lilali abantu batendeke ukubapingula ukuti ni mpaanga nelyo imbushi?

¹⁰ Natulande nomba pa nshita ilyo ukusesema na kumbi ukwa kwa Yesu kukafikilishiwa, uko alandilepo ilyo alelanda pa kupingula impaanga ne mbushi. (Mat. 25:31-46) Kale twalemona ukuti ukupingula abantu ukuti ni mpaanga nelyo imbushi kwali no kuba mu nshiku sha kulekelesha ukutula mu 1914 no kuya ku ntanshi. E co twasondwelele ukuti bonse abakaana ukumfwa ku bukombe bwa Bufumu ni mbushi kabili nga bafwa ilyo ubucushi bukalamba bushilatendeka tabakabushiwe.

11. Mulandu nshi twingalandila ukuti ukupingula abantu ukuti ni mpaanga nelyo imbushi takwatendeke mu 1914?

¹¹ Mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa mu 1995 mwali ubulondoloshi ubupya pa mashiwi yaba pali Mateo 25:31, apatila: “Ilyo Umwana wa muntu akesa no bucindami bwakwe, na bamalaika bonse pamo nankwe, e lyo akekala pa cipuna cakwe ica bufumu kabili ica bukata.” Lwalondolwele ukuti mu 1914 e lyo Yesu aishileba Imfumu ya Bufumu bwa kwa Lesa, lelo ‘taikele pa cipuna cakwe ica bufumu kabili ica bukata’ ku kupingula “inko shonse.” (Mat. 25:32; linganyeniko Daniele 7:17.) Lelo icilangililo ca mpaanga ne mbushi cilondolola Yesu ukuti ni kapingula. (Belengeni Mateo 25:31-34, 41, 46.) Apo Yesu aali talatendeka ukupingula inko shonse mu 1914, ninshi te muli uyu mwaka atendeke ukupingula abantu ukuti ni mpaanga nelyo imbushi. * Nomba ni lilali Yesu ali no kutendeka ukupingula?

12. (a) Ni lilali Yesu akapingula inko shonse umuku wa kubalilapo? (b) Finshi fikacitika ifyalembwa pali Mateo 24:30, 31 na Mateo 25:31-33, 46?

  ¹² Ifyo Yesu asobele pa nshiku sha kulekelesha filangilila ukuti pa numa ya konaulwa kwa mipepele ya bufi e lyo Yesu akapingula inko shonse umuku wa kubalilapo. Nga fintu tulandilepo mu  paragrafu 8, fimo ifikacitika pali ilya nshita fyalembwa pali Mateo 24:30, 31. Nga mwabebeta ifi fikomo, mwalamona ukuti ifyo Yesu asobele ukuti fikacitika fyalipalana na filya alandile mu cilangililo ca mpaanga ne mbushi. Ku ca kumwenako, atile, Umwana wa muntu akesa no bucindami bwakwe na bamalaika; imitundu yonse ne nko shonse shikalonganikwa; abo akapingula ukuti ni mpaanga ‘bakenuna imitwe yabo’ pantu bakapokelela “umweo wa muyayaya.” * Abo akapingula ukuti ni mbushi ‘bakaloosha nga nshi,’ pantu bakeshiba ukuti “bakonaulwa umuyayaya.”—Mat. 25:31-33, 46.

13. (a) Ni lilali Yesu akapingula abantu ukuti ni mpaanga nelyo imbushi? (b) Bushe ukwishiba ifi kufwile ukukuma shani ifyo tumona umulimo wa kushimikila?

 ¹³ Kanshi kuti twasondwelela ukuti ilyo Yesu akesa mu nshita ya bucushi bukalamba, e lyo akapingula abantu ba mu nko shonse ukuti ni mpaanga nelyo imbushi. Lyena pa Armagedone, ilyo ubucushi bukalamba bukafika ku mpela, abo bakapingula ukuti ni mbushi “bakonaulwa” umuyayaya. Bushe ukwishiba ifi kufwile ukukuma shani ifyo tumona umulimo wa kushimikila?  Tufwile ukulaumona ukuti walicindama. Ilyo ubucushi bukalamba bushilatendeka, abantu bacili nabakwata inshita ya kwaluka no kutendeka ukwenda pa musebo uunono nga nshi ‘uuya ku bumi.’ (Mat. 7:13, 14) Kwena pali ino nshita, abantu kuti bamoneka kwati ni mpaanga nelyo imbushi. Lelo tufwile ukulaibukisha ukuti mu bucushi bukalamba e lyo abantu bakapingulwa ukuti ni mpaanga nelyo imbushi. Kanshi, tufwile ukutwalilila ukushimikila imbila nsuma ya Bufumu ku bantu abengi sana.

NI LILALI YESU AKESA?

14, 15. Fikomo nshi fine ifilanda pa kwisa kwa kwa Kristu nga Kapingula?

¹⁴ Bushe ifi twasambilila filelanga ukuti muli uku kusesema kwa kwa Yesu, kuli ubulondoloshi ubupya pa nshita na fimbi ifyo asobele fikafikilishiwa? Natumone.

¹⁵ Ilyo Yesu alelanda pa kusesema kwaba pali Mateo 24:29 ukufika ku 25:46, alandile sana pa fikacitika muli shino nshiku sha kulekelesha na mu bucushi bukalamba ubuleisa. Muli ili lembo Yesu alandile pa ‘kwisa’ kwakwe imiku 8. Ilyo alelanda pa bucushi bukalamba atile: ‘Bakamona Umwana wa muntu aleisa pa makumbi.’ “Tamwaishiba ubushiku ubo Shikulwinwe akesamo.” “Pa nshita mushenekele, e po Umwana wa muntu akesa.” Kabili ilyo Yesu alelanda pa cilangililo ca mpaanga ne mbushi atile: “Umwana wa muntu akesa no bucindami bwakwe.” (Mat. 24:30, 42, 44; 25:31) Ifi fikomo fine filanda pali Kristu ilyo akesa mu kupingula. Fikomo nshi fimbi fine muli ili lembo ifilanda pa kwisa kwa kwa Yesu?

16. Fikomo nshi fimbi ifilanda pa kwisa kwa kwa Yesu?

¹⁶ Ilyo Yesu alelanda pa musha wa cishinka kabili uwashilimuka, atile: “Wa nsansa uyo musha nga shikulu wakwe pa kwisa amusanga alecita ifyo.” Mu cilangililo Yesu alandile ica banacisungu, atile: “Awe ilyo baleya mu kushita, shibwinga alifikile.” Mu cilangililo ca matalanti, Yesu atile: “Ilyo papitile inshita ntali, shikulu wa balya basha aliishile.” Mu cilangililo cimo cine ica matalanti, shikulu atile: ‘Ine pa kwisa nkapokelela ishandi.’ (Mat. 24:46; 25:10, 19, 27) Bushe ifi fikomo fine, filelanda ukuti ni lilali Yesu akesa?

17. Bushe kale twaishibe ukuti ukwisa ukwalandwapo pali Mateo 24:46 kwacitike lilali?

 ¹⁷ Kale, twalandile mu mpapulo shesu ukuti ifi fikomo fine ifyo twalandapo mu kulekelesha filanda pa kwisa kwa kwa Yesu mu 1918. Ku ca kumwenako, tontonkanyeni pa mashiwi Yesu alandile pa “musha wa cishinka kabili uwashilimuka.” (Belengeni Mateo 24:45-47.) Twaishibe ukuti ‘ukwisa’ ukwalandwapo mu cikomo 46 ni lilya Yesu aishile mu 1918 mu kuceeceeta abasubwa e lyo no kuti mu 1919 asontele umusha ukuba kangalila pa fyuma fyonse ifya kwa Shikulu. (Mal. 3:1) Lelo pa numa ya kubebeta na fimbi pa kusesema kwa kwa Yesu, natumona ukuti tufwile ukwaluka mu fyo twaishibe pa nshita uku kusesema kukafikilishiwa. Mulandu nshi twalandila ifi?

18. Bushe ukubebeta amashiwi yonse aya kusesema aya kwa Yesu kwalenga twasondwelela finshi pa kwisa kwakwe?

 ¹⁸ Ifikomo ifyatangilila icikomo 46 ifyalanda pa ‘kwisa’ kwa kwa Yesu, filanda pa nshita ilyo Yesu akesa ku kupingula mu bucushi bukalamba. (Mat. 24:30, 42, 44) Na kabili, nga fintu twacisambilila mu  paragrafu 12, ‘ukwisa’ kwa kwa Yesu ukwalandwapo pali Mateo 25:31 kulosha ku nshita imo ine ilyo akesa mu kupingula. E co kuti twatila, ukwisa kwa kwa Yesu ku kusonta umusha wa cishinka ku kuba kangalila pa fyuma fyakwe fyonse, uko Mateo 24:46, 47 yalandapo, na ko kukacitika ku ntanshi ilyo ubucushi bukalamba bukesa. Ukubebeta amashiwi yonse ayo Yesu alandilepo muli uku kusesema, kwalenga twashininkisha ukuti ifi ifikomo 8 ifilanda pa kwisa kwakwe filosha ku nshita ya ku ntanshi ilyo akesa mu kupingula mu bucushi bukalamba.

19. Kwaluka nshi uko twasambililapo, kabili fipusho nshi tukasuka mu fipande fikonkelepo?

¹⁹ Bushe finshi twasambilila? Pa ntendekelo ya cino cipande, twacipusha amepusho yatatu. Ica kubalilapo, twasambilila ukuti ubucushi bukalamba tabwatendeke mu 1914 lelo bukatendeka ilyo United Nations akasansa Babiloni Mukalamba. Twasambilila no mulandu ukupingulwa kwa mpaanga ne mbushi kushatendekele mu 1914 lelo ukuti kukatendeka mu bucushi bukalamba. Na pa kulekelesha, twamona ukuti Yesu tasontele umusha wa cishinka ukuba kangalila pa fyuma fyakwe fyonse mu 1919 lelo akamusonta mu bucushi bukalamba. Kanshi icasuko ku fipusho fitatu ifyo twasambililapo ca kuti fyonse fikacitika ku ntanshi ilyo ubucushi bukalamba bukesa. Bushe ukwishiba uku kwaluka kufwile kwalenga twaishiba finshi fimbi pa cilangililo ca musha wa cishinka? Kabili finshi tufwile ukwishiba pa filangililo na fimbi ifyo Yesu alandilepo ifilefikilishiwa muli shino nshiku sha ku mpela? Tukasuka ifi fipusho fyacindama mu fipande fikonkelepo.

IFYEBO NA FIMBI: (Nga mwafika muli paragrafu umuli inambala iili pe samba, belengeni ne fi fyebo nga filya fine mubelenga apali futunoti.)

[Amafutunoti]

[Ifipusho]

[Charti pe bula 4, 5]

UBUCUSHI BUKALAMBA NE FIKACITIKA PA NUMA

IFYO FIKAFIKILISHIWA

INSHIKU SHA KULEKELESHA

IFYACITIKE MU NSHITA YA BATUMWA IFYAPALANA NE FIKACITIKA KU NTANSHI

United Nations (“ica bunani”) akasansa imipepele iya batila Bena Kristu (“incende ya mushilo”) ne mipepele yonse iya bufi (Ukus. 17:16-18)

UKONAULWA KWA MIPEPELE YA BUFI

Abashilika abena Roma (“ica bunani”) basanshile Yerusalemu ne tempele (“incende ya mushilo”)

“Ica bunani . . . cili mu ncende ya mushilo” (Mat. 24:15, 16)

(Moneni  paragrafu 6)

Yehova ‘akepifya’ ukusansa uko United Nations akasansa imipepele ya bufi;

Abantu ba kwa Lesa bakapusuka

Abashilika abena Roma balipifye ukusansa; Abena Kristu mu Yerusalemu na mu Yudea balifulumwike

“Pa mulandu wa basalwa, isho nshiku bakashipifya” (Mat. 24:22)

(Moneni  paragrafu 7)

UBUTALI BWA NSHITA UBO TUSHAISHIBA

Yesu akapingula abantu ba mu nko shonse ukuti ni mpaanga nelyo imbushi (Mat. 25:31-46)

(Moneni  amaparagrafu 12 na 13)

INSHITA ILYO ARMAGEDONE ISHILATENDEKA

“Ilyo line pa numa ya bucushi bwa nshiku shilya . . .” (Mat. 24:29-31)

(Moneni  paragrafu 8)

Yesu akasonta umusha wa cishinka ukuba kangalila pa “fyuma fyakwe fyonse” (Mat. 24:46, 47)

(Moneni  paragrafu 18)

Ukonaula inko (Ukus. 16:16)

ARMAGEDONE

Ukonaula Yerusalemu

UKUTEKA KWA KWA KRISTU UKWA MYAKA IKANA LIMO KWATENDEKA

[Caption pe bula 7]

Ilyo ubucushi bukalamba bushilatendeka, abantu bacili nabakwata inshita ya kwaluka

(Moneni  paragrafu 13)