1. Nze antumwa, adieyi tuzolanga zaya?

VAVA salu kia Yesu ova ntoto kialwaka ku mfoko, alongoki andi bazola zaya mana mebwa kuna sentu. Muna kuma kiaki, una kiafinamanga e lumbu kia lufwa lwandi, ntumwa zandi yá banyuvula vo: “Nkia ntangwa mekal’o mambu mama; nki i sinsu mpe kia ngiz’aku, ye mbaninu a tandu?” (Mat. 24:3; Maku 13:3) Muna mvutu kabavana, Yesu wasakula ungunza owu wasonama muna Matai kapu kia 24 ye 25. Muna ungunza wau, Yesu wasakula mambu mayingi mebwa. E mvovo miandi nsasa mina kwa yeto, kadi tuzolanga mpe zaya mana mebwa kuna sentu.

2. (a) Nkia diambu tuvavanga toma bakula tuka kolo? (b) Nkia yuvu tatu tubadika?

² Tuka kolo, selo ya Yave belongokanga ye sungididi kiawonso ungunza wa Yesu mu kuma kia lumbu yambaninu yo lomba lusadisu lwa Nzambi muna sambu kimana babakula ungunza wau. Bevavanga toma bakula e ntangwa ilungana e mambu kayika o Yesu muna ungunza wandi. Elongi diadi divana mvutu za yuvu tatu: Nkia ntangwa e ‘mpasi zayingi’ ziyantika? Nkia ntangwa o Yesu kefundisa “mameme” ye “nkombo”? Nkia ntangwa Yesu ‘kekwiza’?—Mat. 24:21; 25:31-33.

3. Entete, nkia umbakuzi twakala wau mu kuma kia mpasi zayingi?

³ Se vioka mvu miayingi, edi twabanzanga vo e mpasi zayingi mu mvu wa 1914 zayantika muna Vit’Antete ya Nz’Amvimba. Twabanzanga mpe vo Yave ‘wakufika e lumbu yayina’ muna mvu wa 1918 vava kiafokoka e vita kimana e nsadiswa y’akuswa bavwa elau dia samuna nsangu zambote kwa zula yawonso. (Mat. 24:21, 22) Vava kifokoka e salu kia samuna nsangu zambote, luyalu lwa Satana lufwaswa. Muna kuma kiaki, twabanzanga vo e mpasi zayingi mu kolo tatu zikala: Vekala ye lubantiku (1914-1918), e mpasi zayingi zivunzakana (tuka 1918 yamu wau), zifokoka muna Armangedo.

4. Nkia zayi watusadisa mu toma bakula ungunza wa Yesu mu kuma kia lumbu yambaninu?

⁴ Vava twatoma fimpa ungunza wa Yesu, twabakula vo makaka mena muna ungunza wa Yesu mu kuma kia lumbu yambaninu ndungana zole melungana. (Mat. 24:4-22) Ungunza wau walungana mu nkumbu antete muna tandu kiantete kuna zunga kia Yuda. Kansi usinga lungana diaka mu lumbu yeto mu nza yawonso. O zayi wau watwasa umbakuzi wakaka. *

5. (a) Nkia kolo kiayantika muna mvu wa 1914? (b) E kolo kiaki betela kina ye nkia kolo muna tandu kiantete?

⁵ Twabakula mpe vo e kunku kiantete kia mpasi zayingi ke kiayantika muna mvu wa 1914 ko. Ekuma? E kuma kadi ungunza wa Nkand’a Nzambi usonganga vo e mpasi zayingi ke ziyantikila mu vita ko vana vena zula, kansi muna lufwasu lwa nsambil’aluvunu. Muna kuma kiaki, e mambu mayantika vangama muna mvu wa 1914 ke masonga lubantiku lwa mpasi zayingi ko, kansi “lubantiku lua nsongo.” (Mat. 24:8) E “nsongo” miami betela miakala ye mambu mabwa muna Yerusaleme ye Yuda tuka muna mvu wa 33 yakuna mvu wa 66 wa Tandu Kieto.

6. Nkia sinsu kisonga vo e mpasi zayingi ziyantikidi?

 ⁶ Nkia sinsu kisonga vo e mpasi zayingi ziyantikidi? Yesu wavova vo: “Vava numon’e ma kia uzumbu kiangemi, kina kiayikwa muna Daniele wa ngunza, kitongamene vana fulu kiavauka (on’otanga wo, mbula kabadika wo), ozevo, ana bena muna Yuda, mbula batinina kuna miongo.” (Mat. 24:15, 16) Muna ndungana yantete, o ‘tongama vana fulu kiavauka’ diavangama muna mvu wa 66 wa Tandu Kieto, vava makesa ma Roma (“ma kiangemi”) mazunga Yerusaleme ye tempelo (fulu kiavauka kuna kwa Ayuda). Muna ndungana yansuka, o ‘tongama’ kwaku kuvangama vava kintwadi kia Nações Unidas (“ma kiangemi” mu lumbu yeto) kifwasa Kikristu kia Kimpangila (eki kibadikilwanga vo kiavauka kwa Akristu aluvunu) kumosi ye nsambila zakaka za Babele Anene. Lufwasu lwalu luyikwanga mpe muna Lusengomono 17:16-18. Ediadi disonga vo mpasi zayingi ziyantikidi.

7. (a) Aweyi mioyo mia wantu miavuluzilwa muna tandu kiantete? (b) Adieyi disinga vangama kuna sentu?

 ⁷ Yesu wavova mpe vo: ‘E lumbu yayina ikufikwa.’ Muna ndungana yantete, ediadi diavangama muna mvu wa 66 wa Tandu Kieto vava makesa ma Roma ‘makufika’ e kolo kia lufwasu lwaluna. I bosi, Akristu akuswa bakala muna Yerusaleme ye Yuda batina kimana bavuluza mioyo miau. (Tanga Matai 24:22; Mal. 3:17) Ozevo, adieyi disinga vangama muna mpasi zayingi ezi zifinamanga? Yave ‘okufika’ e kolo kia lufwasu lwa nsambil’aluvunu vana moko ma Nações Unidas, kimana e nsambil’aludi yalembi fwaswa kumosi ye nsambil’aluvunu. Ediadi disonganga vo nkangu a Nzambi vuluka usinga vuluka.

8. (a) Nkia mambu mebwa vava kifokoka kunku kiantete kia mpasi zayingi? (b) Nkia ntangwa ndiona wansuka muna buka kia 144.000 ketambula nsendo andi kun’ezulu? (Tala mvovo kuna nsuk’e longi.)

 ⁸ Adieyi dibwa vava kunku kiantete kia mpasi zayingi kivioka? Mvovo mia Yesu misonganga vo kolo kivioka yavana kikwiza Armangedo. Nkia mambu mevangama muna kolo kiaki? E mvutu zasonama muna sono kia Yezekele 38:14-16 ye Matai 24:29-31. (Tanga.) * Kuna mfoko a mpasi zayingi e Armangedo ikwiza, nze dina diavangama muna lufwasu lwa Yerusaleme muna mvu wa 70 wa Tandu Kieto. (Mal. 4:1) E mpasi zayingi ezi zifokokela muna vita ya Armangedo zikala se kolo kina ‘ke kisidi kala ko tuka kuna lubantiku.’ (Mat. 24:21) Vava ­kivioka Armangedo, Luyalu lwa Kristu lw’Ezunda dia Mvu luyantika.

9. Ungunza wa Yesu mu kuma kia mpasi zayingi nkia vuvu uvananga kwa nkangu a Yave?

⁹ Ungunza wau mu kuma kia mpasi zayingi usiamisanga kikilu vuvu kieto. Ekuma? E kuma kadi ukutusonganga e ziku vo kiakala nkutu nkia mpasi zilenda kutubwila, nkangu a Yave usinga vuluka muna mpasi zayingi. (Lus. 7:9, 14) Vana ntandu, tuna ye kiese mu zaya vo muna Armangedo, Yave otundidika kimfumu kiandi yo velelesa nkumbu andi avauka.—Nku. 83:18; Yez. 38:23.

10. Entete, adieyi twabakulanga mu kuma kia kolo kifundiswa mameme ye nkombo?

¹⁰ E diambu diakaka dina muna ungunza wa Yesu i kingana kia mameme ye nkombo. Nkia ntangwa kesinga fundisa mameme ye nkombo? (Mat. 25:31-46) Entete, twabanzanga vo lufundisu lwa wantu nze mameme yovo nkombo luvangama muna kolo kia lumbu yambaninu, eki kiayantika muna mvu wa 1914 yo kwamanana yamu wau. Twakwikilanga vo awana bebembolanga nsangu za Kintinu ye bafwa vitila lubantiku lwa mpasi zayingi bafwa nze nkombo, i sia vo, kondwa kwa vuvu kia lufuluku.

11. Ekuma tulenda vovela vo lufundisu lwa wantu nze mameme yovo nkombo ke lwayantika muna mvu wa 1914 ko?

¹¹ Muna mvu wa 1995, Eyingidilu diavana nsasa yakaka ya sono kia Matai 25:31, kivovanga vo: “O Mwan’a muntu, ova kekwizila muna nkembo andi, ye mbasi zawonso [yo] yandi, i kevwanda vana kunda kia nkembo andi.” Diasasilwa vo Yesu wayadikwa se Ntinu muna Kintinu kia Nzambi muna mvu wa 1914, kansi ke mvu wau ko ‘kavwanda vana kunda kia nkembo andi’ mu fundisa “zula yawonsono.” (Mat. 25:32; tezanesa ye Daniele 7:13) Kansi, muna kingana kia mameme ye nkombo, Yesu osongwanga nze Mfundisi. (Tanga Matai 25:31-34, 41, 46.) Wau vo Yesu kayantika fundisa zula yawonso ko muna mvu wa 1914, lufundisu lwa wantu nze mameme yovo nkombo ke lwayantika mu mvu wau ko. * Ozevo, nkia ntangwa o Yesu keyantika fundisa wantu?

12. (a) Nkia ntangwa o Yesu keyantika fundisa zula yawonso? (b) Nkia mambu meyikwanga muna Matai 24:30, 31 ye Matai 25:31-33, 46?

  ¹² Ungunza wa Yesu mu kuma kia lumbu yambaninu usonganga vo oyantika fundisa zula yawonso vava kifwaswa nsambil’aluvunu. Nze una usongele e tini kia 8, mambu makaka mevangama muna kolo kiaki masonama muna Matai 24:30, 31. Avo otomene fimpa sono yayi, omona vo e mambu kasakula Yesu mu sono yayi mafwanana ye mana kayika muna kingana kia mameme ye nkombo. Kasikil’owu: Mwan’a muntu okwiza muna nkembo andi kumosi ye mbasi; makanda ye zula yawonso ilungalakeswa; awana befundiswa nze mameme ‘bezangula ntu miau’ mu kuma kia nsendo a “moyo a mvu ya mvu” bevwa. * Awana befundiswa nze nkombo ‘bezazana ye ntantu’ mu kuma kia “tumbu kia mvu ya mvu” betambula.—Mat. 25:31-33, 46.

13. (a) Nkia ntangwa o Yesu kefundisa wantu nze mameme yovo nkombo? (b) Umbakuzi wau adieyi ulenda vanga muna mpila tubadikilanga e salu kieto kia samuna nsangu zambote?

¹³ Adieyi tubakwidi? O Yesu ofundisa wantu a zula yawonso nze mameme yovo nkombo vava kekwiza muna kolo kia mpasi zayingi. I bosi, muna Armangedo, kuna mfoko a mpasi zayingi, awana bena nze nkombo bevewa ‘tumbu kia mvu ya mvu.’ O umbakuzi wau adieyi ulenda vanga muna mpila tubadikilanga e salu kia umbangi? Utusadisi mu zaya o mfunu a salu kieto kia samuna nsangu zambote. Yavana kiyantika mpasi zayingi, wantu bakinu ye ntangwa ya soba ngindu zau yo yantika kangalela muna nzila yambatakani ‘ifilanga ku moyo.’ (Mat. 7:13, 14) O unu, wantu balenda songa e fu ifwananene y’eyi ya meme yovo ya nkombo. Kansi, tufwete sungamena vo muna kolo kia mpasi zayingi kaka i tusinga zaya awana bena nze mameme y’awana bena nze nkombo. Muna kuma kiaki, tuvwidi kuma kiasikila mu kwamanana vana o wantu elau dia wá yo tambulwila e nsangu za Kintinu.

14, 15. Nkia sono yá iyikanga ngiz’a Kristu nze Mfundisi?

¹⁴ Nga vena ye diambu diakaka muna ungunza wa Yesu disonganga o mfunu wa singika umbakuzi weto mu kuma kia ntangwa ivangama mambu makaka? Mambu mayikwa mu ungunza wau mevananga e mvutu. Yambula twazaya mu nkia mpila.

¹⁵ Muna ungunza wandi wasonama muna Matai 24:29–25:46, entete Yesu wayika mana mebwa mu lumbu yayi yambaninu ye muna kolo kia mpasi zayingi. * Muna ungunza wau, Yesu nkumbu nana kayika e ‘nginz’andi.’ Muna kuma kia mpasi zayingi, wavova vo: ‘Numon’o Mwan’a muntu kekwiza vana matuti.’ “Ke nuzeye kio ko, e lumbu kikwiz’o Mfumu eno.” “Muna ntangwa ilembi yindulwa ikwiz’o Mwan’a muntu.” Muna kingana kiandi kia mameme ye nkombo, Yesu wavova vo: “O Mwan’a muntu, ova kekwizila muna nkembo andi.” (Mat. 24:30, 42, 44; 25:31) E nkumbu nyá miami miyikanga e ntangwa ina Kristu kesinga kwiza nze Mfundisi. Nkia fulu yá yakaka o Yesu kayikila e ngiz’andi muna ungunza wandi?

16. Nkia sono yakaka iyikanga e ngiz’a Yesu?

¹⁶ Muna kuma kia ntaudi akwikizi yo lulungalalu, Yesu wavova vo: “Nkwa nsambu e ntaudi ina iwanwa kwa mfumu andi vo wau ivanganga, ovo wizidi.” Muna kingana kia ndumba kumi, Yesu wavova vo: “Wau bayenda sumba, o nsompi olueke [wizidi].” Muna kingana kia talanta Yesu wavova vo: “Ova kiavioka kolo kiayingi, o mfumu a ntaudi zazin’olueke [wizidi].” Mu kingana kiau akimosi, o mfumu wavova vo: “Wau mputukidi [ngizidi], nga ntambwidi ezame.” (Mat. 24:46; 25:10, 19, 27) Nkia kolo kia ngiz’a Yesu kiyikwanga muna sono yá yayi?

17. Entete adieyi twavovanga mu kuma kia ngiz’a Yesu iyikwanga muna Matai 24:46?

¹⁷ Muna mvu miavioka, e nkanda mieto miavovanga vo e sono yá yayi yansuka ngiz’a Yesu iyikanga muna mvu wa 1918. Kasikil’owu, badika mvovo mia Yesu mu kuma kia “ntaudi akwikizi yo lulungalalu.” (Tanga Matai 24:45-47.) Edi twabakulanga vo e ngiza iyikwanga muna tini kia 46 i ntangwa ina Yesu kayiza kingula Akristu akuswa muna mvu wa 1918 mu zaya nkal’au ya kimwanda ye vava katumbika ntaudi akwikizi e kiyekwa muna salanganu yawonso ya Mfumu muna mvu wa 1919. (Mal. 3:1) Kansi, lufimpu lwakaka lwa ungunza wa Yesu lusonganga vo vena ye diambu difwete singikwa muna umbakuzi weto mu kuma kia ntangwa ivangama mambu makaka mena muna ungunza wa Yesu. Ekuma?

18. Adieyi tubakwidi muna lufimpu lwa ungunza wa Yesu mu kuma kia ngiz’andi?

 ¹⁸ Muna tini ivitidi sono kia Matai 24:46, o mvovo ‘ngiza’ uyikanga e ntangwa ina Yesu kekwiza fundisa muna kolo kia mpasi zayingi. (Mat. 24:30, 42, 44) Vana ntandu, nze una tulongokele muna  tini kia 12, e ngiz’a Yesu iyikwanga muna Matai 25:31 kolo kiau akimosi iyikanga. Muna kuma kiaki, tulenda vova vo e ngiz’a Yesu mu tumbika ntaudi akwikizi e kiyekwa muna salanganu yandi yawonso, iyikwanga muna Matai 24:46, 47, kuna sentu mpe ikala, muna kolo kia mpasi zayingi. * Elo, lufimpu lwa ungunza wa Yesu lusonganga vo e sono nana yayi ivovelanga ngiz’andi, kolo kina kesinga kwiza fundisa wantu muna mpasi zayingi iyikanga.

19. Nkia mambu tubadikidi masobele muna umbakuzi weto? Nkia yuvu ivaninwa mvutu muna malongi melanda?

¹⁹ Muna lukufi, adieyi tulongokele? Kuna lubantiku lw’elongi, yuvu tatu tuyuvwidi mu kuma kia “ntangwa” ivangama maka mambu. Diantete tubadikidi vo e mpasi zayingi ke zayantika mu mvu wa 1914 ko, kansi ziyantika vava Babele Anene ifwaswa kwa Nações Unidas. Diazole, tutomene fimpa diaka e kuma e ntangwa ina Yesu kefundisa mameme ye nkombo ke yayantika mu mvu wa 1914 ko, kansi muna kolo kia mpasi zayingi disinga vangama. Diatatu, tubakwidi vo ke mu mvu wa 1919 ko Yesu kayiza tumbika ntaudi akwikizi e kiyekwa muna salanganu yandi yawonso, kansi ediadi divangama muna kolo kia mpasi zayingi. Muna kuma kiaki, e yuvu tatu mu kuma kia “ntangwa” kolo kiau akimosi iyikanga, i sia vo, mpasi zayingi. Lufimpu lwalu nga lusobele umbakuzi weto wa kingana mu kuma kia ntaudi akwikizi? Nga lusobele umbakuzi weto mu kuma kia yingana yakaka ya Yesu ilungananga mu lumbu yayi yambaninu? Malongi melanda mevana mvutu za yuvu yayi yamfunu.