1. ¿Imatam ñoqanchikpas apostolkuna hina yachayta munanchik?

DIOSPA munayninta kay Pachapi Jesus ruwayta tukunanpaqña kachkaptinmi, Jesuspa qatiqninkuna yachayta munarqaku hamuq tiempopi ima pasakunanmanta. Chaymi wañunanpaqña kachkaptin, tawa apostolninkuna tapurqaku: “¿Haykapitaq chaykunaqa kanqa, hinaspa imaynatam yachasaqku rikurimusqaykitaqa hinaspa tukupay tiempokunapi kasqaykutaqa?”, nispa (Mat. 24:3, NM; Mar. 13:3). Jesusñataqmi Mateo 24 hinaspa 25 capitulopa nisqanpi willakuyman hina kutichirqa. Chaypim imakuna pasakunanmanta nirqa. Nisqankunaqa ancha allinmi ñoqanchikpaqpas, yachaytam munanchik imakuna pasakunanmanta.

2. a) ¿Imatam watakuna pasasqanman hina allinta entiendenapaq estudiarqanchik? b) ¿Ima kimsa tapukuykunamantam yachasunchik?

² Watakuna pasasqanman hinam, Jehova Diospa serviqninkunaqa Diospa yanapakuyninta mañakuspa tukupay tiempokunamanta Jesuspa willakusqanta allinta entiendenapaq estudiarqanchik. ¿Imapaq? Haykapi chay nisqankuna cumplikunanta allintapuni entiendenapaqmi. Chaymanta yachanapaq, qatiqninpi qawasunchik kimsa tapukuykunamanta: ¿Haykapitaq qallarinqa ‘llumpa-llumpay ñakariy punchawkunaqa’? ¿Haykapitaq Jesusqa ‘ovejakunatawan’ ‘cabrakunata’ juzganqa? ¿Haykapitaq Jesus hamunqa otaq kutimunqa? (Mat. 24:21; 25:31-33.)

3. ¿Imatam ñawpaqta piensarqanchik llumpa-llumpay ñakariy punchawkunamanta?

³ Watantinmi piensarqanchik “llumpa-llumpay ñakariy” punchawkunaqa 1914 watapi Enteron Pachapi Punta kaq Guerrawan qallaykusqanmanta. Hinaspapas piensarqanchikmi 1918 watapi chay guerra tukuruptin Jehova Dios ‘chay punchawkunata asllayachisqanmanta’, chaynapi hanaq pachaman riq cristianokuna lliw nacionkunapi Diosmanta willakunankupaq (Mat. 24:21, 22). Chay llamkay tukuruptinñam Satanaspa munaychakusqanqa chinkachisqa kanan karqa. Huk rimaypiqa, llumpa-llumpay ñakariy punchawkunaqa  kimsamanmi rakisqa karqa: qallariynin (1914-1918), sayarusqan tiempo (1918 watamanta qepaman) hinaspa tukuynin (Armagedonpi).

4. ¿Imatam entienderunchik Jesuspa willakusqan imayna cumplikusqanmanta?

⁴ Tiempopa risqanman hinam ichaqa, tukupay tiempokunamanta Jesuspa willakusqanta allinta estudiaspanchik entienderurqanchik iskay kutipi cumplikusqanta (Mat. 24:4-22). Puntatam cumplikurqa punta pachak watapi Judea lawpi, chaymantañataqmi kay tiemponchikpi enteron Pachapi cumplikunqa. Kaykunamanta yachaymi yanapawanchik kay willakuypa wakin nisqanmantapas astawan entiendenapaq. *

5. a) ¿Imam 1914 watapi qallarirqa? b) ¿Haykapitaq Jesuspa willakusqan ‘ñakariykunapa qallariyninqa’ puntata cumplikurqa?

⁵ Entienderurqanchiktaqmi llumpa-llumpay ñakariy punchawkuna 1914 watapi mana qallarisqanmanta. ¿Imanasqa? Bibliapim niwanchik pantay religionta puchukachiptinku qallarinanmanta, manam huk nacion huklaw nacionwan peleaptinchu. Chaynaqa, 1914 watapi tukuy ima pasakusqanqa manam llumpa-llumpay ñakariytachu qallarichirqa, aswanqa “ñakariykunapa qallariyllanraqmi” karqa (Mat. 24:8). Kay ‘ñakariykunaqa’ puntatam cumplikurqa Jerusalenpiwan Judeapi, chayqa karqa punta cristianokunapa tiemponpim 33 watamanta 66 watakama.

6. ¿Ima pasakuptinmi llumpa-llumpay ñakariy punchawkuna qallaykunqa?

⁶ Chaynaqa, ¿ima pasakusqanwantaq qallaykunqa llumpa-llumpay ñakariyqa? Jesusmi nirqa: “Diosmanta willakuq Danielmi qellqarqa purmachiq millakuypaq kaqmanta. Pipas kay leeqqa entiendechun. Templopi [“chuya sitiopi”, NM] chayta rikuspaykichikqa, Judea lawpi kaqkunaqa orqokunamanyá ayqechunku”, nispa (Mat. 24:15, 16). Kayna nisqanmi puntata cumplikurqa 66 kaq watapi. Chay watapim Roma tropakuna (‘millakuypaq kaq’) “chuya sitiopi” kachkarqaku Jerusalentawan templonta puchukachinankupaq yaykuspanku, (Jerusalentawan templontam judiokunaqa chuya kasqanpaq hapiqku). Chaymantañataqmi cumplikunqa Apocalipsis 17:16-18 nisqanman hina, Naciones  Unidas nisqa (kay tiempopi ‘millakuypaq kaq’) cristiano tukuqkunapa chaynataq Hatun Babiloniapi kaq pantay religionkunapa contranpi hatariptinku. Chay cristiano tukuqkunam “chuya sitio” hina qatiqninkunawan qawasqa kanku. Naciones Unidas nisqa Hatun Babiloniapa contranpi hatariptinmi llumpa-llumpay ñakariy punchawkuna qallaykunqa.

7. a) ¿Imaynatam punta pachak watapi cristianokuna ‘librakurqaku wañuymanta’? b) ¿Imaynatam kayqa kunan tiempokunapi cumplikunqa?

⁷ Jesusqa willakurqataqmi: ‘Chay punchawkunam asllayachisqa kanqa’, nispa. Kayna nisqanmi puntata cumplikurqa 66 kaq watapi Roma tropakuna peleasqankuta asllayachichkaq hina saqeruptinku. Jerusalenpiwan Judea lawpi cristianokunam chayta qawaspanku ayqekurqaku hinaspam ‘librakurqaku wañuymanta’ (leey Mateo 24:22; Mal. 3:17). ¿Imaynatam kayqa kunan tiempokunapi cumplikunqa? Llumpa-llumpay ñakariy punchawkunapi pantay religionkunata Naciones Unidas nisqa puchukachiptinmi Jehova Diosqa asllayachichkaq hina sayarachinqa, chaynapi cheqap religion mana chinkachisqa kananpaq. Chayraykum Diospa llaqtanqa librasqa kanqa.

8. a) ¿Imataq pasakunqa llumpa-llumpay ñakariypi lliw pantay religionkuna puchukachisqa kasqan qepaman? b) ¿Haykapitaq 144.000 akllasqakunamanta kay Pachapiraq kaqkuna hanaq pachaman rinankupaq kawsarichisqa kanqaku? (Qaway 2 kaq willakuyta.)

 ⁸ ¿Imataq pasakunqa llumpa-llumpay ñakariypi lliw pantay religionkuna puchukachisqa kasqan qepaman? Jesuspa nisqankunam qawachiwanchik Armagedon qallarinankama huk tiempo pasananmanta. Ichaqa, ¿imataq pasakunqa chay tiempopa ukunpiqa? Chaypa kutichiynintam tarinchik Ezequiel 38:14-16 hinaspa Mateo 24:29-31 (leey) nisqankunapi. * Chaymantam Armagedon hamunqa, kaymi tupan 70 kaq watapi Jerusalen puchukachisqa kasqanwan (Mal. 4:1). Armagedonwan tukuq llumpa-llumpay ñakariyqa kanqa “Dios kay pachata unanchasqanmantapunipas kunankama” mana pasakusqanman hinam (Mat. 24:21). Tukuy chaykuna pasaruptinmi Cristopa Waranqa Wata Kamachikuynin qallaykunqa.

9. ¿Imaynatam tarichiwanchik llumpa-llumpay ñakariy punchawmanta willakuyqa?

 ⁹ Llumpa-llumpay ñakariy punchawmanta Bibliapa willakusqanqa kallpanchawanchikmi. ¿Imanasqa? Chay punchawpi sasachakuykunata pasananchik kaptinpas, Jehova Diospa llaqtanqa chay llumpa-llumpay ñakariy punchawpim salvasqa kanqa (Apoc. 7:9, 14). Ichaqa, tukuy imamantapas astawanqa kusichiwanchik Armagedonpi Jehova Dios sutinta chuyanchananmanta hinaspa llapallan kamachinanpaq derechoyoq kasqanta qawachinanmanta yachasqanchikmi (Sal. 83:18; Ezeq. 38:23).

10. Cabrakunawan ovejakuna ¿haykapi juzgasqa kanankutam ñawpaqtaqa piensarqanchik?

¹⁰ Kunanñataq qawasunchik ovejakunatawan cabrakunata juzgananmanta Jesuspa rikchanachisqan willakuy haykapi cumplikunanmanta (Mat. 25:31-46). Ñawpaqtam entienderqanchik cabrakunatawan ovejakunata juzgananpaq tiempoqa tukupay tiempokunapi otaq 1914 watamanta qepaman kasqanta. Entienderqanchiktaqmi Diospa Gobiernonmanta willakuyta qepanchaq runakuna, manaraq llumpa-llumpay ñakariy punchawkuna chayamuchkaptin cabra hina wañukuspanku manaña kawsarimunankumanta.

11. ¿Imanasqataq 1914 watapiqa ovejakunatawan cabrakunata juzgayqa mana qallarinmanchu karqa?

¹¹ Kay revistam 1995 watapi Mateo 25:31 nisqanta aswan allinta entiendechirqa, chay textopim nin: “Diosmanta Hamuq Runa angelniykunawan hamuspay suma-sumaq tiyanaypi tiyaykuptiymi”, nispa. Chay qellqapim nirqa 1914 watapi Diospa Gobiernonpi Jesus kamachiyta qallaykusqanmanta, ichaqa manam ‘suma-sumaq tiyananpiqa’ Juez hina ‘llapallan nacionkunata’ juzgananpaqchu tiyarqa (Mat. 25:32; tupachiy Daniel 7:13). Ovejakunamantawan cabrakunamanta rikchanachiymi ichaqa qawachin Cristo Juez hina kasqanmanta (leey Mateo 25:31-34, 41, 46). Hinaptinqa, 1914 watapi llapallan nacionkunata juzgananpaq mana Juez hina kasqanraykum, nichwan ovejakunatawan cabrakunata chay watapi juzgayta mana qallarisqanmanta. * Chaynaqa, ¿haykapitaq qallarinan karqa?

12. a) ¿Haykapitaq Jesusqa Juez hina llapallan nacionkunata jusganqa? b) ¿Imakuna pasakunantam willakun Mateo 24:30, 31 hinaspa Mateo 25:31-33, 46 nisqankuna? (Qaway 4 kaq willakuyta.)

 ¹² Tukupay tiempomanta Jesuspa willakusqanmi qawachin, lliw pantay religionkuna puchukachisqa kasqan qepanmanña, Jesusqa chayllaraq Juez hina llapallan nacionkunata juzgananmanta.  8 parrafopi qawamusqanchikman hinaqa, chay tiempopi imakuna pasakunanmanta wakintam Mateo 24:30, 31 nisqan willakun. Kay versiculokunata qawaspam musyanchik chaypi tukuy pasakusqanqa ovejakunamantawan cabrakunamanta rikchanachiypi hina kasqanmanta. Willakunmi Diosmanta Hamuq Runa angelninkunapiwan hamunanmanta, llapallan nacionkunamanta runakuna ñawpaqninpi huñusqa kanankumanta hinaspa oveja hina juzgasqa kaqkuna ‘wiña-wiñaypaq kawsanankurayku’ * ‘qawarikunankumanta’. Willakuntaqmi cabra hina juzgasqa kaqkuna ‘wiña-wiñaypaq castigoman rinankuta yachasqankurayku’ ‘qaparkachaspa waqanankumanta’ (Mat. 25:31-33, 46).

13. a) ¿Haykapitaq Jesus juzganqa oveja hina otaq cabra hina runakunata? b) Diosmanta willakuyninchikta ¿imayna qawanapaqmi yanapawanchik chaymanta yachayqa?

¹³ Chaynaqa, llumpa-llumpay ñakariy punchawkunapim Jesusqa llapallan nacionpi runakunata juzganqa oveja otaq cabra kasqankuta. Hinaptinmi Armagedon punchawpi llumpa-llumpay ñakariy punchawkuna tukuptin, cabra hina kaqkunaqa wiñaypaq chinkachisqa kanqaku. Kaymanta entiendespanchikqa, ¿imaynatam qawananchik Diosmanta willakuyninchikta? Yanapawanchikmi runakunaman willakuyqa imanasqa ancha allin kasqanmanta yachanapaq, kachkanraqmi tiempo cambiaspanku chaynataq kichki ñanninta rispanku ‘wiñay kawsayta’ haypanankupaq (Mat. 7:13, 14). Kunan tiempopi wakin runakuna imayna kasqankuwan cabrakuna otaq ovejakuna hina kasqankuta qawachiptinkupas,  llumpa-llumpay ñakariy punchawkunapiñam cheqaptapuniqa yachakunqa cabra otaq oveja kasqankuqa. Chaynaqa, hinallayá kallpanchakusun Diospa Gobiernonmanta willakunapaq, chaynapi runakuna cambianankupaq.

14, 15. ¿Ima tawa textokunam riman Jesucristo Juez hina hamuq tiempopi kutimunanmanta?

¹⁴ ¿Jesuspa willakusqanmanta allinta entiendesqanchikraykuchu hamuq tiempomanta wakin willakuykunamanta entiendesqanchiktapas cambiananchik kanqa? Chayta yachanapaq hina chay willakuyllata qawasun.

¹⁵ Mateo 24:29–25:46 nisqan willakuypim qawanchik kay tukupay tiempokunapiwan llumpa-llumpay ñakariy punchawkunapi imakuna pasakunanmanta Jesuspa astawan rimasqanta. Chaypim pusaq textokunapi rimarqa hamunanmanta, kutimunanmanta otaq chayamunanpaq. * Llumpa-llumpay ñakariymanta rimaspanmi nirqa: ‘Puyupi hamuchkaqtam rikuwanqaku’, nispa. Nirqataqmi: “Manam yachankichikchu ima punchawmi Señornikichik kutimunaytaqa”, nispa. Nirqaraqmi: “Diosmanta Hamuq Runaqa kutiramusaq mana piensasqaykichik horam”, nispa. Chaymantapas, ovejamantawan cabramanta rikchanachiypim nirqa: “Diosmanta Hamuq Runa [. . .] hamuspay suma-sumaq tiyanaypi tiyaykuptiymi”, nispa (Mat. 24:30, 42, 44; 25:31). Kay tawa textokunam riman Juez hina Jesuspa kutimunan tiempomanta. ¿Mayqan willakuypitaq tarinchik kutimunanmanta wakin tawa rimaykunata?

16. ¿Ima textokunaraqtaq qawachin Jesus kutimunanmanta?

¹⁶ Allin yuyayniyoq confianza sirvientemanta rimaspanmi Jesus nirqa: “Ancha kusisqam chay runaqa sichum patronnin kutimuspa chayna rurachkaqta tariykamuptinqa”, nispa. Doncellakunawan rikchanachisqanpipas nirqataqmi: “Rantimunankukamam novio chayaramurqa”, nispa. Chaymantapas, serviqninkunaman qollqeta saqeykuspan illaruq apumanta rimaspanmi Jesus nirqa: ‘Chay sirvientekunapa patronninmi kutiramurqa’, nispa. Chaymanta qepamanpas nirqataqmi: “Kutimuspay mirayniyoqta chaskikuyman karqa”, nispan (Mat. 24:46; 25:10, 19, 27). ¿Haykapi Jesus kutimunanmantataq kay tawa textokunaqa qawachin?

17. ¿Imatam ñawpaqpi piensarqanchik Mateo 24:46 nisqanman hina Jesuspa kutimunanmanta?

¹⁷ Ñawpaqpim qellqanchikkunaqa yachachirqa kay tukuyninpi tawa textokunaqa 1918 watapi  Jesus hamusqanmanta otaq kutimusqanmanta rimasqanta. Rimarisun ‘allin yuyayniyoq confianza sirvientemanta’ Jesuspa willakusqanta ñawpaqpi imayna entiendesqanchikmanta (leey Mateo 24:45-47). Jesuspa kutimunanmanta 46 versiculopi nisqantam ñawpaqpi entienderqanchik, 1918 watapi Jesus hamuspan hanaq pachapaq cristianokuna iñiyninkupi imayna kasqankuta qawaq hamusqanmanta. Piensarqanchiktaqmi 1919 watapi allin confianza sirvienteta tukuy kapuqninkunapi nanachikunanpaq churasqanmanta (Mal. 3:1). Kay willakuyta astawan estudiaspan qawanchik hamuq tiempomanta willakuykuna haykapi cumplikunanmanta imayna entiendesqanchikta cambiana kasqanta. Qawasun imanasqa.

18. ¿Imaynatam entienderunchik Jesuspa kutimuyninmanta Bibliapa willakusqanta allinta estudiaruspaqa?

¹⁸ Mateo 24:46 versiculopa ñawpaqnin textokunapi hamuy hinaspa kutimuy niq palabrakunaqa rimachkanmi llumpa-llumpay ñakariy punchawkunapi runakunata Jesus juzgananpaq hamunan tiempomanta (Mat. 24:30, 42, 44). Hinaspapas  12 parrafopi qawamusqanchikman hinam, Mateo 25:31 nisqanpi Jesuspa hamunanmanta nisqanpas rimachkan chay juzganan tiempomanta. Chaymi nichwan, allin yuyayniyoq confianza sirvienteta tukuy kapuqninkunapi nanachikunanpaq Mateo 24:46, 47 nisqanpi rimaspanqa, hamuq tiempopi llumpa-llumpay ñakariy punchawkunapi hamunan tiempomanta rimasqanta. * Hinaptinqa, Jesuspa willakuyninta allinta estudiaruspaqa, musyakunchikmi chay pusaq textokunapi Jesuspa kutimunanmanta nisqanqa, llumpa-llumpay ñakariy punchawkunapi juzganan tiempomanta rimasqanta.

19. ¿Ima mosoq yachachikuykunamantam qawarqanchik, hinaspa ima tapukuykunamantam qatiqnin yachachikuykunapi qawasunchik?

¹⁹ ¿Imatam yacharunchik? Iskay kaq parrafopa tukuyninpim kimsa tapukuykuna karqa haykapi imakunapas pasakunanmanta. Puntatam qawarqanchik llumpa-llumpay ñakariy punchawkuna 1914 watapi mana qallarisqanmanta, aswanmi qallarinan karqa Naciones Unidas nisqa pantay religionkunata puchukachiptin. Qawarqanchiktaqmi imanasqa 1914 watapi ovejakunatawan cabrakunata Jesus mana juzgasqanmanta, chayqa kanqa llumpa-llumpay ñakariy punchawkunapiñam. Chaymantapas, qawarqanchikmi allin yuyayniyoq confianza sirvienteta tukuy kapuqninkunapi nanachikunanpaq 1919 watapi mana churasqanmanta, aswanqa llumpa-llumpay ñakariy punchawpim chayqa cumplikunqa. Chaynaqa, chay kimsan tapukuypa kutichiyninqa cumplikun, llumpa-llumpay ñakariy punchawkunapim. ¿Imaynatam kaymanta yachasqanchikqa yanapawanchik allin yuyayniyoq confianza sirvientemanta rikchanachiypa wakinta entiendenapaq? ¿Imaynatam yanapawanchik tukupay tiempomanta Jesuspa rikchanachiykuna rimasqanta allinta entiendenapaq? Qatiqnin yachachikuykunapim kay tapukuykunamanta yachasunchik.