1. Ku fana ni vaapostola, i yini leswi hi lavaka ku swi tiva?

VUTIRHELI bya Yesu bya laha misaveni a byi ri kusuhi ni ku hela, naswona vadyondzisiwa va yena a va lava ku tiva leswi vumundzuku byi va khomeleke swona. Hikwalaho loko ku sele masiku ma nga ri mangani leswaku a fa, vaapostola va yena va mune va n’wi vutisile va ku: “Xana swilo leswi swi ta endleka rini, naswona xi ta va xihi xikombiso xa vukona bya wena ni xa makumu ya mafambiselo ya swilo?” (Mat. 24:3; Mar. 13:3) Yesu u hlamule xivutiso xexo hi ku tirhisa vuprofeta lebyi nga ni vuxokoxoko byo tala lebyi kumekaka eka Matewu ndzima 24 na 25. Eka vuprofeta byebyo, Yesu u profete swilo swo tala. Leswi a swi vuleke i swa nkoka eka hina hikuva na hina ha swi lava ku tiva leswi vumundzuku byi hi khomeleke swona.

2. (a) Ku ringana malembe yo tala, i yini leswi a hi lava ku swi twisisa kahle? (b) Hi swihi swivutiso swinharhu leswi hi nga ta swi kambisisa?

² Ku ringana malembe yo tala, malandza ya Yehovha ma byi kambisise hi vuenti vuprofeta bya Yesu lebyi vulavulaka hi masiku ya makumu ma tlhela ma khongelela mpfuno wa Xikwembu leswaku ma byi twisisa. A ma lava ku wu twisisa kahle nkarhi lowu swiendlakalo swa le ka vuprofeta bya Yesu a swi ta hetiseka ha wona. Xihloko lexi xi ta hlamula swivutiso leswi swinharhu: “Nhlomulo lowukulu” wu sungula rini? Yesu u ti avanyisa rini “tinyimpfu” ni “timbuti”? Yesu u ‘fika’ kumbe u ta rini?—Mat. 24:21; 25:31-33.

3. Enkarhini lowu hundzeke, a hi anakanya leswaku nhlomulo lowukulu wu sungule rini?

³ Ku ringana malembe yo tala, a hi anakanya leswaku nhlomulo lowukulu wu sungule hi 1914, loko ku va ni Nyimpi yo Sungula ya Misava nileswaku Yehovha u ‘hungute masiku wolawo’ loko nyimpi yoleyo yi hela hi 1918, leswaku masalela ma ta kuma nkarhi wa ku chumayela mahungu lamanene eka matiko hinkwawo. (Mat. 24:21, 22) Loko ntirho wolowo wo chumayela wu hetiwile, a hi langutele leswaku misava  ya Sathana yi ta lovisiwa. Hikwalaho, a hi anakanya leswaku nhlomulo lowukulu wu ni swiyenge swinharhu: A wu ta va ni masungulo (1914-1918), a wu ta kavanyetiwa (ku sukela hi 1918 ku ya emahlweni) kutani a wu ta hela hi nkarhi wa Armagedoni.

4. I yini leswi hi swi xiyeke malunghana ni vuprofeta bya Yesu lebyi vulavulaka hi masiku yo hetelela?

⁴ Hambiswiritano, loko hi ya emahlweni hi kambisisa vuprofeta bya Yesu hi kume leswaku xiyenge xin’wana xa vuprofeta byakwe lebyi vulavulaka hi masiku yo hetelela xi hetiseka hi tindlela timbirhi. (Mat. 24:4-22) Xi hetiseke ro sungula eYudiya hi lembe-xidzana ro sungula C.E., naswona xi ta hetiseka emisaveni hinkwayo enkarhini wa hina. Hikwalaho hi fanele hi cinca ndlela leyi a hi swi twisisa ha yona swiyenge swin’wana swa vuprofeta byolebyo. *

5. (a) I nkarhi wihi wo tika lowu sunguleke hi 1914? (b) Hi le malembeni wahi hi lembe-xidzana ro sungula C.E. laha ku veke ni “switlhavi swa maxangu” leswi fanaka ni sweswo?

⁵ Hi xikombiso, nhlomulo lowukulu a wu sungulanga hi 1914. Hi swi tivisa ku yini? Hikuva vuprofeta bya le Bibeleni byi kombisa leswaku nhlomulo lowukulu wu ta sungula loko ku hlaseriwa vukhongeri bya mavunwa ku nga ri hi nyimpi leyi nga exikarhi ka matiko. Hikwalaho, nyimpi leyi sunguleke hi 1914 a ku nga ri ku sungula ka nhlomulo lowukulu kambe a ku ri “ku sungula ka switlhavi swa maxangu.” (Mat. 24:8) “Switlhavi [leswi] swa maxangu” swa yelana ni leswi endlekeke eYerusalema ni le Yudiya ku sukela hi 33 C.E. ku fika hi 66 C.E.

6. Hi ta swi tivisa ku yini loko nhlomulo lowukulu se wu sungurile?

⁶ Hi ta swi tivisa ku yini loko nhlomulo lowukulu se wu sungurile? Yesu u profetile a ku: “Loko mi vona nchumu lowu nyenyetsaka lowu onhetelaka, hilaha swi vuriweke hakona hi ku tirhisa muprofeta Daniyele, wu yime endhawini yo kwetsima, (muhlayi a a twisise,) kutani lava nga eYudiya a va balekele etintshaveni.” (Mat. 24:15, 16) Ku “[yima] endhawini yo kwetsima” ku endleke hi 66 C.E. loko vuprofeta byebyo byi hetiseka ro sungula hi ku va vuthu ra Varhoma (ku nga “nchumu lowu nyenyetsaka”) ri hlasela muti wa  Yerusalema ni tempele ya wona (ku nga ndhawu leyi a yi kwetsima eka Vayuda). Loko byi hetiseka hi ndlela leyikulu, ‘ku yima’ koloko ku ta endleka loko Nhlangano wa Matiko (ku nga “nchumu lowu nyenyetsaka” wa manguva lawa) wu hlasela Vujagana (lebyi kwetsimaka eka vanhu lava tivulaka Vakreste) na Babilona Lonkulu hinkwawo. Nhlaselo wolowo wu tlhela wu hlamuseriwa eka Nhlavutelo 17:16-18. Loko sweswo swi endleka ku ta va ku sungula ka nhlomulo lowukulu.

7. (a) ‘Nyama yi ponisiwe’ njhani hi lembe-xidzana ro sungula? (b) Hi nga langutela leswaku ku ta humelela yini enkarhini lowu taka?

⁷ Yesu u tlhele a profeta a ku: “Masiku wolawo ma ta hungutiwa.” Vuprofeta lebyi byi hetiseke ro sungula hi 66 C.E. loko vuthu ra Varhoma ri ‘hungute’ masiku ya nhlaselo wa rona. Endzhaku ka sweswo, Vakreste lava totiweke lava a va ri eYerusalema ni le Yudiya va balekile, leswi endleke leswaku ‘nyama [kumbe vutomi bya vona] swi ta ponisiwa.’ (Hlaya Matewu 24:22; Mal. 3:17) Kutani hi nga langutela leswaku ku ta humelela yini hi nkarhi wa nhlomulo lowukulu lowu taka? Yehovha u ta ‘hunguta’ masiku lawa Nhlangano wa Matiko wu nga ta hlasela vukhongeri bya mavunwa ha wona, leswaku vukhongeri bya ntiyiso byi nga lovisiwi swin’we ni bya mavunwa. Vanhu va yena va ta ponisiwa.

8. (a) Hi swihi swiendlakalo leswi nga ta va kona endzhaku ka loko ku hundze xiyenge xo sungula xa nhlomulo lowukulu? (b) Swi tikomba onge xirho xo hetelela xa lava 144 000 xi ta yi kuma rini hakelo ya xona ya le tilweni? (Hlaya nhlamuselo ya le hansi.)

 ⁸ Ku ta humelela yini loko ku hundze xiyenge xo sungula xa nhlomulo lowukulu? Yesu u vule leswaku ku ta va ni swiendlakalo swo karhi ku nga si sungula Armagedoni. Ku ta humelela yini hi nkarhi wolowo? Nhlamulo yi kumeka eka Ezekiyele 38:14-16 na Matewu 24:29-31. (Yi hlaye.) * Endzhaku ka sweswo, ku ta fika Armagedoni, ku nga ku chaputa ka nhlomulo lowukulu, leyi fanaka ni ku lovisiwa ka Yerusalema hi 70 C.E. (Mal. 4:1) Leswi nyimpi ya Armagedoni ku nga ta va ku chaputa ka wona, nhlomulo wolowo lowukulu lowu taka wu ta va nchumu lowu nga tolovelekangiki—ku ta va xiendlakalo lexi “ku nga si tshamaka ku humelela [lexi] fanaka na [wona] hi  mpfhuka misava yi va kona.” (Mat. 24:21) Loko se yi hundzile, ku ta sungula Mfumo wa Kreste wa Gidi ra Malembe.

9. Vuprofeta bya Yesu lebyi vulavulaka hi nhlomulo lowukulu byi va khumba njhani vanhu va Yehovha?

⁹ Vuprofeta lebyi lebyi vulavulaka hi nhlomulo lowukulu bya hi tiyisa. Ha yini? Hikuva bya hi tiyisekisa leswaku ku nga khathariseki maxangu lawa hi nga ha langutanaka na wona, vanhu va Yehovha, tanihi ntlawa va ta pona nhlomulo lowukulu. (Nhlav. 7:9, 14) Xa nkoka swinene, ha tsaka hikuva hi nkarhi wa Armagedoni, Yehovha u ta lwela vuhosi bya yena naswona u ta kwetsimisa vito ra yena ro kwetsima.—Ps. 83:18; Ezek. 38:23.

10. Enkarhini lowu hundzeke, a hi anakanya leswaku ku avanyisiwa ka tinyimpfu ni timbuti a ku ta sungula rini?

¹⁰ Sweswi anakanya hi nkarhi lowu xiyenge xin’wana xa vuprofeta bya Yesu xi nga ta hetiseka ha wona, ku nga xifaniso xa ku avanyisiwa ka tinyimpfu ni timbuti. (Mat. 25:31-46) Enkarhini lowu hundzeke, a hi anakanya leswaku ku avanyisiwa ka vanhu tanihi tinyimpfu kumbe timbuti a ku ta endleka emasikwini ya makumu lama sunguleke hi 1914 ku ya emahlweni. A hi anakanya leswaku lava va aleke rungula ra Mfumo kutani va feke ku nga si sungula nhlomulo lowukulu va fe va ri timbuti naswona a va nga ri na ntshembo wa ku pfuxiwa eku feni.

11. Ha yini Yesu a ta va a nga sungulanga ku avanyisa vanhu tanihi tinyimpfu kumbe timbuti hi 1914?

¹¹ Hi 1995, Xihondzo xo Rindza xi nyikele nhlamuselo leyintshwa ya Matewu 25:31 leyi nge: “Loko N’wana wa munhu a fika hi ku vangama kakwe, tintsumi hinkwato ti ri na yena, u ta tshama exiluvelweni xakwe xo vangama.” Xi vule leswaku Yesu u ve Hosi ya Mfumo wa Xikwembu hi 1914, kambe a nga “[tshamanga] exiluvelweni xakwe xo vangama” hi nkarhi wolowo tanihi Muavanyisi wa “matiko hinkwawo.” (Mat. 25:32; ringanisa na Daniyele 7:13.) Hambiswiritano, xifaniso xa tinyimpfu ni timbuti xi vulavula ngopfu hi Yesu tanihi Muavanyisi. (Hlaya Matewu 25:31-34, 41, 46.) Leswi Yesu a a nga si va Muavanyisi wa matiko hinkwawo hi 1914, a nga sungulanga ku avanyisa vanhu tanihi tinyimpfu kumbe timbuti hi lembe rolero. * Kutani, Yesu u ta sungula rini ku avanyisa?

12. (a) Yesu u ta sungula rini ku va Muavanyisi wa matiko hinkwawo? (b) Hi swihi swiendlakalo leswi hlamuseriwaka eka Matewu 24:30, 31 ni le ka Matewu 25:31-33, 46?

 ¹² Vuprofeta bya Yesu lebyi vulavulaka hi masiku yo hetelela byi kombisa leswaku u ta va Muavanyisi wa matiko hinkwawo ro sungula endzhaku ka ku lovisiwa ka vukhongeri bya mavunwa. Hilaha swi boxiweke hakona eka  ndzimana 8, swiendlakalo swin’wana leswi nga ta endleka hi nkarhi wolowo swi tsariwe eka Matewu 24:30, 31. Loko u hlaya tindzimana toleto, u ta swi xiya leswaku Yesu a a profeta hi swiendlakalo leswi yelanaka ni leswi a vulavuleke ha swona eka xifaniso xa tinyimpfu ni timbuti. Hi xikombiso, N’wana wa munhu u ta fika hi ku vangama kakwe a ri ni tintsumi; tinyimba ni matiko hinkwawo swi ta hlengeletiwa; lava avanyisiwaka tanihi tinyimpfu va ta “tlakusa tinhloko ta” vona hikuva va ta kuma ‘vutomi lebyi nga heriki.’ * Lava va avanyisiwaka tanihi timbuti va ta “tiba hi xirilo,” loko va xiya leswaku va ta “loviseriwa makumu.”—Mat. 25:31-33, 46.

13. (a) Yesu u ta va avanyisa rini vanhu tanihi tinyimpfu kumbe timbuti? (b) Ku twisisa ka hina mhaka leyi ku yi khumba njhani ndlela leyi hi wu tekaka ha yona ntirho wa hina wo chumayela?

¹³ Hikwalaho, hi nga gimeta hi ku yini? Yesu u ta avanyisa vanhu va matiko hinkwawo tanihi tinyimpfu kumbe timbuti loko a ta hi nkarhi wa nhlomulo lowukulu. Endzhaku ka sweswo, hi nkarhi wa Armagedoni, ku nga ku chaputa ka nhlomulo lowukulu, vanhu lava fanaka ni timbuti va ta “loviseriwa” makumu. Ku twisisa ka hina mhaka yoleyo ku yi khumba njhani ndlela leyi hi wu tekaka ha yona ntirho wa hina wa nsimu? Ku hi pfuna ku vona ndlela leyi ntirho wa hina wo chumayela wu nga wa nkoka ha yona. Ku fikela loko nhlomulo lowukulu wu sungula, vanhu va ha ri ni nkarhi wo cinca ndlela leyi va anakanyaka ha yona kutani va sungula ku famba egondzweni  ro lala leri “yisaka evuton’wini.” (Mat. 7:13, 14) Entiyisweni, sweswi vanhu va nga ha tikombisa va ri tinyimpfu kumbe va ri timbuti. Nilokoswiritano, hi fanele hi tsundzuka leswaku ku avanyisa ko hetelela ka leswaku i vamani tinyimpfu kumbe timbuti ku ta endleka hi nkarhi wa nhlomulo lowukulu. Hikwalaho, hi ni xivangelo lexi twalaka xo ya emahlweni hi chumayela vanhu vo tala hilaha hi nga kotaka hakona leswaku va ta yingisela kutani va amukela rungula ra Mfumo.

14, 15. Hi tihi tindzimana ta mune leti vulavulaka hi ku ta ka Kreste ka le nkarhini lowu taka tanihi Muavanyisi?

 ¹⁴ Loko hi ri karhi hi kambisisa vuprofeta bya Yesu hi vuenti, xana hi fanele hi cinca ndlela leyi hi wu twisisaka ha yona nkarhi lowu swiendlakalo swin’wana swa nkoka swi nga ta endleka ha wona? Vuprofeta byebyo hi byoxe byi nyikela nhlamulo. A hi voneni leswaku njhani.

¹⁵ Eka xiyenge xa vuprofeta bya yena lebyi kumekaka eka Matewu 24:29–25:46, Yesu u vulavule ngopfu hi leswi nga ta endleka emasikwini lawa yo hetelela ni hi nkarhi wa nhlomulo lowukulu lowu taka. Eka tindzimana toleto, Yesu u vulavule ka nhungu hi ku “ta” ka yena. * U vule leswi malunghana ni nhlomulo lowukulu: “Ti ta vona N’wana wa munhu a ta a ri emapapeni.” “A mi ri tivi siku leri Hosi ya n’wina yi nga ta ta ha rona.” “N’wana wa munhu u ta ta hi nkarhi lowu mi nga wu ehleketiki.” Nakambe eka xifaniso xa tinyimpfu ni timbuti, Yesu u te: “N’wana wa munhu a fika hi ku vangama kakwe.” (Mat. 24:30, 42, 44; 25:31) Tindzimana leti ta mune ti kombetela eka ku ta ka Kreste ka le nkarhini lowu taka tanihi Muavanyisi. Hi tihi tindzimana tin’wana ta mune leti vulavulaka hi vuprofeta lebyi bya Yesu?

16. Hi tihi tindzimana tin’wana leti vulavulaka hi ku ta ka Yesu?

¹⁶ Yesu u vule leswi malunghana ni hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha: “Ra tsaka hlonga rero loko n’wini wa rona a fika a nga ta ri kuma ri endla tano!” Eka xifaniso xa vanhwana, Yesu u te: “Loko va ha fambile ku ya xava, muteki a fika.” Eka xifaniso xa titalenta, Yesu u te: “Endzhaku ka nkarhi wo leha n’wini wa mahlonga wolawo a ta.” Eka xifaniso xolexo, n’wini wa wona u te: “Loko ndzi fika a ndzi ta va ndzi kume leswi nga swa mina.” (Mat. 24:46; 25:10, 19, 27) Xana tindzimana leti ta mune leti vulavulaka hi ku ta ka Yesu ti kombetela eka nkarhi wihi?

17. I yini leswi a hi swi vurile malunghana ni ku fika loku ku boxiweke eka Matewu 24:46?

¹⁷ Enkarhini lowu hundzeke, eminkandziyisweni  ya hina hi vule leswaku tindzimana leto hetelela ta mune ti kombetela eka ku fika kumbe ku ta ka Yesu hi 1918. Hi xikombiso, anakanya hi marito ya Yesu ya malunghana ni “hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha.” (Hlaya Matewu 24:45-47.) A hi anakanya leswaku ku “fika” loku ku vulavuriweke hakona eka ndzimana 46 a ku fambisana ni nkarhi lowu Yesu a teke ha wona a ta kambela xiyimo xa moya xa vatotiwa hi 1918 nileswaku u veke hlonga ehenhla ka swilo swa N’wini wa rona hi 1919. (Mal. 3:1) Hambiswiritano, hi fanele hi cinca ndlela leyi hi wu twisisaka ha yona nkarhi lowu swiendlakalo swin’wana swa vuprofeta bya Yesu swi nga ta hetiseka ha wona. Ha yini?

18. Ku kambisisa vuprofeta bya Yesu hinkwabyo ku endle leswaku hi twisisa yini malunghana ni ku ta kakwe?

¹⁸ Eka tindzimana tin’wana leti nga le mahlweni ka Matewu 24:46, rito leri nge ku “ta” minkarhi hinkwayo ri kombetela eka nkarhi lowu Yesu a nga ta ta ha wona a ta lovisa matiko hi nkarhi wa nhlomulo lowukulu. (Mat. 24:30, 42, 44) Nakambe, hilaha hi swi xiyeke hakona eka  ndzimana 12, ku “fika” ka Yesu loku boxiweke eka Matewu 25:31 ku kombetela eka nkarhi wolowo wa ku avanyisa lowu wa ha taka. Hikwalaho swa twala ku gimeta hileswaku ku fika ka Yesu a ta veka hlonga ro tshembeka ehenhla ka hinkwaswo leswi nga swa yena, loku boxiweke eka Matewu 24:46, 47 ku tlhela ku tirha eka ku ta ka yena ka le nkarhini lowu taka, hi nkarhi wa nhlomulo lowukulu. * Nkambisiso wa vuprofeta lebyi bya Yesu hinkwabyo wu endla hi swi twisisa kahle leswaku minkarhi yoleyo ya nhungu leyi ku vulavuriwaka hi ku ta ka yena yi kombetela enkarhini lowu taka wa ku avanyisa hi nkarhi wa nhlomulo lowukulu.

19. Hi swihi swilo leswintshwa leswi hi swi dyondzeke exihlokweni lexi, naswona i swivutiso swihi leswi nga ta hlamuriwa eswihlokweni leswi landzelaka?

¹⁹ Hi dyondze yini? Eku sunguleni ka xihloko lexi, hi tlakuse swivutiso swinharhu leswi kombisaka leswaku swiendlakalo swo karhi swi ta humelela “rini.” Hi rhange hi kambisisa leswaku nhlomulo lowukulu a wu sungulanga hi 1914 kambe wu ta sungula loko Nhlangano wa Matiko wu hlasela Babilona Lonkulu. Endzhaku, hi kambisise leswaku ha yini ku avanyisa ka Yesu ka tinyimpfu ni timbuti ku nga sungulanga hi 1914 kambe ku ta endleka hi nkarhi wa nhlomulo lowukulu. Eku heteleleni, hi kambisise leswaku ha yini ku fika ka Yesu a ta veka hlonga ro tshembeka ehenhla ka hinkwaswo leswi nga swa yena ku nga endlekanga hi 1919 kambe ku ta endleka hi nkarhi wa nhlomulo lowukulu. Hikwalaho, swiendlakalo leswinharhu swi ta endleka xikan’we enkarhini lowu taka, hi nkarhi wa nhlomulo lowukulu. Nhlamuselo leyi leyintshwa yi yi khumba njhani ndlela leyi hi xi twisisaka ha yona xifaniso xa hlonga ro tshembeka? Nakambe, yi yi khumba njhani ndlela leyi hi swi twisisaka ha yona swifaniso leswin’wana swa Yesu leswi hetisekaka enkarhini lowu wa makumu? Swivutiso leswi swa nkoka swi ta hlamuriwa eswihlokweni leswi landzelaka.