“Mì Pọ́n! Yẹn Tin po Mì po to Azán Lẹpo Gbè”
“Mì Pọ́n! Yẹn Tin po Mì po to Azán Lẹpo Gbè”
“Mì pọ́n! yẹn tin po mì po to azán lẹpo gbè kakajẹ vivọnu titonu lọ tọn.”—MAT. 28:20.
DÍN GBLỌNDO KANBIỌ EHELẸ TỌN:
Naegbọn mí sọgan wá tadona kọ̀n dọ mẹyiamisisadode lẹ tin to aigba ji to ojlẹ lẹpo mẹ sọn owhe kanweko tintan W.M. kakajẹ egbehe?
Bẹsọn 1914, nawẹ Jesu gbeje tẹmpli gbigbọmẹ tọn lọ pọ́n gbọn?
Nujijọ he go Jesu donù to apajlẹ he e na gando likun po ogbé ylankan lẹ po go mẹ tẹlẹ wẹ ma ko mọ hẹndi?
1. (a) Dọ apajlẹ likun po ogbé ylankan lẹ po tọn lọ to kleun mẹ. (b) Nawẹ Jesu basi zẹẹmẹ apajlẹ lọ tọn gbọn?
DOPO to apajlẹ he Jesu na gando Ahọluduta lọ go lẹ mẹ dohia dọ glesi de do okún dagbe likun tọn do ogle etọn mẹ podọ kẹntọ de wá do ogbé ylankan lẹ do okún dagbe lọ lẹ ṣẹnṣẹn. Ogbé ylankan lọ lẹ whẹ́n bo sù hugan likun lọ lẹ, ṣigba glesi lọ degbena afanumẹ etọn lẹ dọ yé ni “gbọ awe lẹ ni whẹ́n dopọ jẹ jibẹwawhé whenu.” To ojlẹ jibẹwawhé tọn mẹ, ogbé ylankan lọ lẹ yin vivasudo bọ likun lọ lẹ yin bibẹpli. Jesu lọsu basi zẹẹmẹ apajlẹ lọ tọn. (Hia Matiu 13:24-30, 37-43.) Etẹwẹ oló ehe dohia? (Pọ́n apotin lọ “Likun lọ po Ogbé Ylankan lẹ Po.”)
2. (a) Etẹwẹ nujijọ he wá aimẹ to ogle glesi lọ tọn mẹ lẹ dohia? (b) Adà oló lọ tọn tẹwẹ mí na gbadopọnna?
2 Nujijọ he wá aimẹ to ogle glesi lọ tọn mẹ lẹ do lehe Jesu na bẹ likun lọ lẹpo pli sọn gbẹtọvi lẹ ṣẹnṣẹn do po whenue ewọ na wàmọ po hia, podọ likun lọ nọtena Klistiani yiamisisadode lẹ he na dugán hẹ ẹ to Ahọluduta etọn mẹ. Likun dido lọ bẹjẹeji to Pẹntikọsti 33 W.M. Likun bibẹpli lọ na wá vivọnu to whenue mẹyiamisisadode he na pò to ogbẹ̀ to vivọnu titonu ehe tọn lẹ na mọ hiadogonamẹ godo tọn yí bo yin zize yì olọn mẹ. (Mat. 24:31; Osọ. 7:1-4) Kẹdẹdile mẹhe nọte to osó de ji sọgan mọ lẹdo etọn mẹ hlan ganji do, mọdopolọ oló ehe gọalọna mí nado mọnukunnujẹ nujijọ he na wá aimẹ to nudi owhe 2 000 gblamẹ lẹ mẹ ganji. Eyin mọ wẹ, nujijọ he gando Ahọluduta lọ go tẹlẹ mẹ wẹ mí mọnukunnujẹ? Oló lọ do ojlẹ he mẹ likun lọ yin dido te, ojlẹ he mẹ e whẹ́n te, po ojlẹ he mẹ e yin bibẹ wá whé te po hia. To hosọ ehe mẹ, mí na dọhodo ojlẹ he mẹ likun lọ na yin bibẹ wá whé te ji. a
TO HIHỌ́-BASINAMẸ JESU TỌN GLỌ
3. (a) Ninọmẹ tẹwẹ wá aimẹ bẹsọn owhe kanweko awetọ? (b) Sọgbe hẹ Matiu 13:28, kanbiọ tẹwẹ fọndote podọ gbọn mẹnu dali? (Sọ pọ́n ayidonugo.)
3 To bẹjẹeji owhe kanweko awetọ W.M., “ogbé ylankan lọ lẹ sọawuhia” to whenue Klistiani lalo lẹ jẹ susu ji to aihọn lọ mẹ. (Mat. 13:26) To owhe kanweko ẹnẹtọ whenu, Klistiani he taidi ogbé ylankan lẹ wá sù hugan Klistiani yiamisisadode lẹ. Flindọ to oló lọ mẹ, afanumẹ lọ lẹ biọgbè oklunọ yetọn nado họ̀n ogbé ylankan lọ lẹ sẹ̀. b (Mat. 13:28) Ṣigba, gblọndo tẹwẹ oklunọ lọ na yé?
4. (a) Etẹwẹ gblọndo Oklunọ lọ tọn dohia? (b) Whetẹnu wẹ Klistiani he taidi likun lẹ wá sọawuhia?
4 To whenue Jesu to hodọ gando likun po ogbé ylankan lẹ po go, e dọmọ: “Mì gbọ awe lẹ ni whẹ́n dopọ jẹ jibẹwawhé whenu.” Gbedide ehe dohia dọ Klistiani yiamisisadode he taidi likun delẹ na tin to aigba ji to ojlẹ lẹpo mẹ sọn owhe kanweko tintan kakajẹ egbehe. Tadona he kọ̀n mí wá enẹ sọgbe hẹ nuhe Jesu dọna devi etọn lẹ to nukọn mẹ dọmọ: “Yẹn tin po mì po to azán lẹpo gbè kakajẹ vivọnu titonu lọ tọn.” (Mat. 28:20) Enẹwutu, Jesu na basi hihọ́na Klistiani yiamisisadode lẹ to azán lẹpo gbè kakajẹ ojlẹ opodo tọn lọ mẹ. Ṣigba, na Klistiani lalo he taidi ogbé ylankan lẹ sù hugan yé wutu, mí ma sọgan yí nujikudo do dọ mẹhe nọtena likun lọ lẹ to ojlẹ gaa enẹ whenu. Etomọṣo, to owhe susu lẹ jẹnukọnna ojlẹ jibẹwawhé tọn lọ, likun lọ wá sọawuhia. Nawẹ enẹ jọ gbọn?
LIZỌNYITỌ DE “WLEAWUNA ALIHO LỌ”
5. Nawẹ dọdai Malaki tọn mọ hẹndi to owhe kanweko tintan whenu gbọn?
5 To owhe kanweko lẹ jẹnukọn, Jehovah gbọdo yẹwhegán Malaki nado dọ dọdai nujijọ delẹ tọn he tindo kanṣiṣa hẹ oló he Jesu do gando likun po ogbé ylankan lẹ po go. (Hia Malaki 3:1-4.) ‘Lizọnyitọ he wleawuna aliho lọ’ wẹ Johanu Baptizitọ. (Mat. 11:10, 11) To whenue ewọ wá to owhe 29 W.M., ojlẹ ko sẹpọ na akọta Islaeli tọn nido yin whẹdana. Jesu wẹ lizọnyitọ awetọ lọ. Whla awe wẹ ewọ klọ tẹmpli Jelusalẹm tọn lọ wé, tintan to bẹjẹeji lizọnyizọn etọn tọn podọ awetọ sẹpọ vivọnu lizọnyizọn etọn tọn. (Mat. 21:12, 13; Joh. 2:14-17) Enẹwutu, azọ́n tẹmpli lọ kiklọ́we tọn dẹn-to-aimẹ na ojlẹ de.
6. (a) Nawẹ dọdai Malaki tọn mọ hẹndi to aliho he gbloada mẹ gbọn? (b) Ojlẹ tẹ mẹ wẹ Jesu gbeje tẹmpli gbigbọmẹ tọn lọ pọ́n te? (Sọ pọ́n ayidonugo.)
6 Nawẹ dọdai Malaki tọn mọ hẹndi to aliho he gbloada mẹ gbọn? Owhe susu jẹnukọnna 1914, C. T. Russell po gbẹdohẹmẹtọ pẹkipẹki etọn lẹ po wà azọ́n de he taidi Johanu Baptizitọ lọ tọn. Azọ́n titengbe enẹ bẹ nugbo Biblu tọn lẹ hinhẹn gbayipe hẹn. Biblu Plọntọ lẹ plọnnu mẹdevo lẹ nado yọ́n nuhe avọ́sinsan ofligọ Klisti tọn yin na nugbo tọn, bo dohia yé dọ lalo wẹ nuplọnmẹ olọnzomẹ tọn yin bosọ lá dọ vivọnu Ojlẹ Kosi lẹ tọn ko sẹpọ. Etomọṣo to ojlẹ enẹ mẹ, pipli sinsẹ̀n tọn susu gbẹ́ tin he sọalọakọ́n dọ emi yin hodotọ Klisti tọn. Enẹwutu, kanbiọ titengbe de fọndote: Detẹ to pipli enẹlẹ mẹ wẹ yin likun lọ? Nado didẹ whẹho enẹ, Jesu jẹ tẹmpli gbigbọmẹ tọn lọ gbeje pọ́n ji to 1914. Azọ́n tẹmpli lọ gbigbejepọn po kiklọ́we po tọn dẹn-to-aimẹ na ojlẹ de, yèdọ sọn 1914 jẹ bẹjẹeji 1919 tọn. c
TẸMPLI LỌ YIN GBIGBEJEPỌN BO YIN KIKLỌ́WE TO OWHE DELẸ GBLAMẸ
7. To whenue Jesu jẹ tẹmpli lọ gbeje pọ́n ji to 1914, etẹwẹ e mọ?
7 To whenue Jesu jẹ tẹmpli lọ gbeje pọ́n ji, etẹwẹ e mọ? E mọ pipli pẹvi Biblu Plọntọ zohunhunnọ delẹ tọn he ko yí huhlọn po akuẹ yetọn lẹ po zan na nuhe hugan owhe 30 nado wà azọ́n yẹwhehodidọ tọn po zohunhun po. d Lehe Jesu po angẹli lẹ po na ko jaya do sọ nado mọdọ ogbé ylankan Satani tọn lẹ ma ko gbidikọna omẹ kleun ehelẹ he taidi getin dolido likun lẹ tọn! Etomọṣo, nuhudo sọ tin nado “klọ visunnu Levi tọn lẹ” wé, yèdọ mẹyiamisisadode lẹ. (Mal. 3:2, 3; 1 Pita 4:17) Etẹwutu?
8. Nujijọ tẹlẹ wẹ wá aimẹ to 1914 godo?
8 To vivọnu 1914 tọn, Biblu Plọntọ delẹ jẹflumẹ, na yé ma yì olọn mẹ wutu. To 1915 po 1916 po, nukundiọsọmẹ sọn gbonu titobasinanu lọ tọn zọ́n bọ azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ dibla doalọte. Nuhe sọ ylan hugan wẹ yindọ, to okú Mẹmẹsunnu Russell tọn godo to octobre 1916, nukundiọsọmẹ tlẹ wá sọn titobasinanu lọ mẹ. Omẹ ẹnẹ to omẹ ṣinawe he nọ deanana ogbẹ́ Watch Tower Bible and Tract Society tọn lẹ mẹ jẹagọdo nudide lọ dọ Mẹmẹsunnu Rutherford ni yin nukọntọ ogbẹ́ lọ tọn. Yé tẹnpọn nado hẹn kinklan wá mẹmẹsunnu lẹ ṣẹnṣẹn, ṣigba to août 1917, yé tọ́n sọn Bẹtẹli. Klọ́we nankọ die! Humọ, Biblu Plọntọ delẹ joawuna obu gbẹtọ tọn. Etomọṣo, taidi pipli de, yé kọngbedopọ hẹ tẹmpli kiklọ́we Jesu tọn bo basi diọdo he jẹ lẹ. Enẹwutu, Jesu pọ́n yé hlan taidi Klistiani nugbo he nọtena likun lọ, ṣigba e gbẹ́ Klistiani lalo lẹpo dai, gọna mẹhe tin to sinsẹ̀n Mẹylọhodotọklisti tọn mẹ lẹpo. (Mal. 3:5; 2 Tim. 2:19) Etẹwẹ jọ bọdego? Nado yọnẹn, mì gbọ mí ni lẹkọyi oló likun po ogbé ylankan lẹ po tọn lọ ji.
ETẸWẸ JỌ TO WHENUE OJLẸ JIBẸWAWHÉ TỌN LỌ BẸJẸEJI GODO?
9, 10. (a) Etẹwẹ mí na gbadopọnna todin gando ojlẹ jibẹwawhé tọn lọ go? (b) Nujijọ tẹwẹ wá aimẹ jẹnukọn to ojlẹ jibẹwawhé tọn lọ mẹ?
9 Jesu dọmọ: “Jibẹwawhé lọ wẹ vivọnu titonu de tọn.” (Mat. 13:39) Ojlẹ jibẹwawhé tọn enẹ bẹjẹeji to 1914. Mì gbọ mí ni gbadopọnna nujijọ atọ́n he Jesu dọ dọdai dọ e na jọ to ojlẹ enẹ mẹ.
10 Tintan, ogbé ylankan lẹ bibẹpli. Jesu dọmọ: “To jibẹwawhé whenu, yẹn na dọna jibẹwawhétọ lẹ dọ, Mì bẹ ogbé ylankan lẹ pli whẹ́ bo blá yé do kọnu-kọnu.” To 1914 godo, angẹli lẹ jẹ Klistiani he taidi ogbé ylankan lẹ ‘bẹpli’ ji gbọn kinklan yé dovo sọn “visunnu ahọluduta lọ tọn lẹ” go dali.—Mat. 13:30, 38, 41.
11. Kakajẹ egbehe, etẹwẹ nọ do Klistiani nugbo lẹ hia dovo na Klistiani lalo lẹ?
11 Dile ogbé ylankan lẹ to yinyin bibẹpli, vogbingbọn he tin to pipli awe lọ lẹ ṣẹnṣẹn wá họnwun hezeheze. (Osọ. 18:1, 4) Podọ to 1919, e họnwun dọ Babilọni Daho lọ họ́ to linlẹn lọ mẹ dọ Klistiani nugbo lẹ masọ tin to nuyiwadomẹji etọn glọ ba. Na taun tọn, etẹwẹ dohia dọ Klistiani nugbo lẹ gbọnvo na Klistiani lalo lẹ? Azọ́n yẹwhehodidọ tọn wẹ. Mẹhe to anadenanu to Biblu Plọntọ lẹ ṣẹnṣẹn jẹ didohia ji dọ nujọnu wẹ e yin dọ mẹhe tin to agun lọ mẹ lẹpo dona tindo mahẹ to azọ́n yẹwhehodidọ Ahọluduta lọ tọn mẹ. Di apajlẹ, alọnuwe pẹvi de he yin didetọn to 1919, dotuhomẹna Klistiani yiamisisadode lẹpo nado nọ dọyẹwheho sọn whédegbè jẹ whédegbè. Alọnuwe pẹvi lọ dọmọ: “Azọ́n lọ taidi nuhe zẹ̀ huhlọn mítọn go, ṣigba azọ́n Oklunọ tọn wẹ, podọ to huhlọn etọn mẹ, mí na wà ẹ dotana. Mìwlẹ wẹ tindo lẹblanulọkẹyi nado tindo mahẹ to e mẹ.” Etẹwẹ yin kọdetọn lọ? Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn na linlin to 1922 dọ bẹsọn whenẹnu, Biblu Plọntọ lẹ hẹn azọ́n yẹwhehodidọ tọn yetọn sinyẹn deji. E ma dẹn bọ yẹwhehodidọ sọn whédegbè jẹ whédegbè wá lẹzun ohia tangan he yè do nọ yọ́n Klistiani nugbonọ enẹlẹ, kẹdẹdile e gbẹ́ yin do to egbehe.
12. Sọn whetẹnu gbọ́n wẹ likun lọ ko yin bibẹpli?
12 Awetọ, likun lọ bibẹpli. Jesu degbena angẹli etọn lẹ dọmọ: “Mì yì bẹ likun lẹ pli do agbànhọ ṣie mẹ.” (Mat. 13:30) Sọn 1919 gbọ́n, mẹyiamisisadode lẹ ko yin bibẹpli do agun Klistiani tọn he yin kiklọ́we lọ mẹ. Na nuhe dù Klistiani yiamisisadode he na pò to ogbẹ̀ to vivọnu titonu ehe tọn lẹ, adà godo tọn likun lọ bibẹpli tọn na wá aimẹ to whenue yé na mọ ahọsumẹ olọn mẹ tọn yetọn yí.—Dan. 7:18, 22, 27.
13. Etẹwẹ Osọhia 18:7 dohia gando linlẹn galọtọ lọ tọn kavi Babilọni Daho lọ he bẹ sinsẹ̀n Mẹylọhodotọklisti tọn hẹn go?
13 Atọ̀ntọ, avi po adúkúnkún po. Etẹwẹ jọ to whenue angẹli lẹ blá ogbé ylankan lẹ do kọnu-kọnu godo? To whenue Jesu to hodọ gando ninọmẹ ogbé ylankan lẹ tọn go, e dọmọ: “Finẹ wẹ yé na viavi bo dù adúkúnkún te.” (Mat. 13:42) Be enẹ ko to jijọ todin wẹ ya? Lala. To egbehe, sinsẹ̀n Mẹylọhodotọklisti tọn, he yin apadewhe galọtọ lọ tọn gbẹ́ nọ dọho gando ede go dọmọ: “Ai ahọsi tọn wẹ yẹn sin, yẹn masọ yin asuṣiọsi, podọ yẹn ma na nọ aluẹmẹ pọ́n gbede.” (Osọ. 18:7) Na nugbo tọn, sinsẹ̀n Mẹylọhodotọklisti tọn gbẹ́ nọ mọdọ emi tindo huhlọn taun, bo tlẹ nọ lẹndọ ‘ai ahọsi tọn wẹ emi sin’ do pipli nukọntọ tonudidọ tọn lẹ ji. To alọnu din, mẹhe nọtena ogbé ylankan lọ lẹ to awagundo, yé ma to avivi. Ṣigba, nulẹ na diọ to madẹnmẹ.
14. (a) Whetẹnu wẹ Klistiani lalo lẹ na “dù adúkúnkún,” podọ etẹwutu? (b) Nawẹ nukunnumọjẹnumẹ yọyọ he mí tindo do Matiu 13:42 ji sọgbe hẹ nuhe yin didọ to Psalm 112:10 mẹ gbọn? (Pọ́n ayidonugo.)
14 To nukunbibia daho lọ whenu, to whenue sinsẹ̀n lalo lẹpo na yin vivasudo godo, mẹhe yin agunvi yetọn lẹ na dín fibẹtado, ṣigba yé ma na mọ nọtẹn hihọ́ tọn depope he yé sọgan whlá do. (Luku 23:30; Osọ. 6:15-17) Enẹgodo, to whenue yé na mọdọ emi ma sọgan dapana vasudo lọ, yé na viavi na flumẹjijẹ bo dù adúkúnkún na adi wutu. Dile Jesu dọ to dọdai etọn he gando nukunbibia daho lọ go mẹ do, yé “na doavigbè” to ninọmẹ sinsinyẹn enẹ mẹ. e—Mat. 24:30; Osọ. 1:7.
15. Etẹwẹ na jọ do ogbé ylankan lẹ go, podọ whetẹnu wẹ nujijọ enẹ na wá aimẹ?
15 Ẹnẹtọ, yé na yin dindlan do zòhọ miyọ́n tọn mẹ. Etẹwẹ na jọ do ogbé ylankan he yin biblá do kọnu-kọnu lọ lẹ go? Angẹli lẹ “na dọ̀n yé dlan zòhọ miyọ́n tọn mẹ.” (Mat. 13:42) Ehe zẹẹmẹdo vasudo mlẹnmlẹn. Enẹwutu, agunvi sinsẹ̀n lalo lẹ tọn enẹlẹ na yin vivasudo to adà godo tọn nukunbibia daho lọ tọn whenu, enẹ wẹ to Amagẹdọni.—Mal. 4:1.
16, 17. (a) Nujijọ tẹ go wẹ Jesu donù gbọn godo to apajlẹ etọn mẹ? (b) Naegbọn mí do wá tadona kọ̀n dọ hẹndi nujijọ enẹ tọn gbẹ́ pò to nukọn?
16 Atọ́ntọ, dodonọ lẹ na to sisẹ́ mlanmlan. Jesu dotana dọdai etọn dọmọ: “To ojlẹ enẹ mẹ, dodonọ lẹ na to sisẹ́ mlanmlan taidi owhè to ahọluduta Otọ́ yetọn tọn mẹ.” (Mat. 13:43) Whetẹnu wẹ enẹ na jọ podọ to fie? Hogbe enẹlẹ na mọ hẹndi to nukọn mẹ. Jesu dọ dọdai gando nujijọ he na wá aimẹ to olọn mẹ to nukọn mẹ de go, e ma yin nujijọ de he to yìyì to alọnu din to aigba ji. f Mì gbọ mí ni gbadopọnna whẹwhinwhẹ́n awe he wutu mí do wá tadona enẹ kọ̀n.
17 Tintan, whetẹnu wẹ dodonọ lẹ na to sisẹ́ mlanmlan? Jesu dọmọ: “To ojlẹ enẹ mẹ, dodonọ lẹ na to sisẹ́.” E họnwun dọ hodidọ lọ, “to ojlẹ enẹ mẹ” to alọdlẹndo nujijọ he go Jesu ṣẹṣẹ donù lọ, enẹ wẹ ‘ogbé ylankan lẹ dindọn dlan zòhọ miyọ́n tọn mẹ.’ Enẹ na wá aimẹ to adà godo tọn nukunbibia daho lọ tọn whenu. Enẹwutu, mẹyiamisisadode lẹ lọsu na to “sisẹ́ mlanmlan” to ojlẹ enẹ dopolọ mẹ to sọgodo. Awetọ, fie wẹ dodonọ lẹ na to sisẹ́ mlanmlan te? Jesu dọ dọ dodonọ lẹ na ‘sẹ́ to ahọluduta lọ mẹ.’ Etẹwẹ enẹ zẹẹmẹdo? To adà tintan nukunbibia daho lọ tọn godo, mẹyiamisisadode nugbonọ he na gbẹ́ pò to aigba ji lẹpo na mọ hiadogonamẹ godo tọn yetọn yí. Enẹgodo, dile Jesu dohia to dọdai etọn he gando nukunbibia daho lọ go mẹ do, yé na yin bibẹpli do olọn mẹ. (Mat. 24:31) Finẹ wẹ yé na sẹ́ te “to ahọluduta Otọ́ yetọn tọn mẹ,” podọ to ojlẹ vude to awhàn Amagẹdọni tọn godo, yé na tindo mahẹ to “alọwle Lẹngbọvu lọ tọn” mẹ taidi asi ayajẹnọ Jesu tọn.—Osọ. 19:6-9.
ALE HE MÍ MỌYI LẸ
18, 19. Aliho tẹlẹ mẹ wẹ nukunnumimọjẹ oló Jesu tọn gando likun po ogbé ylankan lẹ po go mẹ hẹn ale wá na dopodopo mítọn te?
18 Aliho tẹlẹ mẹ wẹ dopodopo mítọn mọaleyi sọn dogbigbapọnna oló ehe mẹ te? Lẹnnupọn do aliho atọ̀n ehelẹ ji. Tintan, e hẹn nukunnumọjẹnumẹ mítọn siso dogọ. Oló lọ do dopo to whẹwhinwhẹ́n titengbe he wutu Jehovah do jotẹnna kanyinylan lẹ mẹ hia. Ewọ “na dotẹnmẹ núzinzan homẹgble tọn lẹ” nado wleawuna “núzinzan lẹblanu tọn lẹ,” yèdọ mẹhe nọtena likun lọ lẹ. g (Lom. 9:22-24) Awetọ, e sọ yidogọna jidide mítọn. Dile opodo lọ to sisẹpọ, kẹntọ mítọn lẹ na fọ́n bo na to avùnho sọta mí sinsinyẹn, ‘ṣigba yé ma na pé mí go.’ (Hia Jelemia 1:19.) Kẹdẹdile Jehovah ko basi hihọ́na likun lọ to ojlẹ lẹpo mẹ do, mọdopolọ gbọn Jesu po angẹli lẹ po gblamẹ, Otọ́ olọn tọn mítọn na tin po mí po “to azán lẹpo gbè,” kakajẹ opodo.—Mat. 28:20.
19 Atọ̀ntọ, oló lọ gọalọna mí nado yọ́n mẹhe nọtena likun lọ lẹ. Naegbọn enẹ do yin dandannu? Mí dona yọ́n Klistiani he taidi likun lọ lẹ eyin mí na mọ gblọndo na kanbiọ de he Jesu fọndote to dọdai he e dọ gando azán godo tọn lẹ go mẹ. Ewọ kanse dọmọ: “Mẹnu wẹ afanumẹ nugbonọ podọ nuyọnẹntọ lọ?” (Mat. 24:45) Hosọ he bọdego na gblọndo pekọhẹnwanamẹ tọn na kanbiọ enẹ.
AYIDONUGO: (Na yin hihia taidi nudọnamẹ odò tọn to hukan he yé sọgbe hẹ lẹ hihia whenu.)
[Nudọnamẹ odò tọn]
a Hukan 2: Nado flin nuhe adà oló lọ tọn devo lẹ zẹẹmẹdo, mí dotuhomẹna we nado hia hosọ lọ, “Dodonọ lẹ Na to Sisẹ́ Mlanmlan Taidi Owhè” to Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn 15 mars 2010 tọn mẹ.
b Hukan 3: To whenuena e yindọ apọsteli Jesu tọn lẹ ko kú bọ mẹyiamisisadode he pò to aigba ji lẹ ma yin didohia taidi afanumẹ lẹ, ṣigba taidi likun lọ, e sọgbe dọ afanumẹ ehelẹ ni nọtena angẹli lẹ. To apajlẹ lọ mẹ, mẹhe to ogbé ylankan lọ lẹ bẹpli lẹ wẹ yin angẹli lẹ.—Mat. 13:39.
c Hukan 6: Vọjlado de wẹ ehe yin gando nukunnumọjẹnumẹ mítọn go. To ojlẹ de mẹ wayi, mí nọ lẹndọ 1918 wẹ Jesu gbeje tẹmpli lọ pọ́n.
d Hukan 7: Sọn 1910 jẹ 1914, Biblu Plọntọ lẹ má owe he sọha etọn diblayi 4 000 000 podọ alọnuwe pẹvi lẹ po alọnuwe lẹ po he sọha etọn hugan 200 000 000.
e Hukan 14: Vọjlado de wẹ ehe yin to nukunnumọjẹnumẹ mítọn mẹ gando Matiu 13:42 go. To ojlẹ de mẹ wayi, owe mítọn lẹ dọ dọ Klistiani lalo lẹ ko to ‘avivi bo to adúkúnkún dù’ na owhe susu, na “ovi ahọluduta lọ tọn lẹ” do yé hia nado yin “ovi mẹylankan lọ tọn lẹ,” yèdọ mẹhe yé yin na taun tọn. (Mat. 13:38) Ṣigba, Biblu nọ yí linlẹn adúkúnkún dùdù tọn zan eyin e to hodọ gando mẹhe na yin vivasudo lẹ go.—Ps. 112:10.
f Hukan 16: Daniẹli 12:3 dọ dọ “mẹplọntọ he yin nuyọnẹntọ lẹ [Klistiani yiamisisadode lẹ] na to sisẹ́ di sisẹ́ dovlomẹ tọn.” To whenue yé gbẹ́ pò to aigba ji, yé nọ wà ehe gbọn mahẹ tintindo to azọ́n yẹwhehodidọ tọn mẹ dali. Ṣigba, Matiu 13:43 dlẹnalọdo ojlẹ lọ to whenue yé na sẹ́ mlanmlan to Ahọluduta olọn tọn mẹ. To ojlẹ de mẹ wayi, mí lẹndọ wefọ awe lọ lẹ dlẹnalọdo nudopolọ, enẹ wẹ azọ́n yẹwhehodidọ tọn.
g Hukan 18: Pọ́n owe Dọnsẹpọ Jehovah weda 288-289.
[Kanbiọ hukan lẹ tọn]
[Apotin nudọnamẹ tọn to weda 10, 11]
LIKUN LỌ PO OGBÉ YLANKAN LẸ PO
LIKUN DIDO BẸJẸEJI TO 33 W.M.
DIDOTỌ: Jesu
LIKUN DAGBE DIDO: Yin dide gbọn gbigbọ wiwe dali
OGLE LỌ: Aihọn gbẹtọvi lẹ tọn
‘Dawe de dó okún dagbe do ogle etọn mẹ’ (Mat. 13:24)
KẸNTỌ: Lẹgba
GBẸTỌ LẸ TO AMLỌNDỌ: Okú apọsteli lẹ tọn
‘To whenuena gbẹtọ lẹ to amlọndọ, kẹntọ lọ dó ogbé ylankan lẹ’ (Mat. 13:25)
LIKUN LỌ: Klistiani yiamisisadode lẹ
OGBÉ YLANKAN LẸ: Klistiani lalo lẹ
“Awe lẹ ni whẹ́n dopọ jẹ jibẹwawhé whenu” (Mat. 13:30)
1914 JIBẸWAWHÉ BẸJẸEJI
AFANUMẸ/JIBẸWAWHÉTỌ LẸ: Angẹli lẹ
Klistiani he taidi ogbé lẹ yin kinklandovo sọn “visunnu ahọluduta lọ tọn lẹ” he yin mẹyiamisisadode lẹ go
Ogbé ylankan lẹ yin bibẹpli bo yin biblá do kọnu-kọnu (Mat. 13:30)
(Pọ́n hukan 10, 11)
1919 LIKUN LỌ BIBẸPLI DO AGBÀNHỌ MẸ WÁ AIMẸ: Klistiani yiamisisadode lẹ yin bibẹpli do agun Klistiani tọn he yin kiklọ́we lọ mẹ
JIBẸWAWHÉ WHENU
‘Likun lẹ bibẹpli do agbànhọ mẹ’ (Mat. 13:30)
(Pọ́n hukan 12)
AMAGẸDỌNI
To Amagẹdọni, ogbé ylankan lẹ na yin dindọn dlan miyọ́n mẹ
TO SISẸ́ MLANMLAN
Ojlẹ vude jẹnukọnna Amagẹdọni, pipotọ mẹyiamisisadode nugbonọ lẹ tọn na yin bibẹpli do olọn mẹ
Dodonọ lẹ na to sisẹ́ mlanmlan to Ahọluduta lọ mẹ (Mat. 13:43) (Pọ́n hukan 16, 17)
Ogbé ylankan lẹ na yin dindọn dlan zòhọ miyọ́n tọn mẹ (Mat. 13:42) (Pọ́n hukan 15)
[Yẹdide tọn to weda 13]
Haṣinṣan pẹkipẹki he tin to sinsẹ̀n Mẹylọhodotọklisti tọn po nukọntọ tonudidọ tọn lẹ po ṣẹnṣẹn na wá vivọnu to madẹnmẹ
(Pọ́n hukan 13)
