Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

“Tiyenu, Ami Nidi Nenu Mafuku Ejima”

“Tiyenu, Ami Nidi Nenu Mafuku Ejima”

“Tiyenu, Ami Nidi Nenu Mafuku Ejima

“Tiyenu, ami nidi nenu mafuku ejima nikwakakumina nyaka.”—MAT. 28:20.

WANENU ÑAKWILU YANAWA MALWIHU:

Muloñadi chitwatela kukunkulwila netu kutachika muyaaka nkulakaji yakusambila C.E. kushika nimakonu, mpinji yejima kwekala akwaKristu awayishewa hamaseki?

Kutachika mu 1914, Yesu wenjili nakuhempuladi?

Yumanyi yikamwekana kumbidi yashimwiniyi Yesu muchishimu chatidiku namatahu?

1. (a) Shimunenu mukwihihisha chishimu chatidiku nimatahu. (b) Indi Yesu walumbulwili ñahi muchatalisha?

 CHISHIMU chimu hakachi kayishimu yaYesu yahosheleña haWanta chalumbulula ndimi wakuwili mbutu yayiwahi yatidiku nimukwankunyi wakuwili mbutu yamatahu hakachi kambutu yayiwahi. Matahu akulili kubadika tidiku, ilaña ndimi walejeli añamba jindi ‘ajileki jikulili hamu jejima kushika nihakumuna.’ Hachilaaka chakumuna, matahu akayikisañana nawa tidiku akayikuñwila hamu. Yesu yomweni walumbulwili ichi chishimu. (Tañenu Matewu 13:24-30, 37-43.) Indi ichi chishimu chamwekeshañadi? (Talenu chati yinakwila nawu  “Tidiku niMatahu.”)

2. (a) Indi yuma yinakumwekana mwiha dandimi yinakwimenaku yumanyi? (b) Chibalwinyi chamuchishimu chitukuhanjekahu?

2 Yuma yamwekeni mwiha dandimi yeniwu yalumbulula hadi Yesu chakapompeshayi izanvu datidiku dejima kufuma kumuchidi wawantu ejima, dikwila nawu akwaKristu awayishewa akayuula hamu nindi muWanta windi nimpinji yakelayi mwenimu. Kukuwa kwatachikili haPentekosta 33 C.E. Iku kupompesha kwakamana hampinji yakela awayishewa akekala amomi hakukuma kwanyaka yamakonu anatambwili dehi chilamiku chawu chakukumishaku nawa kuhiñahu anayi dehi mwiwulu. (Mat. 24:31; Chim. 7:1-4) Neyi chochamonañayi chiwahi muntu wudi hewulu dampidi yuma yinakumwekana mwiluña dejima, ichi chishimu chatukwashaña kumona yuma yadi kumwekana muyaaka kwakwihi na 2,000. Kufuma heluña dazanduka hitudi, yumanyi yikamwekana yinakundami kuWanta yitunakumona? Ichi chishimu chalumbululaña hampinji yakukuwa, yakukula, niyakumuna. Chinu chibaaba chikuhosha nankashi hampinji yakumuna. *

AYAKAMENAÑA KUDI YESU

3. (a) Yumanyi yamwekeni hanyima yayaaka nkulakaji yakusambila? (b) Kwesekeja naMatewu 13:28, lwihwinyi lwehwiluwu, nawa anyi enhwili? (Talenu cheñi mazu adi kunsa.)

3 Hakutachika kwayaaka nkulakaji yamuchiyedi C.E., ‘matahu amwekeni’ hampinji yamwekeni akwaKristu akutwamba mukaayi. (Mat. 13:26) Chashikili nkulakaji yayaaka yamuchiwana, akwaKristu adi neyi matahu avulili chikupu kubadika akwaKristu awayishewa. Anukenu nenu munichi chishimu, anduñu amwihwili nkaka yawu kulonda yayiteji abwiti matahu. * (Mat. 13:28) Indi nkaka yawu wakwili nindidi?

4. (a) Indi mazu akwili Nkaka yawu, Yesu amwekeshañadi? (b) Mpinjinyi yamwekenuwu hatooka akwaKristu adi neyi tidiku?

4 Hakuhosha hatidiku nimatahu, Yesu wahosheli nindi: ‘Jilekenu jikulili hamu jejima kushika nihakumuna.’ Awa mazu amwekeshaña nawu kufuma muyaaka nkulakaji yakusambila kushika nikulelu, mpinji yejima hamaseki hekala akwaKristu awayishewa adi neyi tidiku. Twakunkululaña mwenimu hamuloña wamazu aYesu alejeliyi atumbanji twindi nindi: “Ami nidi nenu mafuku ejima nikwakakumina nyaka.” (Mat. 28:20) Dichi akwaKristu awayishewa akayikiña kudi Yesu mafuku ejima kushika nikunsa. Hela chochu, chineli ayibadikili kuvula kudi akwaKristu adi neyi matahu, hitweluka chikupu adiña mwizanvu datidiku haniyi yaaka. Ilaña, chimwahitili yaaka kwakwihi na 30 henohu chilaaka chakumuna kanda chishiki, izanvu datidiku damwekeni hatooka. Indi chumichi chamwekeni ñahi?

NTEMESHA ‘WALOÑESHELEÑAHU DEHI NJILA’

5. Indi wuprofwetu waMalaki washikijeweli ñahi muyaaka nkulakaji yakusambila?

5 Henohu kuchidi yaaka yayivulu nakushika hampinji yatiliyi Yesu chishimu chatidiku namatahu, Yehova wamoneneni kaprofwetu windi Malaki kushimunañahu dehi yuma yalumbululawu muchishimu chaYesu. (Tañenu Malaki 3:1-4.) Yowanu Mpapatishu diyi wadiña ‘ntemesha waloñesheleñahu dehi njila.’ (Mat. 11:10, 11) Chenjiliyi mu 29 C.E., mpinji yakusompesha munza waIsarela yashikili kwakwihi. Yesu diyi wadiña ntemesha wamuchiyedi. Wawahishili tembeli yamuYerusalema kayedi, katachi hakutachika kwamudimu windi wakushimwina nawa kamuchiyedi kukamwihi nakumanisha mudimu windi. (Mat. 21:12, 13; Yow. 2:14-17) Dichi, mudimu waYesu wakuwahisha wakeñekeleña mpinji yeneni.

6. (a) Munjilanyi yeneni mwashikijeweli wuprofwetu waMalaki? (b) Mpinjinyi Yesu yahempwiliyi tembeli yakuspiritu? (Talenu cheñi mazu adi kunsa?

6 Munjilanyi yeneni mwashikijeweleli wuprofwetu waMalaki? Muyaaka yakushika ku 1914, C. T. Russell nialunda nindi azatili mudimu wudi neyi wazatiliyi Yowanu Mpapatishu. Iwu mudimu walema wabombelelumu kulumbulula nsañu yalala yamuBayibolu muyatalisha. Atudizi aBayibolu adiña nakutañisha chalala kutalisha mwalumbulukila ifutu damulambu waKristu, nakusolola ntañishilu yakutwamba yakesi kahelu, nawa ashimwinini hakukuma kwaMpinji yawaJentili. Hela chochu, kwadiña mazanvu ansakililu amavulu aditeneneña nawu hiyatumbanji twaKristu. Dichi lwihu lwalema lwakeñekeleña kwakula lwakwila nawu: Anyi hakachi kanawa mazanvu adiña tidiku? Hakwakula ilu lwihu, Yesu watachikili kuhempula tembeli yakuspiritu mu 1914. Hahitili mpinji yeneni hakuzata mudimu wakuhempula nikutookesha, kufuma mu 1914 nakushika kukutachika kwa 1919. *

YAAKA YAKUHEMPULA NIKUTOOKESHA

7. Yesu chatachikiliyi mudimu windi wakuhempula mu 1914, wawaninidi?

7 Yesu chatachikiliyi mudimu windi wakuhempula, wawaninidi? Wawanini izanvu danyanya dawaTudizi aBayibolu adikita azatili hadi yaaka yakubadika ha 30 azatishili ñovu yawu nimaheta kulonda azati mudimu weneni wakushimwina. * Yesu niañelu atela azañaleli hakuwana awa atudizi antesha adi neyi nsachi yatidiku yakola hiyayijikili kudi matahu aSatanaku! Hela chochu, chakeñekeleña ‘kutookesha anyana kaLevi,’ awayishewa. (Mal. 3:2, 3; 1 Pet. 4:17) Muloñadi?

8. Yumanyi yamwekeni hanyima ya 1914?

8 Kukumana kwa 1914, Atudizi aBayibolu amakwawu aneñeli muloña hiyayili mwiwuluku. Muyaaka yamuma 1915 ni 1916, ikañesha dawantu abulili kwikala mukuloñesha daleñeleli mudimu wakushimwina wufunti mwishina. Sweje-e dinu, chelili Mana Kwetu Russell nafwi dehi mu October 1916, ikañesha datachikili mukachi kakuloñesha. Anlomboli awana adiña hakachi kawanlomboli atanu nayedi aWatch Tower Bible and Tract Society akaanini kulondela mwafuukwiluwu nawu Mana Kwetu Rutherford yekali ntwamina. Esekeli kuleta chaambu hakachi kawamana kwetu, ilaña mu August 1917, afumini haBeteli, iku kwadiña hikutookesha kwakweni! Cheñi nawa, Atudizi aBayibolu amakwawu atachikili kuchina antu. Hela chochu, wejima wawu etejeli mudimu waYesu wakutookesha nawa ahimpili. Dichi, Yesu wayimweni nindi adiña tidiku yalala yawakwaKristu, ilaña wakaanini akwaKristu akutwamba ejima, kubombelahu niantu ejima adiña mumachaachi aKristendomu. (Mal. 3:5; 2 Tim. 2:19) Chumanyi chahiñiluhu? Hakwila twiluki chuma chamwekeni, tushinshikenu cheñi hachishimu chatidiku namatahu.

YUMANYI YAMWEKENI HANYIMA YAKUTACHIKA KWACHILAAKA CHAKUMUNA?

9, 10. (a) Yumanyi yitukushinshikahu kutalisha hachilaaka chakumuna? (b) Chumanyi chasambilili kumwekana hachilaaka chakumuna?

9 Yesu wahosheli nindi: “Kumuna dihu hamba kakuma nyaka yinu.” (Mat. 13:39) Ichi chilaaka chakumuna chatachikili mu 1914. Tukushinshika hayuma yitanu yashimwineñahu dehi Yesu yikamwekana hayina mpinji.

 10 Chatachi, kukuñulamu matahu. Yesu wahosheli nindi: “Hachilaaka chakumuna nakayila akwakumuna nami, Sambilenu kukuñulamu matahu, muyikasi yita.” Hanyima ya 1914, añelu atachikili ‘kukuñula’ akwaKristu adiña neyi matahu kuhitila mukuyambula kudi awayishewa “anyana kawanta.”—Mat. 13:30, 38, 41.

11. Chumanyi chaleñeleli akwaKristu alala ambukuku nawakwaKristu akutwamba kushika nimakonu?

11 Mudimu wakumuna chiwatwalekeluhu, chaambu chamwekeni chikupu hakachi kanawa mazanvu ayedi. (Chim. 18:1, 4) Kushika mu 1919, chamwekeni hatooka nawu Babiloni muneni waholokeli. Chumanyi chacheni chaleñeleli akwaKristu alala ambukuku nawakwaKristu akutwamba? Mudimu wakushimwina. Antu alombweleña hakachi kawaTudizi aBayibolu atachikili kukonkomwena chikupu hakulema kwakuzata mumudimu wakushimwina Wanta hamuntu hamuntu. Chakutalilahu, kamukanda kasonekeluwu mu 1919, kahosheleña nawu, To Whom the Work Is Entrusted, kakolesheli akwaKristu ejima awayishewa kushimwina kwitala nikwitala. Kahosheli nawu: “Mudimu wunakumwekana weneni, ilaña himudimu waMwanta, nawa muñovu jindi twakawuzata. Mukweti kukooleka kwakuzataku iwu mudimu.” Indi antu elili ñahi? Kaposhi Kakutalila kamu 1922 kahosheli nawu, kufuma hayina mpinji nakutwalekahu, Atudizi aBayibolu aswejeleluku kudikita mudimu wawu wakushimwina. Haleheli wanyi, kushimwina kwitala nikwitala kwekalili chinjikijilu chakwilukilaku ana akwaKristu ashinshika, neyi chichidi makonu.

12. Indi tidiku atachikili kuyikuñwila hamu mpinjinyi?

 12 Chamuchiyedi, kukuñwila hamu tidiku. Yesu walejaña añelu jindi nindi: “Hakwila tidiku muyikuñwili munkalaña yami.” (Mat. 13:30) Kufuma tuhu mu 1919, awayishewa ayipompesha hamu muchipompelu chawakwaKristu chawahishawu. Kudi akwaKristu awayishewa akekala amomi hakukuma kwakanu kaayi, kupompesha kwakukumishaku kwawakwaKristu awayishewa kukekalaku neyi anatambwili dehi wuloku wawu wakuya mwiwulu.—Dan. 7:18, 22, 27.

13. Nsona yaChimwekeshu 18:7 yamwekeshaña ñahi yililu yachivumbi, hela Babiloni Muneni, kubombelahu niKristendomu?

 13 Chamuchisatu, kudila nakudisumona kumaji. Chumanyi chikamwekana chikela añelu anakasi dehi yita yamatahu? Hakuhosha hachihandilu chawantu adi neyi matahu, Yesu wahosheli nindi: “Mwakekala kudila nakudisumona kumaji.” (Mat. 13:42) Komana chumichi chinakumwekana makonu? Inehi. Makonu, Kristendomu, wazatilaña hamu nachivumbi, wuchidi kuditena nindi: “Ami nashakami nimwanta wamumbanda kwami, hininfwila kwamuku, hinamba kamona kuneñaku.” (Chim. 18:7) Eñañi, Kristendomu waditiyaña nindi nakulombola, nikudimona nindi ‘washakama neyi mwanta wamumbanda’ nakulombola izanvu dawanlomboli jamapolitiki. Makonu, antu anakwimenaku matahu anakuditiya, hiyanakudilaku. Ilaña yuma keña yihimpiki.

14. (a) Indi akwaKristu akutwamba ‘akadisumona kumaji’ mpinjinyi nawa muloñadi? (b) Indi kutiyisha kwetu kwakuha kwamukanda waMatewu 13:42 kunesekani ñahi nachikuma chashimunawu haMasamu 112:10? (Talenu mazu adi kunsa)

14 Hampinji yalukadi lwasweja, chikela nsakililu yakutwamba yejima anayijilumuni dehi, antu adiña nakutiyañana nansakililu yakutwamba akakeña kwakubatama ilaña hiyakawana iluña kwakuswamaku. (Luka 23:30; Chim. 6:15-17) Kuhiñahu, chakelukawu nawu kujilumuka kunakwinza nakuyishikena, akatwa makumbu nakudisumona kumaji mukuzuwa. Kwesekeja nachashimwineñahu dehi Yesu muwuprofwetu windi wahoshaña halukadi lwasweja, haniyi mpinji yakala, “akatumpa.” *Mat. 24:30; Chim. 1:7.

15. Chumanyi chikamwekana kudi matahu, nawa chikamwekana mpinjinyi?

 15 Chamuchiwana, kuyinatila muluteñi lwakesi. Chumanyi chikamwekana kuyita yamatahu? “Akayinatila muluteñi lwakesi” kudi añelu. (Mat. 13:42) Dikwila nawu akayijilumuna chikupu. Dichi, antu adiña nakutiyañana nanyitayi yansakililu yakutwamba akayijilumuna hampinji yachibalu chakukumisha chalukadi lwasweja, Amagedoni.—Mal. 4:1.

16, 17. (a) Chumanyi chakukumishaku chikamwekana chashimunayi Yesu muchishimu chindi? (b) Muloñadi chitukukunkulwila netu kushikijewa kwaniwu wuprofwetu kuchidi kumbidi?

 16 Chamuchitanu, kutoñeka chikupu. Yesu wakunkulwili wuprofwetu windi kuhitila mukuhosha nindi: “Henohu aloña akatoñeka muwanta waTata yawu neyi itañwa.” (Mat. 13:43) Chumichi chikamwekana mpinjinyi nawa chikamwekena kudihi? Awa mazu akashikijewa kumbidi. Yesu washimwineñahu dehi, bayi neyi mudimu wunakukalakalawu hamasekiku, ilaña chuma chikamwekana kumbidi mwiwulu. * Talenu yuma yiyedi yinaleñeli tukunkululi mwenimu.

17 Chatachi, lwihu lunakuhosha ‘hampinji.’ Yesu wahosheli nindi: “Henohu aloña akatoñeka.” Izu dakwila nawu “henohu” datalishaña kuchuma chateneniyi Yesu hayina mpinji, dikwila nawu ‘kunatila matahu muluteñi lwakesi.’ Ichi chikamwekana hampinji yachibalu chakukumisha chalukadi lwasweja. Dichi, ‘kutoñeka chikupu’ kwawawayishewa nikwena kukamwekana kumbidi. Chamuchiyedi, hilwihu lunakuhosha ‘heluña’ kuchikamwekena. Yesu wahosheli nindi aloña ‘akatoñeka muwanta.’ Indi chumichi chatalisha mudihi? Awayishewa ejima ashinshika akekala hamaseki hanyima yakwila chibalu chatachi chalukadi lwasweja chinahiti dehi, haniyi mpinji ekekala anatambwili dehi chilamiku chawu chakukumishaku. Kuhiñahu, neyi chamwekeshawu wuprofwetu waYesu wahosha halukadi lwasweja, akayipompeshela mwiwulu. (Mat. 24:31) Muna mwiwulu akatoñeka “muwanta waTata yawu,” nawa chimwakahita kampinji kantesha hanyima yaAmagedoni, akaluñila hamu naYesu hamu neyi asumbuki ‘mukusumbula kwaMwana kaMukoku.’—Chim. 19:6-9.

CHITWAHETELAÑAMU

18, 19. Indi kutiyisha chishimu chaYesu chahosha hatidiku nimatahu kwatuheteshaña munjilanyi hamuntu hamuntu?

18 Twahetelañamu ñahi hamuntu hamuntu mukumwenañahu dehi yuma yakumbidi yinakulumbulula ichi chishimu? Shinshikenu hanjila jisatu. Chatachi, chatuleñelaña tutiyishishi yuma chikupu. Ichi chishimu chatuleñelaña twiluki muloña Yehova wetejeleliyi kutama kutwalekuhu. ‘Wetejeli yuma yatela kuzuwila’ kulonda yaloñeshelumu ‘yuma yatoñweliyi dehi,’ dikwila nawu izanvu datidiku. * (Rom. 9:22-24) Chamuchiyedi, chakoleshaña chikuhwelelu chetu. Chineli kukuma kunaswini dehi kukamwihi, ayilumbu jetu akusweja kulwa nanetu, ‘ilaña akakañanya.’ (Tañenu Yeremiya 1:19.) Tata yetu waMwiwulu Yehova wakekala nanetu kuhitila mudi Yesu niañelu “mafuku ejima” neyi chochakiñiliyi izanvu datidiku muyaaka yejimiyi yinahituhu.—Mat. 28:20.

19 Chamuchisatu, ichi chishimu chatukwashaña kwiluka izanvu datidiku. Muloñadi chumichi chichalemena? Neyi twiluka akwaKristu adi neyi tidiku chikutukwasha kwakula lwihu lwehwiliyi Yesu muwuprofwetu windi wahosheli chikupu hamafuku akukuminina. Wehwili nindi: ‘Indi nduñu wamaana nikashinshi hinyi?’ (Mat. 24:45) Yibaaba yiyedi yinalondeluhu yikwakula chiwahi ilu lwihu.

MAZU ADI KUNSA: (Yitañenu neyi tumazu twaheshina kwesekeja namaparakalafu anatenuwu.)

[Tumazu twaheshina]

^ Parakalafu 2: Hakwila mwanuki mwatalisha yibalu yikwawu yamuchishimu, tunayikoleshi mutañi chibaaba chinakuhosha nawu, ‘Aloña Akatoñeka Neyi Itañwa’ muKaposhi Kakutalila kaMarch 15, 2010.

^ Parakalafu 3: Chineli atupostolu twaYesu afwili, tidiku yemenañaku awayishewa ashalahu hamaseki, bayi añambaku, añamba emenañaku añelu. Muchishimu chochimu, akwakukuñula matahu ayilumbulula nawu diwu añelu.—Mat. 13:39.

^ Parakalafu 6: Iku hikutiyisha kwakuha. Kunyima, twatoñojokeleña netu Yesu wenjili nakuhempula mu 1918.

^ Parakalafu 7: Kufuma mu 1910 nakushika mu 1914, Atudizi aBayibolu aheni nyikanda yakushika ku 4,000,000 kushilahu nimatilakiti nitunyikanda twakubadika ha 200,000,000.

^ Parakalafu 14: Iku hikutiyisha kwakuha kwansona yaMatewu 13:42. Kunyima, nyikanda yetu yalumbulwileña nawu akwaKristu akutwamba ‘anakudila nakudisumona kumaji’ hadi yaaka yayivulu, adilaña nawu “anyana kawanta” ayisololaña hatooka, nawu “diwu anyana kawatama.” (Mat. 13:38) Hela chochu, twatela kwiluka netu mazu akwila nawu adisumonaña kumaji atalisha kukujilumuka.—Mas. 112:10.

^ Parakalafu 16: Danyeli 12:3 yahosha nawu “akwamaana [akwaKristu awayishewa] akatoñeka neyi chatoñekaña iwulu.” Elaña mwenimu kuhitila mukuzataku mudimu wakushimwina hampinji yachiduwu hamaseki. Hela chochu, Matewu 13:43 yahoshaña hampinji yakatoñekawu muWanta wamwiwulu. Kunyima, twatoñojokeleña netu iji nsona jejima jahosheleña hamudimu wowumu, dikwila nawu mudimu wakushimwina.

^ Parakalafu 18: Talenu mukanda waChibemba wunakwila nawu Palameni Kuli Yehova, mafu 288-289.

[Malwihu aKuzatisha haKudiza]

[Chati yidi hefu 10, 11]

TIDIKU NIMATAHU

 33 C.E. KUKUWA KWATACHIKILI

MUKWAKUKUWA: Yesu

MBUTU YAYIWAHI AYIKUWILI: Kuwayishewa naspiritu yajila

IHA: Antu amukaayi

“Muntu wakuwili mbutu yayiwahi mwiha dindi” (Mat. 13:24)

MUKWANKUNYI: Diyabolu

ANTU AKAMINI TULU: Kufwa kwawapostolu

‘Ilaña antu chakaminuwu tulu, mukwankunyi wakuwili mbutu yamatahu’ (Mat. 13:25)

TIDIKU: AkwaKristu awayishewa

MATAHU: AkwaKristu akutwamba

‘Ejima akulilili hamu sampu nihakumuna’ (Mat. 13:30)

1914 MUDIMU WAKUMUNA WATACHIKILI

AÑAMBA/ AKWAKUMUNA: Añelu

AkwaKristu adi neyi matahu ayambwili kufuma kudi awayishewa “anyana kawanta”

Matahu ayikuñwili nikuyikasa yita (Mat. 13:30)

(Talenu  maparakalafu 10, 11)

1919 KUYIKUÑWILA MUNKALAÑA: AkwaKristu awayishewa ayipompesheli muchipompelu chawahishiluwu

CHILAKA CHAKUMUNA

‘Kukuñwila tidiku munkalaña’ (Mat. 13:30)

(Talenu  parakalafu 12)

AMAGEDONI

HaAmagedoni, matahu akayinatila mukesi

KUTOÑEKA CHIKUPU

Kukamwihi naAmagedoni, awayishewa ashinshika ashalahu akayipompeshela mwiwulu

Aloña akatoñeka chikupu muWanta (Mat. 13:43) (Talenu  maparakalafu 16, 17)

Matahu akayinatila muluteñi lwakesi (Mat. 13:42) (Talenu  parakalafu 15)

[Caption on page 13]

Wubwambu waKristendomu nawanlomboli jamapolitiki katataka wumani

(Talenu  parakalafu 13)