1. 1) ¿Toni ika tajtoua neskayot ika trigo uan amo kuali xiuit? 2) ¿Keniuj Jesús kimelauak tein kijtosneki nejin neskayot?

SEMEJ neskayomej tein Jesús kitemakak keman ika tajtoj iTekiuajyo Dios, kinextij ke se takat kitoka trigo italpan uan satepan se tetauelitakej youi kitokati amo kuali xiuit kampa kitokkej trigo. Amo kuali xiuit okachi ijsiujka moskaltia ke trigo, sayoj ke takat kiniluia itakeualuan: “Xikauakan ma moseniskaltikan se uan okse hasta chikauayas in trigo”. Keman chikauaya tatok, kinechikouaj trigo uan kitikotamotaj amo kuali xiuit. ¿Toni kijtosneki nochi nejin? Jesús kimelauak (xikonixtajtolti Mateo 13:24-30, 37-43). Maj tikitakan toni techmachtia nejon neskayot (xikonita recuadro “Trigo uan amo kuali xiuit”).

2. 1) ¿Toni kijtosneki tein mochiuak italpan takat? 2) ¿Toni tein moijtoua itech nejin neskayot okachi ika titajtotij?

² Tein mochiua italpan nejin takat, kinextia keniuj uan kemanian Jesús kinnechikoskia seki taltikpakneminij akin tamatij kemej trigo, tein kijtosneki tokniuan taixpejpenalmej akin taixyekanaskej iuan itech iTekiuajyo. Tatokalis peuak itech Pentecostés xiuit 33. Tatekilis tamis keman tokniuan taixpejpenalmej akin nemiskejok itamian nochi tein mochiujtok nikan taltikpak, senkis kinseliskej kemej taixpejpenalmej uan yaskej iluikak (Mat. 24:31; Apoc. 7:1-4). Ijkon kemej aksa akin moajsi tepekuapan ueli kiuejkaita tein kiyoualoua, no ijkon nejin neskayot techpaleuia maj tikitakan miak taman tein mochiuaskia kemej itech 2,000 xiujmej tein panoskia. ¿Toni tachiualismej tein mouika iuan iTekiuajyo Dios ueli tikitaj? Nejin neskayot kinextia kemanian tatokaj, moskaltia tatok uan kemanian kitekij. Nejin tamachtilis okachi ika tajtoua tatekilis. *

3. 1) ¿Toni peuak mochiua satepan ke panok xiuit 100? 2) ¿Toni netajtanil moijtoua itech Mateo 13:28 uan akonimej tajtankej? (No xikonita nota 2 itamian tamachtilis.)

³ Satepan ke panok xiuit 100 itech totonaluan, “monextij  [...] amokuali xiuit” keman akin mochiuayaj kemej yeskiaj itatojtokakauan Cristo nesikoj itech taltikpak (Mat. 13:26). Uan keman panok xiuit 300, akin tamatiaj kemej amo kuali xiuit okachi miakej katkaj ke tokniuan taixpejpenalmej. Maj tikelnamikikan ke itech nejin neskayot, takeualmej kitajtanijkej ininteko ox ueliskiaj kiuiuitaskej amo kuali xiuit (Mat. 13:28). * ¿Keniuj kinnankilij?

4. 1) ¿Toni kinextia tanankilil tein kitemakak Teko Jesús? 2) ¿Kemanian peuak moita akonimej tamatiaj kemej trigo?

⁴ Keman Teko Jesús ika tajtojtoya trigo uan amo kuali xiuit, kijtoj: “Xikauakan ma moseniskaltikan [...] hasta chikauayas in trigo”. Nejin tanauatil kinextia ke itech yekinika siglo hasta axkan, nochipa moajsinij nikan taltikpak seki tokniuan taixpejpenalmej akin tamatij kemej trigo. No ijkon techajsikamatiltia tein Jesús satepan kiniluij imomachtijkauan: “Niyetok namouan nochi tonalmej hasta itamiampa nochi tein mochiujtok itech taltikpak” (Mat. 28:20, TNM). Kemej tikitaj, Jesús kinyekpiaskia itech ininkuali uikalis iuan Dios tokniuan taixpejpenalmej nochin tonalmej hasta keman ejkoskia tamilis. Sayoj ke, kemej okachi momiakilijkej akin mochiujkej kemej yeskiaj itatojtokakauan Cristo, amo tikyekmatij akonimej katkaj kemej trigo itech nochi nejon xiujmej. Sayoj ke, kemej 30 xiujmej achto ke peuaskia tatekilis, moyekitak akonimej tamatiaj kemej trigo. ¿Toni mochiuak?

5. ¿Keniuj mochiuak itech yekinika siglo tein achtook kijtojka tanauatijkej Malaquías?

⁵ Seki ciento xiujmej achto ke Jesús kijtoskia neskayot kampa ika tajtoj trigo uan amo kuali xiuit, Jiova kichiuak maj itanauatijkauj Malaquías achtook kijtouani tachiualismej tein no panoskiaj kemej moijtoj itech neskayot tein Jesús kitetapouij (xikonixtajtolti Malaquías 3:1-4). Juan Taauijkej katka tanauatijkej  akin kichipauak ojti (Mat. 11:10, 11). Keman yejua peuak tekiti itech xiuit 29, ejkotoyaya tonalmej keman kiitaskiaj keniuj moajsia xolal Israel. Jesús katka ojpatika tanauatijkej. Yejua ojpa tachipauak itech templo ompa Jerusalén, yekinika kichiuak keman kipeualtij itekiyo Dios uan ojpatika keman kitamijtoyaya (Mat. 21:12, 13; Juan 2:14-17). Yejua ika, uejkauak seki xiujmej keman Jesús tachiako uan tachipauako.

6. 1) ¿Kemanian senkis mochiuak tein achtook kijtojka tanauatijkej Malaquías? 2) ¿Kemanian Jesús tachiako itech templo espiritual? (No xikonita nota 3 itamian tamachtilis.)

⁶ ¿Keniuj senkis mochiuak tein achtook kijtojka Malaquías? Itech seki xiujmej achto ke ajsiskia xiuit 1914, Charles Russell uan akin iniuan tekitia, kichiujkej se tekit kemej Juan Taauijkej. ¿Toni katka nejon tekit tein motelnekia? Oksepa kiyekmelaujkej tamachtilis tein moajsi itech Biblia. Momachtianij ika Biblia kiyeknextijkej tein yekmelauj kijtosnekia inemilis Cristo tein kitemakak, kinextijkej ke amo melauak moajsi miktan, uan kitetapouijkej ke yaya tamiti inintonaluan analtekojkayomej. Sayoj ke moajsiaj miak taneltokalismej kampa kijtouayaj ke kitojtokayaj Cristo. Yejua ika, monekia monankilis se netajtanil tein motelneki: ¿akonimej itech nochi nejon taneltokalismej tamatiaj kemej trigo? Jesús kichiuak se taman tein tapaleuiskia maj monankili netajtanil. Yejua peuak tachia itech templo espiritual itech xiuit 1914. Kiuikilij seki xiujmej tachias uan tachipauas; itech xiuit 1914 hasta ipeujyan 1919. *

7. Keman Jesús peuak tachia itech xiuit 1914, ¿toni kiajsik?

⁷ Keman Jesús tachiako, ¿toni kiajsik? Sayoj sekin Momachtianij ika Biblia akin kiuikayajya panoua 30 xiujmej kikuitoyaj ininchikaualis uan inintomin uan ijkon okachi  motanojnotsaskia. * ¡Tikmatij ke semi yolpakkej Jesús uan ángeles keman kinitakej ke maski amo miakej katkaj, kinextijkej ke tamatiaj kemej tatok trigo tein amo kimiktij amo kuali xiuit tein iaxka Satanás! Maski ijkon, monekia “kinchipauas ikoneuan Leví”, tein kijtosneki tokniuan taixpejpenalmej (Mal. 3:2, 3; 1 Ped. 4:17). ¿Keyej?

8. ¿Toni mochiuak satepan ke panok 1914?

⁸ Itamian xiuit 1914, sekin Momachtianij ika Biblia moyolkokojkej porin amo yajkej iluikak. Uan itech xiuit 1915 uan 1916, akin amo pouiaj itech inechikol Dios peuak kinixnamikij tokniuan. Nejon kichiuak maj amo semi tanojnotsakanok. Uan no, keman momikilij tokniuj Russell itech metsti octubre xiuit 1916, sekin akin pouiaj itech nechikol no peujkej taixnamikij. Katkaj chikome akin kiixyekanayaj Watch Tower Bible and Tract Society, sayoj ke naui amo kiselijkej maj tokniuj Rutherford kiixyekana inechikol Dios kemej moixtalijka. Yejuan kitemojkej kinxeloskej tokniuan, sayoj ke itech metsti agosto xiuit 1917, kikaujkej Betel. ¡Ijkon mochiuak se tachipaualis! Uan no, sekin Momachtianij ika Biblia kimouilijkej taltikpaknenkej. Maski ijkon, senolochmej kuali tanankilijkej keman Jesús tachipauak uan kipatakej tein monekia. Yejua ika, Jesús kiitak ke yejuan katkaj kemej yekmelauj trigo. Sayoj ke kinixtopeuak nochin akin mochiuayaj kemej yeskia itatojtokakauan: tein moajsiaj itech nechikol uan akin pouiaj itech taneltokalismej kampa kijtouaj ke kitojtokaj Cristo (Mal. 3:5; 2 Tim. 2:19). ¿Toni panok satepan? Maj tiksentokakan tikitakan neskayot kampa ika motajtoua trigo uan amo kuali xiuit, uan ijkon tikmatiskej tanankilil.

9, 10. 1) ¿Toni tikitatij axkan tein moneki mochiuas itech tatekilis? 2) ¿Toni yekinika mochiuak itech tatekilis?

⁹ Jesús kijtoj: “Tatekilis yejua itamiampa nochi tein mochiujtok itech taltikpak” (Mat. 13:39, TNM). Tatekilis peuak itech xiuit 1914. Maj tikitakan makuil taman tein Jesús achtook kijtojka ke monekia mochiuas itech nejon xiujmej.

¹⁰ Yekinika: monechikoskia amo kuali xiuit. Jesús kijtoj: “Tech ne tonal kuak tachikauayas ya [...,] nikintitanis notekitikauan para ma achto [kiuiuitakan oso kinechikokan] in amokuali xiuit [...] uan ma kinmanojtsitsikokan”. Satepan ke panok xiuit 1914, ángeles peujkej ‘kinnechikouaj’ akin tamatiaj kemej amo kuali xiuit uan kinajchiuilijkej “ikoneuan tekiuajyot”, tein kijtosneki tokniuan taixpejpenalmej (Mat. 13:30, 38, 41).

11. ¿Toni ika moteixmatiltiaj hasta axkan akonimej yekmelauj itatojtokakauan Cristo uan akonimej amo?

¹¹ Ijkon kemej kisentokayaj kinechikouayaj amo kuali xiuit, okachi moitaya akonimej katkaj yekmelauj itatojtokakauan Cristo uan akonimej amo (Apoc. 18:1, 4). Itech xiuit 1919, moyekitak ke Ueyi Babilonia tapolojkaya, tein kijtosneki ke tokniuan kiskej ompa. Sayoj ke ¿toni se taman tein okachi kinextij akonimej katkaj yekmelauj itatojtokakauan Cristo uan akonimej amo? Yejua tanojnotsalis. Akin kinixyekanayaj Momachtianij ika Biblia peuak kinextiaj ke motelnekia sejsemej kitetapouiskej iTekiuajyo Dios. Kemej neskayot, itech folleto To Whom the Work Is Entrusted, (Akin kinmakaj tekit) tein kisak itech xiuit 1919, kinyolchikaujkej nochin tokniuan taixpejpenalmej maj tanojnotsakan kajkalpan. Kijtouaya: “Nejin tekit moita semi ueyi, sayoj ke iaxka toTajtsin, uan ika ichikaualis tikchiuaskej. Namejuan nankipiaj tatiochiualis nantapaleuiskej itech nejon tekit”. ¿Keniuj tanankilijkej tokniuan? Kemej kinextij itech xiuit 1922 amaix tein axkan tikixmatij kemej Tanejmachtijkej, Momachtianij ika Biblia okachi peujkej tanojnotsaj. Tanojnotsalis kajkalpan niman peuak mochiuak se taman tein ika moteixmatiltiayaj akin yekmelauj kichiuaj kemej Cristo, ijkon kemej hasta axkan.

12. ¿Kemanian peuak kisentiliaj trigo?

 ¹² Ojpatika: kinechikoskiaj trigo. Jesús kinnauatij ángeles maj ‘kiajokuikan in trigo uan maj kiyekeuakan itech ne trigojkal’ (Mat. 13:30). Itech xiuit 1919 peuak kinsentiliaj tokniuan taixpejpenalmej itech nechikol tein tachipaujya. Nejon taixpejpenalmej akin yoltoskejok itamian nochi tein mochiujtok itech taltikpak senkis kinnechikoskej keman kiseliskej netetayokolil ne iluikak (Dan. 7:18, 22, 27).

13. Kemej kijtoua Revelación 18:7, ¿keniuj momachilia taneltokalis kampa kijtouaj ke kitojtokaj Cristo tein poui iuan siuaauilnenkej oso Ueyi Babilonia?

¹³ Expatika: chokaskiaj uan tananatskaskiaj. ¿Toni mochiuas satepan keman ángeles kiojolochilpiskej amo kuali xiuit? Keman Jesús ika tajtoj keniuj moajsiskiaj akin tamatij kemej amo kuali xiuit, kijtoj: “[Ompa] chokatoske uan tannanatsokatoske” (Mat. 13:42). ¿Mochiujtokya axkan? Amo. Axkan, taneltokalis kampa kijtouaj ke kitojtokaj Cristo tein poui iuan siuaauilnenkej oso Ueyi Babilonia, kijtoua: “Nitokotsyetok kemej se siuatekiuaj, uan amo nisiuakaual, uan amo keman nikitas tayokol” (Rev. 18:7, TNM). Kemej tikitaj, yejua kimachilia ke kipia taixyekanalis. Tein melauj hasta kijtoua ke ‘tokotsyetok kemej se siuatekiuaj’ ininpanko taltikpaktekiuanij. Itech nejin tonalmej, akin tamatij kemej amo kuali xiuit amo motayokoltiaj, ta moueyichiujtokej. Sayoj ke nejon amo uejkaua mopatas.

14. 1) ¿Kemanian uan keyej tananatskaskej akin achto pouiaj itech taneltokalismej tein amo melauak? 2) Kemej axkan tikajsikamatij Mateo 13:42, ¿keniuj mouika iuan tein kijtoua Salmo 112:10? (No xikonita nota 5 itamian tamachtilis.)

¹⁴ Keman mochiujtos okachi ueyi tajyouilis, keman nochi taneltokalis tein amo melauak ixpoliuisya, akin achto ompa pouiaj kitemoskej nepaleuil sayoj ke amo kiajsiskej (Luc. 23:30; Apoc. 6:15-17). Ompa, ijkuak kiitaskej ke amo uelis momakixtiskej, moujkachokaskej uan tananatskaskej porin kualantoskej. Ijkon kemej Jesús achtook kijtoj, itech nejon ueyi ouijkayot “momoukachokiliske” (Mat. 24:30; Apoc. 1:7). *

15. ¿Toni kipanos amo kuali xiuit uan kemanian?

¹⁵ Naujpatika: amo kuali xiuit kitamotaskiaj tikonijtik. ¿Toni kipanos amo kuali xiuit tein kiojolochilpijkej? Ángeles “kintamotaske tech ne tikonijtik” (Mat. 13:42). Nejin kijtosneki senkis ixpoliuilis. Yejua ika, akin achto pouiaj itech taneltokalismej tein amo melauak ixpoliuiskej itamian okachi ueyi tajyouilis, tein kijtosneki Armagedón (Mal. 4:1).

16, 17. 1) ¿Toni tachiualis ika tami neskayot tein Jesús kijtoj? 2) ¿Keyej tikajsikamatij ke nejon tachiualis mochiuas satepan?

¹⁶ Makuiltika: akin yolmelaujkej tel petaniskej. Tein achtook kijtojka Jesús ke mochiuas, tami ika nejin tajtolmej: “Itech ne tonalmej akin yolmelaujkej tel petaniskej kemej tonal itech itekiuajyo ininTajtsin” (Mat. 13:43, TNM). ¿Kemanian uan kani  mochiuas? Tein Jesús achtook kijtoj, mochiuas satepan ompa iluikak, uan amo axkan nikan taltikpak. * ¿Toni techuika maj ijkon tikajsikamatikan? Maj tikitakan ome taman.

¹⁷ Yekinika, maj tikitakan kemanian mochiuaskia itajtoluan Jesús. Yejua kijtoj: “Itech nejon tonalmej akin yolmelaujkej tel petaniskej”. Tajtol “itech nejon tonalmej” kijtosneki tein Jesús yekin kijtojka ke kitamotaskej tikonijtik amo kuali xiuit. Nejon mochiuas itech itamian okachi ueyi tajyouilis. Yejua ika, no itech nejon tonalmej tokniuan taixpejpenalmej “tel petaniskej”. Ojpatika, maj tikitakan kani mochiuas nejon. Jesús kiyeknextij ke akin yolmelaujkej “petaniskej [...] itech itekiuajyo ininTajtsin”. Nejin kijtosneki ke nochin tokniuan taixpejpenalmej akin amo kikauaj Dios tein moajsiskejok nikan taltikpak satepan ke panos yekinika taman itech okachi ueyi tajyouilis, senkis kinseliskejya kemej taixpejpenalmej. Ijkuak, kemej Jesús achtook kijtojka tein panoskia itech okachi ueyi tajyouilis, kinsentiliskej ne iluikak (Mat. 24:31). Ompa kampa petaniskej “itech itekiuajyo ininTajtsin”, uan kampa tepitsin satepan keman panos neteuilis Armagedón, mochiuaskej kemej inovia Jesús akin yolpaki keman akin ‘tamati keme ichkatsin [...] monamiktis’ (Apoc. 19:6-9).

18, 19. ¿Keniuj techpaleuia tikajsikamatiskej neskayot kampa ika motajtoua trigo uan amo kuali xiuit?

¹⁸ ¿Keniuj techpaleuia tisejsemej nejin neskayot tein techitaltia miak taman? Maj tikitakan eyi. Yekinika, nejin neskayot techpaleuia maj tikajsikamatikan keyej Jiova kikaujtok maj onka tein amo kuali. Yejuatsin kinxikoj “ne taka ten kinnamikia kiseliske tatsakuiltilis” porin ijkon kinsentiliskia akin ‘kinueyiyolikneliskia’ tein tamatiskiaj kemej trigo (Rom. 9:22-24). * Ojpatika, okachi kichikaua totakuaujtamatilis. Ijkon kemej motokijtiualas tamilis, akin techtauelitaj okachi techixnamikiskej, ‘sayoj ke amo techtaniskej’ (xikonixtajtolti Jeremías 1:19). Ijkon kemej Jiova kinyekpiak akin tamatij kemej trigo itech miak xiujmej tein panouanij, no ijkon touan yetos itechkopa Jesús uan ángeles “nochi tonalmej” tein ualaskej (Mat. 28:20).

¹⁹ Expatika, nejin neskayot techpaleuia maj tikmatikan akonimej tamatij kemej trigo. ¿Keyej motelneki? Porin sayoj komo tikmatij akonimej tamatij kemej trigo, uelis tiknankiliskej netajtanil tein Jesús kichiuak keman achtook kijtoj tein panoskia itech itamian tonalmej. Yejua tajtanik: “¿Akoni yekmelauj takeual takuaujtamach uan tamatkej?” (Mat. 24:45, TNM). Okseki ome tamachtilismej kinankilis nejin netajtanil.