Wallkaq nunakunallawan mëtsikaqta qaran
“[Jesusmi] tantata paquirir disipuluncunata qorqan nunacunata qarayänanpaq.” (MAT. 14:19)
1-3. ¿Imanötaq Jesusqa mëtsikaq nunakunata qararqan? (Rikäri kë yachatsikïpa qallananchö këkaq dibüjuta.)
KËMAN pensari (leyi Mateu 4:14-21). 32 watam, y Pascua kanampaqqa ichikllanam pishikan, Betsaida lädunchö y Galilëa lamarpa norti kaq lädunchö këkaq ichikllan markamanmi Jesusta y discïpulunkunata mëtsikaq nunakuna qatiyan. Tsë qateq nunakunachöqa ollqukunallam pitsqa waranqanö kayan, jina kayanmi warmikuna y wamrakunapis.
2 Kë nunakunata rikärirmi Jesusqa llakipärin, tsëmi Diospa Gobiernumpita yachatsin y qeshyaqkunatapis kachakätsin. Tardiyäriptinnam Jesusta discïpulunkuna kënö niyan: “Que nunacunata witsiratsina pueblucunapa ewar miquinincuna rantiyänanpaq”. Peru Jesusqa, ‘qamcunam pachankunaqa qarayänequi’ nirmi contestan. Tsënö niptinqa mëraq yarpachakuyan, porqui mirkapankunaqa ichikllam, pitsqa tantawan ishkë ichisaq pescädukunalla.
3 Jesusqa nunakunata llakiparmi juk milagruta ruran, y tsë kuti ruranqanqa chuskun evangeliukunachömi qellqarëkan (Mar. 6:35-44; Lüc. 9:10-17; Juan 6:1-13). Pitsqa chunkapa y pachakpa nunakunata jamatsiyänampaq discipulunkunata mandarirmi, Jesusqa Diosman mañakurir tantata pakir y pescäduta rachir qallëkun. Tsëpitanam, nunakunata kikin qaranampa rantin, “disipuluncunata qorin nunacunata qarayänanpaq”. Mana creipaqnö kaptimpis, llapankunapaqmi mikïqa (mikuyqa) tinkurin. Rikärinqantsiknömi, Jesusqa mëtsikaq waranqa nunakunata wallkaq nunakunapa yanapakïninwan qararqan. *
4. a) ¿Nunakuna imata chaskiyänantataq Jesus mas munarqan y imanir? b) ¿Imapitataq kë yachatsikïchö y qateqnin kaqchö yachakushun?
4 Peru Jesusqa masqa yarpachakurqan tsë nunakunata Diospita yachatsitam. Musyarqanmi Diospa Palabrampita yachakurninlla, imëyaqpis kawakïta tariyänampaq kaqta (Juan 6:26, 27; 17:3). Imanömi nunakunata llakiparnin tantata y pescäduta qararqan, jina tsënöllam atska hörakuna discïpulunkunata Diospita yachatsir karqan (Mar. 6:34). Peru tsënö karpis musyarqanmi, ichik tiempullachöna ciëluta kutikunampaq kaqta (Mat. 16:21; Juan 14:12). Y ciëluta kutirirninqa, ¿imanöraq discipulunkunata Diospita yachatsinman karqan? Wallkaq nunakunapa yanapakïninwan mëtsikaq nunakunata qaranqannöllam, wallkaq nunakunapa yanapakïninwan yachatsikunan karqan. ¿Pikunaraq tsë wallkaq nunakunaqa kayanman karqan? Rikärishun apostulkuna kawayanqan witsanchö mëtsikaq nunakunata Diospita yachatsinampaq wallkaq nunakunata Jesus imanö utilisanqanta. Tsëpitanam, qateqnin yachatsikïchö rikärishun noqantsikpaq alläpa precisaq tapukïpa respuestanta, tsë tapukïqa këmi: ¿imanötaq kanan witsan utilisan Jesus wallkaq nunakunata Diospita yachatsimänantsikpaq?
Wallkaq nunakunapa yanapakïninllawanmi mëtsika waranqa nunakunata qararqan (Rikäri 4 kaq pärrafuta)
WALLKAQ YANAPAKOQKUNATAM AKRAN
5, 6. a) Discïpulunkuna Diospita alli yachatsishqa kayänanta munar, ¿imatataq Jesus rurarqan? b) Pë wanuriptin precisaq cargukunachö apostulninkuna kayänanta munar, ¿imanötaq Jesus apostulninkunata yachatsirqan?
5 Familianta kuyaq nunaqa, pë wanuriptin familian necesidäta mana pasanampaqmi shumaq previnikun. Tsënöllam, congregacionpa Pushaqnin Jesuspis, pë wanuriptin discïpulunkuna alli yachatsishqa kayänanta munarnin previnikurqan (Efes. 1:22). Këllata yarpärishun, ishkë watanö wanunampaq pishikaptinmi, wallkaq yanapaqninkunata akrarqan, pëkunawanmi tiempuwanqa mëtsikaq nunakunata yachatsirqan. Ruranqanta rikärishun.
6 Juk paqas entëru Diosman mañakurirmi, discïpulunkunata juntarirqan y pëkunapitam 12 apostulninkunata akrarirqan (Lüc. 6:12-16). Y tsëpitaqa, ishkë watakunapam tsë apostulninkunata alläpa yachatsirqan, parlanqankunawan y ruranqankunawan. Alleqraq yachakuyänanta musyarmi ‘disipulucuna’ o estudiantikuna nir qayarqan (Mat. 11:1; 20:17). Alli consëjukunatam qorqan y Diospita alli yachatsikoq kayänampaqmi yanaparqan (Mat. 10:1-42; 20:20-23; Lüc. 8:1; 9:52-55). Tsënömi yachëkätsirqan, pë wanurir ciëluta kutikuptin, pëkuna precisaq carguchö kayänampaq.
7. ¿Imataq precisaq rurëninkuna kanan karqan apostulkunapa?
7 ¿Ima carguchötaq kayänan karqan apostulkuna? 33 watachö Pentecostes fiesta kanampaq ichikllana pishinqanmannömi, ima carguyoq kayänampaq kaqpis alleq musyakärirqan (Hëch. 1:20). Peru ¿imataq rurëninkunaqa kanan karqan? Imata rurayänampaq kaqtaqa rikätsikurqan, kawariramurnin Jesus apostul Pëdruwan parlanqanchömi (leyi Juan 21:1, 2, 15-17). Llapan apostulkuna wiyëkäyaptinmi Pëdruta Jesus kënö nirqan: “Üshacunata cuidanqui”. Tsënömi rikätsikurqan mëtsikaq nunakunata Diospita yachatsirnin wallkaq yanapakoq grüpuchöqa apostulninkunapis kayänampaq kaqta. ¡Këchömi alleq cläru rikärintsik Jesusqa “üshacunata” alläpa kuyanqanta! *
PENTECOSTES FIESTA WITSAMPITAM MËTSIKAQ NUNAKUNATA QARAYAN
8. ¿Imanötaq chaskikuyarqan mushoq cristiänukuna Diospita yachatsiyänampaq Jesus churanqan nunakunata?
8 Jesucristuqa kawariramurmi, 33 wata Pentecostes fiestapita patsë, apostulninkunata utilisarqan, ciëlupaq akrashqa discïpulunkunata Diospita yachatsiyänampaq (leyi Hëchus 2:41, 42). Tsë Pentecostes fiestachö ciëlupaq akrashqa cristiänu këman chaq judïukuna y judïuman tikrashqa nunakunaqa, alleqmi musyariyarqan yachatsinampaq pikunata Jesus utilisëkanqanta. Alleq creirmi, ‘apostolcuna yachatsicuyanqanta cäsucur, firmi cacuyarqan’. Kë mushoq cristiänukunaqa Diospita yachakïta alläpam munayarqan, y musyayarqanmi pikuna yachatsiyänampaq kaqta. Jesus ruranqanta, ninqanta y Jesuspaq Biblia parlanqanta apostulkuna yachatsiyaptinmi shonqupita patsë wiyakuyaq (Hëch. 2:22-36). *
9. ¿Imanötaq apostulkuna rikätsikuyarqan Jesuspa üshankunata yachatsita mas precisaqpaq churayanqanta?
9 Apostulkunaqa musyayarqanmi, precisaq rurëninkunaqa Diospita yachatsikï y congregacionta dirigi kanqanta. Tantiyarinëkipaq, mushoq congregacionchö problëma kaptin imanö altsayanqanta rikärishun. Tsë problëmaqa karqan mikï (mikuy) asuntum, y itsa ras mana altsayaptinqa cristiänukunata rakikäratsinman karqan. Porqui hebrëu parlaq viudakunaqa cada junaqpaqmi mikïninkuna chaskikäyarqan, peru griëgu parlaq viudakunaqa manam. ¿Imanötaq apostulkuna kë problëmata altsayarqan? Chunka ishkë apostulkunam, alli buënu yachaq qanchis cristiänukunata akrariyarqan, llapankunata mikïta (mikuyta) igualpa rakipäyänampaq. Mëtsikaq nunakunata Jesus mikïta qaraptin yanapakoq apostulkunaqa, mas precisaqpaq churayarqan cristiänu mayinkunata Diospita yachatsitam. Tsënöpam llapan tiempunkunawan Diospa “palabranta yachatsicurllana” kayarqan (Hëch. 6:1-6).
10. ¿Imanötaq Jesus utilisarqan Jerusalenchö këkaq apostulkunata y anciänukunata?
10 Alli yachaq anciänukunam 49 watapaqqa, tsë witsanchö kawëkaqraq apostulkunaman yapakäyarqan (leyi Hëchus 15:1, 2). Pëkunapaqmi Bibliaqa ‘apostolcuna y mandacoqcuna’ o anciänukuna nin, kë grupum, punta cristiänukunata pushaqkuna karqan. Congregacionpa pushaqnin karmi, Jesusqa kë ichiklla grüputa utilisarqan Diospa yachatsikïninkunata mas cläruna entienditsikuyänampaq, Diospa Gobiernumpita yachatsikïchö punta puntachö kayänampaq, tsë rurëta rikäyänampaq, y cristiänu mayinkunata imanö yachatsikuyänampaq yanapayänampaqpis (Hëch. 15:6-29; 21:17-19; Col. 1:18).
11, 12. a) ¿Imataq rikätsikun congregacionkunata yachatsinampaq Jesus churanqan grüputa Jehovä bendicinqanta? b) ¿Imanötaq nunakuna musyayarqan congregacionkunata yachatsinampaq pikunata Jesus utilisëkanqanta?
11 Cristuqa juk grüpu nunakunatam (apostulkunata y anciänukunata) utilisarqan, congregacionta Diospita yachatsiyänampaq. ¿Jesus tsënö ruranqanta Jehovä bendicirqanku? Awmi. ¿Imanöpataq musyantsik? Porqui Hëchus librum kënö nir willamantsik: “Eucurninnam me tse marcaman chäyanqanchopis Teyta Jesusman creyicoqcunata [Pabluwan yanaqinkuna] willayarqan tse Jerusalencho apostolcuna y mandacoqcuna acuerdu rurayanqanta pecunapis cäsu[cu]yänanpaq. Tsenopam tsecho creyicoqcuna Teyta Jesusman mas marcäquiyoq ticrariyarqan y waran waranmi mas miraquecuyarqan” (Hëch. 16:4, 5). Rikanqantsiknömi, kë congregacionkunaqa mas alli tikrariyarqan y mirayarqan Jerusalenchö këkaq pushakoq ichiklla grüputa wiyakurnin. ¿Manaku kë pasakunqanqa rikätsikun congregacionta yachatsinampaq Jesus churanqan grüputa Jehovä bendicishqa kanqanta? Yarpäshun, congregacionkunaqa alli y kushishqa këta puëdiyan Jehovä bendiciptinllam (Prov. 10:22; 1 Cor. 3:6, 7).
12 Tsëyaqmi yachakurirquntsik, discïpulunkunata yachatsinampaqqa puntata ruranqannölla Jesus ruranqanta, juk parlakïchöqa, mëtsikaq nunakunata wallkaq nunakunapa yanapakïninkunallawan qaranqanta. Tsë witsanchöqa alleq clärum rikakurqan, congregacionkunata yachatsinampaq pikunata Jesus utilisëkanqanta. Pushakoq grüpuchö këkaq apostulkunaqa, pëkunata Jesus utilisëkanqanta rikätsikuyänampaqmi, milagrukunata rurëta puëdiyaq. Hëchus 5:12, (NTCN) textum kënö nir willakun: “Apostolcunam llapan runacunapa puntanchö señalcunatawan milagrucunata rurayargan”. * Tsënö cläru kaptinmi, cristiänuman tikraq nunakunaqa, “¿pitataq Jesus utilisan üshankunata yachatsinampaq?” nirllapis tapukuyarqantsu. Peru apostulkuna kawayanqan tiempupa ushënin witsankunaqa manam tsënönatsu karqan.
Apostulkuna kawayanqan witsanqa alli clärum karqan Diospita yachatsikunampaq Jesus pikunata utilisanqanqa (Rikäri 12 kaq pärrafuta)
MANA ALLI QORAQA ALLÄPAM MIRËKURQAN Y TRÏGUQA ICHIKLLAM KARQAN
13, 14. a) ¿Rasumpa kaq cristiänukunata ima pasanampaq kaqtataq Jesus willakurqan, y imëtaq cumplikar qallëkurqan? b) ¿Imanötaq congregacionta ushakätsita munayarqan? (Rikäri kë yachatsikïpa ushananchö këkaq 5 kaq willakïtapis.)
13 Jesusqa willakurqannam, rasumpa cristiänukunataqa chikir ushakätsita munayänampaq kaqta. Trïgu (ciëlupaq akrashqa cristiänukuna) murushqapa jananman mana alli qorata (mana alli cristiänukunata) mururiyänampaq kaqtam willakurqan. Tsëpitanam nirqan siëga witsanyaq o “më tsëchö imëkapis imanö [patsätsishqa] këkanqampa ushënin[yaq]” winayänanta jaqiriyänampaq (Mat. 13:24-30; 13: 36-43, NM). Jesus tsënö parlanqan cumplikänampaqqa manam atska tiempuraqtsu pasanan karqan. *
14 Apostulkuna kawayanqan witsanqa, Diospa contran churakashqa cristiänukunaqa kayarqannam, peru apostulkunam ‘jarcaraq’ cuenta tsaparäyarqan mana alli yachatsikïninkunata Diospa markanman mana yëkatsiyänampaq (2 Tes. 2:3, 6, 7). Tsënö kaptimpis, apostulkuna wanuriyaptinqa, mana alli yachatsikïkunam congregacionkunachö yuririrqan, tsënöpam trïguwan mana alli qora atska pachak watakunapa juntu winayarqan. Tsë witsankunaqa, tsë mana alli qoraqa alläpam mirëkurqan, peru trïguqa ichikllam karqan. Diospita yachatsikuyänampaqqa manam ni ima grüpupis karqantsu. Peru tsënö këninqa cambiarinanmi karqan. ¿Imëraq kanman karqan?
¿PIKUNATAQ COSËCHA WITSANCHÖ ÜSHAKUNATA CUIDANAN KARQAN?
15, 16. ¿Biblia Estudiaqkuna Bibliata alli estudiayanqampita ima allikunataq pasakurqan, y ima tapukïtaq kan pëkunapita?
15 Mana alli qorawan trïgu poquyanqanmannömi, wakin nunakunaqa Diospita yachakïta mas munariyarqan. 1870 watakuna witsanmi, ichikllan grüpu Diospita rasumpa kaqta yachakïta munarnin, mana alli qorapita rakikärir o mana alli iglesiakunapita rakikärir, Bibliata estudiar qallëkuyarqan. Yachakïta alläpa munarmi humildi këninkunata rikätsikurnin Bibliata alleq estudiayarqan (Mat. 11:25).
16 Tsënö estudiayanqan alläpa alli kanqanqa clärum rikakärirqan. Kë alli shonquyoq nunakunaqa, mana alli yachatsikïkunatam cläru musyatsikuyarqan y Bibliapita parlaq publicacionkunata rurar y nunakunapa makinchö jaqirmi, rasumpa kaq yachatsikïta yachatsikur qallëkuyarqan. Diospita yachakïta munaq nunakunapa shonqunkunamanmi tsënö yachatsikuyanqanqa chärirqan. Tsënö kaptinqa, ¿1914 wata manaraq kaptin Bibliata Estudiaqkunaku kayarqan üshankunata cuidanampaq Cristu churanqan? Manam. Porqui mana alli qorawan trïguqa tsëraqmi poqïkäyarqan, y Cristupa üshankunata imanö cuidayänampaq kaqqa manaran patsakarqanraqtsu. Manaraqmi mana alli qoraqa (mana alli kaq cristiänukuna) trïgupita (alli kaq cristiänukunapita) rakikarqanraqtsu.
17. ¿Imakunataq pasakur qallëkurqan 1914 watapita patsë?
17 Pasaq yachatsikïchö yachakunqantsiknömi cosëchaqa 1914 watachö qallarqan. Tsë watam, alläpa precisaqkuna pasakur qallëkurqan. Jesusmi Rey këman charqan, y ushanan witsampis qallëkurqan (Apoc. 11:15). 1914 watapita hasta 1919 watapa qallanan killakunayaqmi, Jesusqa Teytanwan ishkan templuta rikapakuyarqan y limpiayarqan (Mal. 3:1-4). * Tsënö këkaptinqa, 1919 watapita patsëchi trïgutaqa ëllur (qorir) qallakarqan. Tsë höraqa, ¿tiempunatsuraq karqan Teytampaq markanta yachatsinampaq Jesus juk grüputa patsätsinampaq? ¡Awmi, höranam karqan!
18. Wallkaq yanapakoqkunata, ¿ima carguman churanampaq kaqtataq Jesus nirqan, y ushanan witsankuna qallariptin, ima tapukïpa respuestantaq precisarqan?
18 Ushanan witsankunapaq parlarmi Jesus nirqan, Teytampa markanta “mikïnin höranchö qaranampaq” juk sirweqta churanampaq kaqta (Mat. 24:45-47, NM). ¿Piraq kë sirweqqa kanman karqan? Apostulkuna kawayanqan witsanchönöllam, mëtsikaq nunakunata wallkaq nunakunapa yanapakïninwan Diospita yachatsinan karqan. Tsëmi ushanan tiempukuna qallariptinllana, “¿pikunataq kayan tsë wallkaq yanapakoqkuna?” nir tapukuyarqan. Qateqnin kaq yachatsikïchömi, kë tapukïpa y mas tapukïkunapa respuestankunata yachakushun.
^ par. 3 1 kaq willakï (3 kaq pärrafu): Jina juk kutichöpis, Jesusqa chusku waranqa ollqukunatam milagruta rurëkur qararqan, jina tsëchöqa warmikunata y wamrakunatapis qararqanmi. Jina tsë kutichöpis, Jesusqa mikïta (mikuyta) ‘disipuluncunatam qorerqan pecunanam nunacunata qarayarqan’ (Mat. 15:32-38).
^ par. 7 2 kaq willakï (7 kaq pärrafu): Pëdru kawanqan witsan Diospita yachatsikïta chaskiyänampaq kaq “üshakunaqa”, kayarqan ciëlupaq kaqkunallam.
^ par. 8 3 kaq willakï (8 kaq pärrafu): Mushoq cristiänukuna, ‘apostolcuna yachatsicuyanqanta cäsucur firmi cacuyanqanqa’ rikätsikun, apostulkuna imëpis yachëkätsiyanqantam. Wakin yachatsikïninkunaqa Escritüras Griëgas Cristiänas librukunachömi qellqarëkan.
^ par. 12 4 kaq willakï (12 kaq pärrafu): Wakin discipulukunapis milagrukunata rurayänampaq santu espïrituta chaskiyarqanmi, peru tsëtaqa chaskiyaq, apostulkuna rikarëkäyaptin o kikin apostulkunapitam (Hëch. 8:14-18; 10:44, 45).
^ par. 13 5 kaq willakï (13 kaq pärrafu): Hëchus 20:29, 30 textuchö Pablu parlanqanqa rikätsimantsik, congregaciontaqa waqtapita nunakuna y congregacionchö këkar Diospa contran churakäreq nunakuna chikiyänantam. Puntataqa, mana alli cristiänukunam (mana alli qorakuna) rasumpa kaq cristiänukuna (trïgukuna) këkaqman yëkuriyänan karqan. Ishkë kaqchönam, congregacionchö këkar Diospa contran churakärir “llutan camanta yachatsicur” kayänan karqan.
^ par. 17 6 kaq willakï (17 kaq pärrafu): Kë revistachö, “Qamkunawanmi llapan junaqkuna këkä” neq yachatsikïta rikäri 11 kaq päginachö 6 kaq pärrafuta.
