1, 2. Koai ma ta Iesu e taangaanga nei ei angai ia tatou i teia tuatau, e eaa ra tatou ka tau ei kia kite e koai ma ratou?

“E TE au taeake, e aka rekareka toku i te tatau anga i te au atikara tei tauturu mai iaku i te taime tau tikai.” Ko teia ta tetai tuaine i tata i roto i tana reta i te akakite i tona rekareka maata no te au taeake e angaanga ra i ko i te opati maata. Kua manako ana ainei koe mei te reira? Kua manako akapera ana te maataanga ia tatou. Ka poitirere ainei tatou i te reira? Kare.

² I te mea e te orongaia mai nei te kai vaerua i te taime e umuumuia ra, te akapapu maira te reira kia tatou e te akatupu nei a Iesu, te Upoko o te putuputuanga i tana i taputou kia angai ia tatou. Koai ma ta Iesu e taangaanga nei kia angai ia tatou? Te akakite anga a Iesu ki tana au pipi i te akairo o tona aerenga mai, kua karanga aia e ka taangaanga aia i “te tavini akono meitaki e te pakari” kia oronga i te ‘kai i te ora mou’ ki tona “ngutuare.” * (E tatau ia Mataio 24:45-47.) I teia tuatau openga, te angai nei a Iesu i tana au pipi mou na roto i taua tavini akono meitaki ra. E mea puapinga tikai kia kite tatou e koai te tavini akono meitaki. No te mea, to tatou oraanga pae vaerua, tei runga te reira i te kai vaerua e orongaia maira na roto i teia tavini akono meitaki.​—Mata. 4:4; Ioa. 17:3.

3. Eaa tei akakiteia i roto i ta tatou au puka no runga i te akatutuanga o te tavini akono meitaki?

³ Eaa te aiteanga o ta Iesu akatutuanga no runga i te tavini akono meitaki? I mua ana, teia tei akakiteia i roto i ta tatou au puka: Ia Penetekote 33 T.N., kua iki a Iesu i te tavini akono meitaki ei akaaere i tona ngutuare. E mei te reira tuatau mai, ko taua tavini ra, te pupu katoa o te au Kerititiano akatainuia e ora ra i te enua nei. Ko ratou tataki tai katoa taua ngutuare ra. I te mataiti 1919, kua iki a Iesu i te tavini akono meitaki “ei akaaere i te au apinga ravarai nana ra,” koia oki, te au mea pouroa i te enua nei e taangaangaia ra ei turuturu i te angaanga tutuanga i te Patireia. Inara, i muri ake i te apii meitaki  anga e te akamanako oonu anga i teia na roto i te pure, kua kite mai tatou e ka anoanoia kia taui i ta tatou i marama no ta Iesu au tuatua no runga i te tavini akono meitaki e te pakari. (Mase. 4:18) Ka akara ana tatou i teia e te puapinga kia tatou, noatu e manakonakoanga to tatou no te rangi me no te enua.

4-6. Eaa ra i taka meitaki ei e kua akamata ta Iesu akatutuanga no te tavini akono meitaki i te akatupuia i muri ake i te mataiti 1914?

⁴ Te akaari maira tetai au irava i roto ia Mataio pene 24 e kua akamata te akatutuanga o te tavini akono meitaki e te pakari i te akatupuia i teia tuatau openga, kare i te Penetekote 33 T.N. Ka akara ana tatou akapeea te au Tuatua Tapu te tauturu anga ia tatou kia marama i teia.

⁵ Ko te akatutuanga o te tavini akono meitaki tetai tuanga o ta Iesu totou no runga i te akairo o tona aerenga mai, e te au ra openga. (Mata. 24:3) I roto i te tuanga mua o te totou tei rekotiia i roto ia Mataio 24:4-22, e rua akatupuanga. Te mea mua, kua akatupuia i te mataiti 33 T.N., e tae ua atu ki te 70 T.N. Te rua o te akatupuanga e tei maata atu, te akatupuia nei i to tatou tuatau. Ko te aiteanga ainei e e rua akatupuanga o te au tuatua a Iesu no runga i te tavini akono meitaki? Kare.

⁶ Akamata mai mei te au tuatua i roto ia Mataio 24:29, kua tuatua maata a Iesu no runga i te au mea te ka tupu i to tatou tuatau. (E tatau ia Mataio 24:30, 42, 44) No runga i te ka tupu i te tuatau o te mate maata, kua karanga aia e ka ‘kite te au tangata i te Tamaiti a te tangata i te aere anga mai na roto i te tiao rangi.’ E oti, kua tuatua aia no runga i te aronga e ora ra i te tuatau o te au ra openga: “Kare kotou i kite i te ora e tae mai ei to kotou Atu” e, “Ei te ora manako koreia e kotou, e tae mai ei te Tamaiti a te tangata.” * I muri ua ake to Iesu tuatua anga no runga i te ka tupu i te au ra openga, kua oronga aia i te akatutuanga o te tavini akono meitaki. No reira, te taka meitaki ra e kua akamata i te akatupuia ta Iesu au tuatua no runga i te tavini akono meitaki i muri ake i te akamataanga o te au ra openga i te mataiti 1914. Te taka meitaki ra teia akamaramaanga. Eaa i akapera ai?

7. Eaa te uianga puapinga tei tupu i te akamataanga o te tuatau kokoti anga, e eaa te tumu?

⁷ Akamanako ana no runga i te uianga: “Koai te tavini akono meitaki e te pakari?” I te anere mataiti mua, kare i anoanoia kia uiia teia uianga. Mei ta tatou i kite i roto i te atikara i mua akenei, kua rauka i te au apotetoro i te rave i te au temeio e te oronga i te au mea meitaki o te vaerua tapu ki etai ke. E akapapuanga teia e kua taangaanga te Atua i te au apotetoro. (Anga. 5:12) No reira, kare e anoanoia no tetai ua atu tangata kia ui e koai tikai ta Karaiti i akanoo ei arataki. Inara i te mataiti 1914, kua taui te reira. Kua akamata te tuatau kokoti anga i taua mataiti ra. Kua tae te tuatau no te akatakake anga i te titania mei roto mai i te titona. (Mata. 13:36-43) Te akamataanga te tuatau no te kokoti anga, e maata te au Kerititiano pikikaa tei karanga e e pipi mou ratou na Iesu. No reira kua tupu mai teia uianga puapinga: Ka akapeea e kiteaia ai te titona, me kore te au Kerititiano akatainuia? Tei roto te pauanga i te akatutuanga o te tavini akono meitaki. Ko te au pipi akatainuia a Karaiti te ka angaiia ki te kai vaerua.

8. Eaa ra i manakoia ai e no roto mai te tavini akono meitaki i te au Kerititiano akatainuia?

⁸ No roto mai te tavini akono meitaki i te au Kerititiano akatainuia i te enua nei. Kua kapikiia ratou ei “kau taunga ariki” e kua ikiia ratou kia tutu aere i te au mea umere ta te Atua i rave. (1 Pete. 2:9) E mea tau e ko te aronga i roto i taua “kau taunga ariki” ra te  ka apii i te tuatua mou ki to ratou au taeake.​—Mala. 2:7; Apo. 12:17.

9. Ko te katoaanga ainei o te au Kerititiano akatainuia, te tavini akono meitaki? Akamarama mai.

⁹ Ko te katoaanga ainei o te aronga akatainuia i te enua nei, te tavini akono meitaki? Kare. No te mea kare te aronga pouroa tei akatainuia e oronga ana i te kai vaerua ki to ratou au taeake i te ao katoa nei. E tika, tetai pae o te aronga akatainuia, e au tavini orometua me kore e aronga pakari i roto i te au putuputuanga. E apii ana ratou me aere ratou i te tutu aere mei tera are ki tera are e i roto i ta ratou putuputuanga, e e turuturu ua ana ratou i te aratakianga no ko mai i te opati maata. Inara, kare ratou e oronga ana i te kai vaerua ki to ratou au taeake i te ao katoa nei. E au tuaine akaaka katoa to roto i te aronga akatainuia, e kare rava ratou e akakoro ana e ko ratou tetai au puapii i roto i te au putuputuanga.​—1 Kori. 11:3; 14:34.

10. Koai te tavini akono meitaki e te pakari?

¹⁰ Koai i reira, te tavini akono meitaki e te pakari? Ko taua tavini ra te pupu meangiti o te au taeake akatainuia tei akapapa i te kai vaerua e tei oronga i te reira mei te mataiti 1919 mai.  Mei teia rai te tu i angai ei a Iesu i te manganui na roto i te tokoiti i te anere mataiti mua. Kua tavini ana teia pupu meangiti i ko i te opati maata mei te akamataanga mai o te au ra openga. Ko taua tavini ra te Pupu Akaaere o te Au Kite o Iehova. Inara, i roto i ta Iesu akatutuanga, kua akakite aia e e okotai rai “tavini.” No reira, e rave kapiti ana te au taeake o te Pupu Akaaere i ta ratou au ikianga ei pupu.

11, 12 (a) Eaa te nga tikaanga tei orongaia ki te tavini akono meitaki e te pakari? (e) Inaea a Iesu i akanoo ei i te tavini akono meitaki kia akaaere i tona ngutuare, e koai ma tana i iki?

¹¹ I roto i te akatutuanga a Iesu, e rua tikaanga tei orongaia ki te tavini akono meitaki e te pakari kia akaaere. Te mea mua, ki rungao i te ngutuare. Te rua, ki rungao i te au apinga ravarai a te pu. I te mea e te akatupuia nei te akatutuanga i teia tuatau openga, kua orongaia teia nga tikaanga i muri ake i te mataiti 1914, te akamataanga a Iesu i te tutara ei Ariki.

¹² Inaea a Iesu i akanoo ei i te tavini akono meitaki kia akaaere i tona ngutuare? Ei pau i te reira, ka uriuri tatou i tei tupu i te akamataanga o te tuatau kokoti anga i te mataiti 1914. Mei ta tatou i apii mai ana, i taua taime ra, e maata te au pupu tei karanga e e Kerititiano ratou. No reira, ko teea  te pupu ta Iesu ka iki ei tavini akono meitaki? Kua pauia taua uianga ra i muri ake te tutaka anga raua ko tona Metua i te iero i te mataiti 1914 e tae ua atu ki te nga marama mua o te 1919. * (Mala. 3:1) Kua mareka raua i tetai pupu meangiti o te Aronga Apii Pipiria tei akaari tiratiratu i to ratou inangaro no Iehova e tana Tuatua. Tera ra, kua anoanoia kia tamaia ratou. Noatu te reira, kua ariki akaaka teia pupu meangiti i te akatikatikaanga i taua tuatau tama anga. (Mala. 3:2-4) E au Kerititiano mou taua Aronga Apii Pipiria, koia oki ko ratou te titona i roto i ta Iesu akatutuanga. I te mataiti 1919, kua iki a Iesu i tetai au taeake akatainuia tei tau mei roto mai ia ratou kia riro ei tavini akono meitaki e te pakari e kua akanoo aia ia ratou kia akaaere i tona ngutuare.

13. Koai ma tei kapitiia mai ki roto i te ngutuare, e no teaa ra?

¹³ Koai ma i reira tona ngutuare? Ko te aronga tei angaiia ki te kai vaerua. I te akamataanga, ko te aronga akatainuia anake i roto i teia ngutuare. Muri mai, kua kapitiia te urupu maata o te mamoe ke atu ki teia ngutuare. Teianei, ko te mamoe ke atu te maataanga o te ‘anana okotai’ a Karaiti. (Ioa. 10:16) Te puapingaia nei teia nga pupu mei te kai vaerua e orongaia maira i te ora mou na roto i te tavini akono meitaki. Akapeea ra te au taeake i roto i te Pupu Akaaere, koia oki te tavini akono meitaki e te pakari, ko ratou ainei tetai i roto i teia ngutuare? Te anoano katoaia ra kia angai ia ratou ki te kai vaerua. No reira, kua ariki akaaka ratou tataki tai e ko ratou tetai o teia ngutuare mei te katoaanga o te au Kerititiano mou rai.

14. (a) Eaa te apainga tei orongaia ki te tavini akono meitaki, e eaa tei kapitiia mai ki teia? (e) Eaa ta Iesu akamatakiteanga ki te tavini akono meitaki e te pakari? (Akara i te pia “Kareka te Tavini Kino . . . ”)

¹⁴ Kua oronga a Iesu i tetai apainga puapinga maata ki te tavini akono meitaki e te pakari. I te tuatau taito, na tetai tavini irinakiia, me kore akaaere, e akono ana i te au mea pouroa a tona pu. (Luka 12:42) Mei te reira katoa, kua orongaia te apainga ki te tavini akono meitaki e te pakari kia akono i te au mea pouroa a Karaiti i te enua nei. Koia oki te moni, te au are e te au enua, te angaanga tutuanga, te au akaputuputuanga, e te au uruoaanga. Kapiti mai ki teia, ko te maani anga i te au puka Pipiria ta tatou e taangaanga nei no te angaanga orometua, no ta tatou uaorai apii, e no te au uipaanga a te putuputuanga. E irinaki ana teia ngutuare  ki runga i te kai vaerua pouroa e orongaia maira na roto i te tavini akono meitaki.

15, 16 Aea a Iesu e akanoo ei i te tavini akono meitaki kia akaaere i tana au apinga ravarai?

¹⁵ Aea a Iesu e oronga ai i te rua o te tikaanga kia akaaere i tana “au apinga ravarai”? Karanga a Iesu e: “E ao to te reira tavini, to tei rokoia mai e tona pu [koia oki, kua tae mai tona pu], te pera ra. Tikai taku e karanga atu kia kotou nei, e akariro aia iaia ei akaaere i te au apinga ravarai nana ra.” (Mata. 24:46, 47) Akara ana e kua oronga a Iesu i te rua o te tikaanga i muri ake i tona tae mai anga e kua kite aia i te tavini e “pera ra,” koia oki, te oronga ra i te kai vaerua ma te tiratiratu. No reira e tuatau va tetai i rotopu i teia nga tikaanga. Kia marama tatou e akapeea e aea a Iesu me akanoo i te tavini kia akaaere i tana au apinga ravarai, ka anoanoia tatou kia kite e rua mea: aea aia e tae mai ei e eaa te kapitiia maira ki tana au apinga.

¹⁶ Aea a Iesu e tae mai ei? Tei roto te pauanga i te aerenga tuatua o Mataio pene 24. Kia akamaara e te taikuia ra to Iesu “aere anga mai” i roto i teia au irava, ki te tuatau me aere mai aia i te akava e te takore i te aronga kino i te openga o teia akatereanga. * (Mata. 24:30, 42, 44) No reira to Iesu ‘tae anga mai’ me kore “aere anga mai” tei taikuia i roto i te akatutuanga o te tavini akono meitaki, ka tupu te reira i te tuatau o te mate maata.

17. Eaa te kapitiia maira ki ta Iesu au apinga?

¹⁷ Eaa te kapitiia maira ki roto i ta Iesu au apinga “ravarai”? Kare tana au apinga e tei runga ua i te enua nei, mari ra i runga katoa i te rangi. Kua tuatua ana a Iesu e: “Ko te mana katoa o to te rangi e te ao katoa nei, kua tukuia mai, tei iaku anake.” (Mata.  28:18; Ephe. 1:20-23) No reira, i teianei te kapitiia maira te Patireia o te Mesia ki tana au apinga. Kua orongaia teia Patireia kiaia akamata i te mataiti 1914, e ka oronga aia i te reira ki tana au pipi akatainuia.​—Apo. 11:15.

18. Eaa ra a Iesu ka mataora ai i te akanoo i te tavini akono meitaki kia akaaere i tana au apinga ravarai?

¹⁸ No reira, eaa ta tatou i apii mai? Me aere mai a Iesu i te takore i te aronga kino i te tuatau o te mate maata, ka kite aia i te tavini akono meitaki e oronga tiratiratu ra i te kai vaerua i te ora mou ki tona ngutuare. E ka mataora a Iesu i te akanoo i taua tavini ra kia akaaere i tana au apinga ravarai. Ka orongaia teia tikaanga ki te au taeake i roto i te tavini akono meitaki me orongaia atu to ratou tutaki i runga i te rangi kia tutara kapiti kia Karaiti.

19. E maata atu ainei te tutaki a te tavini akono meitaki i to te toenga o te aronga akatainuia? Akamarama mai.

¹⁹ E maata atu ainei te tutaki a te tavini akono meitaki i to te toenga o te aronga akatainuia? Kare. Ka rauka te tutaki kia taputouia ki tetai pupu meangiti i tetai ua atu tuatau e oti ka orongaia atu ki etai ke. Ei akaraanga, akamanako ana i ta Iesu i tuatua ki tana 11 apotetoro akarongo mou i te po i mua ake i tona matenga. (E tatau ia Luka 22:28-30.) Kua taputou a Iesu ki taua pupu meangiti ra e ka orongaia ta ratou tutaki me vai tiratiratu ratou. Ka tutara kapiti ratou e Iesu i te rangi. Inara, tetai au mataiti i muri mai, kua akakite aia e ko te katoaanga o te 144,000 te ka tutara kapiti kiaia i te rangi. (Apo. 1:1; 3:21) Mei tei akakiteia rai i roto ia Mataio 24:47, kua taputou aia e ka akanooia tetai pupu meangiti, te au taeake akatainuia i roto i te tavini akono meitaki, kia akaaere i tana au apinga ravarai. Te tikaanga ra, ko te katoaanga o te 144,000 te ka akaaere i te au apinga a Karaiti.​—Apo. 20:4, 6.

20. Eaa ra a Iesu i akanoo ei i te tavini akono meitaki, e eaa ta tatou ka rave?

²⁰ Mei ta Iesu angai anga i te manganui na roto i te tokoiti i te anere mataiti mua, te angai nei aia i te manganui i teia tuatau na roto i te tavini akono meitaki e te pakari. Kua akanoo a Iesu i taua tavini akono meitaki kia oronga i te kai vaerua i te ora mou ki tana au pipi, te aronga akatainuia e te mamoe ke atu i te tuatau openga. No reira kia akaari ua rai i to tatou rekareka na te turuturu tiratiratu anga i te au taeake akatainuia, te tavini akono meitaki e te pakari.​—Ebe. 13:7, 17