1, 2. Kasi mazuŵa ghano Yesu wakutiryeska kwizira mwa njani, ndipo cifukwa wuli nchakuzirwa kuti timumanye?

“ŴABALI, nawonga comene cifukwa cakuti nyengo zose mukulemba nkhani izo zili na fundo izo nkhukhumba. Nkhani izi zikwiza pa nyengo yakwenelera.” Ndimo mudumbu munyake wakawongera ŵabali awo ŵakuteŵetera pa ofesi yithu yikuru mu kalata iyo wakaŵalembera. Kasi namwe muli kughanaghanapo nga ni mudumbu uyu? Taŵanandi tili kughanaghanapo nthena. Kasi fundo iyi yikwenera kutizizika? Yayi.

² Cakurya cauzimu ico tikupokera pa nyengo yakwenelera mbukaboni wakuti Yesu, uyo ni Mutu wa mpingo, wakufiska layizgo lake lakuti watiryeskenge. Kasi wakucita nthena kwizira mwa anjani? Apo wakayowoyanga vya cimanyikwiro ca kuŵapo kwake, Yesu wakayowoya kuti wazamwimika “muzga wakugomezgeka na wakucenjera” kuti wazakapelekenge ‘cakurya pa nyengo yakwenelera’ ku ŵateŵeti ŵa Yesu ŵa pa nyumba. *^[1] (Ŵazgani Mateyu 24:45-47.) Yesu wakulyeska ŵalondezgi ŵake ŵaunenesko mu nyengo yaumaliro iyi kwizira mwa muzga wakugomezgeka uyu. Nchakuzirwa comene kuti timumanye muzga uyu. Kuti tiŵe ŵamoyo mwauzimu, kweniso kuti tiŵe paubwezi na Ciuta, vikuthemba pa muzga uyu.—Mat. 4:4; Yoh. 17:3.

3. Kasi kale mabuku ghithu ghakayowoyanga vici vyakukhwaskana na ntharika ya muzga wakugomezgeka?

³ Ipo kasi tingayipulikiska wuli ntharika ya Yesu yakukhwaskana na muzga wakugomezgeka? Kale, mabuku ghithu ghakatenge: Yesu wakimika muzga wakugomezgeka pa ŵateŵeti ŵake ŵa pa nyumba pa Pentekoste mu 33 C.E. Ghakayowoyangaso kuti muzga, Mbakhristu wose ŵakuphakazgika pa caru capasi kufumira waka pa Pentekoste mu 33 C.E. Kweniso ghakatenge ŵateŵeti ŵa pa nyumba Mbakhristu ŵakuphakazgika, waliyose payekha. Ghakatengeso mu 1919, Yesu wakimika muzga wakugomezgeka “pa vyake vyose,” ivyo ni vinthu vya Ufumu vyose pa caru capasi. Ndipouli, tati talomba, kusanda mwakupwelelera na kughanaghanirapo,  tawona kuti kapulikiskiro kithu ka mazgu gha Yesu ghakukhwaskana na muzga wakugomezgeka na wakucenjera kakwenera kulongosoreka makora. (Zinth. 4:18) Tiyeni tisande ntharika iyi, na kuwona umo yikutikhwaskira, kwali tili na cigomezgo ca kuluta kucanya panji ca kuzakakhala pa caru capasi.

4-6. Cifukwa wuli tingayowoya kuti ntharika ya Yesu yakukhwaskana na muzga wakugomezgeka yikamba kufiskika caka ca 1914 cikati cajumpha?

⁴ Nkhani yose pa ntharika yakukhwaskana na muzga wakugomezgeka na wakucenjera, yikulongora kuti ntharika iyi yikamba kufiskika pa Pentekoste mu 33 C.E. yayi, kweni yikufiskika mu nyengo iyi yaumaliro. Tiyeni tiwone umo Malemba ghakutovwilira kuti tifike pa fundo iyi.

⁵ Ntharika ya muzga wakugomezgeka yili mu ucimi wa Yesu wakukhwaskana na “cimanyikwiro ca kuŵapo [kwake] na ca umaliro wa mgonezi.” (Mat. 24:3) Cigaŵa cakwamba ca ucimi uwu, ico cili kulembeka pa Mateyu 24:4-22, cikufiskika kaŵiri. Kakwamba, kwambira mu 33 C.E. mpaka mu 70 C.E, ndipo kaciŵiri, mu mazuŵa ghithu ghano. Kasi fundo iyi yikung’anamura kuti mazgu gha Yesu ghakukhwaskana na muzga wakugomezgeka nagho ghakufiskika kaŵiri? Yayi.

⁶ Kwamba na mazgu agho ghali pa Mateyu 24:29, Yesu wakayowoyanga vinthu vya mu mazuŵa ghithu ghano. (Ŵazgani Mateyu 24:30, 42, 44.) Pakuyowoya ivyo vizamucitika pa suzgo yikuru, wakati ŵanthu “ŵazamuwona Mwana wa munthu wakwiza pa mabingu gha kucanya.” Pamanyuma, wakaŵaciska ŵanthu awo ŵakukhala mu mazuŵa ghaumaliro kuti ŵaŵenge maso, wakati: “Mukumanya cara zuŵa ilo Fumu yinu yikwizira” kweniso wakati, “Pa ora ilo mukughanaghana kuti ndilo cara, Mwana wa munthu wakwiza.” *^[2] Pa nkhani iyi, yakukhwaskana na vinthu ivyo vicitikenge mu mazuŵa ghaumaliro, Yesu wakayowoya ntharika ya muzga wakugomezgeka. Ntheura, tingayowoya kuti mazgu ghakukhwaskana na muzga wakugomezgeka ghakamba kufiskika mazuŵa ghaumaliro ghakati ghamba mu 1914. Fundo iyi yikupulikikwa. Cifukwa wuli?

7. Kasi pakawuka fumbo wuli lakuzirwa apo nyengo yakuvuna yikambiranga, ndipo cifukwa wuli?

⁷ Ghanaghaniranipo fumbo lakuti: “Ipo ni njani pera muzga wakugomezgeka na wakucenjera?” Mu nyengo ya Ŵakhristu ŵakwambilira, pakaŵavya cifukwa cakufumbira fumbo ili. Nga umo tikawonera mu nkhani iyo yajumpha, ŵapositole ŵakacitanga minthondwe kweniso ŵakapelekanga vyawanangwa vya mzimu kulongora kuti Ciuta wakaŵawovwiranga. (Mil. 5:12) Ntheura, pakaŵavya cifukwa cakuti munthu wafumbire kuti, ‘Kasi Khristu wimika njani pera kuti walongozgenge?’ Ndipouli, mu 1914, vinthu vikaŵa nthena yayi. Nyengo yakuvuna yikamba mu caka ici. Ntheura nyengo yakupatulira duru ku tirigu yikakwana. (Mat. 13:36-43) Apo nyengo yakuvuna yikambanga, pakawuka fumbo lakuzirwa lakuti: Pakuti pali Ŵakhristu ŵatesi ŵanandi awo ŵakuti mbalondezgi ŵaunenesko ŵa Yesu, kasi tirigu, awo Mbakhristu ŵakuphakazgika, wamanyikwenge wuli? Ntharika ya muzga wakugomezgeka yikazgora fumbo ili. Ŵalondezgi ŵakuphakazgika ŵa Khristu ni awo ŵakaryeskekanga makora mwauzimu.

8. Cifukwa wuli nchakwenelera kuti muzga wakugomezgeka waŵe na Ŵakhristu ŵakuphakazgika?

⁸ Muzga wakugomezgeka wakwenera kuŵa na Ŵakhristu ŵakuphakazgika pa caru capasi. Ŵanthu aŵa ŵakucemeka “usofi wa ufumu” ndipo ŵali kupika mulimo wa ‘“kupharazga kutali makhaliro ghapacanya” gha uyo wakaŵacema kufuma mu cisi kwiza ku ungweru wake wakuzizwiska.’ (1 Pet. 2:9) Fundo iyi njakwenelera cifukwa cakuti ŵanthu awo ŵali mu “usofi wa ufumu” ndiwo ŵakucita mulimo wa kusambizga Ŵakhristu ŵanyawo unenesko.—Mal. 2:7; Uvu. 12:17.

9. Kasi Ŵakhristu ŵakuphakazgika wose awo ŵali pa caru capasi ni muzga wakugomezgeka? Longosorani.

 ⁹ Kasi ŵakuphakazgika wose awo ŵali pa caru capasi ni muzga wakugomezgeka? Yayi. Mbakuphakazgika wose yayi awo ŵakucitako mulimo wa kupeleka cakurya cauzimu ku Ŵakhristu ŵanyawo. Mu tirigu muli ŵabali ŵakuphakazgika awo ŵangateŵetera nga mbateŵeti ŵakovwira, panji ŵalara mu mpingo wawo. Ŵakupharazga ku nyumba na nyumba kweniso ŵakusambizga mu mpingo wawo, ndiposo ŵakukolerana na ulongozgi wakufuma ku ofesi yikuru. Kweni ŵakupelekako yayi cakurya cauzimu ico cikupelekeka ku ŵabali na ŵadumbu pa caru cose. Kweniso pakati pa ŵakuphakazgika pali ŵadumbu ŵakujiyuyura awo ŵakukhumba yayi kuŵa ŵakujiŵikamo na kuyowoya kuti nawo ŵaŵenge ŵasambizgi mu mpingo.—1 Kor. 11:3; 14:34.

10. Kasi muzga wakugomezgeka na wakucenjera ni njani?

¹⁰ Ipo kasi muzga wakugomezgeka na wakucenjera ni njani? Mwakukolerana na ndondomeko ya Yesu ya kulyeska ŵanthu ŵanandi kwizira mu ŵanthu ŵacoko waka, muzga uyu ni gulu licoko waka la ŵabali ŵakuphakazgika awo ŵakunozga na kupeleka cakurya cauzimu mu nyengo ya kuŵapo kwa Khristu. Mu mazuŵa ghose ghaumaliro, ŵabali ŵakuphakazgika awo ŵali mu gulu la muzga wakugomezgeka ŵakuteŵetera lumoza pa ofesi yikuru. Mazuŵa ghano, muzga uyu ni Wupu Wakulongozga wa Ŵakaboni ŵa Yehova. Ndipouli, wonani kuti lizgu lakuti “muzga” ilo Yesu wakayowoya likulongora kuti wupu uwu ukwenera kucita vinthu nga ni munthu yumoza. Ntheura, Wupu Wakulongozga ukukakira pamoza fundo.

11, 12. (a) Kasi muzga wakugomezgeka na wakucenjera wakimikika wuli kaŵiri? (b) Kasi mphawuli apo Yesu wakimikira muzga wakugomezgeka pa ŵateŵeti ŵake ŵa pa nyumba, ndipo wakasankha anjani?

¹¹ Nchakuzirwa kumanya kuti mu ntharika ya Yesu, muzga wakugomezgeka na wakucenjera wakwimikika kaŵiri. Kakwamba pa ŵateŵeti ŵa pa nyumba; kaciŵiri pa vinthu vyose vya fumu. Pakuti ntharika iyi yikufiskika mu nyengo iyi yaumaliro, ipo muzga wakwimikika kaŵiri kose Yesu wati waŵapo mu nkhongono zake za Ufumu mu 1914.

¹² Kasi mphawuli apo Yesu wakimikira muzga wakugomezgeka pa ŵateŵeti ŵake ŵa pa nyumba? Kuti tizgore fumbo ili, tiyeni tiwelere mu 1914. Caka ici ndico nyengo yakuvuna yikambira. Nga umo tasambilira kale, pa nyengo iyi, magulu ghanandi ghakayowoyanga kuti Ngacikhristu. Kasi ni mu gulu ndini ilo Yesu wakasankhamo  muzga wakugomezgeka na kumwimika pa ŵateŵeti ŵake ŵa pa nyumba? Fumbo ili likazgoreka apo Yesu na Awiske ŵakiza kwambira mu 1914 mpaka kuuyambiro wa 1919 na kuskolera tempile, panji kuti ndondomeko yauzimu yakusopera. *^[3] (Mal. 3:1) Ŵakakondwa na gulu licoko la Ŵasambiri ŵa Baibolo ilo likalongora kuti likatemwanga Yehova na Mazgu ghake. Mbunenesko kuti nawo ŵakakhumbikwiranga kutozgeka, kweni mwakujiyuyura ŵakapulikira pa nyengo yifupi iyi ya kuyezgeka na kwengeka. (Mal. 3:2-4) Ŵasambiri ŵa Baibolo ŵakugomezgeka aŵa ŵakaŵa nadi Ŵakhristu ŵaunenesko panji kuti tirigu. Mu 1919, iyo ni nyengo ya kuwuskika mwauzimu, Yesu wakasankha ŵabali ŵakuphakazgika ŵacoko waka pakati pa Ŵasambiri ŵa Baibolo kuti ŵaŵe muzga wakugomezgeka na wakucenjera ndipo wakamwimika pa ŵateŵeti ŵake ŵa pa nyumba.

13. Kasi pa ŵateŵeti ŵa pa nyumba pali anjani na anjani, ndipo cifukwa wuli?

¹³ Ipo kasi ŵateŵeti ŵa pa nyumba mbanjani? Zgoro lipusu ndakuti ni awo ŵakuryeskeka. Apo mazuŵa ghaumaliro ghakambiranga, ŵateŵeti ŵa pa nyumba wose ŵakaŵa ŵakuphakazgika. Nyengo yikati yajumphapo, pa ŵateŵeti ŵa pa nyumba pakazakaŵaso ŵa mzinda ukuru wa mberere zinyake. Pasono, ŵa mberere zinyake ndiwo mbanandi ndipo ni “mskambo umoza” uwo ukulongozgeka na Khristu. (Yoh. 10:16) Magulu ghose ghaŵiri ghakusanga candulo na cakurya cimoza cauzimu ico muzga wakugomezgeka wakupeleka. Wuli pakuyowoya za ŵabali ŵa mu Wupu Wakulongozga uwo panyengo yasono ndiwo ni muzga wakugomezgeka na wakucenjera? Ŵabali aŵa nawo ŵakwenera kuryeskeka mwauzimu. Ntheura, mwakujiyuyura ŵakumanya kuti waliyose payekha, nawo mbateŵeti ŵa pa nyumba nga umo ŵalondezgi ŵanyake wose ŵa Yesu ŵaliri.

14. (a) Kasi muzga wakugomezgeka wali kupika mulimo wuli, ndipo mulimo uwu ukusazgapo vici? (b) Kasi Yesu wakamucenjezga vici muzga wakugomezgeka na wakucenjera? (Wonani bokosi lakuti “Usange Muzga Muheni Yura . . . ”)

¹⁴ Yesu wakapa muzga wakugomezgeka na wakucenjera mulimo ukuru comene. Mu nyengo iyo Baibolo likalembekeranga, muzga wakugomezgeka, panji muteŵeti mulara, wakaŵa mulaŵiliri wa nyumba yose. (Luka 12:42) Ntheura, muzga wakugomezgeka na wakucenjera wali kupika mulimo wa kulaŵilira nyumba ya cipulikano. Mulimo uwu ukusazgapo kulaŵilira katundu yose wa gulu, kulaŵilira mulimo wa kupharazga, maungano gha dera, ghapadera na gha cigaŵa. Kulaŵilira mulimo wa kupanga mabuku ghakulongosora Baibolo gha mu uteŵeti wa m’munda na ghakusambira pa sambiro la taŵene ndiposo  ghakusambira pa mpingo. Ŵateŵeti ŵa pa nyumba, ŵakuthemba cakurya cauzimu ico cikupelekeka na muzga uyu.

15, 16. Kasi mphawuli apo Yesu wazamwimikira muzga wakugomezgeka pa vyake vyose?

¹⁵ Kasi mphawuli apo Yesu wazamwimikira muzga kaciŵiri, uko nkhumwimika “pa vyake vyose”? Yesu wakati: “Ngwakukondwa muzga uyo usange fumu yake pakufika yizamumusanga wakucita ntheura! Nadi pano nkhumuphalirani, Yizamumwimika pa vyake vyose.” (Mat. 24:46, 47) Wonani kuti Yesu wakwimika muzga kaciŵiri wati wiza na kusanga kuti muzga uyu “wakucita ntheura,” ico cikung’anamura kuti wakupeleka cakurya cauzimu mwakugomezgeka. Ntheura pakati pa kumwimika kakwamba na kumwimika kaciŵiri pakwenera kujumpha nyengo yitaliko. Kuti tipulikiske umo Yesu wazamwimikira muzga pa vyake vyose, ndiposo nyengo iyo wazamumwimikira, tikwenera kumanya vinthu viŵiri. Cakwamba nyengo iyo wizirenge, caciŵiri vinthu vyake vyose.

¹⁶ Kasi Yesu wakwiza pawuli? Zgoro tikulisanga mu nkhani yose ya mu ntharika ya Yesu. Kumbukani kuti para mavesi ghakwambilira gha mu nkhani iyi ghakuyowoya kuti Yesu “wakwiza,” ghakuyowoya vya nyengo iyo wizirenge kuzakeruzga ŵanthu paumaliro wa mgonezi. *^[4] (Mat. 24:30, 42, 44) Ntheura, kuyana na umo ntharika ya muzga wakugomezgeka yikuyowoyera, pa suzgo yikuru ndipo Yesu ‘wazamwizira’ panji ‘kufika.’

17. Zunurani vinthu vyose vya Yesu.

¹⁷ Kasi vinthu “vyose” vya Yesu ni vici? Yesu wakayowoyapo yayi kuti mazgu ghakuti “vyose” ghakwimira vinthu vya pa caru capasi pera. Nakuti, Yesu wali na mazaza ghakuru kucanya. Iyo wakati: “Mazaza ghose ghapika kwa ine kucanya  na caru capasi.” (Mat. 28:18; Efe. 1:20-23) Pa nyengo yasono, pa vinthu vyake pali Ufumu uwo wakapika mu 1914, weneuwo wazamuwusira lumoza na ŵalondezgi ŵake ŵakuphakazgika.—Uvu. 11:15.

18. Cifukwa wuli Yesu wazamwimika muzga pa vyake vyose?

¹⁸ Kasi fundo njakuti wuli pakuwona ivyo tasambira? Para Yesu wakwiza kuzakeruzga ŵanthu pa suzgo yikuru, wazamusanga muzga wakugomezgeka wakulutilira kupeleka cakurya cauzimu pa nyengo yakwenelera ku ŵateŵeti ŵa pa nyumba. Ntheura, Yesu wazamukondwa kumwimika kaciŵiri, kumwimika pa vyake vyose. Awo ŵali mu gulu la muzga wakugomezgeka ŵazamwimikika kaciŵiri para ŵazakapokera njombe yawo ya kucanya, ya kuwusira lumoza na Khristu.

19. Kasi muzga wakugomezgeka wakupokera njombe yikuru kuluska ŵakuphakazgika ŵanyake wose? Longosorani.

¹⁹ Kasi muzga wakugomezgeka wakupokera njombe yikuru kuluska ŵakuphakazgika ŵanyake wose? Yayi. Njombe iyo gulu licoko waka likalayizgika yingapelekekaso na ku ŵanji wuwo. Mwaciyelezgero, wonani ivyo Yesu wakayowoya usiku pambere wandafwe ku ŵapositole ŵake 11 ŵakugomezgeka. (Ŵazgani Luka 22:28-30.) Yesu wakaphalira ŵanthu ŵacoko aŵa kuti ŵazamupokera njombe cifukwa ca kugomezgeka. Njombe yake nja kuwusa pamoza na iyo mu Ufumu wake. Kweni vyaka vikati vyajumphapo, wakalongora kuti ŵa 144,000 wose ŵazamukhala pa vizumbe na kuwusira lumoza na iyo. (Uvu. 1:1; 3:21) Mwakuyana na fundo iyi, pa Mateyu 24:47 Yesu wakalayizga kuti gulu licoko waka la ŵanthu, awo mbabali ŵakuphakazgika ŵeneawo ŵali mu gulu la muzga wakugomezgeka, ŵazamwimikika pa vyake vyose. Ndipouli, ŵa 144,000 wose ŵazamuwusa nayo kucanya.—Uvu. 20:4, 6.

20. Cifukwa wuli Yesu wakimika muzga wakugomezgeka, ndipo imwe mwaŵikapo mtima kucita vici?

²⁰ Kwizira mwa muzga wakugomezgeka na wakucenjera, Yesu wakulondezga ndondomeko iyo wakayiyamba mu nyengo ya Ŵakhristu ŵakwambilira, ya kulyeska ŵanthu ŵanandi kwizira mu ŵanthu ŵacoko waka. Yesu wakimika muzga wakugomezgeka uyu kuti wawoneseske kuti ŵalondezgi ŵake, kwali mbakuphakazgika kwali mba mberere zinyake, ŵapokerenge cakurya cauzimu mwakukhazikika mazuŵa ghose ghaumaliro. Tiyeni tose tiŵikepo mtima kuti tilongore kuwonga mwa kukhozgera ŵabali ŵakuphakazgika awo ŵali mu gulu la muzga wakugomezgeka na wakucenjera.—Heb. 13:7, 17.