1. Anong nakakapurisaw na mga pangyayari an naaraman ni Nehemias kan siya magbalik sa Jerusalem? (Hilingon an ritrato sa itaas.)

MAY pinag-uurulay-ulayan an mga residente kan Jerusalem. Sarong dayuhan na midbid na maraot an nagdadagos sa sarong kuwarto sa templo. Dai ginigibo kan mga Levita an saindang asignasyon. Imbes na manginot sa pagsamba, an kamagurangan na lalaki nagnenegosyo sa aldaw nin Sabbath. Dakul na Israelita an nag-aagom nin bakong Judio. Pira sana ini sa nakakapurisaw na mga pangyayari na naaraman ni Nehemias kan siya magbalik sa Jerusalem pagkatapos kan 443 B.C.E.—Neh. 13:6.

2. Paano an Israel nagin pinabanal na nasyon?

² An Israel sarong nasyon na dusay sa Diyos. Kan 1513 B.C.E., andam an mga Israelita na sunudon an kabutan ni Jehova. Sinda nagsarabi: ‘Gigibuhon niyamo an gabos na tataramon na isinabi ni Jehova.’ (Ex. 24:3) Kaya sinda pinabanal nin Diyos, o ilinain niya bilang an saiyang piniling banwaan. Dakula nanggad na pribilehiyo iyan! Pakalihis nin 40 taon, ipinagirumdom sa sainda ni Moises: ‘Banal kang banwaan ni Jehova na saimong Diyos. Si Jehova na saimong Diyos pinili ka tanganing ika magin pinakalain na banwaan, na labi sa gabos na mga banwaan na uya sa ibabaw nin daga.’—Deut. 7:6.

3. Kan mag-abot si Nehemias sa Jerusalem sa ikaduwang pagkakataon, ano an kamugtakan sa espirituwal kan mga Judio?

³ Kan primero, mahihiling sa Israel an kaigutan sa pagigin banal na nasyon, pero makamumundo ta dai iyan naghaloy. Maski ngani pirming may mga indibidwal na naglilingkod sa Diyos, an mga Judio sa pangkagabsan parating mas interesado na magin banal, o debotado, sa paghiling nin iba kisa gibuhon an kabutan nin Diyos. Kan panahon na mag-abot si Nehemias sa Jerusalem sa ikaduwang pagkakataon, mga sanggatos nang taon an nakaagi puon kan magbalik hali sa Babilonya an maimbod na natatadang mga Judio tanganing ibalik an tunay na pagsamba. Sa giraray, nagluluya an kaigutan kan nasyon sa espirituwal na mga bagay.

4. Anong mga bagay an pag-uulayan niyato na makakatabang sa sato na magdanay bilang pinabanal na banwaan?

⁴ Arog kan mga Israelita, an mga Saksi ni Jehova ngunyan  masasabi man na pinabanal na nin Diyos. An linahidan na mga Kristiyano sagkod an mga kabilang sa “dakulang kadaklan” mga banal, na ilinain para sa sagradong paglilingkod. (Kap. 7:9, 14, 15; 1 Cor. 6:11) Mayo ni saro man sa sato an gustong mawara an satuyang pinabanal na kamugtakan sa atubangan nin Diyos arog kan ginibo kan mga Israelita kan huri. Ano an makakatabang sa sato na malikayan ini tanganing kita makapagdanay na banal asin kapakipakinabang sa paglilingkod ki Jehova? Sa artikulong ini, pag-uulayan ta an apat na bagay na kaipuhan gibuhon, na itinatampok sa Nehemias kapitulo 13: (1) Likayan an maraot na kairiba; (2) suportaran an teokratikong mga areglo; (3) inuton an espirituwal na mga bagay; asin (4) ingatan an saindong midbidan bilang Kristiyano. Saro-saro ta nang pag-ulayan iyan.

5, 6. Siisay si Eliasib asin Tobias, asin ano an posibleng dahilan kun taano ta nakikiiba-iba si Eliasib ki Tobias?

⁵ Basahon an Nehemias 13:4-9. Napapalibutan kita nin bakong marahay na mga impluwensiya, kaya bakong pasil sa sato na magdanay na banal. Estudyari an manungod ki Eliasib asin Tobias. Si Eliasib iyo an halangkaw na saserdote, asin si Tobias sarong Ammonita asin posibleng marhay na sarong opisyal na may hababang posisyon sa administrasyon kan Persia sa Judea. Kinontra ni Tobias asin kan saiyang kairiba an mga paghihinguwa ni Nehemias na itugdok liwat an lanob kan Jerusalem. (Neh. 2:10) An mga Ammonita dai puwedeng lumaog sa arin man na lugar na sakop kan templo. (Deut. 23:3) Kaya, taano ta tatawan kan halangkaw na saserdote nin lugar sa sarong kuwartong kakanan sa templo an tawong arog ni Tobias?

⁶ Nagin harani si Tobias ki Eliasib. Si Tobias asin an aki niyang lalaki na si Jehohanan nag-agom nin Judio, asin marahay an sinasabi kan dakul na Judio manungod ki Tobias. (Neh. 6:17-19) Nagin agom kan saro sa mga makuapo ni Eliasib an aking babayi kan gobernador kan Samaria na si Sanbalat, na saro sa pinakaharaning kaiba-iba ni Tobias. (Neh. 13:28) An mga koneksiyon na ini iyo an posibleng dahilan kun taano ta an Halangkaw na Saserdote na si Eliasib nagpaimpluwensiya sa saro na parakontra asin bakong kapagtubod. Pero si Nehemias nagpahiling nin kaimbudan ki Jehova kan ibaribad niya sa luwas kan kuwartong kakanan an gabos na muwebles ni Tobias.

7. Paano linilikayan kan mga elder asin kan iba pa na maramugan an saindang pinabanal na kamugtakan sa atubangan ni Jehova?

⁷ Bilang sarong banwaan na dusay sa Diyos, kita dapat na maimbod pirmi inot ki Jehova. Kun dai niyato susunudon an saiyang matanos na mga pamantayan, dai kita magdadanay na banal sa atubangan niya. Dai ta dapat pagtugutan an mga koneksiyon sa pag-ultanan nin pamilya na mangibabaw kisa sa mga prinsipyo sa Bibliya. An Kristiyanong mga elder nagpapagiya sa kaisipan ni Jehova, bako sa sadiri nindang mga opinyon o sabuot. (1 Tim. 5:21) Maingat na linilikayan kan mga elder na makagibo nin ano man na puwedeng makadanyar sa saindang marahay na kamugtakan sa paghiling nin Diyos.—1 Tim. 2:8.

8. Ano an maninigong girumdumon kan gabos na dusay na lingkod ni Jehova kun mapadapit sa mga kaiba-iba?

⁸ Dapat niyatong girumdumon na ‘an mga maraot na pag-iriba nakakaraot kan mga marahay na ugali.’ (1 Cor. 15:33) An ibang paryente niyato tibaad bakong marahay na impluwensiya sa sato. Si Eliasib nagtao nin marahay na halimbawa sa banwaan paagi sa lubos na pagsuportar ki Nehemias sa pagtugdok liwat kan lanob kan Jerusalem. (Neh. 3:1) Pero paghaloy-haloy, minalataw na huli sa bakong marahay na impluwensiya ni Tobias asin kan iba pa, guminibo si Eliasib nin mga bagay na nagin dahilan na siya magin maramog sa atubangan ni Jehova. An marahay na kairiba nagdadagka sa sato na magtao nin panahon sa kapakipakinabang na Kristiyanong mga gibuhon, arog kan pagbasa kan Bibliya, pag-atender sa Kristiyanong mga pagtiripon, asin pakikikabtang sa paglilingkod sa langtad. Nangurugnang namumutan asin inaapresyar niyato an satuyang mga kapamilya na nakakaimpluwensiya sa sato na gibuhon kun ano an tama.

9. Taano ta dai na nasusunod an mga areglo sa templo, asin siisay an binasol ni Nehemias sa bagay na ini?

⁹ Basahon an Nehemias 13:10. * Minalataw na haros mayo na nin itinataong kontribusyon sa templo kan panahon na magbalik si Nehemias sa Jerusalem. Huling mayo kan suportang ini, dai nagigibo kan mga Levita an saindang mga asignasyon asin minaduman sa mga uma ninda tanganing magtrabaho. Binasol ni Nehemias an mga inasignaran na mamahala. Minalataw na dai ninda ginigibo an saindang mga responsabilidad. Magsalang dai ninda kinokolekta sa mga tawo an ikasampulong kabtang o dai ninda iyan ipinapadara sa templo, siring sa iinasignar sa sainda na gibuhon. (Neh. 12:44) Kaya guminibo nin mga lakdang si Nehemias tanganing makolekta iyan. Nag-asignar siya nin mapagkakatiwalaan na mga lalaki tanganing mamahala sa mga kuwartong sarayan kan templo asin sa pagdistribwir sa mga Levita kan mga nakolekta.

10, 11. Anong pribilehiyo igwa an mga lingkod nin Diyos kun dapit sa pagsuportar sa tunay na pagsamba?

¹⁰ Igwa daw kitang manunudan digdi? Igwa, huling ipinapagirumdom kaini sa sato na may pribilehiyo kitang tawan nin onra si Jehova paagi sa mahahalagang bagay na igwa kita. (Tal. 3:9) Kun nagtatao kita nin kontribusyon tanganing suportaran an saiyang gibuhon, itinatao ta man sana ki Jehova an dati nang saiya. (1 Cron. 29:14-16) Tibaad isipon ta na mayo kitang gayong ikakatao, pero kun yaon an pagmawot, gabos kita puwedeng makikabtang sa pagtao.—2 Cor. 8:12.

¹¹ Sa laog nin dakul na taon, iniimbitaran nin sarong dakulang pamilya na magkakan kaiba ninda sarong beses kada semana an may edad nang mag-agom na espesyal payunir. Dawa ngani walo an aki, parating sinasabi kan ina, “Ano man kaiyan kun may duwa pang plato sa lamesa na para sa sampulo?” Kun iisipon, garo baga sadit na bagay lang iyan, pero dakula nanggad an pagpasalamat kan mag-agom na payunir sa pag-istimar sa sainda! Sinda nagin bendisyon man sa pamilyang nag-istimar sa sainda. An nakakapakusog na mga tataramon asin eksperyensiya kan mag-agom nakamotibar sa mga aki na umuswag sa espirituwal. Paghaloy-haloy, gabos sinda naglaog sa bilog na panahon na paglilingkod.

12. Anong marahay na halimbawa an itinatao kan nombradong mga lalaki sa laog kan kongregasyon?

¹² An saro pang manunudan ta iyo ini: Arog ni Nehemias, an nombradong mga lalaki sa ngunyan nanginginot sa pagsuportar sa teokratikong mga areglo. An iba pa sa laog kan kongregasyon nakikinabang sa halimbawa ninda. Sa bagay na iyan, inaarog man kan mga elder si apostol Pablo. Sinuportaran niya an tunay na pagsamba asin nagtao nin kapakipakinabang na paggiya. Halimbawa, nagtao siya nin pirang praktikal na suhestiyon kun paano matao nin kontribusyon.—1 Cor. 16:1-3; 2 Cor. 9:5-7.

13. Sa anong paagi dai iginalang kan ibang Judio an Sabbath?

¹³ Basahon an Nehemias 13:15-21. Kun papabayaan ta an satong sadiri na magin sobra kasibot sa materyal na mga bagay, puwedeng luway-luway na mawara an satong espirituwalidad. Sigun sa Exodo 31:13, an katuyuhan kan semanal na Sabbath iyo na ipagirumdom sa mga Israelita na sinda sarong pinabanal na banwaan. An aldaw nin Sabbath dapat na itagama para sa pampamilyang pagsamba, pamimibi, asin paghurop-hurop sa Ley nin Diyos. Pero, para sa ibang kakontemporanyo ni Nehemias, an Sabbath nagin ordinaryo na sana—mayong ipinagkaiba sa ibang aldaw. An pagsamba bako nang panginot sa sainda. Huling nahiling ni Nehemias na arog kaiyan an nangyayari, ipinagbuot niya na serahan an mga tata kan siyudad pagsulnop kan aldaw sa ika-anom na aldaw asin pahalion an dayuhan na mga negosyante bago magpuon an Sabbath.

14, 15. (a) Ano an puwedeng mangyari sa sato kun dai ta lilimitaran an paghanap nin materyal na mga bagay? (b) Paano kita makakalaog sa kapahingaluan nin Diyos?

¹⁴ Ano an manunudan ta sa halimbawa ni Nehemias? An sarong leksiyon iyo na maninigo tang limitaran an paghanap nin materyal na mga bagay. Ta kun dai, madali sanang mababanga an satong atensiyon—o an satong puso pa ngani—nangurugna kun gustuhon ta an satong trabaho. Girumdumon an patanid ni Jesus manungod sa paglilingkod sa duwang kagurangnan. (Basahon an Mateo 6:24.) Si Nehemias igwa nin mapagkukuanan nin yaman, pero paano niya ginamit an saiyang panahon sa Jerusalem? (Neh. 5:14-18) Imbes na makipagnegosyo sa mga taga Tiro o sa iba pa, siya nagin sibot na marhay sa pagtabang sa saiyang mga tugang asin sa paggibo nin mga bagay na nakakakontribwir sa pagpakangbanal kan pangaran ni Jehova. Siring man ngunyan, an mga Kristiyanong elder asin ministeryal na lingkod nakapokus sa paggibo nin mga bagay para sa kapakinabangan kan kongregasyon, asin huli kaiyan namumutan sinda kan saindang mga kapagtubod. Bilang resulta, igwa nin pagkamuot, katuninungan, asin katiwasayan sa tahaw kan mga lingkod nin Diyos.—Ezeq. 34:25, 28.

¹⁵ Dawa ngani dai hinahagad sa mga Kristiyano na utubon an semanal na Sabbath, sinabi ni Pablo na ‘igwa pang natatada na sabbath nin kapahingaluan [para] sa banwaan nin Diyos.’ Sinabi pa niya: ‘Idtong luminaog na sa kapahingaluan nin Diyos nagpahingalo na man sa saiyang mga gibo, siring kan ginibo nin Diyos.’ (Heb. 4:9, 10) Bilang mga Kristiyano, makakalaog kita sa kapahingaluan nin Diyos kun kita masinunod na nagsusuportar sa saiyang katuyuhan. Panginot daw sa saimo asin sa pamilya mo an pampamilyang pagsamba, pag-atender sa mga pagtiripon, asin paglilingkod sa langtad? Tibaad kaipuhan tang ipahiling sa satong among o mga nakakaibanan sa trabaho na determinado kitang inuton an satong teokratikong mga aktibidad, nangurugna kun dai ninda iyan iginagalang. Tibaad kaipuhan tang ‘serahan an mga tata kan siyudad asin pahalion an mga taga Tiro,’ sabi ngani, tanganing magin priyoridad an sagradong mga bagay asin matawan iyan nin angay na atensiyon. Huling kita pinabanal na, marahay na haputon niyato an satong sadiri, ‘Ipinapahiling daw kan sakong pamumuhay na ako ilinain na para sa paglilingkod ki Jehova?’—Mat. 6:33.

16. Kan panahon ni Nehemias, paano nameligrong mawara an midbidan kan nasyon bilang pinabanal na banwaan?

¹⁶ Basahon an Nehemias 13:23-27. Kan panahon ni Nehemias, an mga lalaking Israelita nag-aaragom nin mga dayuhan. Kan inot na pagdalaw ni Nehemias sa Jerusalem, an gabos na kamagurangan na lalaki pinapirma niya sa sarong kasunduan na igwa nin panunumpa na an mga lalaking Israelita dai maagom nin mga pagano. (Neh. 9:38; 10:30) Pero, pakalihis nin mga taon, nanumpungan niya na an mga lalaking Judio dai sana nag-agom nin mga dayuhan kundi namemeligro man na mawara an saindang midbidan bilang banwaan na pinabanal nin Diyos! An mga aki kan mga babaying dayuhan na ini dai tataong magbasa o magtaram nin Hebreo. Pagdakula ninda, ibibilang daw ninda an saindang sadiri na mga Israelita? O iisipon daw ninda na sinda mga Asdodita, Ammonita, o Moabita? Mantang dai sinda tatao kan lengguwaheng Hebreo, posible daw talagang masabutan ninda an Ley nin Diyos?  Paano ninda mamimidbid si Jehova asin magigibong pilion na maglingkod sa saiya imbes na sa palsong mga diyos na sinasamba kan saindang mga ina? Kaipuhan an ensegida saka desididong aksiyon, asin siring na aksiyon an ginibo ni Nehemias.—Neh. 13:28.

17. Paano matatabangan kan mga magurang an saindang mga aki na magkaigwa nin personal na relasyon ki Jehova?

¹⁷ Ngunyan, kaipuhan tang gumibo nin positibong aksiyon tanganing matabangan an satong mga aki na magkaigwa nin Kristiyanong midbidan. Mga magurang, haputon an saindong sadiri, ‘Gurano katibay magtaram an sakong mga aki kan “dalisay na lengguwahe” kan katotoohan sa Kasuratan? (Sof. 3:9, NW) Nahihiling daw sa mga ipinapakipag-ulay kan sakong mga aki an impluwensiya kan espiritu nin Diyos o kan kinaban?’ Dai tulos madisganar kun may nahihiling kamo na kaipuhan pauswagon. Kaipuhan an panahon tanganing manudan an sarong lengguwahe, nangurugna kun kita napapalibutan nin mga bagay na nakakadisturbo. An saindong mga aki napapaatubang sa grabeng panggigipit na magkompromiso. Kaya, mapasensiyang gamiton an saindong Pampamilyang Pagsamba asin an iba pang mga oportunidad tanganing tabangan an saindong mga aki na magkaigwa nin dayupot na relasyon ki Jehova. (Deut. 6:6-9) Iduon an mga pakinabang kan pagigin naiiba sa kinaban ni Satanas. (Juan 17:15-17) Asin pagmaigutan na maabot an puso ninda.

18. Taano ta an Kristiyanong mga magurang an nasa pinakamarahay na kamugtakan tanganing iandam an saindang mga aki sa pagdusay ki Jehova?

¹⁸ Maabot an panahon na an lambang aki madesisyon sa sadiri niya kun baga maglilingkod siya sa Diyos o dai. Pero, dakul an magigibo kan mga magurang. Kaiba digdi an pagtao nin marahay na halimbawa, pagpaliwanag kun anong mga bagay an bakong maninigo, asin pakikipag-ulay sa mga aki manungod sa puwedeng magin resulta kan saindang mga desisyon. Mga magurang, kamo an nasa pinakamarahay na kamugtakan tanganing iandam an saindong mga aki sa pagdusay ki Jehova. Kaipuhan ninda an tabang nindo tanganing magkaigwa sinda nin Kristiyanong midbidan asin maingatan iyan. Siyempre, gabos kita kaipuhan na mag-ingat tanganing dai ta mawara an satong piguratibong pangluwas na “gubing”—an mga kuwalidad asin mga pamantayan na nagpapamidbid sa sato bilang mga parasunod ni Cristo.—Kap. 3:4, 5; 16:15.

19, 20. Ano an puwede tang gibuhon tanganing kita girumdumon ni Jehova “sa ikakarahay”?

¹⁹ An saro sa mga kakontemporanyo ni Nehemias iyo si propeta Malaquias, na naghayag na ‘isinusurat sa libro nin girumduman an mga nagkakatarakot ki Jehova asin an mga naghuhurop-hurop kan saiyang ngaran.’ (Mal. 3:16, 17) Nungkang lilingawan nin Diyos an mga natatakot sa saiya nin may hararom na paggalang asin namumuot sa saiyang pangaran.—Heb. 6:10.

²⁰ Namibi si Nehemias: “Girumduma ako, O Diyos ko, sa ikakarahay.” (Neh. 13:31, NW) Arog ni Nehemias, an satong pangaran ilalaag sa libro nin girumduman nin Diyos kun padagos tang lilikayan an maraot na kairiba, susuportaran an teokratikong mga areglo, iinuton an espirituwal na mga bagay, asin iingatan an satong midbidan bilang Kristiyano. Kaya, padagos tang ‘baluon kun baga kita nasa pagtubod.’ (2 Cor. 13:5) Kun iingatan ta an satong relasyon ki Jehova bilang mga pinabanal na niya, gigirumdumon niya kita “sa ikakarahay.”