1. Unsang makapasubong mga kahimtang ang naabtan ni Nehemias sa iyang pagbalik sa Jerusalem? (Tan-awa ang hulagway niini nga panid.)

NATUGAW ang mga tawo sa Jerusalem. Ngano? Usa ka langyaw nga iladong magsusupak ni Jehova ang gitagan-an ug lawak diha sa templo. Gibiyaan sa mga Levihanon ang ilang buluhaton. Imbes manguna sa pagsimba, ang mga ansiyano nagnegosyo sa adlawng Igpapahulay. Daghang Israelinhon nagminyog mga dili Hudiyo. Pipila lang kini sa makapasubong mga kahimtang nga naabtan ni Nehemias sa iyang pagbalik sa Jerusalem human sa 443 B.C.E.—Neh. 13:6.

2. Sa unsang paagi ang Israel nahimong balaang nasod?

² Ang Israel maoy nasod nga gipahinungod kang Jehova. Sa 1513 B.C.E., ang mga Israelinhon andam kaayong mosunod sa kabubut-on sa Diyos. Sila miingon: “Ang tanang pulong nga gisulti ni Jehova kami andam sa pagbuhat.” (Ex. 24:3) Mao nga sila gibalaan sa Diyos, o gilain ingong iyang piniling katawhan. Pagkadakong pribilehiyo kadto! Paglabayg 40 ka tuig, sila gipahinumdoman ni Moises: “Ikaw usa ka katawhan nga balaan alang kang Jehova nga imong Diyos. Ikaw mao ang gipili ni Jehova nga imong Diyos nga mahimong iyang katawhan, usa ka linaing katigayonan, gikan sa tanang mga katawhan nga anaa sa ibabaw sa nawong sa yuta.”—Deut. 7:6.

3. Sa ikaduhang pagduaw ni Nehemias sa Jerusalem, unsay espirituwal nga kahimtang sa mga Hudiyo?

³ Ikasubo nga wala magdugay ang kadasig sa Israel sa ilang pagkahimong balaang nasod. Bisag pirmeng may mga indibiduwal nga nag-alagad sa Diyos, mas importante sa kadaghanang Hudiyo nga lantawon sila sa uban ingong balaan, o debotado, kay sa pagbuhat sa kabubut-on sa Diyos. Sa ikaduhang pagduaw ni Nehemias sa Jerusalem, mga usa ka gatos ka tuig na ang milabay sukad nga ang matinumanong nahibilin mibalik gikan sa Babilonya aron sa pagpasig-uli sa matuod nga pagsimba. Niining higayona, nagkawala na usab ang kadasig sa nasod alang sa espirituwal nga mga butang.

4. Unsang mga butang ang atong hisgotan nga makatabang nato nga magpabiling balaang katawhan?

⁴ Sama sa mga Israelinhon, ang mga Saksi ni Jehova  karon gibalaan usab sa Diyos. Ang dinihogang mga Kristohanon ug ang “dakong panon” maoy balaan, nga gilain alang sa sagradong pag-alagad. (Pin. 7:9, 14, 15; 1 Cor. 6:11) Dili nato gustong mawala ang atong balaang baroganan sa Diyos, sama sa nahitabo sa mga Israelinhon. Unsay makatabang kanato nga magpabiling balaan ug mapuslanon sa pag-alagad kang Jehova? Niini nga artikulo, atong hisgotan ang upat ka butang nga gipasiugda sa Nehemias kapitulo 13: (1) Likayi ang daotang mga kauban; (2) suportahi ang teokratikanhong mga kahikayan; (3) unaha ang espirituwal nga mga butang; ug (4) ampingi ang imong ilhanan sa pagka-Kristohanon. Atong susihon ang matag usa niini.

5, 6. Kinsa si Eliasib ug Tobias, ug ngano kahang nagkasuod sila?

⁵ Basaha ang Nehemias 13:4-9. Kita gipalibotan ug dili maayong mga impluwensiya, busa dili sayon nga magpabiling balaan. Tagda si Eliasib ug Tobias. Si Eliasib mao ang hataas nga saserdote, ug si Tobias maoy Ammonhanon ug lagmit ubos nga opisyal sa administrasyon sa Persia sa Judea. Sa miagi, si Tobias ug ang iyang mga kauban naningkamot sa pagbabag kang Nehemias sa pagtukod pag-usab sa mga paril sa Jerusalem. (Neh. 2:10) Sa Balaod, ang mga Ammonhanon gidid-an sa pagsulod sa nataran sa templo. (Deut. 23:3) Busa nganong gitagan-an man sa hataas nga saserdote si Tobias ug luna diha sa lawak kan-anan sa templo?

⁶ Si Tobias nahimong suod nga higala ni Eliasib. Si Tobias ug ang iyang anak nga si Jehohanan nagminyog Hudiyong mga babaye, ug dinayeg kaayo si Tobias sa daghang Hudiyo. (Neh. 6:17-19) Ang usa sa mga apo nga lalaki ni Eliasib naminyo sa anak ni Sanbalat, ang gobernador sa Samaria ug suod kaayong higala ni Tobias. (Neh. 13:28) Lagmit kini ang mga hinungdan nga nagpaimpluwensiya ang Hataas nga Saserdoteng si Eliasib sa usa ka magsusupak ug dili magtutuo. Apan si Nehemias nagpakitag pagkamaunongon kang Jehova pinaagi sa pagsalibay sa tanang muwebles ni Tobias sa gawas sa lawak kan-anan.

7. Sa unsang paagi malikayan sa mga ansiyano ug sa uban nga mahugawan ang ilang balaang baroganan kang Jehova?

⁷ Ingong dedikadong katawhan sa Diyos, angay kitang magmaunongon kanunay kang Jehova. Makapabilin lang kitang balaan sa iyang atubangan kon atong tumanon ang iyang matarong nga mga sukdanan. Dili nato angayng tugotan ang relasyon sa pamilya nga mahimong mas importante kay sa mga prinsipyo sa Bibliya. Ang mga ansiyano mohimog mga desisyon base sa panghunahuna ni Jehova, dili sa ilang mga opinyon o pagbati. (1 Tim. 5:21) Sila mag-amping nga dili makabuhat ug bisan unsang butang nga magkompromiso sa ilang baroganan sa Diyos.—1 Tim. 2:8.

8. Kon bahin sa mga kauban, unsay angayng hinumdoman sa dedikadong mga alagad ni Jehova?

⁸ Angay natong hinumdoman nga “ang daotang pakig-uban makadaot sa mapuslanong pamatasan.” (1 Cor. 15:33) Basin ang uban natong paryente dili maayong impluwensiya kanato. Dihang gitukod pag-usab ang mga paril sa Jerusalem, si Eliasib nagpakitag maayong panig-ingnan sa katawhan pinaagi sa pagsuportar kang Nehemias. (Neh. 3:1) Apan sa ngadtongadto, ang dili maayong impluwensiya ni Tobias ug sa uban nagtukmod kang Eliasib sa pagbuhat ug mga butang nga nakapahugaw kaniya atubangan kang Jehova. Ang maayong mga kauban modasig kanato sa paghimog mapuslanong mga buhat, sama sa pagbasag Bibliya, pagtambong sa mga tigom, ug pagsangyaw. Ilabina natong gihigugma ug giapresyar ang mga membro sa pamilya nga nagdasig kanato sa pagbuhat sa kon unsay husto.

9. Nganong nahunong ang mga kahikayan sa templo, ug kinsay gibasol ni Nehemias?

⁹ Basaha ang Nehemias 13:10-13. Mopatim-aw nga sa pagbalik ni Nehemias sa Jerusalem,  wala nay nagahatag ug amot sa templo. Kay wala nay sustento, gibiyaan sa mga Levihanon ang ilang mga buluhaton aron magtrabaho sa ilang uma. Gibasol ni Nehemias ang luyoluyong mga magmamando. Dayag nga wala nila buhata ang ilang responsabilidad. Tingali wala nila kolektaha ang ikapulo sa katawhan o kaha wala nila kini dad-a ngadto sa templo. (Neh. 12:44) Busa si Nehemias mihimog paagi aron makolekta ang mga ikapulo. Siya nagtudlog kasaligang mga lalaki sa pagdumala sa mga tipiganan sa templo ug sa pag-apod-apod sa mga amot.

10, 11. Unsay pribilehiyo sa katawhan sa Diyos sa pagsuportar sa matuod nga pagsimba?

¹⁰ Unsay leksiyon niini? Kini nagpahinumdom kanato nga pribilehiyo natong pasidunggan si Jehova sa atong bililhong mga butang. (Prov. 3:9) Dihang moamot kita sa pagsuportar sa iyang buluhaton, gibalik lang nato kang Jehova kon unsay iyaha. (1 Cron. 29:14-16) Basin maghunahuna kita nga diyutay ra ang atong ikahatag, apan kon may tinguha kita, kitang tanan makahatag.—2 Cor. 8:12.

¹¹ Sulod sa daghang tuig, ginadapit sa usa ka dakong pamilya ang edarang magtiayong espesyal payunir nga mokaon uban nila kausa kada semana. Bisag walo ang anak, ang inahan kanunayng moingon: “Pila ra goy dugang duha ka plato?” Morag gamay rang butang kini, apan mapasalamaton kaayo ang maong mga payunir sa pagkamaabiabihon sa pamilya! Alang sa pamilya, panalangin usab ang magtiayong payunir. Ang ilang makapadasig nga mga pulong ug kasinatian nakatabang sa mga anak nga mouswag sa espirituwal. Sa ulahi, ang tanang anak misulod sa bug-os panahong pag-alagad.

12. Unsang maayong panig-ingnan ang gipakita sa tinudlong mga lalaki sa kongregasyon?

¹² Kini ang laing leksiyon: Sama kang Nehemias, ang tinudlong mga lalaki karon nanguna sa pagsuportar sa teokratikanhong mga kahikayan. Ang mga igsoon sa kongregasyon nakabenepisyo sa ilang panig-ingnan. Niining bahina, gisundog usab sa mga ansiyano si apostol Pablo. Siya nagsuportar sa matuod nga pagsimba ug naghatag ug mga instruksiyon. Pananglitan, naghatag siyag praktikal nga mga sugyot sa pag-amot.—1 Cor. 16:1-3; 2 Cor. 9:5-7.

13. Sa unsang paagi wala tahora sa ubang Hudiyo ang Igpapahulay?

¹³ Basaha ang Nehemias 13:15-21. Kon puliki kaayo kita sa materyal nga mga butang, ang atong espirituwalidad anam-anam nga mawala. Sumala sa Exodo 31:13, ang senemanang Igpapahulay magpahinumdom sa mga Israelinhon nga sila maoy balaang katawhan. Ang adlawng Igpapahulay angayng igahin alang sa pamilyahanong pagsimba,  pag-ampo, ug pagpamalandong sa Balaod sa Diyos. Apan para sa ubang Israelinhon sa panahon ni Nehemias, ordinaryong adlaw na lang ang Igpapahulay. Napasagdan na nila ang ilang pagsimba. Tungod niini, gisugo ni Nehemias nga sirad-an ang mga ganghaan sa siyudad inigkilumkilom sa ikaunom nga adlaw ug abogon ang mga langyawng negosyante sa dili pa magsugod ang Igpapahulay.

14, 15. (a) Unsay posibleng mahitabo kon dili nato limitahan ang panahon nga atong gugolon sa pagpanginabuhi? (b) Sa unsang paagi kita makasulod sa kapahulayan sa Diyos?

¹⁴ Unsay atong makat-onan sa panig-ingnan ni Nehemias? Usa niana mao nga angay natong limitahan ang panahon nga gugolon sa pagpanginabuhi. Kay kon dili, dali rang mabahin ang atong hunahuna—o bisan ang atong kasingkasing—ilabina kon ganahan kaayo kita sa atong trabaho. Hinumdomi ang giingon ni Jesus nga dili kita mahimong ulipon sa duha ka agalon. (Basaha ang Mateo 6:24.) Si Nehemias puwede untang magpadato, apan giunsa niya paggamit ang iyang panahon sa Jerusalem? (Neh. 5:14-18) Imbes makignegosyo sa mga taga-Tiro ug sa uban, siya nagpokus sa pagtabang sa iyang mga isigka-Israelinhon ug sa pagbalaan sa ngalan ni Jehova. Sa susama, ang mga ansiyano ug ministeryal nga alagad karon nagpokus sa pagtabang sa kongregasyon, ug tungod niini sila gimahal sa mga isigkamagtutuo. Ingong resulta, dunay gugma, pakigdait, ug kasegurohan taliwala sa katawhan sa Diyos.—Ezeq. 34:25, 28.

¹⁵ Bisag ang mga Kristohanon wala sugoa sa pagtuman sa senemanang Igpapahulay, kita giingnan ni Pablo nga “adunay nagpabilin nga usa ka pagpahulay sa igpapahulay alang sa katawhan sa Diyos.” Siya midugang: “Ang tawo nga nakasulod sa kapahulayan sa Diyos nakapahulay usab gikan sa iyang kaugalingong mga buhat, sama nga mipahulay ang Diyos gikan sa iyang mga buhat.” (Heb. 4:9, 10) Ingong mga Kristohanon, kita makasulod sa kapahulayan sa Diyos kon kita magmasinugtanon ug mobuhat uyon sa iyang katuyoan. Prayoridad ba nimo ug sa imong pamilya ang pamilyahanong pagsimba, pagtambong sa mga tigom, ug ang pagsangyaw? Basin kinahanglan kitang magmalig-on ilabina kon ang atong amo o kasosyo sa negosyo wala magtahod sa atong teokratikanhong mga prayoridad. Sa diwa, basin kinahanglan natong ‘sirad-an ang mga ganghaan sa siyudad ug abogon ang mga taga-Tiro’ aron unahon ang sagradong mga butang. Sanglit kita gibalaan na, maayong pangutan-on ang kaugalingon, ‘Makita ba sa akong pagkinabuhi nga ako gibalaan, o gilain, alang sa pag-alagad kang Jehova?’—Mat. 6:33.

16. Sa adlaw ni Nehemias, sa unsang paagi nameligrong mawala ang ilhanan sa nasod ingong balaang katawhan?

¹⁶ Basaha ang Nehemias 13:23-27. Sa adlaw ni Nehemias, ang Israelinhong mga lalaki nagminyog langyawng mga babaye. Sa iyang unang pagduaw sa Jerusalem, gipapirma ni Nehemias ang tanang ansiyano sa usa ka sinulat nga kasabotan ingong panaad nga dili sila magminyog mga pagano. (Neh. 9:38; 10:30) Apan katuigan sa ulahi, iyang nakita nga gawas sa pagminyog langyawng mga babaye, nameligro usab nga mawala sa Hudiyong mga lalaki ang ilang ilhanan ingong balaang katawhan sa Diyos! Ang mga anak niining langyawng mga babaye dili makabasa o makasultig Hebreohanon. Inigdako nila, isipon kaha nila nga sila mga Israelinhon? O mas isipon nila nga sila mga Asdodnon, Ammonhanon, o Moabihanon? Kay dili man Hebreohanon ang ilang pinulongan, masabtan kaha nila ang Balaod sa Diyos? Unsaon man nila pagkaila kang Jehova ug moalagad kaniya baylo sa bakak nga mga diyos sa ilang mga inahan? Gikinahanglan ang dinaliang aksiyon, ug kanay gihimo ni Nehemias.—Neh. 13:28.

17. Sa unsang paagi matabangan sa mga ginikanan ang ilang mga anak nga makabaton ug personal nga relasyon kang Jehova?

 ¹⁷ Karon, angay usab kitang mohimog positibong aksiyon aron matabangan nato ang atong mga anak nga makabaton sa ilhanan sa pagka-Kristohanon. Mga ginikanan, pangutan-a ang inyong kaugalingon, ‘Unsa ka larino ang akong anak sa pagsulti sa “putli nga pinulongan” sa kamatuoran sa Bibliya? (Sof. 3:9) Dihang mag-estorya ang akong anak, madayag ba ang impluwensiya sa espiritu sa Diyos o nianang sa kalibotan?’ Ayaw dayon kaluya kon dunay angayng pauswagon ang inyong anak. Nagkinahanglag panahon ang pagkat-on ug pinulongan, ilabina kon daghang butang ang makabalda. Ang inyong mga anak nag-atubang ug daghang pagpit-os nga mokompromiso. Busa magmapailobon, ug gamita ang inyong pamilyahanong pagsimba ug ang ubang kahigayonan sa pagtabang sa inyong mga anak nga maugmad ang suod nga relasyon kang Jehova. (Deut. 6:6-9) Ipasiugda ang kaayohan sa pagkahimong lahi sa kalibotan ni Satanas. (Juan 17:15-17) Ug paningkamoting maabot ang kasingkasing sa inyong mga anak.

18. Nganong ang Kristohanong mga ginikanan mao ang ilabinang makatabang sa pag-andam sa ilang mga anak sa pagpahinungod kang Jehova?

¹⁸ Siyempre, ang inyong mga anak maoy modesisyon kon moalagad sila sa Diyos o dili. Apan daghan mog mahimo ingong mga ginikanan. Lakip niini ang pagpakitag maayong panig-ingnan, pagtakdag tin-awng mga balaod, ug ang pagpakighisgot kanila sa mahimong mga resulta sa ilang mga desisyon. Mga ginikanan, kamo ang ilabinang makatabang sa pag-andam sa inyong mga anak sa pagpahinungod kang Jehova. Gikinahanglan nila ang inyong tabang aron ilang mabatonan ang ilhanan sa pagka-Kristohanon ug maampingan kana. Siyempre, kitang tanan angayng magbantay nga dili mawala ang atong mahulagwayong “panggawas nga mga besti”—mga hiyas ug sukdanan nga magpaila kanato ingong mga sumusunod ni Kristo.—Pin. 3:4, 5; 16:15.

19, 20. Sa unsang paagi kita hinumdoman ni Jehova “alang sa kaayohan”?

¹⁹ Si propeta Malaquias, nga nagkinabuhi sa panahon ni Nehemias, naghisgot ug ‘usa ka basahon sa handomanan nga gisulat alang niadtong nahadlok kang Jehova ug niadtong nagapalandong sa iyang ngalan.’ (Mal. 3:16, 17) Dili gayod kalimtan sa Diyos kadtong may kahadlok kaniya ug nahigugma sa iyang ngalan.—Heb. 6:10.

²⁰ Si Nehemias miampo: “Hinumdomi ako, Oh Diyos ko, alang sa kaayohan.” (Neh. 13:31) Sama kang Nehemias, ang atong mga ngalan masulat sa basahon sa handomanan kon padayon natong likayan ang daotang mga kauban, suportahan ang teokratikanhong mga kahikayan, unahon ang espirituwal nga mga butang, ug ampingan ang atong ilhanan sa pagka-Kristohanon. ‘Padayon [natong] sulayan kon kita anaa ba sa pagtuo.’ (2 Cor. 13:5) Kon padayon natong ampingan ang atong balaang relasyon kang Jehova, kita iyang hinumdoman “alang sa kaayohan.”