1. Ποιες ανησυχητικές καταστάσεις συνάντησε ο Νεεμίας όταν επέστρεψε στην Ιερουσαλήμ; (Βλέπε εικόνα στην αρχή του άρθρου.)

Η ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ είναι ανάστατη. Ένας περιβόητος αλλοεθνής μένει σε κάποια αίθουσα του ναού. Οι Λευίτες εγκαταλείπουν το διορισμό τους. Οι πρεσβύτεροι, αντί να ηγούνται στη λατρεία, κάνουν εμπορικές συναλλαγές το Σάββατο. Πολλοί Ισραηλίτες παντρεύονται άτομα από άλλα έθνη. Αυτές είναι μερικές μόνο από τις ανησυχητικές καταστάσεις που συναντάει ο Νεεμίας όταν επιστρέφει στην Ιερουσαλήμ μετά το 443 Π.Κ.Χ.—Νεεμ. 13:6.

2. Πώς έγινε ο Ισραήλ άγιο έθνος;

² Το έθνος του Ισραήλ ήταν αφιερωμένο στον Θεό. Το 1513 Π.Κ.Χ., οι Ισραηλίτες είχαν δεχτεί πρόθυμα να συμμορφωθούν με το θέλημα του Ιεχωβά λέγοντας: «Όλα τα λόγια που είπε ο Ιεχωβά είμαστε πρόθυμοι να τα εκτελούμε». (Έξοδ. 24:3) Έτσι λοιπόν, ο Θεός τούς αγίασε, ή αλλιώς τους ξεχώρισε για να είναι ο εκλεκτός λαός του. Τι προνόμιο ήταν αυτό! Σαράντα χρόνια αργότερα, ο Μωυσής τούς υπενθύμισε: «Εσύ είσαι άγιος λαός για τον Ιεχωβά τον Θεό σου. Εσένα εξέλεξε ο Ιεχωβά ο Θεός σου για να γίνεις λαός του, ειδική ιδιοκτησία, από όλους τους λαούς που είναι στην επιφάνεια της γης».—Δευτ. 7:6.

3. Ποια ήταν η πνευματική κατάσταση των Ιουδαίων όταν έφτασε ο Νεεμίας στην Ιερουσαλήμ για δεύτερη φορά;

³ Δυστυχώς, ο αρχικός ενθουσιασμός του Ισραήλ για το προνόμιο να είναι άγιο έθνος δεν κράτησε πολύ. Αν και υπήρχαν πάντα κάποιοι που υπηρετούσαν τον Θεό, αυτό που ένοιαζε περισσότερο τους Ιουδαίους γενικά ήταν να φαίνονται άγιοι, ή αλλιώς ευσεβείς, παρά να κάνουν το θέλημα του Θεού. Όταν έφτασε ο Νεεμίας στην Ιερουσαλήμ για δεύτερη φορά, είχαν περάσει σχεδόν εκατό χρόνια αφότου ένα πιστό υπόλοιπο επέστρεψε από τη Βαβυλώνα για να αποκαταστήσει την αληθινή λατρεία. Για άλλη μια φορά, ο ζήλος του έθνους για τα πνευματικά πράγματα είχε εξασθενήσει.

4. Ποιους παράγοντες θα εξετάσουμε που θα μας βοηθήσουν να παραμείνουμε άγιος λαός;

⁴ Σαν τους Ισραηλίτες, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά σήμερα έχουν αγιαστεί από τον Θεό με γενική έννοια. Τόσο οι χρισμένοι Χριστιανοί όσο και αυτοί που ανήκουν στο «μεγάλο πλήθος» είναι άγιοι, ξεχωρισμένοι για ιερή υπηρεσία. (Αποκ. 7:9, 14, 15· 1 Κορ. 6:11) Κανένας μας δεν  θέλει να χάσει την άγια υπόστασή του ενώπιον του Θεού όπως συνέβη τελικά με τους Ισραηλίτες. Τι μπορεί να μας βοηθήσει να αποτρέψουμε μια τέτοια εξέλιξη ώστε να παραμείνουμε άγιοι και χρήσιμοι στην υπηρεσία του Ιεχωβά; Σε αυτή τη μελέτη, θα εξετάσουμε τέσσερις παράγοντες που επισημαίνονται στο 13ο κεφάλαιο του Νεεμία: (1) Να αποφεύγουμε τις κακές συναναστροφές, (2) να υποστηρίζουμε τις θεοκρατικές διευθετήσεις, (3) να βάζουμε στην πρώτη θέση τα πνευματικά πράγματα και (4) να διαφυλάττουμε τη Χριστιανική μας ταυτότητα. Ας εξετάσουμε τώρα ένα ένα αυτά τα σημεία.

5, 6. Ποιοι ήταν ο Ελιασίβ και ο Τωβίας, και για ποιον ίσως λόγο συναναστρεφόταν ο Ελιασίβ τον Τωβία;

⁵ Διαβάστε Νεεμίας 13:4-9. Εφόσον περιβαλλόμαστε από ακάθαρτες επιρροές, δεν είναι εύκολο να παραμένουμε άγιοι. Εξετάστε την περίπτωση του Ελιασίβ και του Τωβία. Ο Ελιασίβ ήταν ο αρχιερέας, ενώ ο Τωβίας ήταν Αμμωνίτης και πιθανότατα κατώτερος αξιωματούχος στη διακυβέρνηση της Ιουδαίας υπό την περσική αυτοκρατορία. Ο Τωβίας και οι συνεργάτες του είχαν εναντιωθεί στις προσπάθειες του Νεεμία για την ανοικοδόμηση των τειχών της Ιερουσαλήμ. (Νεεμ. 2:10) Οι Αμμωνίτες δεν επιτρεπόταν να μπουν στην περιοχή του ναού. (Δευτ. 23:3) Γιατί, λοιπόν, να παραχωρήσει ο αρχιερέας σε αυτόν τον άνθρωπο κάποιον χώρο μέσα σε μια τραπεζαρία του ναού;

⁶ Ο Τωβίας είχε γίνει στενός συνεργάτης του Ελιασίβ. Ο ίδιος και ο γιος του, ο Ιεχωανάν, είχαν παντρευτεί Ιουδαίες, και πολλοί Ιουδαίοι εγκωμίαζαν τον Τωβία. (Νεεμ. 6:17-19) Κάποιος εγγονός του Ελιασίβ είχε παντρευτεί την κόρη του Σαναβαλλάτ, του κυβερνήτη της Σαμάρειας, που ήταν από τους στενότερους συνεργάτες του Τωβία. (Νεεμ. 13:28) Αυτοί οι δεσμοί ίσως εξηγούν το λόγο για τον οποίο ο Αρχιερέας Ελιασίβ επέτρεψε σε έναν μη ομόπιστο και εναντιούμενο να τον επηρεάσει. Αλλά ο Νεεμίας έδειξε οσιότητα στον Ιεχωβά πετώντας όλα τα έπιπλα του Τωβία έξω από την τραπεζαρία.

7. Πώς αποφεύγουν να μολύνουν την άγια υπόστασή τους ενώπιον του Ιεχωβά οι πρεσβύτεροι καθώς και άλλοι;

⁷ Ως λαός αφιερωμένος στον Θεό, πρέπει πάνω από όλα να είμαστε πάντα όσιοι στον Ιεχωβά. Αν δεν προσκολληθούμε στους δίκαιους κανόνες του, δεν θα παραμείνουμε άγιοι ενώπιόν του. Δεν πρέπει να επιτρέπουμε στους οικογενειακούς δεσμούς να παραγκωνίζουν τις Γραφικές αρχές. Οι Χριστιανοί πρεσβύτεροι καθοδηγούνται από τον τρόπο σκέψης του Ιεχωβά, όχι από δικές τους απόψεις ή αισθήματα. (1 Τιμ. 5:21) Αποφεύγουν προσεκτικά οτιδήποτε θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την υπόστασή τους ενώπιον του Θεού.—1 Τιμ. 2:8.

8. Τι πρέπει να θυμούνται όλοι οι αφιερωμένοι υπηρέτες του Ιεχωβά όσον αφορά τις συναναστροφές;

⁸ Χρειάζεται να θυμόμαστε ότι «οι κακές συναναστροφές φθείρουν τις ωφέλιμες συνήθειες». (1 Κορ. 15:33) Κάποιοι συγγενείς μας ίσως να μην ασκούν θετική επιρροή στη ζωή μας. Ο Ελιασίβ είχε αποτελέσει καλό παράδειγμα για το λαό υποστηρίζοντας πλήρως τον Νεεμία στην ανοικοδόμηση των τειχών της Ιερουσαλήμ. (Νεεμ. 3:1) Με τον καιρό, ωστόσο, η επιβλαβής επιρροή του Τωβία και άλλων ώθησε προφανώς τον Ελιασίβ να κάνει πράγματα που τον μόλυναν ενώπιον του Ιεχωβά. Οι καλές συναναστροφές μάς υποκινούν σε ωφέλιμες Χριστιανικές δραστηριότητες, όπως είναι η ανάγνωση της Γραφής, η παρακολούθηση των συναθροίσεων και η συμμετοχή στην υπηρεσία αγρού. Οι συγγενείς που μας επηρεάζουν προς την ορθή κατεύθυνση είναι για εμάς ιδιαίτερα αγαπητοί και πολύτιμοι.

9. Γιατί παραμελήθηκαν οι διευθετήσεις του ναού, και σε ποιους επέρριψε την ευθύνη ο Νεεμίας;

⁹ Διαβάστε Νεεμίας 13:10-13. Φαίνεται πως, όταν επέστρεψε ο Νεεμίας στην Ιερουσαλήμ,  οι συνεισφορές για το ναό είχαν σχεδόν σταματήσει. Χωρίς αυτή την υποστήριξη, οι Λευίτες εγκατέλειπαν το διορισμό τους και πήγαιναν να εργαστούν στους αγρούς τους. Ο Νεεμίας επέρριψε την ευθύνη για αυτή την κατάσταση στους υποκυβερνήτες. Εκείνοι προφανώς δεν φρόντιζαν τα καθήκοντά τους. Είτε δεν συνέλεγαν τα δέκατα από το λαό είτε δεν τα προωθούσαν στο ναό, όπως απαιτούσε ο διορισμός τους. (Νεεμ. 12:44) Έτσι λοιπόν, ο Νεεμίας έκανε ενέργειες για τη συλλογή των δεκάτων. Διόρισε αξιόπιστους άντρες για να επιβλέπουν τις αποθήκες του ναού και τη διανομή των αγαθών.

10, 11. Ποιο προνόμιο έχει ο λαός του Θεού όσον αφορά την υποστήριξη της αληθινής λατρείας;

¹⁰ Μας διδάσκει κάτι αυτό; Βεβαίως. Μας υπενθυμίζει ότι έχουμε το προνόμιο να τιμούμε τον Ιεχωβά με τα πολύτιμα πράγματά μας. (Παρ. 3:9) Όταν κάνουμε συνεισφορές για να υποστηρίξουμε το έργο του, δίνουμε απλώς στον Ιεχωβά αυτό που ήδη του ανήκει. (1 Χρον. 29:14-16) Ίσως πιστεύουμε ότι δεν έχουμε πολλά να δώσουμε αλλά, αν υπάρχει η επιθυμία, μπορούμε όλοι μας να έχουμε κάποια συμβολή.—2 Κορ. 8:12.

¹¹ Επί πολλά χρόνια, μια πολυμελής οικογένεια προσκαλούσε για γεύμα ένα ηλικιωμένο αντρόγυνο ειδικών σκαπανέων μια φορά την εβδομάδα. Αν και είχαν οχτώ παιδιά, η μητέρα έλεγε: «Τι είναι δυο πιάτα παραπάνω σε ένα τραπέζι για δέκα άτομα;» Ένα γεύμα μέσα στην εβδομάδα ίσως να μη φαίνεται κάτι μεγάλο, αλλά πόσο ευγνώμονες ήταν εκείνοι οι σκαπανείς για τη φιλοξενία των αδελφών τους! Και αυτοί, από την πλευρά τους, αποδείχτηκαν ευλογία για την οικογένεια. Τα ενθαρρυντικά λόγια και οι εμπειρίες τους συνέβαλαν στην πνευματική πρόοδο των παιδιών. Όλα τους ανέλαβαν αργότερα την ολοχρόνια διακονία.

12. Ποιο θαυμάσιο παράδειγμα θέτουν οι διορισμένοι άντρες στην εκκλησία;

¹² Διδασκόμαστε και κάτι άλλο: Σαν τον Νεεμία, οι διορισμένοι άντρες σήμερα ηγούνται στην υποστήριξη των θεοκρατικών διευθετήσεων. Το παράδειγμά τους ωφελεί και άλλους στην εκκλησία. Ως προς αυτό, οι πρεσβύτεροι μιμούνται επίσης τον απόστολο Παύλο. Εκείνος υποστήριζε την αληθινή λατρεία και παρείχε ωφέλιμη κατεύθυνση. Λόγου χάρη, πρόσφερε αρκετές πρακτικές εισηγήσεις για το πώς να γίνονται οι συνεισφορές.—1 Κορ. 16:1-3· 2 Κορ. 9:5-7.

13. Πώς έδειχναν κάποιοι Ιουδαίοι ότι δεν σέβονταν το Σάββατο;

¹³ Διαβάστε Νεεμίας 13:15-21. Αν αφήσουμε τον εαυτό μας να απορροφηθεί από τα υλικά πράγματα, μπορεί σταδιακά να χάσουμε την πνευματικότητά μας. Σύμφωνα με το εδάφιο Έξοδος 31:13, το εβδομαδιαίο  Σάββατο έπρεπε να υπενθυμίζει στους Ισραηλίτες ότι ήταν αγιασμένος λαός. Εκείνη η ημέρα έπρεπε να είναι ξεχωρισμένη για οικογενειακή λατρεία, προσευχή και στοχασμό γύρω από το Λόγο του Θεού. Ωστόσο, για κάποιους συγχρόνους του Νεεμία, το Σάββατο είχε καταλήξει να είναι μια ημέρα για επαγγελματική δραστηριότητα—όπως όλες οι άλλες. Η λατρεία είχε τεθεί στο περιθώριο. Βλέποντας όλα αυτά, ο Νεεμίας διέταξε να κλείνουν οι πύλες της πόλης με τη δύση του ήλιου την έκτη ημέρα, διώχνοντας τους αλλοεθνείς εμπόρους προτού αρχίσει το Σάββατο.

14, 15. (α) Τι μπορεί να μας συμβεί αν δεν περιορίζουμε τα επαγγελματικά μας ενδιαφέροντα; (β) Πώς μπορούμε να εισέλθουμε στην ανάπαυση του Θεού;

¹⁴ Τι μας διδάσκει το παράδειγμα του Νεεμία; Ένα δίδαγμα είναι ότι πρέπει να περιορίζουμε τα επαγγελματικά μας ενδιαφέροντα. Ειδάλλως, η εργασία μας θα μπορούσε εύκολα να αποσπάσει την προσοχή μας—ή ακόμη και να διχάσει την καρδιά μας—ιδίως αν τη θεωρούμε απολαυστική. Θυμηθείτε την προειδοποίηση του Ιησού για όσους προσπαθούν να υπηρετούν δύο κυρίους. (Διαβάστε Ματθαίος 6:24) Ο Νεεμίας είχε οικονομικούς πόρους, αλλά πώς χρησιμοποιούσε το χρόνο του στην Ιερουσαλήμ; (Νεεμ. 5:14-18) Αντί να επιδιώκει επαγγελματικές δοσοληψίες με Τύριους ή άλλους, κατέβαλλε ένθερμες προσπάθειες για να βοηθάει τους αδελφούς του και να κάνει πράγματα που συνέβαλλαν στον αγιασμό του ονόματος του Ιεχωβά. Παρόμοια και σήμερα, οι Χριστιανοί πρεσβύτεροι και διακονικοί υπηρέτες επικεντρώνονται σε δραστηριότητες που ωφελούν την εκκλησία, και οι ομόπιστοί τους τούς αγαπούν λόγω του πνεύματος που εκδηλώνουν. Ως αποτέλεσμα, υπάρχει αγάπη, ειρήνη και ασφάλεια στο λαό του Θεού.—Ιεζ. 34:25, 28.

¹⁵ Αν και δεν απαιτείται από τους Χριστιανούς να τηρούν εβδομαδιαίο Σάββατο, ο Παύλος λέει ότι «απομένει μια ανάπαυση σαββάτου για το λαό του Θεού». Και προσθέτει: «Ο άνθρωπος που έχει εισέλθει στην ανάπαυση του Θεού έχει αναπαυτεί και ο ίδιος από τα έργα του, όπως ο Θεός από τα δικά του». (Εβρ. 4:9, 10) Ως Χριστιανοί, μπορούμε να εισέλθουμε στην ανάπαυση του Θεού αν εργαζόμαστε υπάκουα σε αρμονία με τον προοδευτικό σκοπό του. Βάζετε εσείς και τα αγαπημένα σας πρόσωπα στην πρώτη θέση της ζωής σας την οικογενειακή λατρεία, την παρακολούθηση των συναθροίσεων και τη διακονία αγρού; Ίσως χρειάζεται να κρατήσουμε σταθερή στάση απέναντι στον εργοδότη ή στους συναδέλφους μας, ιδίως αν δεν σέβονται τις θεοκρατικές μας προτεραιότητες. Ίσως πρέπει “να κλείσουμε τις πύλες της πόλης και να διώξουμε τους Τύριους”, σαν να λέγαμε, για να δώσουμε την προτεραιότητα και τη δέουσα προσοχή στα ιερά πράγματα. Εφόσον έχουμε αγιαστεί, είναι σημαντικό να ρωτήσουμε τον εαυτό μας: “Δείχνει ο τρόπος με τον οποίο ζω ότι έχω ξεχωριστεί για την υπηρεσία του Ιεχωβά;”—Ματθ. 6:33.

16. Την εποχή του Νεεμία, πώς κινδύνευε ο Ισραήλ να χάσει την ταυτότητά του ως αγιασμένος λαός;

¹⁶ Διαβάστε Νεεμίας 13:23-27. Την εποχή του Νεεμία, Ισραηλίτες παντρεύονταν αλλοεθνείς γυναίκες. Την πρώτη φορά που επισκέφτηκε ο Νεεμίας την Ιερουσαλήμ, ζήτησε από όλους τους πρεσβυτέρους να υπογράψουν μια γραπτή συμφωνία δεσμευόμενοι ότι δεν θα σύναπταν γάμο με ειδωλολάτρες. (Νεεμ. 9:38· 10:30) Εντούτοις, λίγα χρόνια αργότερα, διαπίστωσε ότι οι Ιουδαίοι, όχι μόνο είχαν παντρευτεί αλλοεθνείς, αλλά και κινδύνευαν να χάσουν την ίδια τους την ταυτότητα ως αγιασμένος λαός του Θεού! Τα παιδιά αυτών των αλλοεθνών γυναικών δεν μπορούσαν να διαβάσουν ή να μιλήσουν την εβραϊκή. Όταν μεγάλωναν, θα θεωρούσαν τον εαυτό τους Ισραηλίτη; Ή μήπως θα τον θεωρούσαν Αζώτιο, Αμμωνίτη ή Μωαβίτη; Αφού δεν ήξεραν την εβραϊκή, θα ήταν σε θέση να κατανοήσουν το Νόμο του Θεού; Πώς θα μπορούσαν να γνωρίσουν τον Ιεχωβά και να επιλέξουν να υπηρετούν αυτόν αντί για  τους ψεύτικους θεούς που λάτρευαν οι μητέρες τους; Ο Νεεμίας έπρεπε να δράσει γρήγορα και αποφασιστικά, και αυτό ακριβώς έκανε.—Νεεμ. 13:28.

17. Πώς μπορούν οι γονείς να βοηθήσουν τα παιδιά τους να έχουν προσωπική σχέση με τον Ιεχωβά;

¹⁷ Και εμείς σήμερα χρειάζεται να αναλάβουμε δράση για να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να αποκτήσουν Χριστιανική ταυτότητα. Γονείς, ρωτήστε τον εαυτό σας: “Πόσο καλά μιλούν τα παιδιά μου την «καθαρή γλώσσα» της Γραφικής αλήθειας; (Σοφ. 3:9) Δείχνουν οι συζητήσεις τους ότι τα επηρεάζει το πνεύμα του Θεού ή το πνεύμα του κόσμου;” Αν διακρίνετε περιθώρια για βελτίωση, μη σπεύσετε να αποθαρρυνθείτε. Απαιτείται χρόνος για να μάθουμε μια γλώσσα, ιδίως όταν υπάρχουν πολλοί περισπασμοί. Τα παιδιά σας δέχονται τεράστιες πιέσεις για να κάνουν συμβιβασμούς. Γι’ αυτό, να αξιοποιείτε με υπομονή την Οικογενειακή Λατρεία και άλλες ευκαιρίες για να τα βοηθήσετε να αναπτύξουν στενή σχέση με τον Ιεχωβά. (Δευτ. 6:6-9) Να τονίζετε τα οφέλη που αποκομίζουμε επειδή διαφέρουμε από τον κόσμο του Σατανά. (Ιωάν. 17:15-17) Και να προσπαθείτε να αγγίζετε την καρδιά τους.

18. Γιατί είναι οι Χριστιανοί γονείς στην καλύτερη θέση για να προετοιμάσουν τα παιδιά τους να αφιερώσουν τη ζωή τους στον Ιεχωβά;

¹⁸ Τελικά, κάθε παιδί θα πάρει τη δική του απόφαση για το αν θα υπηρετεί τον Θεό. Ωστόσο, υπάρχουν πολλά που μπορείτε να κάνετε ως γονείς. Μερικά από αυτά είναι το να δίνετε το καλό παράδειγμα, να θέτετε σαφή όρια και να εξηγείτε στα παιδιά σας ποιες συνέπειες μπορεί να έχουν οι αποφάσεις τους. Γονείς, κανένας δεν είναι σε καλύτερη θέση από εσάς για να προετοιμάσει τα παιδιά σας να αφιερώσουν τη ζωή τους στον Ιεχωβά. Χρειάζονται τη βοήθειά σας για να αποκτήσουν και να διαφυλάξουν τη Χριστιανική τους ταυτότητα. Φυσικά, όλοι μας πρέπει να είμαστε σε επιφυλακή ώστε να μη χάσουμε τα συμβολικά «εξωτερικά [μας] ενδύματα»—τις ιδιότητες και τις αρχές που μας προσδιορίζουν ως ακολούθους του Χριστού.—Αποκ. 3:4, 5· 16:15.

19, 20. Τι μπορούμε να κάνουμε ώστε να μας θυμηθεί ο Ιεχωβά «για καλό»;

¹⁹ Ένας από τους συγχρόνους του Νεεμία ήταν ο προφήτης Μαλαχίας, ο οποίος αποκάλυψε ότι «βιβλίο ενθύμησης άρχισε να γράφεται . . . για εκείνους που φοβούνταν τον Ιεχωβά και για εκείνους που έκαναν σκέψεις γύρω από το όνομά του». (Μαλ. 3:16, 17) Ο Θεός δεν θα ξεχάσει ποτέ όσους έχουν ευλαβικό φόβο για αυτόν και αγαπούν το όνομά του.—Εβρ. 6:10.

²⁰ Ο Νεεμίας προσευχήθηκε: «Θυμήσου με, Θεέ μου, για καλό». (Νεεμ. 13:31) Όπως ίσχυε για τον Νεεμία, θα συμπεριληφθούν και τα δικά μας ονόματα στο βιβλίο ενθύμησης του Θεού αν εξακολουθούμε να αποφεύγουμε τις κακές συναναστροφές, να υποστηρίζουμε τις θεοκρατικές διευθετήσεις, να δίνουμε προτεραιότητα στα πνευματικά ζητήματα και να διαφυλάττουμε τη Χριστιανική μας ταυτότητα. Ας “δοκιμάζουμε τον εαυτό μας σχετικά με το αν είμαστε στην πίστη”. (2 Κορ. 13:5) Αν διατηρήσουμε την άγια σχέση μας με τον Ιεχωβά, εκείνος θα μας θυμηθεί «για καλό».