Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

Ayijilika

Ayijilika

Ayijilika

“Ayiwelesheli, ayijilikili.”—1 KOR. 6:11.

MUKWAKULA NENUDI?

Muloñadi chitwatela kutondolwela kudikunda nawantu atama?

Tunateli kuzatila ñahi hamu nakuloñesha kwateokalatiki?

Yumanyi yinateli kutukwasha kulonda tutwamijeñaku yuma yakuspiritu nikuhemba chinjikijilu chetu chawakwaKristu?

1. Yumanyi yatama yamwekeneña yawaniniyi Nehemiya hampinji yafuntiliyi kuYerusalema? (Talenu mwevulu wakutachikilahu.)

 ANTU amuYerusalema anahayami. Muloñadi? Muloña mukwakudimbulula Yehova anamwiteji kushakama mukapeka kamutembeli. Alevi analeki kuzata mudimu wawu wayinkeluwu. Chatela aeluda alomboleña mukudifukula, wena anashi maana kumudimu wakulandulula haSabata. A Isarela amavulu anakusumbula nakusumbuka nawantu abula kwikala aYudeya. Iyi diyi yuma yimu yatama yamwekeneña yawaniniyi Nehemiya hampinji yafuntiliyi kuYerusalema hanyima ya 443 B.C.E.—Nehe. 13:6.

2. Indi Isarela wekalili ñahi munza wajila?

2 Munza waIsarela wadiña munza wambala waNzambi. Mu 1513 B.C.E., aIsarela akeñeleña chikupu kwila mwaya muchima waYehova. Ahosheli nawu: “Mazu ejima anahoshi Yehova tukwila.” (Kwid. 24:3) Dichi Nzambi wayijilikili, hela wayilishili ekali antu jindi atondayi. Iku kwadiña hikukooleka kweneni! Chimwahitili yaaka makumi awana, Mosi wayanukishili nindi: “Enu muyantu ajila, mwamujilila Yehova Nzambi yenu; Yehova Nzambi yenu nayitondi dehi mwikali antu ambala ayena hohu, akwambula mudi antu ejima adi hewulu deseki.”—Kuhit. 7:6.

3. Hampinji yashikiliyi Nehemiya muYerusalema kamuchiyedi, wuspiritu wawaYudeya wadiña ñahi?

3 Chawushona, iyena daIsarela dakwikala munza wajila hidatwalekeluhuku. Hela chakwila kwadiñi antu amukalakeleleña Nzambi mpinji yejima, aYudeya amavulu aswejeli kukeña amwekaneña neyi ajila, kubadika kwila mwaya muchima waNzambi. Nehemiya chafuntiliyi kamuchiyedi kuYerusalema, hahitili yaaka yakushika kunkulakaji yimu kufuma hampinji yafuntili ashinshika ashaliluhu kufuma muBabiloni kulonda afuntishi kudifukula kwalala. Iyena daniwu munza dakufwila yuma yakuspiritu datachikili kumana cheñi.

4. Yikumanyi yitukuhanjekahu yinateli kutukwasha tutwalekuhu kwikala antu ajila?

4 Kufwana aIsarela, tunateli kuhosha netu aYinsahu jaYehova makonu niwena ayijilika kudi Nzambi. AkwaKristu awayishewa ‘niamwizaza deneni’ ejima ajila, ayitonda kulonda azati mudimu wajila. (Chim. 7:9, 14, 15; 1 Kor. 6:11) Wonsu wetu kwosi wakeñaña kujimbesha wubwambu windi wajila naYehova neyi cheliluwu aIsarela chimwahitili mpinjuku. Yumanyi yinateli kutukwasha kulonda chumichi chibuli kutumwekena hakwila tutwalekuhu kwikala ajila nawa akwakukalakala mudimu waYehova? Muchinu chibaaba, tukuhanjeka hayikuma yiwana yalumbululawu mukapetulu 13 kamukanda waNehemiya: (1) Kutondolwela kudikunda nawantu atama; (2) kuzatila hamu nakuloñesha kwateokalatiki; (3) kutwamijaku yuma yakuspiritu; nawa (4) kuhemba chinjikijilu chenu chawakwaKristu. Tushinshikenu hachikuma nichikuma.

TONDOLWELENU KUDIKUNDA NAWANTU ATAMA

5, 6. Indi Eliyashibi niTobiya adiñanyi, nawa muloñadi Eliyashibi chadikundililiyi naTobiya?

5 Tañenu Nehemiya 13:4-9. Chakala kutwalekahu kwikala ajila muloña atunyeñumuka kudi yuma yatama yaluwañeshaña. Toñojokenu hadi Eliyashibi niTobiya. Eliyashibi wadiña kapristu muneni, Tobiya wadiña kaAmoni nawa watela wadiña mukulumpi wabulili chifulu muchiyuulu chawaPeresi muYudeya. Tobiya niamabwambu jindi adiña nakumudimbulula Nehemiya hakeñeleñayi kutuñulula mbañu jaYerusalema. (Nehe. 2:10) AkaAmoni ayikaanishili kwinza hatembeli. (Kuhit. 23:3) Dichi, muloñadi Eliyashibi chadi kumwinkelayi Tobiya iluña mukapeka kakudiila kamutembeli?

6 Tobiya wekalili chikupu ibwambu daEliyashibi. Tobiya nimwanindi Yehonani asumbwili ambanda aYudeya nawa aYudeya amavulu amuhamekeleña nankashi Tobiya. (Nehe. 6:17-19) Mwizukulu aEliyashibi wumu wasumbwili mwana kaSambalati, nguvulu wakuSamariya, wadiña ibwambu daTobiya chikupu. (Nehe. 13:28) Iwu wubwambu wunakumwekesha chaletesheli Kapristu Muneni Eliyashibi yeteji muntu wabula kwitiya nawa mukwakudimbulula yamuluwañeshi. Ilaña Nehemiya wamwekesheli kashinshi kudi Yehova kuhitila mukunata yitwamu yaTobiya hanji yakapeka dakudiila.

7. Indi antu jaNzambi kushilahu niaeluda azataña ñahi nañovu kulonda atwalekuhu kwikala ajila kumesu aNzambi?

7 Hakwikala antu adihana kudi Nzambi, twatela kwikala ashinshika kudi Yehova mpinji yejima. Neyi tutwalekahu kukolela kunshimbi jidi jaloña, dihu tunateli kutwalekahu kwikala ajila kumesu aNzambi. Bayi twiteja wubwambu wamuchisaka wutuleñeli tudiwuleña nshimbi jamuBayiboluku. Aeluda akwaKristu alombolewaña namaana aYehova bayi nayitoñojoka yawu awenuku. (1 Tim. 5:21) Aeluda atondolwelaña chikupu yuma yejima yinateli kuluwañesha wubwambu wawu naNzambi.—1 Tim. 2:8.

8. Chumanyi chatela kwanukawu ambuña aYehova ejima adihana kutalisha hadi amabwambu jawu?

8 Twatela kwanuka netu “kudikunda nawantu atama kwatamishaña maana amawahi.” (1 Kor. 15:33) Antaña jetu amakwawu hiyanateli kutwimikila chakutalilahu chachiwahi muchihandilu chetuku. Eliyashibi wayimikilili antu chakutalilahu chachiwahi kuhitila mukumukwasha chikupu Nehemiya hakutuñulula mbañu jaYerusalema. (Nehe. 3:1) Hela chochu, chimwahitili mpinji kuluwañesha kwatama kwaTobiya niantu amakwawu kwaleñeleli Eliyashibi yakoñi yuma yamuleñeleli yekali wabula kujila kumesu aYehova. Kudikunda nawantu amawahi atukoleshaña kufwila nyidimu yayiwahi yawakwaKristu, yidi neyi kutaña Bayibolu, kuwanika kukupompa kwawakwaKristu, nikushimwina mumudimu wamwiha. Antaña jetu atukoleshaña kwila yuma yaloña twayikeña nankashi nawa twayihamekaña.

ZATILENUÑA HAMU NAKULOÑESHA KWATEOKALATIKI

9. Muloñadi nyidimu yahatembeli chayiluwañesheleluwu, nawa Nehemiya watwikili anyi muloña?

9 Tañenu Nehemiya 13:10-13. Hampinji yafuntiliyi Nehemiya kuYerusalema wawanini antu aleka dehi kuhana yawana yamutembeli. Hamuloña wakubula wukwashu, aLevi alekeli kuzata nyidimu yawu nawa atachikili kuya nakuzata mumahawu. Nehemiya wayihosholeli anyuuli hamuloña wakwila alekeli kuzata mudimu wawu. Chakadi nikujina, hiyazatileña nyidimu yawuku. Chidi neyi hiyadiña nakutambula iseka damwikumi dahanineñawu antu hela hiyayitwalileña kutembeluku, kwesekeja namudimu wayinkeluwu. (Nehe. 12:44) Dichi Nehemiya wawanini njila yakwila atambwileña iseka damwikumi. Watondeli amayala ashinshika kulonda enkeña aLevi maseka amwikumi.

10, 11. Kukoolekanyi kukwetuwu antu jaNzambi hakukwasha kudifukula kwalala?

10 Komana kudi chuma chitwatela kudizilaku? Eña, atwanukishaña nawu tukweti kukooleka kwakumulemesha Yehova nayuma yetu yitwaheta. (Yish. 3:9) Neyi tuhana yawana yakukwasha nachu iwu mudimu windi, dikwila nawu tunakumufuntishila Yehova yuma yindi. (1 Kushi. 29:14-16) Tunateli kutoñojoka netu hitukweti yuma yayivulu yakuhanaku, ilaña neyi tukweti muchima wakuhana, wonsu wetu tunateli kuhana.—2 Kor. 8:12.

11 Hadi yaaka yayivulu, chisaka chimu cheneni chatambikileña apayiniya adimena adisumbula ashinakaja kwinza kwitala dawu nakudya nawu ifuku dimu mulungu nimulungu. Mama yawantu kakavulu wahosheleña nindi chineli wenjilili kuteleka yakudya yawantu ikumi, hichikumukalila kuteleka yakudya yawantu ikumi nayeduku. Chumichi chinateli kumwekana neyi hichalemaku, ilaña awa apayiniya ahamekeleña nankashi. Niwena nawa adiña nakukolesha nankashi ichi chisaka. Mazu akuyikolesha niyakuhumañana yashimwineñawu awa adisumbula yaleñeleli anyana ayiluku hambidi kuspiritu. Chimwahitili mpinji wonsu wawu atachikili mudimu wampinji yejima.

12. Chakutalilahwinyi chachiwahi chinakwimikawu amayala atondewa muchipompelu?

12 Chuma chikwawu chitunadizi dichenichi: Kufwana Nehemiya, amayala atondewa makonu emikaña chakutalilahu hakuzatila hamu nantanjikilu yateokalatiki. Antu amakwawu muchipompelu ahetelañamu muchakutalilahu chawu. Aeluda niwena embujolaña chakutalilahu chakapostolu Pawulu. Wakwashileña kudifukula kwalala nikuhana wunlomboli. Chakutalilahu, wayilejeleña njila jajiwahi jakuhaninamu yawana.—1 Kor. 16:1-3; 2 Kor. 9:5-7.

TWAMIJENUKU YUMA YAKUSPIRITU

13. Indi aYudeya amakwawu akañenyeña ñahi kulemesha Sabata?

13 Tañenu Nehemiya 13:15-21. Neyi tusweja kudiñija mumaheta akumujimba, tunateli kutachika kujimbesha wuspiritu wetu chovu-chovu. Kwesekeja namukanda waKwidika 31:13, Sabata yamulungu nimulungu yayanukishileña aIsarela nawu adiña antu ajila. Ifuku daSabata dateleleli kwikala ifuku dakudifukula kwachisaka, kulomba nikutoñojoka chikupu haNshimbi jaNzambi. Hela chochu, antu amakwawu amumafuku aNehemiya adiña nakulanda nakulandulula hefuku daSabata neyi chelileñawu dikalu. Hiyatwamijileñaku kudifukula muchihandilu chawuku. Dichi hakumona yuma yamwekeneña, Nehemiya wahañili añinza adiña nakulanda nakulandulula nawa washinkili yenzelu yakumusumba henohu Sabata kanda yitachiki.

14, 15. (a) Chumanyi chinateli kutumwekena neyi tusweja kusha maana hakulanda nakulandulula? (b) Tunateli kwiñila ñahi mukunooka kwaNzambi?

14 Chumanyi chitunateli kudizilaku? Tukudizilaku netu bayi tuluwankana nakukisila mpinji yeneni kukukeña maluku. Mudimu wetu wunateli kutuluwañesha, sweje-e neyi twasweja kuwukeña. Ilaña anukenu nenu Yesu wahosheli nindi hitunateli kukalakela anyanta ayeduku. (Tañenu Matewu 6:24.) Nehemiya wadiña namali, ilaña wazatishileña ñahi mpinji yindi muYerusalema? (Nehe. 5:14-18) Chatela yafwileña nyidimu yakulanda nakulandulula nawakaTira hela antu amakwawu, wadihanini kumudimu wakukwasha amana kwindi nikuzata nyidimu yakujilika ijina daYehova. Chochimu nimakonu, aeluda akwaKristu niankoñi akuzatila ashaña muchima hakuzata nyidimu yaheteshaña chipompelu, niakwawu akwakwitiya ayikeña hamuloña wakudihana kwawu. Chafumañamu, hakachi kawantu jaNzambi hekalaña kukeñañana, kuwunda nikukiñewa.—Ezek. 34:25, 28.

15 Hela chakwila akwaKristu hiyakeñekaña nawu alondeleña Sabata yamulungu nimulunguku, Pawulu watuleja nindi “kudi antu aNzambi kunashali kunooka kwalala.” Wabombeleluhu nindi: “Muntu neñili dehi mukunooka kwindi, niyena naleki nawa nyidimu yindi, nanooki dehi neyi chanookeliyi Nzambi hamanishiliyi nyidimu yindi.” (Heb. 4:9, 10) Hakwikala akwaKristu, tunateli kwiñila mukunooka kwaNzambi kuhitila mukumwovwahila Yehova nikuzata kwesekeja nankeñelu yindi. Komana enu hamu nachisaka chenu munakutwamijaku kudifukula kwachisaka, kuya nakupompa, nikuya nakushimwina muchihandilu chenu? Antu atwiñija nyidimu hela antu itwazataña nawu anateli kutoñojoka nawu iyi yuma yalema wanyi. Dichi twatela kwikala ahamuka nikuyileja netu mudimu waYehova walema nankashi kudetu. Dicheliliyi Nehemiya niyena hampinji yayihañiliyi akaTira nakushinka kuyisu yamusumba. Dikwila nawu watwamijileñaku Yehova. Chineli tudi antu jaNzambi ambukaku nawa ajila, twatela kudihula netu, ‘Komana nshakaminu yami yamwekeshaña nawu namutwamijaku Yehova?’—Mat. 6:33.

HEMBENU CHINJIKIJILU CHENU CHAWAKWAKRISTU

16. Indi chinjikijilu chamunza wawantu ajila chakeñeleña ñahi kujimbala?

16 Tañenu Nehemiya 13:23-27. Mumafuku aNehemiya, aIsarela awamayala asumbwileña ambanda akumatuña acheñi. Hampinji yayiliyi katachi kuYerusalema, Nehemiya walejeli akulumpi awamayala ejima kufwachika chitiyañenu nakusanyika nawu hiyamba kasumbula asenjuku. (Nehe. 9:38; 10:30) Hela chochu, chimwahitili yaaka yantesha, wawanini amayala aYudeya anasumbuli ambanda akumatuña acheñi nawa kwashalili kwanti nakujimbesha chinjikijilu chawu hamu neyi antu jaNzambi ajilikawu. Anyana kanawa ambanda akumatuña acheñi akañenyeña kutaña hela kuhosha chiHeberu. Chakuliluwu, komana adi kudilumbulula nawu hiyaIsarela? Ntahindi adi kuditena nawu hiyaAshidodi, Amoni, hela aMowabi? Chakadi kwiluka idimi dachiHeberu, adi kutwesha ñahi kutiyisha Nshimbi jaNzambi? Adi kumwiluka ñahi Yehova nikufuukulahu kumukalakela chatela akalakeleña anzambi akutwamba adiña nakudifukulawu amama jawu? Chakeñekeleña kunyakala kufuukulahu, nawa Nehemiya wanyakeli kwila mwenimu.—Nehe. 13:28.

17. Indi anvwali anateli kukwasha ñahi anyanawu kwikala nawubwambu naYehova?

17 Makonu, twatela kuzata nañovu kulonda tukwashi anyanetu ekali nachinjikijilu chawakwaKristu. Anvwali, dihulenu nenu, ‘Komana anyanami ahoshaña chachiwahi “idimi ditooka” dachalala chamuNsona? (Zef. 3:9) Komana yuma yahanjekañawu anyanami yamwekeshaña nawu anakuyilombola kudi spiritu yaNzambi ntahindi anakuyilombola kudi spiritu yamukaayi?’ Bayi munyakala kuzeya neyi mumona nenu anyana atela kushaku kanshinshi. Hahitaña mpinji hakwila tudizi idimi, sweje-e neyi kudi yuma yayivulu yinakutuluwañesha. Anyanenu anakumona ikakeja dasweja chikupu dakudiñija muyuma yatama. Dichi, mumesu awunda zatishenu mpinji yaKudifukula kwaChisaka nimpinji yikwawu kulonda muyikwashi anyanenu ekali nawubwambu wawuwahi naYehova. (Kuhit. 6:6-9) Konkomwenenu hankisu yafumaña mukwikala ambukaku nakaayi kaSatana. (Yow. 17:15-17) Nawa fwilenu kuyishika hanyichima.

18. Muloñadi anvwali akwaKristu chatela kukwashilawu anyanawu kulonda adihani kudi Yehova?

18 Mukuhita kwampinji, mwana wudi wejima wakafuukulahu yomweni kumukalakela Nzambi. Hela chochu, kudi yuma yayivulu yatela kwilawu anvwali. Ichi chinabombelumu kuyimikila chakutalilahu chachiwahi, kuyileja mwakukumina, nikuhanjeka nawanyanenu hayuma yomisha mbaña yafumaña mukufuukula kwatama. Anvwali, yenu hohu mwatela kukwasha anyanenu adihani kudi Yehova. Anakukeñeka muyikwashi kulonda ekali nachinjikijilu chawakwaKristu nikutwalekahu kwikala nachu. Hela chochu, wonsu wetu twatela kwikala asoñama kulonda tubuli kujimbesha ‘mahinetu’ achifwikija dikwila nawu yililu ninshimbi jamwekeshaña nawu tudi atumbanji twaKristu.—Chim. 3:4, 5; 16:15.

NZAMBI ‘WAKATUTOÑAHU YUMA YAYIWAHI’

19, 20. Indi Yehova nateli ‘kututoñahu ñahi yuma yayiwahi’?

19 Ibwambu daNehemiya wumu wadiña kaprofwetu Malaki, wahosheli nindi “asonekeli mukanda wakwanukaña nachu . . . , wanawa amutiyilaña Yehova woma, atoñojokelaña ijina dindi.” (Mal. 3:16, 17) Nzambi hamba kajimbala antu amwakamaña nawa akeña ijina dinduku.—Heb. 6:10.

20 Nehemiya walombeli nindi: “Eyi Nzambi yami, ntoñuhu yayiwahi.” (Nehe. 13:31) Kufwana Nehemiya, majina etu akekala mumukanda waNzambi wakutwanukilahu neyi tutwalekahu kutondolwela kudikunda nawantu atama, kuzatila hamu nakuloñesha kwateokalatiki, kutwamijaku yuma yakuspiritu, nikuhemba chinjikijilu chetu chawakwaKristu. Tutwalekuhu ‘kudeseka kulonda tutali neyi tudi mukwitiya kwakukuhwelela.’ (2 Kor. 13:5) Neyi tutwalekahu kwikala nawubwambu wajila naYehova, ‘wakatutoñahu yuma yayiwahi.’

[Malwihu aKuzatisha haKudiza]

[Mwevulu wudi hefu 5]

Indi Nehemiya wamwekesheli ñahi kashinshi kindi kudi Yehova? (Talenu maparakalafu 5, 6)

[Mwevulu wudi hefu 7]

Yikwashenu anyanenu ekali nawubwambu wawuwahi naYehova (Talenu maparakalafu 17, 18)