A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Tihthianghlim In Ni Tawh

Tihthianghlim In Ni Tawh

“Tlenfai in ni tawh a, tihthianghlim in ni tawh.”—1 KOR. 6:11.

1. Jerusalema Nehemia a kîr leh khân rilru tibuaitu eng thil thleng nge a hmuh? (A thupui bula milem en rawh)

JERUSALEMA awmte chuan khaw chhûnga thil thleng chu an sawi huai huai a. Ram dang mi hmingchhe tak chu biak in pindan chungnungah a awm bawk. Levi-ho lahin an hna an chawlhsan a. Juda hruaitute chuan Pathian biaknaah hmahruai lovin Sabbath nîah an sumdâwng a ni. Israel mi tam tak chuan Juda mi ni lote chu nupuiah an nei a. Chûng chu B.C.E. 443 hnu lawka Jerusalema Nehemia a kîr leh laia rilru tibuaitu thil thleng a hmuh zînga ṭhenkhat chauh a ni.—Neh. 13:6.

2. Engtin nge Israel chu hnam tihthianghlim a lo nih?

2 Israelte chu Pathian hnêna inpumpêk hnam an ni a. B.C.E. 1513 khân Israel mite chuan Jehova duhzâwng tih chu an inhuam hle a ni. Anni chuan: “LALPA sawi zawng zawngte chu kan ti ang e,” an ti a. (Ex. 24:3) Chuvângin Pathian chuan anni chu a tithianghlim, a nih loh leh a hnam thlan angin a tihrang a ni. Chu chu chanvo hlu a va ni êm! Kum sawmli hnuah, Mosia chuan anni chu: “LALPA in Pathian tân hnam thianghlim in ni si a; leilunga hnam ahluana a pual bîk ni tûra LALPA in Pathianin a thlan che u in ni,” tiin a hrilh nawn a ni.—Deut. 7:6.

3. A vawi hnihna atâna Nehemia Jerusalema a va thlen khân Juda mite thlarau lam dinhmun chu eng nge ni?

3 Lungchhiatthlâk takin, hnam thianghlim nih chungchânga atîra an phûrna chuan rei a daih ta lova. Mi ṭhenkhat chuan Pathian rawng chu bâwl tho mah se, Juda mi a nâwlpuite chuan Pathian duhzâwng tih aiin mi thianghlim, a nih loh leh sakhaw ngaihsak mi anga lan chu an ngai pawimawh zâwk a ni. A vawi hnihna atân Nehemia chu Jerusalem a va thlen chuan biakna dik din thar leh tûra Babulon aṭanga mi rinawm la bângte an kîrna pawh kum za dâwn lai a liam tawh a. Israel hnamin thlarau lam thil atâna ṭhahnem a ngaihna chu a reh ta tial tial a ni.

4. Tihthianghlima awm reng thei tûra min ṭanpui thei eng thil palite nge kan ngaihtuah ang?

4 Israel mite angin, tûn laia Jehova Thuhretute chu a pâwl angin Pathianin a tithianghlim a. Hriak thih Kristiante leh “mipui tam tak” chu an thianghlim a, rawngbâwlna thianghlim atâna tihhran an ni. (Thup. 7:9, 14, 15; 1 Kor. 6:11) Israel mite’n a tâwpa an tih tâk anga Pathian hmaa tihthianghlim kan nihna chu tumahin hloh kan duh lo. Thianghlim reng tûr leh Jehova rawngbâwlnaa ṭangkai tak ni reng tûrin engin nge min ṭanpui thei? He thuziakah hian, Nehemia bung 13-a târ lan thil palite chu kan ngaihtuah ang: (1) Ṭhian sual pumpelh te; (2) Pathian inawpna pâwl thiltih thlâwp te; (3) thlarau lam thil dah hmasak te; leh (4) Kristian i nihna vawn ṭhat te a ni. Chûngte chu pakhat têtêin i lo bih chiang ang u.

ṬHIAN SUAL PUMPELH RAWH

Engtin nge Nehemia chuan Jehova chunga a rinawmna a târ lan? (Paragraph 5, 6-na en rawh)

5, 6. Eliasiba leh Tobia te chu tute nge an nih a, engvângin nge anni chu ṭhian an nih mai theih?

5 Nehemia 13:4-9 chhiar rawh. Thil thianghlim lote thununna hual vêla kan awm avângin, kan tân thianghlim reng chu thil awl a ni lo. Eliasiba leh Tobia te kha han ngaihtuah teh. Eliasiba chu puithiam lal a ni a, Tobia chu Amon mi a niin, Judai ram chunga Persia lal tâna thawk, thuneitu pawimawh vak lo a nih a rinawm. Tobia leh a ṭhiante chuan Nehemia’n Jerusalem kulh sak ṭhat leh a tumna chu an dodal a. (Neh. 2:10) Amon mite chu biak in hung chhûnga an luh khap a ni. (Deut. 23:3) Chutiang a nih si chuan, engvângin nge puithiam lal ber chuan Tobia ang mi chu biak ina chaw eina hmunah a awmtîr ang?

6 Tobia chu Eliasiba nên ṭhian hnai tak an ni a. Tobia leh a fapa Jehohanana chuan Juda hmeichhia nupuiah an nei a, Juda mi tam tak chuan Tobia chu an fak hle a ni. (Neh. 6:17-19) Eliasiba tupa zînga pakhat chuan Tobia ṭhian hnai tak Samaria governor, Sanbalata fanu chu nupuiah a nei thung a. (Neh. 13:28) Hetianga insuih khâwmna hian Puithiam Lal Eliasiba’n ring lotu leh dodâltu a inthununtîr chhan chu a sawifiah mai thei a ni. Mahse, Nehemia chuan Jehova laka a rinawmna lantîrin, chaw eina hmuna Tobia bungruate chu pâwnah a theh chhuak vek a ni.

7. Engtin nge upate leh mi dangte chuan Jehova hmaa an dinhmun thianghlim hlohtîr thei thilte chu an pumpelh ang?

7 Pathian hnêna inpumpêk tawh kan nih angin, kan rinawmna chu a hmasa berin Jehova chungah a ni reng tûr a ni. A tehna felte kan zawm tlat loh chuan a hmaah tihthianghlimin kan awm reng dâwn lo va. Chhûngkaw inlaichînna aiin Bible thu bulte chu kan ngai pawimawh zâwk tûr a ni. Kristian upate chu anmahni ngaih dân emaw, ngaihtuahna emaw kaihhruaia awm lovin, Jehova ngaihtuahna kaihhruaiin an awm zâwk a. (1 Tim. 5:21) Anni chuan Pathian hmaa an dinhmun hlohtîr thei thil apiang chu fîmkhur takin an pumpelh a ni.—1 Tim. 2:8.

8. Jehova chhiahhlawh zawng zawngte chuan an ṭhian kawm chungchângah eng nge an hriat ang?

8 “Ṭhian sualte chuan nungchang ṭha an tikhawlo ṭhîn” tih kan hre reng tûr a ni a. (1 Kor. 15:33) Kan chhûngkhat ṭhenkhatte chuan kan nunah nghawng ṭha lo an nei mai thei. Eliasiba chuan Jerusalem kulh sak ṭhat lehnaah Nehemia chu ṭha taka thlâwpin mipuite tân entawn tûr ṭha a siam a. (Neh. 3:1) Mahse, a hnuah chuan Tobia leh mi dangte’n a ṭha lo zawnga an thunun avângin Jehova hmaa mi bawlhhlawh nihtîrtu thil a tih phah ta niin a lang. Ṭhian ṭhate chuan Bible chhiar te, Kristian inkhâwm te leh thlawhhma rawngbâwlna ang chi Kristian thiltih ṭangkai taka tel tûrin min fuih a. Thil dik ti tûra min fuihtu chhûngkuaa mite chu hmangaih leh ngaihhlut an ni lehzual a ni.

PATHIAN INAWPNA PAWL THILTIH THLAWP RAWH

9. Engvângin nge biak in ruahmanna chu a khaihlak a, chumi chungchângah chuan Nehemia’n tute nge a mawhphuh?

9 Nehemia 13:10-13 chhiar rawh. Biak in tân thawhlâwm thawh ṭhin a ni a; mahse, Jerusalema Nehemia a kîr leh chuan an thawh tawh lo a nih hmêl hle. Chutianga thawh a nih tâk lohvah chuan Levia mite chuan an rawngbâwlna kalsânin, an lova hna an thawh a ngai ta a ni. Chu dinhmun avâng chuan Nehemia’n rorêltute chu a mawhpuh a. Anni chuan an tih tûr an ti lo a nih hmêl hle. Mite hnênah sâwma pakhat khawn tûra tihte chuan an khawn lo emaw, an khawn sa chu biak inah an chhûng lût lo emaw niin a lang. (Neh. 12:44) Chuvângin, Nehemia chuan sâwma pakhat khawn a nih nân hma a la a. Ani chuan mi rintlâkte chu biak in thil dah khâwmna enkawl tûr leh a hnua sem chhuah hna thawk tûrin a ruat ta a ni.

10, 11. Pathian mite chuan biakna dik chhawmdâwlnaah eng chanvo hlu nge an neih?

10 Chutah chuan kan tân zir tûr a awm em? Awm e, kan sum leh thil hlutea Jehova chawimawi theihna chanvo hlu kan nei tih hriattîr kan ni a. (Thuf. 3:9) Pathian hna chhawmdâwl nâna thawhlâwm kan thawh hian, a thil neih sa kan pe lêt mai chauh a ni a. (1 Chro. 29:14-16) Tam tak pêk tûr nei niin kan inngai lo mai thei; mahse, pêk duhna kan neih phawt chuan kan thawh thei ṭheuh a ni.—2 Kor. 8:12.

11 Chhûngkaw hung tak pakhat chuan special pioneer thawk kum upa tawh tak nupa thuak khat chu chawlhkâr tin chaw kîlpui tûrin kum tam tak chhûng an sâwm ṭhîn a. Chu chhûngkua chuan fa pariat nei mah se, nu ber chuan, “Mi sâwm tâna ei siamnaa mi pahnih tâna siam belh chu thil har a ni em ni? tiin a sawi ṭhîn a ni. Chawlhkâr tina chaw vawi khat eia inkoh chu thil lian tham angin a lang lo pawh a ni thei; mahse, khualchhâwn thiamna an lantîr avângin pioneer-te chu an va lâwm dâwn êm! Anni pawh a thlengtute tân chuan malsâwmna an ni a. An fuihna thute leh thiltawnte chuan naupangte chu thlarau lama hmasâwn tûrin a chêttîr a. A hnuah chuan, hunbi kimin rawng an bâwl ta vek a ni.

12. Kohhrana rawngbâwl tûra ruatte chuan eng entawn tûr ṭha nge an siam?

12 Zir tûr dang chu hei hi a ni: Nehemia angin, tûn laia kohhrana rawngbâwl tûra ruatte chuan Pathian inawpna pâwl thiltih thlâwpnaah hma an hruai a. Kohhrana mite chuan an entawn tûr siam chu an hlâwkpui a ni. Hetah hian, upate chuan tirhkoh Paula an entawn bawk a. Ani chuan biakna dik a thlâwp a, kaihhruaina ṭangkai tak a pe bawk. Entîr nân, thawhlâwm thawh dân chungchângah pawh rawtna ṭangkai tak tak a pe nual a ni.—1 Kor. 16:1-3; 2 Kor. 9:5-7.

THLARAU LAM THIL DAH HMASA RAWH

13. Engtin nge Sabbath chu Juda ṭhenkhatte’n an zah loh?

13 Nehemia 13:15-21 chhiar rawh. Tisa lam thila kan buai lutuk chuan, thlarau lamah zawi zawiin kan chak lo thei a ni. Exodus 31:12, 13-na chuan, chawlhkâr tina Sabbath serhna chu Israel mite tihthianghlim an ni tih hriat nawntîrna tûr a nih thu a sawi a. Sabbath nî chu chhûngkuaa Pathian biak nân te, ṭawngṭai nân te, leh Pathian Dân chhût ngun nân tea hman tûr a ni. Mahse, Nehemia dam rualpui ṭhenkhatte tân erawh chuan Sabbath chu tih dân pangngai anga sumdâwnna nî ang mai a lo ni ta a ni. Pathian biakna chu ngaihthah a ni a. Thil awm dân a hmuhin Nehemia chuan ram dang mi sumdâwngte chu Sabbath nî inṭan hma, ni ruk nî chuan thimhlimah hnawt chhuakin kulh kawngkate a khârtîr a ni.

14, 15. (a) Sumdâwnna lam thil kan ngaihsaknaah chin tâwk kan neih loh chuan eng thil nge thleng thei? (b) Engtin nge Pathian chawlhnaa kan luh theih?

14 Nehemia entawn tûr siam aṭangin eng nge kan zir theih? Zir tûr pakhatnaah chuan sumdâwnna lam thil kan ngaihsakna chuan chin tâwk a nei tûr a ni. Chutiang a nih loh chuan, kan hnathawhah kan tui hle a nih phei chuan kan thil ngaihnat zâwngte chuan awlsam takin min hnûk pêng thei a ni. Hotu pahnih rawngbâwl chungchânga Isua vaukhânna hi hre rêng rawh. (Matthaia 6:24 chhiar rawh.) Nehemia chuan sum tam tak a hlawh chhuak thei a, mahse, Jerusalemah khân a hun chu engtin nge a hman? (Neh. 5:14-18) Ani chuan Tura mite emaw, mi dangte emaw nêna sumdâwnnaa inzâwmna neih ai chuan a unaute ṭanpuinaah leh Pathian Jehova hming tihthianghlimna awmtîr thei thiltihah a inhmang zâwk a ni. Tûn laiah pawh chutiang bawkin, Kristian upate leh kohhranho rawngbâwltute chuan kohhran ṭangkaipui thei thil an ti a, chutiang rilru put hmang avâng chuan an Kristian unaute’n an hmangaih a. Chu chuan Pathian mite zîngah hmangaihna te, remna te, muanna te a awmtîr a ni.—Ezek. 34:25, 28.

15 Kristiante chu chawlhkâr tina Sabbath serh tûra phût ni tawh loh mah se, Paula chuan “Pathian mite tân chuan chawlhnia chawlhna a la awm ta fo” tih min hrilh a. “Tupawh Pathian chawlhnaa lûta châwl ve tawh chuan Pathian tih ang khân a hnathawhte chu a chawlhsan ve ṭhîn,” tiin a sawi belh bawk a ni. (Heb. 4:9, 10) Kristian kan nih angin, a thil tum hmasâwn zêlte mila thuawih taka thil tiin Pathian chawlhnaah chuan kan lût thei a ni. Nangmah leh i hmangaih takte chuan chhûngkuaa Pathian biakna neih te, inkhâwmna te, leh rawngbâwlnaa telte chu in nunah in dah pawimawh ber em? Hnathawhnaa kan pute emaw, kan sumdâwnpuite emaw chuan Pathian inawpna pâwl thiltihte min ngaih pawimawhsak loh phei chuan chutianga tih chu kan tum lehzual a ngai a ni. Thil thianghlimte kan dah pawimawh a, ṭha taka kan ngaihsak theihna tûrin ‘kulh kawngka khar a, Tura mite kan hnawt bo’ ang maia thil kan tih pawh a ngai thei a. Tihthianghlima kan awm avângin, ‘Ka nun dân chuan Jehova rawngbâwl tûra tihhran ka nihzia a târ lang em?’ tiin kan inzâwt tûr a ni.—Mt. 6:33.

KRISTIAN I NIHNA CHU VAWNG ṬHA RAWH

16. Nehemia hun lai khân Israel mite chuan engtin nge tihthianghlim hnam an nihna chu an hloh ṭêp?

16 Nehemia 13:23-27 chhiar rawh. Nehemia hun lai chuan, Israel mipate’n ram dang mi hmeichhiate chu nupuiah an nei a. Jerusalem a tlawh hmasak ber ṭumin Nehemia chuan upahote chu milem biate nêna in neih pawlh lo tûrin hming ziakin thu a tiamtîr vek a ni. (Neh. 9:38; 10:30) Mahse, kum engemaw zât a ral hnu chuan Judate chuan hnam dang mi nupuiah an nei mai pawh ni lovin, Pathian tihthianghlim a nihna pawh chu an lo hloh ṭêp tawh tih a va hmu a nih chu! Chûng an nupui ram dang hmeichhiate nêna an fate chuan Hebrai ṭawng ziak leh chhiar an thiam lo va. An lo upat deuh hnu chuan, Israel mi angin an inngai ang em? Nge ni a, Asdod mite, Amon mite, a nih loh leh Moab mite angin an in ngai zâwk dâwn? Hebrai ṭawng hre lovin, Pathian Dân an hre thiam thei dâwn em ni? Engtin nge Jehova chu an hriat theih ang a, an nute biak pathian dik lote aiin A rawngbâwl chu an thlan theih ang? Hma lâk vat a ngai a, Nehemia’n chutiang chuan a ti ta rêng a ni.—Neh. 13:28.

I fa chu Jehova nêna inlaichînna hnai nei chho tûrin ṭanpui rawh (Paragraph 17, 18-na en rawh)

17. Engtin nge nu leh pate chuan an fate chu Jehova nêna inlaichînna nei tûra an ṭanpui theih ang?

17 Tûn laiah hian kan fate chu an Kristian nihna nei tûrin kan ṭanpui a ngai a. Nu leh pate u, heti hian inzâwt rawh u, ‘Kan fate chuan Bible thutak “hmui thianghlim,” a nih loh leh ṭawng thianghlim chu engangin nge an thiam nâl?’ tiin. (Zep. 3:9) Kan fate thusawi chuan Pathian thlarau thununna nge ni a, khawvêl thlarau thununna a târ lan? Hmasâwnna tûr an nei tih in hmu a nih pawhin lunghnual mai suh ang che u. Ṭawng zir tûr chuan hun a ngai a, chu chu min tibuai thei thilte hual vêla kan awm hian a ni lehzual a ni. In fate chuan tlâwmsan tûrin nêksâwrna nasa tak an tâwk a. Chuvângin, dawhthei takin in Chhûngkuaa Pathian Biak hunte leh hun remchâng dangte chu Pathian nêna inlaichînna ṭha tak nei chho tûra in fate ṭanpui nân hmang rawh u. (Deut. 6:6-9) Setana khawvêl laka danglam a ṭangkaina chu sawi uar ula. (Joh. 17:15-17) Tichuan, an thinlung thleng tûrin thawkrim bawk ang che u.

18. Kristian nu leh pate chu Jehova hnêna inpumpêk tûra an fate buatsaih tûrin engvângin nge an ṭhat ber?

18 A tâwpah naupangte chuan Pathian rawngbâwl chungchângah mahniin thutlûkna an siam ṭheuh dâwn a. Mahse, nu leh pate chuan kawng tam takin an ṭanpui thei a ni. Chutah chuan entawn tûr ṭha siam te, ramri chiang tak kham te, an thutlûkna siamin a rah chhuah tûr chungchâng fate sawipuite a tel. Nu leh pate u, Jehova hnêna inpumpêk tûra in fate buatsaih tûrin nangmahni aia ṭha an awm lo. Kristian nihna nei a, vênghim reng tûrin anni chuan in ṭanpuina an mamawh a ni. Entîr nei kan “puante,” Krista hnungzuitu anga min thliar hrangtu miziate leh tehnate chu kan hloh loh nân kan invên ṭheuh a ngai a ni.—Thup. 3:4, 5; 16:15.

‘A ṬHA LAMA’ HRIAT RENGNA

19, 20. Engtin nge Jehova’n a ṭha lama min hriat reng theih ang?

19 Nehemia dam rualpuite zînga pakhat chu Malakia a ni a, ani chuan Jehova ‘ṭihtute leh a hming ngaihsaktute tân hriat rengna lehkhabu chu . . . ziah a nih’ thu a târ lang. (Mal. 3:16, 17) Pathian chuan amah ṭih a, a hming hmangaihtute chu a theihnghilh ngai dâwn lo a ni.—Heb. 6:10.

20 Nehemia chu: “Aw ka Pathian, a ṭha lamin min hre reng ang che,” tiin a ṭawngṭai a. (Neh. 13:31) Nehemia anga ṭhian sual kan pumpelh a, Pathian inawpna pâwl thiltih kan thlâwp tlat a, thlarau lam thil kan ngaih pawimawh ber bâkah, kan Kristian nihna kan vênhim chhun zawm zêl chuan kan hming chu Pathian hriat rengna lehkhabuah a chuang ang. ‘Rinnaah kan awm emaw tih mahni i inchhin’ ṭhîn ang u. (2 Kor. 13:5) Jehova nêna kan inlaichînna thianghlim chu kan vawn reng chuan, ani chuan ‘a ṭha lamin’ min hre reng ang. (w13-E 08/15)