A Zeova welga yãmb toore
A Zeova welga yãmb toore
“Yãmb paama pekre, yãmb welgame tɩ yɩ sõma.”—1 KOR. 6:11.
Y NA N LEOKAME TƖ BÕE?
Bõe yĩng tɩ d segd n zãag d mens ne tũud-n-ta-wẽnsã?
Wãn to la d tõe n teel bũmb nins Wẽnnaam siglgã sẽn maandã?
Bõe n tõe n sõng-d tɩ d lʋɩɩs a Zeova raabã taoore? Wãn to la d tõe n kell n yɩ kiris-neb hakɩka?
1. A Nehemi sẽn wa n lebg n wa Zerizalɛmmã, bõe n da sãamd kẽer sũyã? (Ges-y fotã sẽn be yĩngrã.)
A NEHEMI sẽn wa n lebg n wa Zerizalɛmmã, a yãa yɛl sẽn da sãamd neb kẽer sũyã. Wala makre, kãsem-dãmbã ra yãka roog a ye sẽn be wẽnd-doogã pʋgẽ n kõ a Zeova bɛ. Levi nebã me ra pa le tʋmd b tʋʋmdã ye. Kãsem-dãmbã ra basa a Zeova raabã poorẽ, n koosd teed vʋʋsg raarã. Sẽn paase, zʋɩf-rãmb wʋsg n da kẽ kãadem ne bu-zẽms neba.—Neh. 13:6.
2. Wãn to la Israyɛll lebg buud sẽn welg toore?
2 Israyɛll ra yaa buud sẽn dɩk a meng n kõ Wẽnnaam. Yɩɩ yʋʋmd 1513 sẽn deng a Zezi rogmã. B pʋlmame tɩ b na n tũ a Zeova, n yeel woto: “Tõnd na n maana bũmb ning fãa Zu-soabã sẽn yeelã.” (Yik. 24:3) Rẽ n so tɩ Wẽnnaam yãk-b tɩ b na n yɩ buud a sẽn so, n dat tɩ b welg toor ne buud a taabã. Ad woto yaa zu-zẽkre! Yʋʋm 40 loogr poore, a Moiiz tẽeg-b-la rẽ n yeel woto: “Yãmb yaa buud sẽn welg toor Zu-soab a Wẽnnaam yĩnga. Bãmb yãka yãmb buud nins sẽn be dũniyã zugã sʋk tɩ y yɩ bãmb neba.”—Tõo. 7:6.
3. A Nehemi sẽn wa n lebg n wa Zerizalɛmmã tɩ zʋɩf-rãmbã manesem yaa wãn ne Wẽnnaam tũudmã?
3 Zu-bʋko, Israyɛll nebã pa kell n maan wa b sẽn pʋlmã ye. Yaa sɩd tɩ wakat fãa, b kẽer n da sakd Wẽnnaam. La b fãa la bal pa sak a Zeova ne pʋ-peelem ye. Sẽn da pak-b yaa nebã we n getẽ tɩ b yaa neb sẽn welg toore. A Nehemi sẽn wa n lebg n wa Zerizalɛmmã, rẽ tɩ zʋɩf-rãmbã sẽn yi Babilon n lebg n wa n na n me tẽngã taa yʋʋm koabga. B ra rat n lebs n mee tẽngã sẽn na yɩl n le tõog n segd taab n waoogd a Zeova. La a Nehemi sẽn ta wã, a mikame tɩ pa le yaa tũudum hakɩkã yell n pak zʋɩf-rãmbã ye.
4. Bõe n tõe n sõng-d tɩ d kell n yɩ neb sẽn welg toore, la sẽn tat a Zeova yam?
4 Rũndã-rũndã, d tõe n yeelame t’a Zeova Kaset rãmbã yaa wa Israyɛll nebã. Bala, kiris-neb nins sẽn paam vʋʋsem sõng zaeebã ne kʋʋn-kãsengã neb fãa welga toore, n tũud a Zeova. (Wil. 7:9, 14, 15; 1 Kor. 6:11) La Israyɛll nebã pa kell n yɩ neb sẽn welg toor ye. Woto kɩtame tɩ b sãam zood ning b sẽn da tar ne a Zeova wã. Yaa vẽeneg tɩ d pa rat t’a buud paam-d ye. La bõe n tõe n sõng-d tɩ d kell n yɩ neb sẽn welg toore, la sẽn tat a Zeova yam? Nehemi sak 13 soabã wilgda bũmb a naas sẽn tõe n sõng-do: 1) yaa d sẽn na n zãag d mens ne tũud-n-ta-wẽnsã, 2) d sẽn na n teend bũmb nins Wẽnnaam siglgã sẽn maandã, 3) d sẽn na n lʋɩɩs a Zeova raabã taoore, la 4) d sẽn na n kell n yɩ kiris-neb hakɩka. Rẽ yell la d na n gome.
D ZÃAG D MENS NE TŨUD-N-TA-WẼNSÃ
5, 6. A Eliasiib ne a Tobiza yaa ãnd dãmba, la bõe n kɩt tɩ b ra yaa zoodo?
5 Karm-y Nehemi 13:4-9. * Bũmb nins sẽn tõe n sãam tõnd ne a Zeova zoodã yaa wʋsgo. Rẽ n so tɩ yɩl n kell n yɩ neb sẽn welg toorã pa nana ye. D gom a Eliasiib ne a Tobiza yelle. A Eliasiib ra yaa Israyɛll maan-kʋʋdbã kãsmã, t’a Tobiza yaa Amõ neda. Wõnda a wa n bee Zide soolmẽ wã n tʋmd Pɛrs rĩmã yʋʋr yĩnga. A Tobiza ne a zo-rãmbã ra maana b sẽn tõe fãa sẽn na yɩl t’a Nehemi bas Zerizalɛm lalgã meebo. (Neh. 2:10) Sẽn paase, tõogã ra wilgame tɩ Amõ ned pa segd n kẽng wẽnd-doogẽ wã ye. (Tõo. 23:4) Woto wã, bõe yĩng t’a Eliasiib kõ a Tobiza roog wẽnd-doogã zak pʋgẽ?
6 A Tobiza ne a Eliasiib ra yaa zo-rãmba. A Tobiza ne a biig a Zokana fãa kẽe kãadem ne zʋɩf-pogse, tɩ zʋɩf-rãmb wʋsg ra pẽgd-a. (Neh. 6:17-19) Sẽn paase, a Eliasiib yageng a Manase kẽe kãadem ne a Sãmbala sẽn yaa Samari nedã bi-pugla, t’a Sãmbala yaool n da yaa a Tobiza zoa. (Neh. 13:28) Tõe tɩ yaa woto fãa n kɩt t’a Eliasiib bas t’a Tobiza sẽn pa Israyɛll neda, la sẽn da rat tɩ Wẽnnaam nin-buiidã bas lalgã meebã tõog t’a maan sẽn pa segdã. La a Nehemi sẽn sakd a Zeova ne a sũur fãa wã, a wʋka a Tobiza teedã fãa n lob yɩnga.
7. Wãn to la kãsem-dãmbã la kiris-neb a taabã tõe n kell n yɩ neb sẽn welg toor a Zeova nifẽ?
7 D sẽn dɩk d mens n kõ Wẽnnaam a Zeova wã, yaa yẽ la d segd n sakd wakat fãa. D sã n dat n kell n yɩ neb sẽn welg toor a nifẽ, yaa tɩlae tɩ d tũud a noyã. D pa na n sak n kɩɩs Biiblã noy d sẽn dat n noog neb nins d sẽn kĩ ne wã sũur yĩng ye. Tigingã kãsem-dãmbã sã n dat n yãk yam n maan bũmbu, b baooda a Zeova sor-wilgri. B pa teegd b mense, wall b baood n na n noog ned sũur ye. (1 Tɩm. 5:21) Wakat fãa, b gũusdame n da wa maan bũmb n kɩɩs Wẽnnaam ye.—1 Tɩm. 2:8.
8. Tũud-n-taarã wɛɛngẽ, bõe la d pa segd n yĩmi?
8 D pa segd n yĩm tɩ “tũud-n-ta-wẽns sãamda nin-sõamyã” ye. (1 Kor. 15:33) Baa neb d sẽn kĩ ne meng tõe n yɩɩ tũud-n-ta-wẽnse, n tus tõnd tɩ d maan sẽn pa segde. Wakat n zĩnd t’a Eliasiib ra kõt mak-sõngo. Bala, a sõnga a Nehemi ne a sũur fãa n me Zerizalɛm lalgã. (Neh. 3:1) La a Tobiza ne neb a taab tũud-n-taarã sãama a Eliasiib. Kɩtame t’a maan yɛl sẽn pa sõma, n dẽgem a meng Wẽnnaam nifẽ. Yɩta sõma tɩ d bao tũud-n-taas sẽn na n sagend-d tɩ d maan bõn-sõma wala Biiblã karengo, tigissã kẽnd la koɛɛgã moonego. D sã n paam tɩ d zakã neb sagend-d sagl-sõma, noom-d-la wʋsgo.
D TEEL WẼNNAAM SIGLGÃ SẼN MAAND BŨMB NINSÃ
9. Yɛlã ra yaa wãn-wãn wẽnd-doogẽ wã, la bõe la a Nehemi maan-yã?
9 Karm-y Nehemi 13:10-13. Wõnda nin-buiidã ra pa le kõt kũun wʋsg ye. Woto kɩtame tɩ Levi nebã bas b tʋʋmã wẽnd-doogẽ wã, n leb b pʋtẽ wã n na n ko n ges b zagsã rãmb yelle. A Nehemi ninga nanambsã taale. Bala, wõnda b ra pa reegd piig-pʋɩɩrã nebã nengẽ, pa rẽ bɩ b reegdame n pa wat n kõt wẽnd-doogẽ wã ye. Tɩ yaool n yaa bãmb n da segd n maan woto. (Neh. 12:44) Rẽ n so t’a Nehemi yãk neb sẽn yaa kɩs-sɩd rãmb tɩ b na n deegd nebã kũunã la piig-pʋɩɩrã, la b ges tɩ Levi nebã paame.
10, 11. Wãn to la d tõe n teel tũudum hakɩkã?
10 Yam-bʋg la d tõe n dɩk kiba-kãngã pʋgẽ? D sẽn paam n tõe n yãk d paoong n kõ n teel a Zeova tʋʋmdã yaa zu-zẽkre. (Yel. 3:9) D sã n kõ kũun n na n teel Wẽnnaam siglgã sẽn maand bũmb ninsã, yaa bũmb sẽn zoe n yaa a Zeova n so la d sẽn dɩk n kõ-a wã. (1 Kib. 29:14-16) D pa segd n tags tɩ yaa tɩlae tɩ d kõ wʋsg ye. D sã n kõ ne yamleoogo, baa yaa bilfu, a Zeova sũur noomame.—2 Kor. 8:12.
11 Yʋʋm wʋsg pʋgẽ, saam-biig a ye ne a pag sẽn tar kamb a nii n da boond saam-biig ne a paga, tɩ b wat n dɩt b zakẽ wã vʋgr semen fãa. Ra yaa zall so-pakdb sẽn kʋʋle. Saam-bi-poakã ra wae n yetame tɩ yẽ sẽn minim n segend neb piig rɩɩbã, neb a yiibã sẽn wa n paasã pa kɩtd tɩ rɩɩbã seglg lebg toog ye. Bool neb a yiib tɩ b wa rɩ vʋgr semen fãa tõe n wõnda yaa bilfu. La so-pakdbã sũur da nooma wʋsg ne rẽ. Ra nafda zakã rãmb me. Bala, so-pakdbã ra sõsda ne-b n wilgd kiba-nood b sẽn paam koe-moonegã sasa, la b sagend kambã tɩ paasd b tẽebã pãnga. Kamb a nii wã fãa wa n lebga so-pakdba.
12. Mak-sõng bʋg la kãsem-dãmbã ne kãsem-sõngdbã segd n kõ?
12 A Nehemi kibarã wilgdame me tɩ kãsem-dãmbã ne kãsem-sõngdbã segd n teela a Zeova tʋʋmdã n kõ mak-sõngo. B sã n maand woto, nafda tigingã neb a taabã. Zĩ-kãng wɛɛngẽ, tʋm-tʋmd a Poll kõo mak-sõngo. A teela tũudum hakɩkã, la a wilg a tẽed-n-taasã b sẽn tõe n maan to-to n tõog n kõ kũuni.—1 Kor. 16:1-3; 2 Kor. 9:5-7.
D LƲƖƖS A ZEOVA RAABÃ TAOORE
13. Bõe la zʋɩf-rãmb kẽer da maand n kɩɩsd noor ning Wẽnnaam sẽn kõ vʋʋsg raarã wɛɛngẽ wã?
13 Karm-y Nehemi 13:15-21. Sã n yaa arzɛkã yell n pak-d tɩ d tʋmd wʋsg sẽn na yɩl n paame, tõe n sãama tõnd ne a Zeova zoodã. Yikr 31:13 wilgame tɩ vʋʋsg raarã yaa sasa Israyɛll nebã sẽn da segd n tẽegdẽ t’a Zeova welg-b lame tɩ b yaa toore. A Zeova yeela zʋɩf-rãmbã tɩ vʋʋsg raarã tõre, bãmb ne b zagsã rãmb segd n naaga taab n pʋʋs la b bʋgs tõogã goam zugu. La a Nehemi wakatẽ wã, Israyɛll neb kẽer da leebda vʋʋsg raarã wa ray a taabã. Rẽ n so tɩ vʋʋsg raarã sã n wa sɩngdẽ, a Nehemi kɩtdame tɩ b pag tẽngã noor kʋɩlense, tɩ tẽn-zẽmsã toandb ra tõog n kẽ ye.
14, 15. a) Sã n yaa ligdã baoob n pak-d n yɩɩda, bõe n tõe n maane? b) Wãn to la d tõe n kẽ Wẽnnaam vʋʋsgã pʋgẽ?
14 Woto zãmsda tõnd bõe? Wilgdame tɩ d pa segd n bas tɩ ligdã baoob wa pak-d n yɩɩd ye. Sã n pa rẽ, tõnd meng tʋʋmdã tõe n wa tiis-d lame. Sẽn yɩɩd fãa, sã n yaa tʋʋmd d sẽn nonge. Tẽeg-y t’a Zezi yeelame tɩ ned kae n tõe n sak zu-soben-dãmb a yiib ye. (Karm-y Matɩe 6:24.) A Nehemi sã n da rata, a tõe n paama ligd wʋsg Zerizalɛm, wall a leeb ne Tɩɩr la tẽns a taabã toandbã. La a pa maan woto ye. (Neh. 5:14-18) A tʋma wʋsg n sõng a saam-biisã la a waoog a Zeova yʋʋrã. Rũndã-rũndã, tigingã kãsem-dãmb la kãsem-sõngdbã me maooda wʋsg b tẽed-n-taas sõngr yĩnga. B sẽn maand woto wã kɩtame tɩ tigingã nebã nong-ba. Kɩtame me tɩ nonglem, zems-n-taar la bãan be Wẽnnaam nin-buiidã sʋka.—Eze. 34:25, 28.
15 Wẽnnaam pa yãk raar n kõ kiris-nebã tɩ yaa b vʋʋsg daar ye. La a Poll yeelame tɩ “vʋʋsg raar keta Wẽnnaam nebã yĩnga,” la tɩ “ned ning sẽn kẽed Wẽnnaam vʋʋsgã, a basda a tʋʋmã wa Wẽnnaam me sẽn da bas b tʋʋmã.” (Heb. 4:9, 10) Dẽnd kiris-ned sã n dat n kẽ Wẽnnaam vʋʋsgã pʋgẽ, a segd n tʋmda Wẽnnaam daabã pidsg yĩnga. Yãmb ne y zakã rãmb naagda taab n zãmsd Biiblã, n kẽnd tigissã la y moond koɛɛgã n wilgdẽ tɩ y lʋɩɩsda a Zeova raabã taoor bɩ? Tõnd tʋʋmdã taoor soab wall d tʋmd-n-taasã tõe n getame tɩ bõn-kãens ka yõod ye. Rẽnd d segd n kɩtame tɩ b bãng tɩ ne tõndo, a Zeova tʋʋmdã n tar yõod n yɩɩda. Woto maaneg wõnda a Nehemi sẽn pag tẽngã kʋɩlens sẽn na yɩl tɩ Tɩɩr toandbã ra tõog n kẽ wã. A sẽn maan woto wã, a lʋɩɩsa a Zeova raabã taoore. D sẽn yaa neb sẽn welg toorã yĩnga, d ned kam fãa segd n soka a meng woto: ‘Mam sẽn vɩ to-to wã wilgdame tɩ m lʋɩɩsda a Zeova raabã taoor bɩ?’—Mat. 6:33.
D KELL N YƖ KIRIS-NEB HAKƖKA
16. A Nehemi wakatẽ wã, bõe n da tõe n kɩt tɩ zʋɩf-rãmbã pa kell n yɩ buud sẽn welg toor Wẽnnaam yĩnga?
16 Karm-y Nehemi 13:23-27. A Nehemi wakatẽ wã, Israyɛll neb n kẽ kãadem ne bu-zẽms pagba. La a Nehemi sẽn wa n wa Zerizalɛm pipi wã, a kɩtame tɩ kãsem-dãmbã tik b nus n pʋlem tɩ b pa na n kẽ kãadem ne bu-zẽmsã pagb ye. (Neh. 10:1, 31) La a sẽn wa n lebg n wa naoor a yiib-n-soabã, a mikame tɩ zʋɩf-rãmb n kẽ kãadem ne bu-zẽms pagba, tɩ bũmb ning sẽn da kɩt tɩ b welg toor n yaa Wẽnnaam nin-buiidã me ra sɩng menengo. Bala, bu-zẽmsã pagb sẽn dog kamb ninsã ra pa wʋmd hebre wã tɩ b gomd a kareng ye. Rẽ yĩnga kom-kãens sã n wa lebg bɛda, b na n tagsdame tɩ b yaa Israyɛll neb bɩ, bɩ b na n geta b mens wa sãamba, rat n yeel tɩ Asdod ne Amõ la Moaab neba? B sẽn da pa wʋmd hebre wã, ra na n yɩɩ toog tɩ b wʋm Wẽnnaam tõogã võore. B pa na n tõog n bãng a Zeova, n yãk yam n bas b ma-rãmbã wẽnnaam-dãmbã la b tũ-a ye. Ra yaa tɩlae t’a Nehemi maan bũmb sẽn na yɩl tɩ Israyɛll nebã kell n yɩ buud sẽn welg toore. La a maana rẽ tao-tao.—Neh. 13:28.
17. Bõe la roagdbã tõe n maan n sõng b kambã tɩ b paam zood sõma ne a Zeova?
17 Tõnd me segd n modgame n sõng d kambã tɩ b lebg kiris-neb hakɩka. Yãmb sã n yaa roagd bɩ y sok y meng woto: ‘Rẽ yĩnga, mam kambã wʋmda “buud-gomd sẽn yaa yɩlemdã” sẽn yaa sɩd ning sẽn be Biiblã pʋgẽ wã sõma bɩ? (Sof. 3:9, MN) Rẽ yĩnga b no-goamã wilgdame tɩ b basdame tɩ Wẽnnaam vʋʋsem sõngã wilgd-b sor bɩ, bɩ yaa dũniyã yam la b tara?’ Baa y sã n mik tɩ y kambã pa modgd wʋsg bɩ y ra yɩ tao-tao n koms raood ye. Buud-gomd zãmsg rɩkda sẽka. Sẽn yɩɩd fãa, tiisg sã n beẽ. Bũmb wʋsg n be dũniyã pʋgẽ n tõe n kɩt tɩ yɩ toog ne yãmb kambã tɩ b sak Wẽnnaam noyã. Rẽ n so tɩ y segd n tall sũ-mare, la y tũnug ne y zak pʋgẽ Biibl zãmsgã la segb a taab n sõng y kambã tɩ b bao a Zeova zoodo. (Tõo. 6:6-9) Sõng-y-b tɩ b bãng tɩ d sã n yaa toor ne a Sʋɩtãan dũniyã, nafd-d lame. (Zã 17:15-17) Maan-y y sẽn tõe fãa tɩ y zãmsgã kẽ b sũyã.
18. Bõe yĩng tɩ yaa roagdbã n tõe n sõng b kambã n yɩɩd tɩ b yãk yam n tũ a Zeova?
18 Yaa biig fãa n segd n yãk a sã n na n tũu Wẽnnaam bɩ a pa na n tũ. La bũmb wʋsg n be a roagdbã sẽn tõe n maan n sõng-a. Wala makre, b segd n kõt-a-la mak-sõngo, n wilgd-a sẽn segd la sẽn pa segde, la b sõng-a t’a bãng t’a sã n yãk yam tɩ pa zemse, a tõe n paama zu-loeese. Roagdba, bãng-y tɩ yaa yãmb n tõe n sõng y kambã sõma n yɩɩda. Yãmb n tõe n sõng-b tɩ b wa rɩk b mens n kõ a Zeova, la y kell n sõng-b tɩ b yɩ kiris-neb hakɩka. Vẽenega, tõnd ned kam fãa rat n ket n tũuda Wẽnnaam noyã n kell n yɩ neb sẽn tat a yam. Rẽ la d wilgd tɩ d yaa kiris-neb hakɩka.—Wil. 3:4, 5; 16:15.
A ZEOVA NA N TẼEGA D YELLE, N ‘MAAN-D NEERE’
19, 20. D sã n dat t’a Zeova wa tẽeg d yell n ‘maan-d neere,’ bõe la d segd n maane?
19 No-rɛɛs a Malaki sẽn vɩɩmd a Nehemi wakatẽ wã wilgame t’a Zeova gʋlsda sebr “neb nins sẽn zoet bãmb la b waoogd bãmb yʋʋrã tẽegr yĩnga.” (Mal. 3:16, 17) Woto wilgdame tɩ Wẽnnaam pa na n tol n yĩm sẽn zoet-b yẽ la sẽn nong-b a yʋʋrã ye.—Heb. 6:10.
20 A Nehemi pʋʋsame n kos woto: “Mam Wẽnnaam, tẽeg-y mam yell n maan maam neere.” (Neh. 13:31) A ra kota a Zeova t’a ra yĩm yẽ sẽn tũ-a to-to wã ye. D sã n zãag d mens ne tũud-n-ta-wẽnsã, n teel bũmb nins Wẽnnaam siglgã sẽn maandã, n lʋɩɩs a Zeova raabã taoor la d kell n yɩ kiris-neb hakɩka, Wẽnnaam na n tẽega tõnd me yelle. Woto yĩnga, bɩ d feesd d mens wakat fãa n get d sã n bee tẽeb pʋgẽ. (2 Kor. 13:5) D sã n maan d sẽn tõe fãa n kell n pa a Zeova nin-buiidã sẽn welg n yaa toorã sʋka, a na n wa tẽega d yelle, n ‘maan-d neere.’
[Zãmsgã sogsgã]
[Tẽngr note]
^ sull 5 Baa moorã Biibl sẽn yeel t’a Eliasiib yaa a Tobiza rɛɛmbã, hebre wã Biibl pa wilg b sẽn kĩ ne taab to-to wã ye.
[Foto seb-neng a 8]
[Foto seb-neng 10]
Wãn to la a Nehemi wilg t’a sakda a Zeova? (Ges-y sull a 5, 6)
[Foto seb-neng 12]
Sõng-y y kambã tɩ b bao a Zeova zoodo (Ges-y sull 17, 18)
