Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

Omwa yapulwa

Omwa yapulwa

‘Omwa yogwa oondjo nomwa yapulwa.’ — 1 KOR. 6:11, yelekanitha OB-1954.

1. Iinima iiwinayi yini Nehemia a li a mono sho a galukile kuJerusalem? (Tala kethano ndyoka li li petameko.)

AAKALIMO yomuJerusalem oya li ya haluka. Omolwashike mbela? Omukwiilongo ha longo iimbuluma oha kala mondjugo onene yotempeli. Aalevi otaya thigi po oshinakugwanithwa shawo. Aakuluntugongalo otaya landitha mesiku lyEsabati, pehala lyokukwatela komeho melongelokalunga. Aaisraeli oyendji otaya hokana naamboka kaaye shi Aajuda. Mbika oyo iinima yimwe iiwinayi mbyoka Nehemia a li a mono sho a galukile kuJerusalem konima yomumvo 443 K.E.N., (pwa pita oomvula 2 456). — Neh. 13:6.

2. Osha li she ende ngiini Israeli a ninge oshigwana sha yapulwa?

2 Israeli osha li oshigwana sha yapulilwa Kalunga. Mo 1513 K.E.N., (pwa pita oomvula 3 526) Aaisraeli oya li ya halelela okukala metsokumwe nehalo lyaJehova. Oya tile: “Otatu ningi ayihe mbyoka OMUWA a popi.” (Eks. 24:3) Onkee ano, Kalunga okwa li e ya yapula, nenge tu tye e yi ikalekele ye li oshigwana she oshihogololwa. Mboka kawa li tuu uuthembahenda wa dhenga mbanda! Konima yoomvula omilongo ne, Moses okwa li e ya dhimbulukitha a ti: “Ngoye oshigwana sha yapulilwa OMUWA Kalunga koye. OMUWA Kalunga koye okwe ku hogolola mokati kiigwana ayihe yomuuyuni, u ninge oshigwana she mwenelela.” — Deut. 7:6.

3. Aajuda oya li ye na uupambepo wu li ngiini sho Nehemia a galukile kuJerusalem oshikando oshitiyali?

3 Shiyemateka, okukala kwaIsraeli e na uulaadhi ngaashi mboka a li e na petameko wokukala oshigwana oshiyapuki inaku kalelela. Nonando opwa li aluhe pu na oohandimwe mboka ya li taya longele Kalunga, Aajuda oyendji oya li unene ye na ko nasha nokumonika aayapuki nenge yi itula mo, shi vulithe pokukala ye na ko nasha nokulonga ehalo lyaKalunga. Pethimbo ndyoka sho Nehemia e ya oshikando oshitiyali kuJerusalem, opwa adhika pwa pita oomvula ethele lwaampono sho oshihupe oshidhiginini sha li sha galuka kuBabiloni shi totulule elongelokalunga lyashili. Shimwe ishewe, oshigwana osha li tashi kanitha uulaadhi washo miinima yopambepo.

4. Otatu ka konakona iinima yini mbyoka tayi ke tu kwathela tu kale oshigwana sha yapulwa?

4 Ngaashi Aaisraeli, Oonzapo dhaJehova kunena odha yapulwa kuKalunga dhi li ongundu. Aakriste aagwayekwa nosho  wo mboka ‘yomongundu onene’ (NW) oye li aayapuki, yi ikalekelwa ya longe oshilonga oshiyapuki. (Eh. 7:9, 14, 15; 1 Kor. 6:11) Kapu na gumwe gwomutse a hala tu kanithe okukala kwetu twa yapulwa kuKalunga ngaashi Aaisraeli ya li ye ku kanitha. Oshike tashi ke tu kwathela tu keelele shoka kaashi ningwe opo tu kale aayapuki notu na oshilonga miilonga yaJehova? Moshitopolwa shika, otatu ka tala kiinima ine mbyoka ya popiwa montopolwa onti-13 yaNehemia: (1) Yanda eendathano ewinayi; (2) ambidhidha omalongekidho giinima yopakalunga; (3) pititha komeho iinima yopambepo; noshi (4) kaleka po omuthika gwoye gwopaKriste. Ngashingeyi natu ka konakone kehe shimwe shomuyo.

YANDA EENDATHANO EWINAYI

Ongiini Nehemia a li u ulike uudhiginini we kuJehova?

(Tala okatendo 5, 6)

5, 6. Eljashib naTobija oya li oolye, nomolwashike tashi vulika Eljashib a kala te endathana naTobija?

5 Lesha Nehemia 13:4-9. Otu li mokati kaantu mboka ye na enwethomo ewinayi, onkee ano kashi shi oshipu kutse tu kale aayapuki. Natu tale kuEljashib naTobija. Eljashib okwa li omusaaseri omukuluntu, naTobija Omuyammoni oku na okukala a li omunambelewa gwopevi gwiinima yaPersia muJudea. Tobija nayakwawo oya li ye li ompinge noonkambadhala dhaNehemia dhokutungulula omakuma gaJerusalem. (Neh. 2:10) Aayammoni oya li yi indikwa okuya mehala lyotempeli. (Deut. 23:3) Omolwashike nduno omusaaseri omukuluntu a li e na okupa Tobija omulumentu ngoka ela lyokupungula iikulyandjambo motempeli?

6 Tobija okwa li a ningi kuume kopothingo kaEljashib. Tobija nomwanamati Johanan oya li ya hokana aakiintu Aajuda, nAajuda oyendji oya li ye mu simaneka. (Neh. 6:17-19) Gumwe gwomaatekulu yaEljashib okwa li a hokana omwanakadhona gwaSanballat, omunashikandjo gwoshitopolwa shaSamaria, ngoka a li gumwe gwomookuume kopothingo kaTobija. (Neh. 13:28) Ekwatathano ndika otashi vulika olyo lya li lya ningitha Omusaaseri Omukuluntu Eljashib i iyethe a nwethwe mo kwaangoka kee shi omwiitaali nomupataneki. Ihe Nehemia okwa li u ulike uudhiginini muJehova mokuumba mo iikwapundi ayihe ya Tobia mela lyokupungula iikulyandjambo.

7. Ongiini aakuluntugongalo nosho wo yalwe haya yanda okunyateka ondondo yawo yokukala aayapuki kuJehova?

7 Tu li oshigwana sha yapulilwa Kalunga, uudhiginini wetu kuJehova owo wu na okukala oshinima shotango monkalamwenyo yetu. Ngele inatu landula omithikampango dhe dhuuyuuki, itatu ka kala aayapuki koshipala she. Katu na okweetha ekwatathano ndyoka tu na noyaandjetu li kwidhidhike omakotampango gOmbiimbeli. Aakuluntugongalo ohaya ningi iinima yi ikolelela kokudhiladhila kwaJehova, ihe hakwaashoka taya dhiladhila nenge kwaashoka yu uvite. (1 Tim. 5:21) Ohaya yanda lela okuninga kehe shimwe shoka tashi vulu oku ya ningitha ya kale inaaya hokiwa kuKalunga. — 1 Tim. 2:8.

8. Aapiya yaJehova ayehe ye mu iyapulila oye na okukaleka shike momadhiladhilo uuna tashi ya pwaamboka haye endathana nayo?

8 Oshi li nawa tu dhimbulukwe kutya ‘ngoka te ende nombudhi, naye ota ningi ombudhi.’ (1 Kor. 15:33) Aapambele yetu yamwe otashi vulika ya kale enwethomo ewinayi kutse. Eljashib okwa li a tulile po oshigwana oshiholelwa oshiwanawa mokwaambidhidha thiluthilu Nehemia mokutungulula omadhingililokuma gaJerusalem. (Neh. 3:1) Ihe mokweendela ko kwethimbo, enwethomo ewinayi lyaTobija nosho wo lyayalwe olya li lya ningitha Eljashib a kale a talika ko kuJehova kutya ina yogoka. Ookuume aawanawa ohaye tu ladhipike tu kale hatu kutha ombinga miinima yopaKriste mbyoka yi na oshilonga, ngaashi okulesha Ombiimbeli, okukala pokugongala kehe kwopaKriste, nokukutha ombinga miilonga yomomapya. Ohatu kala tu hole notwa simaneka yaandjetu mboka haye tu nwetha mo tu longe shoka shi li mondjila.

AMBIDHIDHA OMALONGEKIDHO GIINIMA YOPAKALUNGA

9. Omolwashike omalongekidho gotempeli ga li ga yiwa moshipala, naNehemia okwa li a pe lye ombedhi omolwoshinima shika?

9 Lesha Nehemia 13:10-13. Osha fa shi li ngeyi kutya, aantu oya li ye etha po okufala omayambidhidho  kotempeli pethimbo sho Nehemia a ka galukila kuJerusalem. Aalevi oya li ye etha po iinakugwanithwa yawo noya yi ya ka longe momapya gawo molwaashoka kaya li we haya mono ekwatho ndyoka. Nehemia okwa li a pe omalenga ombedhi omolwonkalo ndjoka. Osha fa shi li ngeyi kutya, kaya li taya gwanitha po iinakugwanithwa yawo. Otashi vulika kaaya li haya gongele iitimulongo yaantu nenge kaaya li haye yi fala kotempeli ngaashi ya li ya pewa oshinakugwanithwa shoku shi ninga. (Neh. 12:44) Onkee ano, Nehemia okwa li a katuka onkatu opo a gongelithe iitimulongo. Okwa li a langeke po aalumentu aainekelwa ya tonatele oompungulilo dhotempeli nomayambidhidho ngoka ga li taga ka gandjwa monakuyiwa.

10, 11. Oshigwana shaKalunga oshi na uuthembahenda wuni wokwaambidhidha elongelokalunga lyashili?

10 Mbela otatu ilongo mo sha moshinima shika? Eeno, molwaashoka otashi tu dhimbulukitha kutya otu na uuthembahenda wokusimanekitha Jehova niinima yetu ayihe. (Omayel. 3:9) Uuna tatu gandja omayambidhidho tu ambidhidhe iilonga ye, otatu gandja kuJehova shoka she nale. (1 Ondjal. 29:14-16) Otashi vulika tu dhiladhile kutya katu na oshindji okugandja, ihe ngele otu na ehalo, atuheni otatu ke shi ninga. — 2 Kor. 8:12.

11 Uule woomvula odhindji, uukwanegumbo wumwe uunene owa li wa hiya aaihokani aakokele aakokolindjila yi ikalekelwa ya kale haye ya ya lye nayo lumwe moshiwike. Nonando aavali megumbo moka oya li ye na aanona yahetatu, meme gwawo okwa li ha ti: “Iiyaha iyali mbi tayi gwedhwa poshitaafula shiiyaha omulongo oshike?” Okulya naaihokani mboka lumwe moshiwike otaku monika inaaku gwana, ihe oya li ya pandula molwaashoka ya li ya yakulwa kuyo! Mepingathano naashono, aaihokani mboka oyo ya ka kala elaleko nuuyamba kuukwanegumbo mboka. Oohapu niimoniwa yaaihokani mbyoka tayi tsu omukumo oya li ya kwathele aanona ya ninge ehumokomeho lyopambepo. Konima, aanona ayehe oya li ya yi miilonga yuukalele wethimbo lyu udha.

12. Aalumentu mboka ya langekwa po megongalo ohaya tula po oshiholelwa oshiwanawa shini?

12 Oshiilongomwa shimwe osho shika: Ngaashi Nehemia, aalumentu mboka ya langekwa po ohaya kwatele komeho mokwaambidhidha omalongekidho giinima yopakalunga. Yalwe megongalo ohaya mono uuwanawa moshiholelwa shawo. Moshinima shika, aakuluntugongalo ohaya holele wo omuyapostoli Paulus. Paulus okwa li a ambidhidha elongelokalunga lyashili nokwa gandja ewiliko ndyoka tali kwathele. Pashiholelwa, okwa li a gandja omayele gopandunge gankene omayambidhidho ge na okugandjwa. — 1 Kor. 16:1-3; 2 Kor. 9:5-7.

PITITHA KOMEHO IINIMA YOPAMBEPO

13. Ongiini Aajuda yamwe ya li inaaya simaneka Esabati?

13 Lesha Nehemia 13:15-21. Ngele otwa kala twa pwila miinima yopamaliko, uupambepo wetu otashi vulika wu ende tawu kana po. Eksodus  31:13 otu ulike kutya Esabati lyokoshiwike olya li li na okudhimbulukitha Aaisraeli kutya yo oshigwana sha yapulwa. Esiku lyEsabati olya li li na okukala li ikalekelelwa okulongela Kalunga muukwanegumbo, okugalikana, nokutedhatedha kOmpango yaKalunga. Ihe, aantu yamwe yopethimbo lyaNehemia oya li ya tala ko esiku lyEsabati ngaashi omasiku omakwawo, taya ningi iipindi yawo ngaashi shito. Kaya li ye na ko nasha nokulongela Kalunga. Sho Nehemia a mono shoka tashi ningwa, okwa li he edhilithitha omiyelo dhoshilando sho taku wiwile mesiku etihamano, nokwa li ha tidha mo aalandithi aakwiilongo manga Esabati inaali tameka.

14, 15. (a) Oshike tashi ke tu ningilwa ngele ihatu itulile po oongamba miinima yopaipindi? (b) Ongiini tatu vulu okuya mevululuko lyaKalunga?

14 Moshiholelwa shaNehemia otatu ilongo mo shike? Oshiilongomwa shimwe osho kutya otu na okukala tu na ongamba miinima yopaipindi. Ngele hasho, otashi vulika shi tu piyaganeke nuupu nenge nokuli tu kale kaatu na ohole yokulongela Kalunga, unene tuu ngele ohatu nyanyukilwa iilonga yetu yokwiikongela omboloto. Dhimbulukwa elondodho lyaJesus kombinga yokulongela aawa yaali. (Lesha Mateus 6:24.) Nehemia okwa li e na mpoka hapu mu zile oshimaliwa, ihe mbela okwa li a longitha ethimbo lye ngiini muJerusalem? (Neh. 5:14-18) Pehala lyokulalakanena okukala e na omakwatathano gopaipindi nAatiro nenge nayalwe, okwa li a longitha ethimbo lye a kwathele aamwahe nokuninga iinima mbyoka ya li wo tayi yapulithitha edhina lyaJehova. Sha faathana kunena, aakuluntugongalo naayakuligongalo ohayu ukitha eitulomo lyawo kokuninga iinima mbyoka tayi etele egongalo uuwanawa, nooitaali ooyakwawo ohaya kala ye ya hole omolwombepo yawo ndjika. Omolwoshinima shoka, mokati koshigwana shaKalunga omu na ohole, ombili nosho wo egameno. — Hes. 34:25, 28.

15 Nonando Aakriste inaya tegelelwa we ya dhimbulukwe esiku lyEsabati lyokoshiwike, Paulus okwe tu lombwele kutya “oku na natango evululuko lyaantu yaKalunga.” Okwa gwedha ko a ti: “Shaa ngoka a yi mo, a vululukwe puKalunga, ota vululukwa, ngashika Kalunga a li a vululukwa kiilonga ye.” (Heb. 4:9, 10) Tu li Aakriste, otatu vulu okuya mevululuko lyaKalunga mokukala tatu vulika nokulonga metsokumwe nelalakano lye. Mbela ngoye noyaandjeni ohamu pititha ngaa komeho moonkalamwenyo dheni elongelokalunga lyuukwanegumbo, okukala pokugongala kehe, nosho wo okuya muukalele? Mboka ye tu pa iilonga nenge aaniilonga pamwe natse otashi vulika ya dhiladhile kutya shoka hatu ningi inashi simana. Onkee ano, otu na okukala twa tokola toko noku ya lombwela sha yela kutya iilonga yaJehova oyo ya simanenena kutse. Oku shi popya pathaneko, otashi vulika twa pumbwa ‘tu edhile omiyelo dhoshilando nokutidhila Aatiro kokule’ opo tu vule okukala twa pititha komeho nokugandja eitulomo lya gwana kiinima iiyapuki. Molwaashoka otwa yapulwa, oshi li nawa tu ipule kutya, ‘mbela onkalamwenyo yandje ohayi ulike ngaa kutya ondi ikalekelelwa iilonga yaJehova? — Mat. 6:33.

KALEKA PO OMUTHIKA GWOYE GWOPAKRISTE

16. Ongiini Aaisraeli yopethimbo lyaNehemia ya li moshiponga shokukanitha uukwatya wawo wokukala oshigwana shaKalunga sha yooloka nosha yapuka?

16 Lesha Nehemia 13:23-27. Pethimbo lyaNehemia, aalumentu Aaisraeli oya li taya hokana aakiintu aakwiilongo. Sho a talele po Jerusalem lwotango, Nehemia okwa li a ningitha aawiliki ya shayine euvathanotsokumwe moka tayu ulike kutya itaya ka hokana we aapagani. (Neh. 9:38; 10:30) Ihe sho pwa piti oomvula oonshona, okwa li a mono kutya aalumentu Aajuda kaya li owala yi ikuthile aakiintu aakwiilongo ihe oya li wo ye li pokukanitha uukwatya wawo washili ye li oshigwana sha yapulwa kuKalunga. Aanona yaakiintu mbaka aakwiilongo kaya li haya vulu okupopya nenge okulesha Oshihebeli. Mbela uuna ya koko oya li ngaa taya ka vula okutya yo Aaisraeli? Nenge oya li owala taya ka dhiladhila kutya yo Aayashdod, Aayammoni nenge Aamoab? Sho ya li kaaye shi Oshihebeli, mbela oya li ngaa taya vulu okuuva ko Ompango yaKalunga? Ongiini ya li taya vulu okutseya Jehova nokuhogolola oku mu longela pehala lyiikalunga mbyoka ya li ya galikanwa  kooyina? Opwa li pwa pumbiwa okukatukwa oonkatu dhomeendelelo nodha kwata miiti, naNehemia okwa li a katuka oonkatu ndhoka. — Neh. 13:28.

Kwathela aamwoye ya kale ye na ekwatathano lyopothingo naJehova (Tala okatendo 17, 18)

17. Ongiini aavali taya vulu okukwathela oyana ya kale ye na ekwatathano lyopaumwene naJehova?

17 Otu na okukatuka oonkatu ombwanawa opo tu kwathele aanona yetu ya kale ye na omuthika gwopaKriste. Aavali, ipuleni kutya, ‘mbela aamwandje ohaya popi nawa “elaka lya yogoka” lyoshili yopamanyolo shi thike peni?’ (Sef. 3:9, NW) Mbela okupopya kwaamwandje ohaku ulike ngaa kutya otaya wilikwa kombepo yaKalunga nenge oyuuyuni?’ Ino teka omukumo nziya ngele owa mono kutya opu na mpoka ya pumbwa okuninga elunduluko. Ohashi pula ethimbo tu ilonge elaka, unene tuu uuna twa kundukidhwa kiinima mbyoka tayi tu piyaganeke. Aanona yoye oya taalela omathiminiko omanene gokuninga iinima mbyoka tayi ningwa kuyalwe. Onkee ano, kala wu na eidhidhimiko ngoye to longitha esiloshimpwiyu lyelongelokalunga lyeni lyuukwanegumbo noompito dhilwe wu kwathele aamwoye ya kale ye na ekwatathano lyopothingo naJehova. (Deut. 6:6-9) Tsa omuthindo uuwanawa wokukala twa yooloka ko kuuyuni waSatana. (Joh. 17:15-17) Longa wo nuudhiginini opo wu adhe omitima dhawo.

18. Omolwashike aavali Aakriste oyo ye li ponkatu ombwanawa yokulongekidha aanona yawo ya vule okwiiyapulila Jehova?

18 Pehulilo, okanona kehe oko taka ka ninga etokolo lyako kokene lyokulongela Kalunga. Ihe, opu na oshindji shoka aavali taya vulu okuninga. Shika osha kwatela mo okutula po oshiholelwa oshiwanawa, okutula po omangambeko ga yela, nokukundathana nayo iilanduliko yomatokolo gawo. Aavali, kapu na we gulwe ngoka e li ponkatu ombwanawa e mu vule okulongekidha aanona yeni ya vule okwiiyapulila Jehova. Oya pumbwa ekwatho lyeni opo ya kale ye na omuthika gwopaKriste noye gu kaleke po. Dhoshili, atuheni otwa pumbwa okwiigamena opo kaatu kanithe “oonguwo” dhetu dhopathaneko, sha hala okutya, uukwatya nomithikampango dhetu ndhoka hadhi tu ndhindhilikitha mo kutya tse aalanduli yaKristus. — Eh. 3:4, 5; 16:15.

OTE KE TU DHIMBULUKWA ‘E TE TU YAMBEKE’

19, 20. Ongiini tatu vulu okudhimbulukwa kuJehova ‘e te tu yambeke’?

19 Omupolofeti Maleaki oye gumwe ngoka a li ko pethimbo lyaNehemia, ngoka a li a holola kutya “membo omwa nyolwa . . . mboka haya tila OMUWA nohaye mu simaneke.” (Mal. 3:16, 17) Kalunga ita ka dhimbwa nando mboka ye na etilosimaneko lyoku mu tila noye hole edhina lye. — Heb. 6:10.

20 Nehemia okwa li a galikana a ti: “Kalunga kandje, dhimbulukwa ayihe mbika nokuyambeka ndje.” (Neh. 13:31) Ngaashi Nehemia, omadhina getu otaga ka kala membo lyaKalunga lyedhimbulutho ngele otwa tsikile okuyanda eendathano ewinayi; hatu ambidhidha omalongekidho giinima yopakalunga; hatu pititha komeho iinima yopambepo; nosho wo okugamena omuthika gwetu gwopaKriste. Natu tsikile ‘nokwiikonakona opo tu tale, ngele otu li tuu meitaalo.’ (2 Kor. 13:5) Ngele otwa kaleke po ekwatathano lyetu lya yapuka naJehova, ote ke tu dhimbulukwa ‘note ke tu yambeka.’