ҺАДИСӘ 1936-ҹы илин август ајында Свазиленд Краллығына мәхсус краалда, јәни дүшәрҝәдә баш вермишди. Роберт вә Ҹорҹ Низбет мусиги битәндән сонра сәсҝүҹләндириҹиси олан машындан Ҹозеф Рутерфорд гардашын пластинкаја јазылмыш чыхышыны сәсләндирдиләр. Крал II Собһуза һејран галмышды. Ҹорҹ дејир: «О, бөјүк фонографы, пластинкалары вә Падшаһлыг хәбәрини чатдырмаг үчүн истифадә етдијимиз сәсҝүҹләндириҹини алмаг истәјәндә биз чох тәәҹҹүбләндик!»

Роберт үзрхаһлыг едәрәк деди ки, бу әшјалар сатылмыр. Чүнки бу аваданлыгларын башга саһиби дә вар. Крал онун ким олдуғуну билмәк истәди.

— Бүтүн бунлар башга Падшаһа мәхсусдур, — дејә Роберт билдирди.

Сонра крал һәмин падшаһын ким олдуғуну сорушду.

— Аллаһын Падшаһлығынын Падшаһы олан Иса Мәсиһ, — дејә Роберт ҹаваб верди.

— Һә, о, бөјүк Падшаһдыр, — дејә Собһуза дәрин һөрмәтлә етираф етди. — Мән она мәхсус олан һеч нәји ҝөтүрмәк истәмәрәм.

Роберт јазыр: «Тајфа башчысы Крал Собһузанын хасијјәтинә лап мәәттәл галмышдым. О, инҝилис дилиндә ҝөзәл данышса да, һеч дә ловға вә тәкәббүрлү инсан дејилди. Әксинә, чох сәмими вә садә иди. Ҹорҹ чөлдә мусигини сәсләндирән заман мән кралын отағында отуруб һарадаса 45 дәгигә онунла сөһбәт етдим.

Роберт давам едир: «Һәмин ҝүн биз Свази Милли Мәктәбинә ҝетдик вә орада олмаг бизә чох мараглы олду. Биз мәктәбин директоруна шаһидлик етдик вә о, бөјүк марагла бизә гулаг асды. Биз фонограф барәдә данышдыг вә бүтүн мәктәбин пластинкалара гулаг асмасыны тәклиф етдик. О, буну мәмнунијјәтлә гәбул етди вә тәхминән 100 шаҝирди топлады ки, отун үстүндә отуруб бизә гулаг ассынлар. Бизә дедиләр ки, бу орта мәктәбдә оғланлара кәнд тәсәррүфаты, бағчылыг, дүлҝәрлик, тикинти ишләри, инҝилис дили вә һесаблама иши, гызлара исә ев ишләри, еләҹә дә тибб баҹысы вә башга фајдалы пешәләр өјрәдилир. Бу мәктәби тајфа башчысынын нәнәси тәсис едиб» *.

Һәлә 1933-ҹү илдә крал Собһуза краллығына мәхсус краала ҝәлән пионерләри мәмнунијјәтлә динләмишди. Бир дәфә исә о,  100 әсҝәрдән ибарәт шәхси мүһафизә дәстәсини топламышды ки, Падшаһлыг һагда хош хәбәрә гулаг ассынлар. О, журналларымыза абунә олмуш вә әдәбијјат ҝөтүрмүшдү. Чох кечмәмиш кралын теократик китабханасы, демәк олар ки, тамамланмышды. Үстәлик, Икинҹи Дүнја мүһарибәси заманы мүстәмләкәчи Британија дөвләти тәрәфиндән нәшрләримизә гадаға гојулмасына бахмајараг, о, өз китабханасыны горујуб сахламышды!

Крал II Собһуза Шаһидләри Лобамбада јерләшән краллыға мәхсус краалда гәбул едир, һәтта кешишләри белә чағырырды ки, Мүгәддәс Китаба әсасланан мәрузәләрә гулаг ассынлар. Бир дәфә Һелви Машази адында јерли Шаһид Маттанын 23-ҹү фәслини мүзакирә едәркән бир груп кешиш гәзәб ичиндә сычрајыб ону јеринә отуртмаг истәмишди. Лакин крал мүдахилә едәрәк Машази гардашдан сөзүнә давам етмәсини истәмишди. Үстәлик, о, ҹамаата мәрузәдәки Мүгәддәс Китаб ајәләрини јазмағы тапшырмышды.

Башга бир вахт исә пионер гардашын чыхышына гулаг асдыгдан сонра дөрд кешиш бојунларындакы јахалыгларыны тәһвил вериб демишди: «Биз артыг кешиш дејил, Јеһованын Шаһидијик». Сонра онлар пионердән тајфа башчысына вердији китаблардан јенә олуб-олмадығыны сорушмушдулар.

Тајфа башчысы өмрүнүн сонуна кими, 1930-ҹу илдән 1982-ҹи илә гәдәр Јеһованын Шаһидләринә һөрмәт ҝөстәрмиш вә свази әнәнәләринә риајәт етмәдикләри үчүн тәгибләрә мәруз галмаларына јол вермәмишди. Шаһидләр она чох миннәтдар идиләр, буна ҝөрә дә онун өлүмүнә чох кәдәрләнмишдиләр.

2013-ҹү илин әввәлиндә Свазиленддә Падшаһлығын 3000-дән чох тәблиғчиси вар иди. Бир милјон әһалиси олан бу өлкәдә тәблиғчинин әһалијә нисбәти 1-ин 384-дир. 90 јығынҹагда 260-дан чох пионер хидмәт едир. 2012-ҹи илин Хатирә ҝеҹәсиндә исә 7496 нәфәр иштирак етмишдир. Ҝөрдүјүмүз кими, бу әразидә артым имканлары бөјүкдүр. Сөзсүз ки, 1930-ҹу илдә Свазилендә илк дәфә ҝәлән гардашлар мөһкәм тәмәл гојмушлар! (Ҹәнуби Африкадакы архивимиздән).