Асосий материалларга ўтиш

Мундарижага ўтиш

 ТАШКИЛОТИМИЗ АРХИВИДАН

Қиролга бу ёқди!

Қиролга бу ёқди!

БУ ВОҚЕА 1936- йилнинг август ойида, Свазилендда атрофи ўраб олинган қирол қароргоҳида (крааль) содир бўлган эди. Роберт ва Жорж Низбет фонограф ўрнатилган автомобилдан фойдаланиб, мусиқа, ундан сўнг эса Ж. Ф. Рутерфорд биродаримизнинг нутқини қўйиб беришди. Қирол Собхуза II га бу жуда ёқди. Жорж шундай деб бўлишди: «У фонографни, ёзиб олинган нутқларни ва радиокарнайни биздан сотиб олиш нияти борлигини айтганида, нима дейишни билмай қолдик!»

Роберт кечирим сўраб, бу нарсаларни сотишнинг иложи йўқлигини айтади. Чунки бу ускуна бировники эди-да. Шунда қирол унинг кимлигини билмоқчи бўлади.

Роберт қисқача: «Буларнинг барчаси бошқа Шоҳга тегишли»,— дейди. Собхуза бу Шоҳ кимлигини сўрайди. Роберт: «У — Худо Шоҳлигининг Подшоҳи»,— деб жавоб беради.

Собхуза чуқур эҳтиром ила: «Э-э, ахир у буюк Шоҳ-ку!» — дея тан олади. Кейин у: «Мен асло унга тегишли бўлган нарсаларни олмайман»,— деб қўшиб қўяди.

Роберт шундай деб ёзди: «Қабила боши қирол Собхузанинг табиатини кузатиб лол қолдим. Гарчи у инглиз тилида эркин сўзлаша олса-да, мақтаниб ёки мағрурланиб гапирмасди. У самимий ва кўнгли очиқлик билан суҳбатлашарди. Жорж ташқарида қўшиқ қўйиб турган бир пайтда мен Собхуза билан унинг хонасида деярли 45 дақиқа гаплашиб ўтирдим».

Роберт давом эттириб қуйидагиларни айтди: «Ўша куни бизни свазиларнинг миллий мактабига таклиф қилишди. У ерда содир бўлган воқеа ҳаммасидан ҳам қизиқарлироқ бўлди. Биз мактаб директорига ваъз қилдик ва у бизни диққат билан тинглади. Биз фонограф ҳақида сўз очдик ва бутун мактабни ёзиб олинган нутқни тинглашга таклиф қилдик. Директорга бу фикр ёқди ва у нутқни тинглаш учун қарийб юзта ўқувчини йиғиб, ўтлоққа ўтқазди. Бу мактабда ўғил болаларга қишлоқ хўжалиги, боғдорчилик, дурадгорчилик, қурувчилик, инглиз тили, ҳамда арифметика фанларидан дарс бериларди. Қизларга эса ҳамширалик, уй юмушларини бажариш ва бошқа фойдали касб-ҳунар ўргатиларди». Ушбу мактабни қабила бошининг бувиси ташкил этган эди.

1936- йилда Свазилендда оммавий нутқни эшитган мактаб ўқувчилари

1933- йилларнинг бошларида қирол Собхуза унинг қароргоҳига келган кашшофларни завқ билан тинглаганди. Ҳатто бир марта у, фонографга ёзиб олинган Шоҳлик ҳақидаги хабарни тинглашсин деб, ўзининг 100 та тансоқчиларини  йиғди. Қирол бўлмасидан олдин унда ташкилотимизнинг деярли барча адабиётлари бор эди! Иккинчи жаҳон уруши даврида Буюк Британияга қарам бўлган ҳукумат адабиётларимизни тақиқлаб қўйишига қарамай, у биз билан алоқани узмади.

Қирол Собхуза II Лобамбадаги қароргоҳига келган Яҳованинг Шоҳидларини доим қабул қиларди ва ҳатто уларнинг нутқларини тинглашсин деб, диний хизматчиларни чақирарди. Бир куни маҳаллий биродаримиз Ҳелви Мэшази Матто 23- бобини муҳокама қилаётганида, бир гуруҳ диний хизматчилар ундан жаҳли чиқиб ўринларидан туришди-да, уни ўтиришга мажбурламоқчи бўлишди. Аммо қирол орага кириб, биродаримиз Мэшазидан гапини давом эттиришини сўради. Боз устига қирол тингловчиларга, нутқда келтирилаётган барча оятларни ёзиб боришни айтади!

Бошқа сафар кашшоф биродаримиз нутқ айтади ва бу нутқни тўртта диний хизматчилар ҳам эшитишади. Улар нутқни тинглаб бўлгач: «Энди биз бундан буён Яҳованинг Шоҳидларимиз»,— деб айтишади. Сўнг қабила бошида бўлган адабиётлардан уларга ҳам беришни биродаримиздан илтимос қилишади.

1930- йилдан 1982- йил ўлимига қадар, қабила боши Яҳованинг Шоҳидларига ҳурмат кўрсатиб келди ва свазиларнинг урф-одатларини бажаришмагани учун уларни қувғин қилишларига йўл қўймади. Шу боис, Яҳованинг Шоҳидлари бу кишига миннатдорчилик билдиришса арзийди. Қирол ўлганида улар мотам тутиб қайғуришган.

2013- йилнинг бошларига келиб Свазилендда 3 000 тадан ошиқ ваъзгўй фаолият кўрсатмоқда. Бу мамлакатда миллиондан зиёд аҳоли яшайди. Демак, ҳар бир ваъзгўйга 384 киши тўғри келади. 90 та жамоатда 260 тадан ортиқ кашшоф хизмат қилмоқда. Шунингдек 2012- йилда бўлиб ўтган Қутлуғ кечлик маросимига 7 496 киши ташриф буюрди. Кўриниб турганидек, бундан буён ҳам ўсиш катта бўлади. Шубҳасизки, бундай ўсишга 1930- йилларда Свазилендга қилинган биринчи ташриф туртки бўлган (ташкилотимизнинг Жанубий Африкадаги архивидан).