1. a) ¿Ima yachatsikïkunatataq reunionkunachö kutin kutin yachakuntsik? b) ¿Imanötaq yanapamantsik?

ITSA imëllapis kënö nirqunki Täpakoqpita yachakïkarnin: “Kë yachatsikïpitaqa yachakuyarqänataq”. Atska tiempupana Jehoväpa testïgunkunapa reunionninkunaman ëwarninqa, wiyarqunkichi musyanqëki yachatsikïkunapita atska kuti yachatsikayämunqanta. Diospa Gobiernumpita, Jesucristu noqantsikpaq wanunqampita, Diospita yachatsikunapaq, markäkïyoq y kuyakïyoq kanapaq yachatsikïkunataqa imëpis yachakïkantsikllam. Kë yachatsikïkunata kutin kutin yachakunqantsikmi yanapamantsik, ‘wiyaräcoqlla’ kanantsikpa rantin, sinchi markäkïyoq y “wiyacur, rasonpa caqta ruraqcuna” kanantsikpaq (Sant. 1:22).

2. a) ¿‘Yarpätsikï’ palabraqa imatataq Bibliachöqa rikätsikun? b) ¿Diospa Leyninqa imachötaq jukläya nunapa leynimpita?

² ‘Yarpätsikï’ palabraqa hebrëu idiömachö rikätsikun, markampaq Diosnintsik churanqan leyninkunata y mandamientunkunatam. Nunakunapa leyninkunataqa imëpis altsarëkäyan, cambiarëkäyan y mushoqtam churarëkäyan, peru Diospa leyninkunaqa manam cambiantsu y imëpis markäkïpaqmi. Tsë consëjukuna wakinllapaq o unë tiempullapaq kashqa kaptimpis, kanan tiempuntsikchöpis alläpam yanapamantsik. Juk salmistam nirqan: “Yarpätsikïnikikunapa alli këninqa imëyaqpis këkanqallam” (Sal. 119:144).

3, 4. a) ¿Jehoväpa yarpätsikïninchöqa imakunapitataq willakun? b) ¿Imanötaq israelïtakunata yanapaq Jehoväta wiyakuyanqan?

³ Jehoväpa yarpätsikïninkunachöqa këkan mana alli rurëkunapita cuidakunapaq willakïkunam. Israelïtakunataqa profëtakunam kutin kutin willayaq imapa pasayänampaq kaqpita. Këllaman yarpärishun, Dios Awnikunqan Patsaman yëkuyänampaq këkäyaptinmi, Moises nirqan: “Shonqïkikuna mana alliman mana ishkinampaq cuidakuyë, paqtam tumakäkurir juk dioskunata adoranman y tsërëkur Jehovä qamkunawan piñakurkunman” (Deut. 11:16, 17). Bibliachöqa tarintsik,  markanta Jehovä qonqan precisaq atska yarpätsikïkunatam.

⁴ Juk kutikunachöqa israelïtakunata Jehovä clärum willarqan, respetar mantsayänampaq, mandanqankunata wiyakuyänampaq y jutinta mana rakchatäyänampaq (Deut. 4:29-31; 5:28, 29). Wiyakuyaptinqa bendicinanmi karqan (Lev. 26:3-6; Deut. 28:1-4).

5. ¿Imanirtaq Jehoväqa Ezequïasta yanaparqan?

⁵ Israelïtakuna mana allipa pasëkäyaptimpis, Diosqa awninqanta cumplikarqanllam. Këman yarpärishun, Asiriapa reynin Senaquerib Judä markata tröpankunawan juntapurir Ezequïasta rey kënimpita jorqëta munëkaptinmi, Jehoväqa defendirnin juk angelta kachëkamurqan. Tsë angelqa juk paqasllachömi ushakäratsirqan “puëdeq y kallpasapa” asiriu tröpakunata, y Senaqueribqa wayinta penqakushqam kutikurqan (2 Rey. 19:35; 2 Crön. 32:21). ¿Imanirtaq Jehoväqa Ezequïasta yanaparqan? Porqui “Jehoväta manam jaqirqantsu. Pëllatam qatikarqan y mandamientunkunata cumplirmi këkarqan” (2 Rey. 18:1, 5, 6).

6. ¿Imanötaq Josïasqa Jehoväman markäkunqanta rikätsikurqan?

⁶ Jina Josïaspis Jehovä mandakunqankunataqa wiyakurqanmi. Puwaq watayoq këkarllanam “Jehoväpa rikënimpaq allikunata rurarqan [...]; y manam izquierdaman ni derëchaman tumarqantsu” (2 Crön. 34:1, 2). Mana sirweq ïdulukunata ushakätsir y rasumpa kaq adoracionta yapë patsätsirmi, Diosman markäkunqanta rikätsikurqan. Tsë llapanta ruranqanrëkurmi, Jehoväqa pëllatatsu bendicirqan, sinöqa llapan Israel markatam (leyi 2 Crönicas 34:33 *).

7. ¿Imataq israelïtakunata pasarqan Jehoväpa yarpätsikïninkunata mana wiyakuyaptin?

⁷ Peru llakinëpaqqa karqan, Jehoväpa yarpätsikïninkunaman israelïtakuna mana markäkuyanqanmi. Jehovä mandakunqankunataqa manam cäsukuyarqantsu. Pablu ninqannöpis, mana alli yachatsikïkunawanmi “imeca bientuwan wacman queman” purikïkaqnö kakuyarqan (Efes. 4:13, 14). Y Jehovä willanqannömi, leyninkunata mana wiyakuyanqampita, imëkata sufriyarqan (Lev. 26:23-25; Jer. 5:23-25).

8. ¿Imachötaq israelïtakunawan igualantsik?

⁸ ¿Imachötaq israelïtakunawan igualantsik? Pëkunanöllam consëjukunata chaskintsik (2 Pëd. 1:12). Bibliata cada leishqam,  imata mandamanqantsikta Jehoväqa yarpätsimantsik. Y akrakunapaq libri karmi, mandamanqantsikkunata wiyakïta o mana wiyakïtapis akrëta puëdintsik (Prov. 14:12). Rikärishun Jehovä mandamanqantsikkunaman imanir markäkunapaq kaqta y imanö yanapamanqantsikta.

9. ¿Imanötaq Jehovä yarpätseq israelïtakunata tsutsin sitiukunapa viajayaptin yanapëkanqanta?

⁹ “Mantsanëpaq tsutsin jatun sitiukunapa” chusku chunka watakunapa israelïtakuna viajar qallëkuyaptinqa Jehovä manam alleqllaqa willarqantsu, imanö pushanampaq kaqta, peligrukunapita imanö cuidanampaq kaqta y wanayanqankunata imanö qonampaq kaqta. Peru kutin kutinmi willarqan pëman y mandakunqankunaman markäkuyänampaq. Pëkunata yanapëkanqanta y pushëkanqanta rikätsinampaqmi, Jehovä utilisarqan junaqpaqa columnanö pukutëninta y paqaspana ninata, tsënömi yanaparqan tsë tsutsin sitiuta pasayänampaq (Deut. 1:19; Ex. 40:36-38). Jina wanayanqankunatapis qorqanmi. “Manam ni imankunapis pishitsirqantsu. Manam röpankuna ushakarqantsu, ni manam chakinkuna jakarqantsu.” (Neh. 9:19-21.)

10. ¿Imanötaq Jehovä markanta pushëkan?

¹⁰ Kanan witsampis, Diosta sirweqkunaqa mushoq patsaman yëkuyänampaqnam këkäyan. ¿‘Jatun sufrimientu’ witsanta kawëkar pasanapaq imëka wananqantsikta Jehovä kananllapitana qoykämanqantsikman markäkuntsikku? (Mat. 24:21, 22; Sal. 119:40, 41.) Rasunmi, manam mushoq patsaman yëkunapaqqa, columnanö pukutëta y ninata utilisëkantsu, peru markanwanmi mäkoq mäkoq këkänapaq yanapamantsik. Këta yarpärishun, Jehoväwan imïgu kënintsik mas sinchi kanampaqmi kutin kutin nimantsik, Bibliata leyinapaq, Familiachö Diosta Adorana Hörata ruranapaq, reunionkunaman mana faltëpa ëwanapaq y yachatsikoq yarqunapaq. ¿Kë consëjukunata wiyakuntsikku? ¿Tsëkunata ruranapaq tiempuntsikta alleqku patsätsirquntsik? Tsëkunata ruranqantsikmi yanapamäshun markäkïnintsik sinchi kanampaq y tsënöpam mushoq patsaman chëta puëdishun.

11. ¿Imanötaq Jehovä rikätsikun noqantsikpaq yarpachakunqanta?

¹¹ Jinamampis yachatsikïkunata chaskinqantsikqa manam Jehoväwan amïgu kanantsikllapaqtsu yanapamantsik, sinöqa cada junaq kawanapaqmi yanapamantsik. Këllaman yarpärishun, kapamanqantsikllawan kushishqa kawakurmi imëka problëmakunapita libri kantsik. Jina vistikïnintsikchö, altsapäkïnintsikchö, kushikunapaq akranqantsikchö y profecionyoq këpaq jatusaq estudiukunata imanö rikänapaqpis yanapamantsikmi. Alläpam agradecikuntsik kikintsikta o pitapis peligruman mana churanantsikrëkur, wayintsikta, cärruntsikta y Yachatsikuyänan Wayita altsapärëkänapaq y ima desgracia pasakuptimpis listu këkänapaq yarpätsikïkunapitaqa. Kë consëjukunam rikätsimantsik Jehovä noqantsikpaq alläpa yarpachakunqanta.

12. a) ¿Imanö kayänampaqtaq kutin kutin discïpulunkunata Jesus nirqan? b) ¿Jesus imata ruranqantataq Pëdru qonqarqantsu? c) ¿Imanötaq noqantsikta yanapamantsik Jesus ruranqan?

¹² Punta cristiänukunapa tiempunchöqa, Diospa markanqa yarpätsikïkunata seguïdun chaskeq. Jesusqa kutin kutinmi discïpulunkunata nirqan humildi këqa alläpa precisanqanta. Peru manam nirqanllatsu, sinöqa rurëninwanmi yachatsirqan. Wanukunan junaqmi llapan apostulninkunawan juntakarqan pascuata celebrayänampaq. Mikïkäyaptinnam, juk sirweq ruranqannö, apostulninkunapa chakinkunata paqapur (awipur) qallëkurqan (Juan 13:1-17). Tsënö  ruranqantaqa manachi nï imëpis qonqayarqantsu. Apostul Pëdruqa tsëta rikarqanmi, tsëmi 30 watakuna pasariptin cristiänu mayinkunata animarqan humildi kayänampaq (1 Pëd. 5:5). Jesus ruranqanqa, noqantsiktapis yachatsimantsikmi wakinkunata humildäwan tratanapaq (Filip. 2:5-8, NM).

13. ¿Ima kë alläpa precisanqantataq Jesusqa yachatsikurqan?

¹³ Jina Jesusqa discïpulunkunata parlapaq markäkïninkuna sinchi kanan precisanqantam. Juk jövinpita supëta qarqïta mana puëdikurmi, discïpulunkuna tapuyarqan: “¿Imanirtaq noqacunaqa puediyarqötsu wamrapita supë qarqita?”. Tsënam Jesusqa nirqan: “Porqui qamcunaqa manam alleqllaqa marcäcuyanquiraqtsu noqaman. Rasontam niyaq: Sitsun marcäquiniquicuna canman mostasa muruno ichicllanllapis [...] imapis ruracärinmanmi” (Mat. 17:14-20). Kutin kutinmi discïpulunkunata nirqan, markäkïyoq këqa alläpa precisanqanta (leyi Mateu 21:18-22). ¿Alleqku provechantsik markäkïnintsik sinchiyänanrëkur asamblëakunachö y reunionkunachö yachatsikayämunqan yachatsikïkunata? Tsëkunaqa manam kushishqa pasanapaq junaqkunallatsu kayan, sinöqa Jehoväpa yachatsikïninkunaman markäkunqantsikta rikätsikunapaqmi yanapamantsik.

14. ¿Imanirtaq alläpa precisan Cristupa kuyakïninta qatinantsik?

¹⁴ Escritüras Griëgas Cristiänas librukunachöqa, atska yarpätsikïkunam kan kuyanakunantsikpaq. “Nuna mayiquita cuyanqui quiquiquitano” nirqanmi Jesusqa ishkë kaq mandamientuta rikätsikurnin (Mat. 22:39). Tsë mandamientupaqmi Jesuspa wawqin Santiäguqa “mas baleq leymi” nirqan (Sant. 2:8). Apostul Juannam kënö nir qellqarqan: “Manam juc mushoq mandaquitatsu escribimü, sinoqa qallananpita Jesus mandacushqanllatam yarpäratsiyaq. Tseqa unepita wiyayanqequillam. Peru imano carpis, mushoq mandamientutanomi escribicamü” (1 Juan 2:7, 8). Jesusqa yachatsikur qallanqampitanam nuna mayintsikta kuyanantsikpaq mandakurqan. Peru tsënö kaptimpis, tsë mandamientullapaqmi Juanqa mushoq nirqan, porqui sasa tiempukunapa pasëkarnimpis rasumpa kuyakoq këninkunata mana jaqiyänampaqmi mandëkarqan. Jesucristupa qateqnin karmi alläpa agradecikuntsik nuna mayintsikta imëpis kuyëkänapaq yarpätsimanqantsikta, y Diosta mana sirweq nunakunapa mana kuyakoq këninta mana qatinapaq.

15. ¿Imataq Jesuspaqa precisaq rurënin karqan?

¹⁵ Jesusqa rasumpam nunakunata kuyarqan. Tsënöpam qeshyëkaqkunata kachakätsirqan y wanushqakunata kawaritsirqan. Peru precisaq rurëninqa manam nunakunata kachakätsillatsu karqan. Diospita  yachatsinqanmi nunakunataqa mas yanaparqan. Porqui kachakätsinqan y kawaritsinqan nunakunaqa awkinyar o chakwanyarmi wanuyarqan, peru yachatsinqanta wiyakoq kaqkunaqa manam wanushpa kawakïtam chaskiyanqa (Juan 11:25, 26).

16. ¿Imanötaq kanan witsan mirashqa Diospita yachatsikunqantsik y nunakunata yanapanqantsik?

¹⁶ Yachatsikur Jesus qallanqantaqa, entëru Patsapanam kanan witsanqa yachatsikïkantsik. Jesusqa qateqninkunata nirqan: “Qamcunata[m] cachayaq jinantin nasioncunapa ewar, noqaman creyicuyänanpaq nunacunata willapäyänequipaq” (Mat. 28:19). Ninqannömi rurayarqan, y noqantsikpis tsënöllam rurëkantsik. Qanchis millonpitapis masnam Jehoväpa testïgunkunaqa 230 nacionkunapitapis maschö yachatsikïkantsik, jina mëtsika millon nunakunatam Bibliapita yachëkätsintsik. Tsë rurëkanqantsikkunam rikätsikun ushanan witsankunachöna këkanqantsikta.

17. ¿Imatataq consejayarqan apostul Pabluwan Pëdru cristiänu mayinkunata?

¹⁷ Diosnintsikpa yarpätsikïninkunaqa, punta cristiänukunatapis alläpam markäkïninkunachö (yärakuyninkunachö) yanaparqan sinchi kayänampaq. Römachö prësu këkarninmi, Pabluqa Timoteuta yarpätsirqan: “Alli yachatsiquicunata yachatsenqaqta yarparanqui, paqtam qonqecunquiman” (2 Tim. 1:13). ¡Kënö ninqanqa Timoteuta kushitsirqanchi! Pëdrupis cristiänu mayinkunata, imëkatapis alli aguantayänampaq, kuyakoq kayänampaq y peqankunata alli tsaraq kayänampaq animarirmi kënö nirqan: “Imepis quecunata escribimur, yarpëcatsiyashqequi[m] musyayaptiquipis y rasonpa caqta shumaq yachacushqa firmi quecayaptiquipis” (2 Pëd. 1:5-8, 12).

18. ¿Imanötaq punta cristiänukuna rikäyaq chaskiyanqan yarpätsikïkunata?

¹⁸ Pabluwan Pëdru qellqayanqan cartankunachöqa ‘Diosnintsicpa profetancuna escribishqancunatam’ rikätsikuyarqan (2 Pëd. 3:2). ¿Piñakuyarqanku cristiänukuna tsë yarpätsikïkunata chaskirnin? Manam, porqui musyayarqanmi Diosnintsik kuyarnin yarpëkätsinqanta y yachatsikïninkunata “shumag entendir, paypa cuyacuy yanapacuyninwan cada vez mas firmi” kayänanta munanqantapis (2 Pëd. 3:18, NTCN).

19, 20. ¿Imanirtaq markäkushwan Jehoväpa yarpätsikïninkunaman y imanötaq yanapamantsik?

¹⁹ Kanan witsanqa imëkam kan Bibliachö qellqarëkaq Jehoväpa yarpätsikïninkunaman markäkunapaq (leyi Josuë 23:14 *). Palabranta leyirmi tarintsik atska waranqa watakunapana jutsasapa nunakunata Diosnintsik imanö tratanqanta. Tsëkunaqa qellqakarqan noqantsikta yanapamänapaqmi (Rom. 15:4; 1 Cor. 10:11). Jinamampis, unë willakïkuna cumplikanqanta rikanqantsikmi juk yarpätsikï cuenta, tsëmi yarpätsimantsik Jehovä awnikunqanta imëpis cumplinqanta. Awmi, ‘ushanan junaqkunapaq’ Biblia willakunqannömi, atska millon nunakuna Diospa markanman yëkayämushqa (Is. 2:2, 3). Jina Bibliaqa willakushqanam karqan kë mana alli mundu mas mana alliman tikranampaq kaqta, y tsënömi pasakïkan. Entëru Patsapa alli willakïta willakïkanqantsikqa rikätsikun Jesus ninqan cumplikëkanqanta (Mat. 24:14).

²⁰ Jehoväqa imëkatam rikätsimarquntsik pëman markäkunapaq. ¿Yarpätsikïninkunaman markäkuntsikku? Rosellen jutiyoq cristiänam kënö nimantsik: “Jehoväman llapan shonqöwan markäkurmi cläru rikärirqä imanö tsapämanqanta y imanö yanapamanqanta”. Noqantsikpis Jehoväpa yarpätsikïninkunata wiyakïta procurashun.