Skip to content

Skip to table of contents

Ziyeekezyo zya Jehova Zilasyomeka

Ziyeekezyo zya Jehova Zilasyomeka

Ziyeekezyo zya Jehova Zilasyomeka

‘Ziyeekezyo zya Jehova zilasyomeka, zilabasongwaazya batakwe luzyibo.’—INT. 19:7.

INO INGA MWAINGULA BUTI?

Ino ziyeekezyo zili buti Jehova nzyapa mu Magwalo?

Mbuti ziyeekezyo zya Jehova mbozikonzya kugwasya Banakristo mazuba aano?

Ntwaambo nzi tutupa kusyoma ziyeekezyo zya Jehova?

1. Mitwe yamakani nzi iibandikwa-bandikwa abantu ba Leza, alimwi tugwasyigwa buti kwiinda mukwiilanga-langa cakwiinduluka-induluka?

CIINDI nomulibambila Ciiyo ca Ngazi Yamulindizi, sena kuli nomwakaambide kale kuti, ‘Aaya makani twakaiya kale?’ Kuti mwali kuyanzana ambungano ya Bunakristo kwaciindi cili mbocibede, mweelede kuti mwabona kuti mitwe yamakani imwi ilabandikwa-bandikwa. Kwiiya kujatikizya Bwami bwa Leza, cinunuzyo, mulimo wakugwasya bantu kuba basikwiiya alimwi abube mbuli luyando alusyomo zili akati kacakulya cakumuuya ncotulya ziindi zinji. Kwiinda mukulanga-langa mitwe yamakani eeyi cakwiinduluka-induluka, tulagwasyigwa kuyuma kumuuya lyoonse alimwi akuba “basikucita caamba jwi lya Leza, ikutali basikumvwa buyo pe.”—Jak. 1:22.

2. (a) Ino ziyeekezyo zya Leza kanji-kanji zyaamba nzi? (b) Ino ziyeekezyo zya Leza ziindene buti amilawo yabantu?

2 Ibbala lya Chihebrayo ilyaamba “ciyeekezyo” kanji-kanji lyaamba milawo alimwi amalailile Leza ngapa bantu bakwe. Mukwiimpana amilawo yabantu yalo kanji-kanji iiyandika kucinca, milawo ya Jehova alimwi amalailile aakwe alasyomeka ciindi coonse. Nokuba kuti milawo imwi amalailile alapegwa kweelana aciindi cimwi cigaminide naa bukkale, kunyina naaleka kubeleka. Sintembauzyo wakaamba kuti: “Milumbe yako ililuleme cakutamana.”—Int. 119:144.

3, 4. (a) Ino ziyeekezyo zya Jehova zilakonzya kubikkilizya nzi? (b) Mbuti bana Israyeli mbobakali kukonzya kugwasyigwa ikuti nobakazitobela ziyeekezyo?

3 Ambweni mwabona kuti ziyeekezyo zya Jehova ziindi zimwi zilabikkilizya amilumbe yakucenjezya. Kanji-kanji bana Israyeli bakali kucenjezyegwa kwiinda mubasinsimi ba Leza. Mucikozyanyo, ciindi cisyoonto bana Israyeli kabatananjila mu Nyika Yakasyomezyedwe, Musa wakabacenjezya kuti: “Amucenjele kuti myoyo yanu itaongelezegwi, mutaleyi, mutamanini baleza bambi milimo nikuba kubakotamina, kuti bukali bwa-Jehova butamubukili, atajali ijulu akukasya imvula kuwa, aboobo nyika ilaleka kuzyala micelo, mulafwambaana kunyonyooka anyika imbotu Jehova njamupa.” (Dt. 11:16, 17) Bbaibbele liyubununa kuti Leza wakapa bantu bakwe ziyeekezyo zinji zigwasya.

4 Ziindi zinji, Jehova wakaambilide bana Israyeli kuti kabamuyoowa, kabaswiilila jwi lyakwe alimwi kabasalazya zyina lyakwe. (Dt. 4:29-31; 5:28, 29) Ikuti nobakazitobela ziyeekezyo eezyi, cakutadooneka nobakatambula zilongezyo zinji.—Lev. 26:3-6; Dt. 28:1-4.

MBOBAKAZITAMBULA ZIYEEKEZYO ZYA LEZA BANA ISRAYELI

5. Nkaambo nzi Jehova ncaakamugwasya Mwami Hezekiya munkondo?

5 Mubuumi bwabana Israyeli boonse, Leza wakasyomeka kuzisyomezyo zyakwe. Mucikozyanyo, ciindi Mwami Sanakeribu wabana Asuri naakazinga munzi wa Juda alimwi akwaamba majwi aakuti ulaatula Mwami Hezekiya mubulelo, Jehova wakanjilila makani kwiinda mukutuma mungelo. Mubusiku buyo bomwe, mungelo wa Leza wakajaya “boonse basilumamba” bampi yabana Asuri, cakuti Sanakeribu wakafwiinsigwa akupiluka kumunzi ookwabo. (2 Mak. 32:21; 2 Bam. 19:35) Nkaambo nzi Leza ncaakamulwanina nkondo Mwami Hezekiya? Akaambo kakuti ‘Hezekiya wakakakatila kuli Jehova, taakwe naakaleka kumutobela, alimwi wakabamba imbeta zyoonse.’—2 Bam. 18:1, 5, 6.

6. Mbuti Mwami Josiya mbwaakatondezya lusyomo muli Jehova?

6 Acimbi cikozyanyo camuntu iwakamvwida malailile aa Jehova, Mwami Josiya. Kutalikila ciindi naakajisi myaka yakuzyalwa iili lusele, “wakacita ziluleme mumeso aa-Jehova . . . Takwakaleya pe, nikuba kululyo nikuba kulumwensi.” (2 Mak. 34:1, 2) Josiya wakatondezya lusyomo muli Jehova kwiinda mukusalazya nyika, kugwisya mituni alimwi wakabukulusya bukombi busalala. Kwiinda mukucita boobo, Josiya wakajana zilongezyo lwakwe mwini alimwi acisi coonse.—Amubale 2 Makani 34:31-33.

7. Ncinzi cakacitika ciindi bana Israyeli nobakaleka kulemeka ziyeekezyo zya Jehova?

7 Nokuba boobo, cuusisya ncakuti bantu ba Leza tiibakali kusyoma ziyeekezyo zya Jehova cakumaninina. Kwamyaanda yamyaka, bakali kucinca-cinca akati kakumvwida alimwi akutamvwida. Ciindi lusyomo lwabo nolwakamana, kanji-kanji majwi aamwaapostolo Paulo akali kubeleka kuli mbabo aakuti: “Ibaibaulwa amayuwe akupepaulwa amuwo uuli woonse wanjiisyo.” (Ef. 4:13, 14) Alimwi mbubwenya mbokwakaambilwa limwi, ciindi nobakaleka kusyoma ziyeekezyo zya Leza, bakapenga kapati.—Lev. 26:23-25; Jer. 5:23-25.

8. Ncinzi ncotukonzya kwiiya kucikozyanyo cabana Israyeli?

8 Muunzila nzi motukonzya kugwasyigwa acikozyanyo cabana Israyeli? Mbubwenya mbobakacita bana Israyeli kaindi, abalo babelesi ba Leza mazuba aano balapegwa lulayo. (2 Pe. 1:12) Ijwi lya Leza ilyakasololelwa amuuya lilakonzya kuba ciyeekezyo kulindiswe ciindi cili coonse notulibala. Mbwaanga tulijisi lwaanguluko lwakulisalila, tulakonzya kusala kumvwida busolozi bwa Jehova naa kutobela ceeco ncotubona kuti cililuleme mumeso eesu. (Tus. 14:12) Atulange-lange twaambo tumwi ncotweelede kusyoma ziyeekezyo zya Jehova alimwi ambotugwasyigwa kwiinda mukuzitobela.

AMULIBOMBYE KULI LEZA KUTEGWA MUPONE

9. Ciindi bana Israyeli nobakali munkanda, mbuti Jehova mbwaakabasyomezya kuti wakali ambabo?

9 Ciindi bana Israyeli nobakatalika kweenda ilweendo lulamfwu ilwakatola myaka iili 40 kwiinda ‘munkanda iiyoosya,’ Jehova tanaakabapeda limwi malailile aagaminide kujatikizya mbwaakali kuyakubasololela, kubakwabilila alimwi akubalanganya. Nokuba boobo, cakwiinduluka-induluka wakatondezya kuti bakali kukonzya kumusyoma alimwi akusyoma malailile aakwe. Kwiinda mukubelesya musumpululu wajoba masikati amusumpululu wamulilo masiku, Jehova wakayeezya bana Israyeli kuti wakali ambabo naakali kubasololela mulweendo lukatazya. (Dt. 1:19; Kul. 40:36-38) Alimwi wakabapa nzyobakali kuyandika. “Zyakusama zyabo teezyakazakala, amaulu aabo teeakazimba.” Masimpe, “taakwe ncibakabula.”—Neh. 9:19-21.

10. Mbuti Jehova mbwasololela bantu bakwe mazuba aano?

10 Babelesi ba Leza mazuba aano bali afwaafwi kunjila munyika mpya yabululami. Sena tulamusyoma Jehova kuti ulakonzya kutupa nzyotuyandika kutegwa tukafwutuke “mapenzi mapati” aaboola kumbele? (Mt. 24:21, 22; Int. 119:40, 41) Inzya, Jehova tatupede musumpululu wajoba naa wamulilo kuti utusololele munyika mpya. Pele ubelesya mbunga yakwe kutegwa itugwasye kuzumanana kupakamana. Mucikozyanyo, cintu cikankaizyigwa kapati nkuyumya lusyomo lwesu kwiinda mukubala Bbaibbele, Kukomba Mumukwasyi alimwi akujanika lyoonse kumiswaangano akutola lubazu mumulimo wakukambauka. Sena kuli kucinca nkotwacita kutegwa katutobela malailile aaya? Kucita boobo kuyakutugwasya kuba alusyomo iluyakutupa kuti tukanjile munyika mpya.

11. Ninzila nzi Leza nzyabelesya kutondezya kuti ulatulanganya?

11 Kunze aakutugwasya kupakamana kumuuya, busolozi mbotutambula bulatugwasya amumbazu zyabuumi bwabuzuba-abuzuba. Mucikozyanyo, tulakulwaizyigwa kutaciindizya mbotuzilanga zyintu zyakumubili alimwi akuba aliso lilangide acintu comwe kutegwa tucesye kulibilika. Twagwasyigwa alimwi abusolozi bujatikizya nsamino yesu akulibamba, kusala zyakulikondelezya zili kabotu alimwi akusala lwiiyo lweelede. Amuyeeye aziyeekezyo izitugwasya kulikwabilila kujatikizya maanda eesu, myootoka, Maanda aa Bwami alimwi akulibambila zyintu zyacibukilambuta. Lulayo luli boobo lutondezya kuti Leza ulatulanganya.

ZIYEEKEZYO ZYAKABAGWASYA BANAKRISTO BAKUSAANGUNA KUZUMANANA KUSYOMEKA

12. (a) Ino makani nzi Jesu ngakainduluka-induluka kwaamba kuli basikwiiya bakwe? (b) Mulimo nzi uutondezya kulicesya iwakagwasya Petro, alimwi weelede kutujatikizya buti?

12 Mumwaanda wamyaka wakusaanguna, bantu ba Leza bakatambula ziyeekezyo cakwiinduluka-induluka. Jesu wakainduluka-induluka kwaambila basikwiiya bakwe kujatikizya mbociyandika kuba amuuya wakulicesya. Nokuba boobo, tanaakagolela buyo aakwaambila basikwiiya bakwe ncocakali kwaamba kulibombya—wakabatondezya mbokucitwa. Buzuba bwamamanino naakali anyika kali muntu, Jesu wakabunganya baapostolo kutegwa bacite Pobwe Lyakwiindilila. Ciindi baapostolo bakwe nobakali kulya, Jesu wakanyamuka akusanzya matende aabo—imulimo kanji-kanji iwakali kucitwa amubelesi. (Joh. 13:1-17) Mulimo ooyu uutondezya kulicesya wakabagwasya mubuumi bwabo. Noyakainda myaka iibalilwa ku 30, mwaapostolo Petro walo iwakajanika kucakulya eeciya, wakapa basyominyina lulayo lujatikizya kulicesya. (1 Pe. 5:5) Cikozyanyo ca Jesu ceelede kutugwasya toonse kulibombya muzyintu nzyotucita kuli umwi amweenzinyina.—Flp. 2:5-8.

13. Mbube nzi buyandika kapati Jesu mbwaakayeezya basikwiiya bakwe kuti beelede kuba ambubo?

13 Kuba alusyomo luyumu akali makani amwi aayandika Jesu ngaakali kubandika abasikwiiya bakwe kanji-kanji. Nobakaalilwa kutanda daimona ilyakanjide mwana musankwa umwi, basikwiiya bakabuzya Jesu kuti: “Ino nkaambo nzi swebo ncotwaalilwa kulitanda?” Jesu wakaingula kuti: “Nkaambo kakuceya kwalusyomo lwanu. Nkaambo masimpe ndimwaambila kuti: Ikuti kamujisi lusyomo luli mbuli inseke yamusitada, . . . taakwe ciyoomwaalila pe.” (Mt. 17:14-20) Mumulimo wakwe woonse, Jesu wakayiisya basikwiiya bakwe kuti lusyomo mbube buyandika kapati. (Amubale Matayo 21:18-22.) Sena tulacibelesya coolwe ncotujisi cakuyumya lusyomo lwesu kwiinda mumalailile aapegwa kumiswaangano yacooko, yaalubazu, yabbazu alimwi ayambungano? Miswaangano iili boobu ilakkomanisya kapati; nciindi calo ncotutondezya lusyomo muli Jehova.

14. Nkaambo nzi ncociyandika kuba aluyando mbuli lwa Kristo mazuba aano?

14 Magwalo aa Banakilisito aa Chigiliki alijisi ziyeekezyo zyakutugwasya kutondezya luyando kuli umwi amweenzinyina. Jesu wakaamba kuti mulawo wabili mupati ‘nkuyanda simukobonyoko mbubonya mbuli mboliyanda omwini.’ (Mt. 22:39) Mbubwenya buyo, awalo Jakobo mwanookwabo Jesu wakaamba luyando kuti “mulawo wamwami.” (Jak. 2:8) Mwaapostolo Johane wakalemba kuti: “Nobayandwa, tandimulembeli mulawo mupya pe, pele mulawo wakaindi ooyo ngomwajisi kuzwa kumatalikilo.” (1 Jo. 2:7, 8) Ino Johane wakali kwaamba nzi naakati “mulawo wakaindi”? Wakali kwaamba mulawo wakutondezya luyando. Wakali “wakaindi” mukuti Jesu wakaupa myaka minji kaindi, “kuzwa kumatalikilo.” Pele alimwi wakali “mupya” mukuti kutondezya luyando oolo kwakali kuyandika kulyaaba, kwalo basikwiiya nkobakali kuyandika ciindi nobakali kujana bukkale bupya. Mbotuli basikwiiya ba Kristo, sena tulalumba kucenjezya ikutugwasya kutantamuka muuya wakuliyanda uuzwide munyika uukonzya kunyonganya luyando lwesu kuli basimukoboma?

15. Ino mulimo nzi mupati Jesu ngwaakaboolela ano anyika?

15 Jesu wakali kubabikkila maano bantu. Kubikkila maano kwakwe kulalibonya ciindi naakaponya baciswa abalema alimwi anaakabusya bafwide. Nokuba boobo, mulimo mupati wa Jesu tiiwakali wakuponya bantu baciswa. Kukambauka alimwi akuyiisya kwakwe kwakali kugwasya bantu mubuumi bwabo. Munzila nzi? Tulizyi kuti aabo Jesu mbaakaponya alimwi akubusya mumwaanda wamyaka wakusaanguna bakafwa mukuya kwaciindi, pele aabo bakautambula mulumbe ngwaakakambauka bakaba abulangizi bwa buumi butamani.—Joh. 11:25, 26.

16. Ino mupati buti mulimo wakukambauka Bwami alimwi akugwasya bantu kuba basikwiiya mazuba aano?

16 Mulimo wakukambauka Jesu ngwaakatalisya mumwaanda wamyaka wakusaanguna ulacitwa mumasena manji mazuba aano kwiinda kaindi. Masimpe, Jesu wakalailila basikwiiya bakwe kuti: “Aboobo kamuya mukagwasye bantu bamisyobo yoonse kuba basikwiiya.” (Mt. 28:19) Mubwini bakacita oobo, alimwi andiswe tulacita oobo! Bakamboni ba Jehova ibainda ku 7 miliyoni cabusungu balakambauka Bwami bwa Leza muzisi ziinda ku 230 alimwi lyoonse balayiisya bantu banji Bbaibbele. Kukambauka ooku mbumboni bwakuti tupona mumazuba aamamanino.

AMUMUSYOME JEHOVA MAZUBA AANO

17. Ndulayo nzi ba Paulo a Petro ndobakapa?

17 Cilasalala kuti ziyeekezyo zyakabagwasya Banakristo bakusaanguna kuzumanana kwiima nji mulusyomo. Mucikozyanyo, ciindi mwaapostolo Paulo naakali muntolongo mu Roma, wakaambila Timoteo kuti: “Kozumanana kukakatila kucitondezyo camajwi mabotu alimwi meni-meni ngookamvwa kulindime.” (2 Ti. 1:13) Kweelede kuti majwi aaya akamukulwaizya kapati Timoteo. Mwaapostolo Petro awalo naakamana kukulwaizya Banakristonyina kuba abube mbuli kuliyumya, luyando lwabunyina akulilesya, wakaamba kuti: “Lyoonse ndinoolibambilide kumuyeezya zyintu eezyi, nokuba kuti mulizizyi alimwi muliimvwi nji mukasimpe.”—2 Pe. 1:5-8, 12.

18. Ino Banakristo bamumwaanda wamyaka wakusaanguna bakali kuzibona buti ziyeekezyo?

18 Masimpe, magwalo ngobakalemba ba Paulo a Petro akalijisi “majwi aakaambwa musyule abasinsimi basalala.” (2 Pe. 3:2) Sena bakwesu bamumwaanda wamyaka wakusaanguna bakanyema kutambula busolozi oobo? Peepe, nkaambo cakali citondezyo caluyando lwa Leza, lwalo ilwakabagwasya ‘kuzumanana kukomena muluzyalo lwa Leza amuluzyibo lwa Mwami a Mufwutuli wesu Jesu Kilisito.’—2 Pe. 3:18.

19, 20. Nkaambo nzi ncotweelede kusyoma ziyeekezyo zya Jehova, alimwi ino tugwasyigwa buti kwiinda mukucita boobo?

19 Mazuba aano, tulijisi twaambo tumvwika ncotweelede kusyoma ziyeekezyo zya Jehova, izili mu Jwi lyakwe lisyomeka, Ibbaibbele. (Amubale Joshua 23:14.) Mulindilyo, tulajana mbwaakabeendelezya Leza bantu batalondokede kwazyuulu zyamyaka zyainda. Makani aaya aakacitika kaindi akalembwa kutegwa tugwasyigwe. (Lom. 15:4; 1 Ko. 10:11) Twabubona businsimi bwamu Bbaibbele kabuzuzikizyigwa. Businsimi bulakonzya kukozyanisyigwa kuziyeekezyo izyakaambilwa limwi. Mucikozyanyo, mamiliyoni aabantu baboola kubukombi busalala bwa Jehova mbubwenya mbokwakasinsimwa kuti mbokuyooba “kumamanino aaciindi.” (Is. 2:2, 3) Kubija kwabukkale munyika akwalo kulazuzikizya businsimi bwamu Bbaibbele. Alimwi mbubwenya mbokwaambwa kale, kuvwula kwazisi mulimo wakukambauka moucitwa nyika yoonse kuzuzikizya majwi aa Jesu.—Mt. 24:14.

20 Kwamyaanda yamyaka yainda, Mulengi wesu watondezya kuti tulakonzya kumusyoma. Sena tulagwasyigwa amakani aayo? Tweelede kuba alusyomo muziyeekezyo zyakwe. Ncencico ncobakacita ba Rosellen. Bakaamba kuti: “Nondakatalika kusyoma Jehova cakumaninina, ndakatalika kulubona luyando lwakwe kalundigwasya akundiyumya-yumya.” Andiswe atugwasyigwe kwiinda mukubamba ziyeekezyo zya Jehova.

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 7]

[Cifwanikiso icili apeeji 8]

Ziyeekezyo zya Jehova zyakapa kuti Josiya asumpule bukombi bwakasimpe (Amubone muncali 6)

[Cifwanikiso icili apeeji 10]

Kutobela ziyeekezyo zya Jehova kutugwasya kubamba kabotu Maanda eesu aa Bwami (Amubone muncali 11)