1, 2. ¿Ni ngübabare aune nitre nünanka ni bäre ye tä ni töi mike ño?

NI NGÜBABARE ño aune nitre nünanka ni bäre töi ño ye ererebätä nita ja töi mike kukwe nuainne. Ni tö ja ngwäkitai ño ye erere nita nuainne, ni töta nemen mrö ruäre kwetai krubäte, aune ja ngwain nitre mada ye kwrere. Nitre nünanka ni bäre töita ño aune kukwe mada tä nemen bare ye tä ni töi mike kukwe ye nuainne.

² Mrö ruäre ni töta nemen kwetai krubäte o nita ja ngwäkite, akwa kukwe mada tärä bäri ütiäte jondron yebiti ta. Ñodre, kukwe ruäre kwin ye ni rababre kain ngäbiti aune kukwe ruäre käme ye ni ñaka rabadre kain ngäbiti ye driebare nie ni nämene chi ye ngwane. Ruäre ngwane, ni itire itire töi ño ye ererebätä tä kukwe nuainne. Ni töi tä kukwe niere nie ye ererebätä nita ja töi mike kukwe jene jene den nuaindre jai. Biblia tä mike gare metre, “nitre [...] abko kwe Kukwe Biani Ngöbökwe Moiséye ñakare, akwa kukwe ye tä dre nuemna, erere [...] tä nuene nierare ja töi jenbti” (Rom. 2:14). Kukwe Ngöbökwe ñaka kukwe ruäre ñäkäire metre ta, akwa ¿ni nämene chi ngwane kukwe driebare nie ye ererebätä ni rabadre ja ngwen o kukwe ruäre nuainta ni käite ye erere nikwe nuaindre jankunu?

3. ¿Kukwe meden ketebubätä nitre kristiano ñaka ja töi mike nitre mada tä kukwe nuainne aune ja ngwen ye erere?

³ Akwa, Biblia tä kukwe ketebu bäri ütiäte mike gare, abokän tä nitre kristiano dimike ñaka töbike nitre mada ye erere. Kena ye abokän ne: “Nita ji metre den ja käne raba tuin nie, akwa ji ye raba niken ni ngwena gata kokwäre” (Prov. 16:25). Ni ngite yebätä ni die ñaka täte ja jie ngwankäre kaibe aune ye köböite ja mikata ngite (Prov. 28:26; Jer. 10:23). Ketebukäre, Satana ye “tä ngöböre kä nebtä”, niara ye tä kukwe ükete ni kä nebätä kräke, ye abokän kukwe meden tuin kwin o kukwe meden käme aune kukwe meden nuainta bäri o meden ñaka nuainta ye gärätä (2 Cor. 4:4; 1 Juan 5:19). Ye medenbätä, Ngöbökwe kukwe kwin biandre nie aune ni kadre ngäbiti kwe  yei ni tö angwane kukwe nieta Romanos 12:2 ye mikadre täte (ñäkädre texto yebätä). *

4. ¿Ja tötika nekänti dre mikai gare jai?

⁴ Kukwe ketamä ütiäte tä Romanos 12:2 ye nibike mike gare jai ja tötika nekänti. 1) ¿Ñobätä ja töi ükadrete? 2) ¿Dre nuaindre ja töi ükatekäre? 3) ¿Ni rabadre ja töi ükete ño?

5. ¿Kukwe nieta Romanos 12:2 ye tikani metrere nire nire kräke?

⁵ Apóstol Pablo kukwe tikani nitre Roma ie ye ngwane, ñaka blitabare kwe nitre jökrä o nitre ñaka kukwebätä yebe, ñakare aune blitabare kwe nitre kristiano dianinkä nänkäre kä kwinbiti yebe (Rom. 1:7). Niaratre yei Pablokwe kukwe niebare ne kwe rabadre ja töi ükete aune “ñaka ja töi kwitamana jondron kä nebätä” yei. Nitre Roma ie kukwe meden nämene tuin kwin aune meden nämene tuin käme, arato kukwe nuain nämene käre kwetre, nämene ja ngwen aune ja ngwäkite ño ye abokän nämene tuin “jondron kä nebätä” erere nitre kristiano Roma kä 56 kä 1 känenkri yei. Pablokwe niebare “ñaka ja töi kwitamana” ye tä mike gare nitre kristiano ruäre nämene ja ngwen aune töbike nitre nünanka bäre ye kwrere. ¿Jondron kä nebätä ye nämene niaratre töi mike ño?

6, 7. ¿Pablo tärä tikani nitre kristiano Roma ie ye ngwane niaratre nämene ja tuin kukwe meden ben?

⁶ Nitre kä madakänti tä nüke basare ye ngwane templo juta Roma yekänti dikaninte, kä nitre doboi mikakäre, jondron üai sribebare, kä ja metakäre aune kä jondron mrusaikäre, ju ye ruäre sribebare siklo kena ye ngwane abokän täbe kä yekänti ye tuata kwetre. Jondron tä yete ye tä mike gare nitre ye nämene kukwe meden mike täte aune nämene nüne ño kä yekänti. Ne madakäre, tärä Kukwe namani bare Kirabe kädriekä tä blite nitre nämene ja mete jondron rubun rubun ben, nitre nämene jakain karo rükäre yete, kukwe bämika nämene aune musika keta kabre mika nämene kukwe nuara, aune ruäre käme krubäte. Roma yekänti jondron rürübäin nämene aune jondron köka nämene krubäte, ye medenbätä nitre kräke nämene nuäre ngwian ganainkäre (Rom. 6:21; 1 Ped. 4:3, 4).

⁷ Nitre Roma yekwe templo aune ngöbö ngwarbe nämene krubäte, akwa niaratre ñaka nämene ja di ngwen krubäte ja mäkäkäre ngöbö kwetre yebe. Monsotre nämene därere, nitre nämene ja mäkete, aune nitre ngwakare doboi mika nämene, niaratre nämene käre kukwe ye käi ngwen juto jabätä. Nitre kristiano nünanka Roma nämene ja tuin ño kukwe keta kabre yebe ye ni raba bämike ja töite. Niaratre ruäre ngübabare kukwe ye ngätäite, ye medenbätä niaratre rabadre kristiano erametre yekäre rabadre ja töi ükete. Niaratre ja ngökadre ñöte ye ñan aibe ngwane ja töi ükadrete mrä kwetre, ñakare aune nuaindre jankunu kwetre.

8. ¿Ñobätä nitre kristiano tä nüne kä käme te?

 ⁸ Ye erere arato ni kristiano tä nüne kä käme te. ¿Ñobätä? Ñobätä ñan aune üai käme kä nebätä tä kä jökräbiti tibien (mäkwe ñäkä Efesios 2:2, 3 bätä 1 Juan 2:16 yebätä). Nitre tö dre dre nuain, nitre töita ño, aune tä ja ngwen ño aune tätre kukwe ükete jai ye erere tätre nuainne kukwe yebe nita ja tuin mantre jetebe, aisete kukwe ye raba ni töi kwite arato. Ye medenbätä, kukwe keta kabrebätä ni rabadre kukwe niebare Pablokwe ne mike täte “ñaka ja töi kwitamana jondron kä nebätä” ie aune ni rabadre ja töi ükete. ¿Ñokänti raba nemen bare nie?

9. ¿Nitre kwati jämi ja ngökö ñöte ye känenkri tätre kukwe meden meden tuenmetre?

⁹ Nire tä ja tötike Bibliabätä aune kukwe nieta yete ye erere nuainne ye ngwane tä nirien kukwe ja üairebiti. Tä nirien kukwe ja üairebiti, ye bämikata kwe tä kukwe ngwarbe tuenmetre yebiti, aune tä ja töi mike Kristo erere (Efes. 4:22-24). Kä kwatire kwatire te nitre kwati tä kukwe ükete jai, kukwe ribeta ietre ja ngökakäre ñöte ye ererebätä, aune tätre ja ngökö ñöte ja dianinkä mento kwetre Ngöbö mikakäre täte bämikakäre ye käita nemen juto nibätä. Erametre, ye tä kä mike juto Jehová brukwäbätä (Prov. 27:11). Akwa, ni rabadre töbike kukwe nebätä: ¿kukwe kädrite ye aibebätä ni rabadre ja töi kwite?

10. ¿Ñobätä ja töi ükadrete ye ñaka ja erebe kukwe kwin nuaindre yebe?

¹⁰ Ja töi ükadrete ye abokän ni ririadre jankunu kukwe ja üairebiti o kukwe kwin nuaindre ye ñan aibe gärätä. Ñodre, jondron rürübäinta yebätä täräkwata tä kite känti nieta “jondron ne tä sribebare bäri kwin” akwa jondron ye arabe tä yete, ruäre ngwane jondron mada tä kitani chi te o jondron ye tä mikani ngwä bäri kwin te. Kukwe “ja töi ükete” nieta ye Diccionario expositivo de palabras del Antiguo y del Nuevo Testamento exhaustivo, de W. E. Vine tä mike gare krörö: “Ja rabadre ruin kwin nie jondron kä nebätä yebe, ye ñaka ja erebe ja töi ükadrete o ja töi kwitadre Üai Deme köböire yebe ye Ro[manos] 12.2 tä mike gare”. Ye medenbätä, kukwe käme nuainta, ñäkätä käme aune ja ngwanta käme ye ñan aibebätä ni kristiano rabadre ja töi ükete. Nitre ruäre ie kukwe Bibliabätä ñaka gare akwa tätre ja di ngwen ne kwe ñaka ja mikadre kwetre kukwe yete. ¿Ni kristiano ja töi ükadrete yekäre dre nuaindre kwe?

11. Pablo mikani gare ye erere, ¿ja töi ükadrete ye abokän nuaindre ño?

¹¹ Pablo kukwe tikabare, “ja töi ükete kwin”. Ni töi ye ja erebe nita töbike ño yebe, akwa Biblia tä kukwe niere arato ni töita dre nuainbätä, nita ja ngwen ño aune nita töbike ño yebätä. Pablo tärä tikani nitre Roma ie ye ngwane mikani gare kwe nitre ruäre nämene “töbike kukwe kämekäme aibebtä” aune nämene “kukwe diän diän nuene bätäkä ngwarbe, amne kukwe bätäkä ngwarbe blo blo [...] nuene. [...] Jändrän ni mdakwe abko ie tö[nämene] nebe bäri kabre jakrä amne, ni ni mda kämikaka, ni ngüdrekä ngwarbe, ni ni ngökö ngwarbe” aune kukwe mada käme nuain nämene kwetre (Rom. 1:28-31). Nitre ririabare kukwe ye erere ngätäite aune ja mikani kwetre Ngöbö mikakäre  täte ye niarakwe nübaibare ja töi ükete o ja töi kwite ye raba nüke gare kwin nie.

12. a) ¿Nitre tä töbike ño kä nengwane? b) ¿Ñobätä töbikadre ye erere ye ñaka kwin nitre kristiano kräke?

¹² Nitre abokänbätä Pablo blitabare ye erere ngätäite nita nüne. Kukwe ükaninte Ngöbökwe mikakäre täte aune kukwe nieta ja jie ngwankäre ye kukwe kirabe yebätä ñaka mikadre täte tätre nütüre. Nitre dirikä aune nitre rüne kätä monsotre tuenmetre kukwe käme nuainne aune tätre töi mike nuainne arato. Niaratre kräke kukwe ñaka kwin aune kukwe ñaka käme, aune kukwe ñaka ükaninte kukwe ye kräke ruin ietre. Niaratre ruäre tä ja bien Ngöbö mikaka täte akwa tätre niere törbadre dre nuain erere raba nuainne aune ñaka kukwe biani Ngöbökwe ye mike täte (Sal. 14:1). Nitre töita kore ye ñaka kwin nitre kristiano metre kräke. Ni ñaka ja ngwen mokre angwane Ngöbökwe juta ükaninte kä tibienbätä tä kukwe niere ye ni töi jatadre ñaka mikabätä täte, aune kukwe meden ñaka rabadre tuin kwin nie ye rüere ni jatadre ñäke. Ja näkwita, Internet o ja tötika kwela krite yebätä mäträta nibätä Bibliabiti ye rüere ni jatadre ñäke arato.

13. ¿Ñobätä ni rabadre töbike metre jabätä?

¹³ Nitre kä nebätä käkwe ñaka ni töi kwitadre yekäre ni rabadre töbike metre jabätä, nita ja ngwen ño, ja ruin ño nie, ni tö dre nuain aune dre bäri ütiäte ni kräke yebätä töbikadre. Kukwe ne ñaka raba tuin nie. Nitre mada abokän raba niere nie mätä Jehová mike täte kwin krubäte; akwa kukwe Bibliabätä käkwe erametre ni töi ükaninante aune täbe ni töi ükete kukwe ütiäte yebätä ye ni aibe ie gare (mäkwe ñäkä Santiago 1:23-25 yebätä).

14. ¿Kukwe meden medenbätä nikwe ja töi ükadrete ye dre raba mike gare nie?

¹⁴ Ja töi ükadrete ye nuaindre ja brukwäte, kukwe ye nuainkäre dre raba ni brukwä ükete ye nita ribere jai. ¿Dre raba ni dimike? Jehová tä dre ribere nie, mikata gare Bibliabätä, ye tä nüke gare nie angwane dreta ni brukwäte tä nemen gare ni madai nibätä, aune dre raba ni dimike ja töi ükete ne kwe “kukwe meden kwin [...] Ngöböta kain ngäbiti” ye erere nikwe nuaindre ye tä mike gare nie (Rom. 12:2, TNM; Heb. 4:12).

15. ¿Jehová tä ni töi ükete ye ngwane dreta nemen bare?

¹⁵ (Mäkwe ñäkä Isaías 64:8 yebätä.) * Isaías ni Ngöbö kukwei niekä käkwe kukwe niebare yebätä ni rabadre töbiketari. Jehová ye ni jondron Sribekä dobrobiti, ni abokän dobro, ¿tä ni töi ükete ño? Niara ñaka tä ni ngrabare kwite ni mikakäre bä nuäre. Tä ni ükete kukwe ja üairebiti aune ñan tä ni ngrabare ükete. Nikwe ja tuainmetre töi ükadrete ie, aune ni töi ükaite kwe kukwe ja üaire yebiti: ye nita ribere jai ne kwe nitre kukwe käme nuainkä ye ñaka ni töi kwitadre. ¿Jehová tä ni töi ükete ye ngwane tä nuinne ño?

16, 17. a) Ni jondron sribekä dobrobiti tä dre nuainne käne jondron ngwä sribekäre bä nuäre ye mä raba mike gare. b) ¿Kukwe Ngöbökwe tä ni dimike ño ja töi ükete rabakäre ütiäte Jehová okwäkänti?

¹⁶ Jondron ngwä sribedre bä nuäre yekäre dobro kwin ribeta. Akwa, ni jondron sribekä dobrobiti rabadre kukwe ketebu nuainne. Kena rabadre dobro ye bätete kwin dobro käme käme ye diankakäre mento. Ye bitikäre, ñö ribeta nuäi sribekäre ye ererebiti rabadre mrite aune rabadre mritekä kwin ne kwe rabadre ükaninte bängrabe.

¹⁷ Ñö ribeta dobro ye bätätekäre kwin aune mritakäre kwin ne kwe rabadre nuäre sribedre aune rabadre jondron ngwä ütiäte krubäte. Ñö tä dobro bätete kwin ye erere Kukwe Ngöbökwe tä ni töi ükete arato.  Ngöbö jämi nemen gare nie ye ngwane ni nämene töbike ño yebätä tä ni dimike aune tä ni töi ükete rabakäre ütiäte niara okwäkänti (Efes. 5:26). Ni nübaita ñäke käre Bibliabätä aune gätä känti ja tötikata Kukwe Ngöbökwe yebätä ye ñaka juandre jabäre, ¿ñobätä kukwe ye nieta bä kabre ye nüke gare nie? Ye köböire nita ja tuanmetre töi ükadrete Jehovai (Sal. 1:2; Hech. 17:11; Heb. 10:24, 25).

18. a) Ni tö ja töi ükatemana Kukwe Ngöbökwe yei angwane, ¿ñobätä ni rabadre töbiketari kukwe yebätä? b) ¿Kukwe meden ngwantarita abokänbätä ni rabadre töbiketari?

¹⁸ Ñäkädre käre Bibliabätä aune kukwe nieta kwe ye mikadre gare jai ye ñan ai ngörä ja töi ükatekäre. Nitre kwati tä ñäkebätä nane nane aune nüke gare kwin ietre. Mätä kukwe driere ye ngwane nitre ye kwrere tärä kwen mäi. Nitre ruäre ye raba texto Bibliabätä ye niere ja töibiti. * Akwa, kukwe gare ietre ye ñaka tä niaratre dimike töbika yebäta aune nünandre ño kwetre yebätä. ¿Dre ñaka nuainta kwetre? Kukwe Ngöbökwe ni töi ükadrete yekäre nikwe kukwe ye tuanemetre nemen ja brukwäte. Ye medenbätä, ni rabadre kä denkä jai töbikatarikäre kukwe nüke gare nie yebätä. Ni rabadre kukwe ne ngwentari jai: “¿Kukwe drieta tie ye abokän metre aune ñaka kukwe mada drieta Ngöböbätä jerekäbe tie? Kukwe ye metre nükani gare tie, ¿ñan ererea? Ne madakäre, ¿kukwe nieta Bibliabätä ja jie ngwankäre ye tita nuainne o tita mike tuin jerekäbe jai driekäre ni madai? Tita ñäke Bibliabätä ye ngwane, ¿Jehovata blite tibe ruin tie?”. Nikwe töbikaitari kukwe ngwantarita nebätä angwane ni töita ño Jehová kräke ye ririai bäri ni brukwäte. Niara rabai tare bäri nikwe. Ni töi rabai ye erere angwane ye käkwe ni töi mikai ja töi kwite kukwe ruärebätä (Prov. 4:23; Luc. 6:45).

19, 20. ¿Kukwe meden nieta Bibliabätä mikai täte abokän köböire kukwe kwin rabai krubäte nikwe?

¹⁹ Kukwe Ngöbökwe yebätä ñäkädre mantre jetebe aune töbikadretaribätä ye käkwe ni töi mikai kukwe niebare Pablokwe ne mike täte: “Mun nämane dre dre nuene, ye abko munkwe kitanina jökrä temen amne dän btin kita jabtä, ye kwrere jire mun nena ni btin kwrere” (Col. 3:9, 10). Dre drieta Bibliakwe ye rükai gare kwin nie, aune nikwe kukwe ye erere nuaindi angwane ni rabai ni bitin kwrere, ye käkwe ni kriemikai kö okwä Satanakwe ñaka tuin yebätä.

²⁰ Apóstol Pedro tä miketa törö nie: “Mun nena Ngöbö ngäbriänkäre amne munta Ngöbö mike täte, aisete mun nämane nüne käne, ye kwrere munkwe ñan nüna mda”. Ye bitikäre tä niere nie, nikwe ja ngwandre deme kukwe jökräbätä (1 Ped. 1:14, 15). Kukwe nuain nämene käne nikwe aune ni nämene ja töi mike ño ye ja di ngwain tuenmetre bätä ja tuainmetre töi ükadrete ye ngwane kukwe kwin rabai krubäte nikwe, aune kukwe ja tötikara mada yekänti kukwe ye rabai gare nie.