Skip to content

Skip to table of contents

Emu Kara Oi Haidaua Vadaeni, A?

Emu Kara Oi Haidaua Vadaeni, A?

“Emui lalona do umui hamatamataia karana amo emui kara do umui haidaua noho.”—ROMA 12:2.

1, 2. Edena dala ai eda famili ena mauri, turadia, hanua taudia bona kastom karadia ese ita idia biagua diba?

 ITA ibounai eda kara be eda famili ena mauri, turadia, hanua taudia bona kastom karadia ese idia biagua diba. Unai dainai ita ura henia aniani, ita hahedokilaia dabua ena sitaelo bona ita karaia gaudia be idauidau.

2 To, mai anina bada gaudia haida idia noho danu. Hegeregere, ita tubu daekau lalonai ita idia hadibaia, kara haida be maoro bona haida be kerere. To, taunimanima edia lalohadai unai gaudia dekenai be idauidau. Haida be edia lalomamina hegeregerena abia hidi idia karaia. Baibel ia gwau: “Taravatu idia diba lasi idau bese taudia be edia lalona ese ia hadibaia, taravatu idia badinaia totona.” (Roma 2:14) Unai ena anina be bema Dirava be gau ta dekenai taravatu ia atoa lasi, vadaeni eda famili bona hanua taudia edia kara bona lalohadai ita badinaia sibona, a?

3. Keristani taudia ese edena badina rua dainai, tanobada taudia edia lalohadai bona kara idia badinaia lasi?

3 Keristani taudia be badina rua dainai unai bamona idia karaia lasi. Ginigunana be, Baibel ia gwau: “Dala ta ia noho, sedira iena toana oi dekenai be maoro, to iena dokona be mase dekenai do ia lao.” (Aon. 16:25) Ita be goevadae lasi taudia dainai, abia hidi maorodia ita karaia be auka. (Aon. 28:26; Ier. 10:23) Iharuana be, Baibel ese ia hahedinaraia, Satani, “inai nega oromana ena dirava” ese tanobada taudia edia lalohadai bona kara ia biagua noho. (2 Kor. 4:4; 1 Ioa. 5:19) Unai dainai, Iehova ena hahenamo bona lalonamo ita abia totona, Roma 12:2 (duahia) ena sisiba ita badinaia be gau badana.

4. Inai stadi lalonai dahaka do ita herevalaia?

4 Inai stadi lalonai Roma 12:2 ese ia herevalaia point toi do ita stadilaia. (1) Dahaka dainai iseda kara ita “haidaua” be namo? (2) Dahaka gaudia ita “haidaua” be namo? bona (3) Edena dala ai iseda kara ita “haidaua” diba? Mani unai henanadai ita herevalaidia.

DAHAKA DAINAI ISEDA KARA ITA HAIDAUA BE NAMO?

5. Paulo ese Roma 12:2 ena sisiba be daidia dekenai ia torea?

5 Lagani 56 C.E. ai, aposetolo Paulo ese Roma bukana ia torea neganai, ia be Roma taudia ibounai ia tore henidia lasi, to unuseniai idia noho horoa Keristani taudia ia tore henia. (Roma 1:7) Idia ia hagoadaia edia kara do idia haidaua bona ‘inai nega oromana ai idia noho taudia do idia tohotohoa lasi.’ Paulo ese “inai nega oromana” ia herevalaia neganai, ia be Roma taudia edia lalohadai, kastom, kara, bona dabua ena sitaelo ia herevalaia. Danu, inai hereva “tohotohoa lasi” ia gaukaralaia, badina unai nega ai Keristani taudia haida be Roma taudia edia kara bona lalohadai idia do hahedinaraia noho. Dahaka gaudia ese tadikaka taihu edia lalona idia veria, Roma taudia edia kara bona lalohadai idia badinaia totona?

6, 7. Paulo ena negai, Keristani taudia be dahaka hahetoho idia davaria?

6 Hari, turist taudia be Rome idia vadivadi neganai dubu, gara gabudia, idia koroa nadi o ruma badadia, drama bona heatu spot idia karaia steidiam gunadia bona unai bamona gaudia ma haida idia itaia. Unai gaudia haida be aposetolo taudia edia negai idia haginia. Bona idia ese idaunegai Roma taudia edia mauri bona tomadiho daladia idia hahedinaraia. Histori bukadia lalonai, guna Roma dekenai idia karaia tuari gadara, kariota heau helulu, matabodaga karadia idia hahedinaraia drama, ane bona mavaru idauidau edia sivarai ita duahia diba. Danu Roma be taga hanuana bona taunimanima be unuseniai bisinesi momo idia karaia.—Roma 6:21; 1 Pet. 4:3, 4.

7 Ena be Roma taudia edia dubu be momo bona dirava idauidau idia tomadiho henia, to idia be unai dirava idauidau idia tura henidia momokani lasi. Edia mauri lalonai headava, mase, o beibi ta ia vara neganai, edia tomadiho karadia idauidau idia karaia. Roma Keristani taudia dekenai unai be hahetoho badana, badina idia momo be guna unai bamona idia karaia. Unai dainai Keristani taudia ai idia lao totona, edia kara idia haidaua be namo. Bona idia bapatiso murinai, edia kara do idia haidaua noho be namo.

8. Dahaka dainai hari, Keristani taudia dekenai tanobada be gabu namona lasi?

8 Roma ai ia vara hegeregerena, hari Keristani taudia danu be hahetoho idia davaria. Badina inai tanobada ena kara bona lalohadai be gabu ibounai dekenai ia hedinarai. (Efeso 2:2, 3; 1 Ioane 2:16 duahia.) Dina ta ta ai, inai tanobada ena ura, lalohadai, taravatu bona kara ese ita idia dibagania diba. Unai dainai ‘inai nega oromana ai idia noho taudia do ita tohotohoa lasi,’ bona eda ‘kara do ita haidaua.’ Edena dala ai unai ita karaia diba?

DAHAKA GAUDIA ITA HAIDAUA BE NAMO?

9. Taunimanima momo be dahaka gaudia idia haidaua, unai amo bapatiso idia abia diba?

9 Bema ta be Baibel ia stadilaia bona ia dibaia gaudia ia badinaia, Iehova kahirakahira do ia lao. Ia dibaia gaudia hegeregerena, ena mauri ia haidaua. Danu, tomadiho koikoi ia dadaraia, ena kara gunadia ia rakatania, bona Keristani kara namodia ia hahedinaraia. (Efe. 4:22-24) Ita moale badina lagani ta ta lalonai, taunimanima tausen momo be unai bamona idia karaia, edia mauri idia gwauhamatalaia bona bapatiso idia abia. Unai ese Iehova ena kudouna ia hamoalea! (Aon. 27:11) To, ta be ena mauri lalonai unai sibona ia karaia be hegeregere, a?

Namona be Satani ena tanobada ita rakatania bona eda kara ita haidaua (Paragraf 9 itaia)

10. Inai hereva “haidaua” bona “hanamoa” edia idau be dahaka? Haheitalai gwauraia.

10 Lo Keristani tauna ai ita lao totona, iseda kara haida sibona ita hanamoa be hegeregere lasi. Mani inai haheitalai ita laloa: Stoa ta dekenai loliwota matamata ta oi itaia, bona idia gwau ia be gunana bamona lasi badina idia “hanamoa.” Reana unai loliwota lalonai muramura tamona sibona idia atoa ena mamina idia hanamoa totona, eiava ena kavabu ena toana idia haidaua sibona, to unai loliwota be ia idau momokani lasi. To, Keristani tauna ese ena kara ia haidaua be idau. Baibel diksenari ta ia gwau, Roma 12:2 ai inai hereva “emui kara do umui haidaua” ena anina be, Keristani tauna ese lauma helaga ena siahu amo ena lalohadai do ia hamatamataia o haidaua. Unai dainai, Keristani tauna ta ese ena kara dikadia, hereva mirodia bona matabodaga karadia ia hadokoa sibona be hegeregere lasi, to gau ma haida ia karaia danu be namo. Dahaka dainai? Badina Baibel idia diba lasi taudia haida be unai kara dikadia idia dadaraia danu. Vadaeni, Keristani taudia ese edia kara idia haidaua totona, dahaka idia karaia be namo?

11. Paulo ia gwau Keristani taudia ese edia kara idia haidaua totona, dahaka idia karaia be namo?

11 Paulo ia gwau: “Emui lalona do umui hamatamataia.” Baibel ai inai hereva “lalona” be iseda lalohadai bona laloa maoromaoro karana ia herevalaia. Matamanai, Paulo ese Roma taudia ia tore henia neganai, “lalohadai mirodia idia badinaia” taudia ia herevalaia. Unai taudia be “kara kerere, kara dika, mataganigani, dika idauidau, mama, ala-ala, heiriheiri, koikoi” bona kara dika ma haida idia karaia. (Roma 1:28-31) Unai dainai, Paulo ese Roma Keristani taudia ia hamaoroa ‘edia kara do idia haidaua’ totona, ‘edia lalona idia hamatamataia’ be gau badana.

‘Namona be badu, badu dikadika, boiboi badabada bona hadikaia herevadia umui dadaraia.’—Efe. 4:31

12. Hari, tanobada taudia edia lalohadai be dahaka, bona edena dala ai unai ese Keristani taudia ia hakaua kerere diba?

12 Hari, tanobada ai momo be Paulo ese ia herevalaia kara dikadia idia karaia danu. Idia laloa taravatu bona hakaua herevadia idia badinaia be anina lasi, bona idia ura lasi ma haida ese idia doria taravatu idia badinaia totona. Tisa bona tama sina momo be natudia idia rakatania sibodia edia ura idia karaia totona. Idia gwau maoro bona kerere ita dibaia dalana ta ia noho lasi. Danu sibodia idia gwauraia Keristani taudia idia gwau, idia be mai edia maoro edia ura hegeregerena idia kara totona, bona idia ura lasi Dirava bona ena taravatu idia badinaia. (Sal. 14:1) Unai bamona lalohadai ese Keristani taudia ia hakaua kerere diba. Bema ita naria namonamo lasi Dirava ena orea ese ia halasia hakaua herevadia ita dadaraia diba, bona ita ura henia lasi gaudia do ita maumauraia. Eiava Baibel ena sisiba moale karadia, Intanet gaukaralaia karana bona sikuli badadia tahua karana dekenai do ita abia dae lasi.

13. Dahaka dainai iseda kara, hemami, tahua gaudia bona ita laloa bada gaudia ita sekea namonamo be namo?

13 Bema ita ura tanobada ena lalohadai kererena ita dadaraia, namona be iseda kara, hemami, tahua gaudia bona ita laloa bada gaudia ita sekea namonamo. Taunimanima be iseda lalona ai idia noho gaudia idia itaia lasi. Bona, reana haida be iseda kara dainai ita do idia hanamoa. To, ita sibona ita diba, bema Baibel amo ita dibaia gaudia dainai, iseda kara ita haidaua bona unai ita karaia noho eiava lasi.—Iamesi 1:23-25 duahia.

ISEDA KARA ITA HAIDAUA DALANA

14. Dahaka ese ita do ia durua, kudouna ai idia noho gaudia ita haidaua totona?

14 Eda kara ita haidaua totona, iseda kudouna ai idia noho gaudia ita haidaua be namo. Dahaka ese ita ia durua diba, unai ita karaia totona? Baibel ita stadilaia neganai, Iehova ia ura do ita karaia gaudia ita dibaia, bona iseda kara amo ita hahedinaraia eda kudouna ai dahaka gaudia ita laloa bada. Unai amo do ita diba edena kara ita haidaua be namo, bena “Dirava ena ura” ita karaia diba.—Roma 12:2; Heb. 4:12.

15. Iehova ena hamaoromaoroa karana ese ita do ia durua, dahaka gaudia ita haidaua totona?

15 Isaia 64:8 duahia. Isaia ese ia herevalaia haheitalaina amo mai anina bada gauna ta ita dibaia. Edena dala ai Iehova, Uro Karaia Tauna, ese ita be raro bamona ia hamaoromaoroa? Momokani ia ese iseda tauanina o vairana ena toana ia haidaua lasi. To, iseda kudouna ai idia noho gaudia ia haidaua. Bema iena hamaoromaoroa karana ita abia dae, ia ese iseda lalona do ia hamatamataia bona ita do ia durua iena laloa dalana ita abia totona. Unai ese ita do ia durua, tanobada ena lalohadai ita dadaraia totona. Edena dala ai Iehova ese ita ia hamaoromaoroa?

16, 17. (a) Uro karaia tauna be uro namona ta ia karaia totona, dahaka ia karaia? (b) Edena dala ai Baibel ese ita ia durua, uro namodia ai ita lao totona?

16 Uro karaia tauna be uro namona ta ia karaia totona, namona be raro namona ia abia hidi. Bena ia ese inai gaudia rua do ia karaia: Ginigunana be, ia ese raro do ia huria namonamo. Bona iharuana be, ia ese raro dekenai ranu sisina do ia bubua bona ia buloa namonamo, unai amo ia hamaoromaoroa neganai, do ia dika lasi.

17 Uro karaia tauna ese ranu amo raro ia hagoevaia bona hamanokaia, unai amo raro ia hamaoromaoroa bona uro namona ta ia karaia diba. Ranu ese raro ia hagoevaia hegeregerena, Dirava ena Hereva ese ita ia haidaua diba. Dirava ita diba matamaia neganai, Baibel ese ita ia durua tanobada ena lalohadai ita rakatania bona Dirava ena laloa dalana ita badinaia. Unai amo ita be uro namodia ai ia halaoa bona ita ia gaukaralaia diba. (Efe. 5:26) Nega momo Iehova ena orea ese ita ia hagania dina ta ta ai Baibel do ita duahia, bona hanaihanai Keristani heboudia dekenai do ita lao badina unuseniai Baibel ena hereva idia hadibaia. Dahaka dainai ita idia hagoadaia unai bamona ita karaia totona? Badina unai amo ita hahedinaraia ita ura Iehova ese ita ia hamaoromaoroa.—Sal. 1:2; Kara 17:11; Heb. 10:24, 25.

Emu kara oi haidaua neganai, unai ese oi do ia durua dala maoronai hekwakwanai oi hamaoromaoroa totona (Paragraf 18 itaia)

18. (a) Dahaka dainai laloa dobu karana be mai anina bada? (b) Edena henanadai haida ese ita idia durua diba?

18 Baibel ese iseda kara ia haidaua totona, hanaihanai Baibel ita duahia bona ena hereva ita dibaia sibona be hegeregere lasi. Taunimanima momo be Baibel idia duahia loulou bona iena hereva idia laloatao diba. Reana haroro gaukara ai unai bamona taudia haida oi davaria. Haida be edia lalona amo Baibel ena siri haida idia gwauraia diba. a To, edia lalohadai bona mauri idia haidaua be auka. Dahaka dainai? Baibel ese ta ena kara ia haidaua totona, namona be Baibel ena hereva be ena kudouna lalonai ia atoa. Danu, namona be nega ita atoa Baibel amo ita dibaia gaudia ita laloa dobu totona. Namona be sibona ita nanadaia: ‘Lau abia dae inai be hereva momokani, a? Gau haida ese unai ia hamomokania, a? Lau dibaia gaudia be ma haida dekenai lau hadibaia sibona lasi, to egu mauri lalonai lau badinadia danu, a? Baibel lau duahia neganai, lau abia dae unai be hegeregere Iehova be lau ia hereva henia noho, a?’ Unai henanadai ita lalodia dobu neganai, ita do ia durua Iehova kahirakahira ita noho, bona eda lalokau ia dekenai do ia bada. Ita dibaia gaudia ese eda kudouna idia hamarerea neganai, unai ese ita do ia durua eda mauri lalonai gau haida ita haidaua, bona Dirava ita hamoalea diba.—Aon. 4:23; Luka 6:45.

19, 20. Edena Baibel sisiba ita badinaia ese namo do ia havaraia?

19 Bema hanaihanai Baibel ita duahia bona laloa dobu, unai ese ita do ia durua Paulo ese ia gwauraia gauna do ita karaia noho, ia gwau: “Mauri gunana mai ena kara idauidau do umui kokia bona mauri matamata be dabua bamona do umui hahedokilaia, ia be diba maoromaoro amo ia vara bona ia matamata ia lao noho.” (Kol. 3:9, 10) Oibe, Dirava ena Hereva ita lalopararalaia bona badinaia neganai, hahenamo momo do ita davaria noho. Bona Keristani kara namodia ita hahedinaraia neganai, unai ese Satani ena hedibagani idauidau amo ita do ia gimaia.

20 Aposetolo Petero ia gwau: “Umui be kamonai natudia, unai dainai guna Dirava umui diba lasi neganai umui badinaia ura idauidau umui dadaraia, to umui ia boiria Helaga Tauna hegeregerena, emui kara ibounai lalonai do umui helaga.” (1 Pet. 1:14, 15) Wiki vaira ena stadi ese do ia hahedinaraia, bema ita gaukara goada eda lalohadai bona kara gunadia ita haidaua totona, hahenamo momo do ita davaria.

a Gima Kohorona, February 1, 1994, rau 10 paragraf 7 ai haheitalai itaia.