1, 2. Indlela esikhuliswe ngayo lendawo esikhulele kuyo kuyithinta njani indlela esiyiyo yona?

 INDAWO esikhulele kuyo lendlela esikhuliswe ngayo kulomutsho omkhulu ekuthini singabantu abanjani. Sigqoka ngendlela ethile, sithande ukudla okutshiyeneyo siphinde siziphathe ngezindlela ezehlukeneyo. Ngenxa yani? Esinye isizatho ngesokuthi lokhu sikufunda ebantwini esiphila labo lasezintweni ezisehlelayo ekuphileni.

² Kodwa kulezinto eziqakatheke kakhulu ukwedlula ukudla esikukhethayo lendlela esigqoka ngayo. Ngokwesibonelo, sikhula sitshelwa ukuthi ezinye izinto zilungile njalo ziyavunyelwa kodwa ezinye zimbi futhi kazivunyelwa. Izinto ezinengi ezinjalo kusemuntwini munye ngamunye ukuthi azikhethele. Indlela esikhetha ngayo iyatshengisa ukuthi umzwangedwa wethu usitshelani. IBhayibhili liyakuvuma ukuthi izikhathi ezinengi ‘abezizwe abangelawo umthetho benza ngokwemvelo izinto ezifunwa ngumthetho.’ (Roma. 2:14) Kodwa lokhu sokusitsho yini ukuthi loba ngaphi lapho okungelamthetho kaNkulunkulu ocacileyo sesiphongulandela indlela loba imikhuba esikhule siyazi ejayelekileyo emphakathini wakithi?

3. Yiziphi izizatho ezimbili ezenza ukuthi amaKhristu angaphongulandela izindlela lemikhuba ejayelekileyo emphakathini?

³ Kulezizatho ezimbili esizazihlola mayelana lokuthi kungani kunganjalo kumaKhristu. Esokuqala, iBhayibhili lisikhumbuza ukuthi: “Kukhona indlela ebonakala iqondile emuntwini, kodwa ekucineni ikhokhelela ekufeni.” (Zaga. 16:25) Ngenxa yokuthi singabantu abalesono, asilalo ikhono lokukhetha izinto eziyizo ezizasinceda ukuthi siqondise izinyathelo zethu ngokupheleleyo. (Zaga. 28:26; Jer. 10:23) Esesibili, iBhayibhili liyatshengisa ukuthi akula omunye umuntu oqondisa izitayila lemikhuba yomhlaba lo ngaphandle kukaSathane, “unkulunkulu walesisikhathi.” (2 Kor. 4:4; 1 Joha. 5:19) Ngakho-ke, nxa sifuna ukuthi uJehova asibusise njalo asamukele, kumele silalele isixwayiso esitholakala kwabaseRoma 12:2.​—Bala.

4. Kuyini esizakuhlola esihlokweni lesi?

 ⁴ Kulemicijo eminengi eqakathekileyo ebhalwe kuRoma 12:2 edinga ukukhangelisiswa. (1) Kungani kumele ‘siguqulwe’? (2) Ukuguqulwa lokhu kugoqelani? (3) Singaguqulwa njani? Asihloleni imibuzo le.

5. Amazwi kaPhawuli akuRoma 12:2 ayeqondiswe kubobani?

⁵ Amazwi omphostoli uPhawuli asencwadini ayibhalela abaseRoma, ayengabhalelwanga abangakholwayo kumbe uwonkewonke nje, kodwa ayebhalelwe amaKhristu agcotshiweyo ayekanye laye. (Roma. 1:7) Wabakhuthaza ukuthi baguqulwe njalo ‘bangavumi kumbe bekele ukulingisa umhlaba lo.’ KumaKhristu aseRoma angalesosikhathi ngo-56 C.E., “umhlaba lo” wawugoqela indlela yokuphila, amasiko, imikhuba lezitayila ezazigcwele embusweni wamaRoma. Ukusebenzisa kukaPhawuli ibala elithi ‘bangavumi’ kumbe elithi ‘bekele’ kutsho ukuthi abanye babo babelokhu besathatheka ngomumo wezinto walesosikhathi. Yiziphi izinto ezazihuga abafowethu labodadewethu ngesikhathi leso?

6, 7. Ngesikhathi uPhawuli esaphila, kungani kwakunzima ukuba ngumKhristu eRoma?

⁶ Lamuhla abantu abavakatshela eRoma bajayele ukubona amanxiwa amathempeli, amangcwaba, izakhiwo eziyizikhumbuzo, izinkundla zemidlalo, izindawo zamadrama njalonjalo. Ezinye izinto ezibaliswe lapha zakhiwa ngekhulu lokuqala njalo ziyasitshela okuthile ngendlela ababephila ngayo kanye lababekhonza ngayo eRoma yakudala. Singabala lasemabhukwini ezembali ngemidlalo yokulwa elesihluku yokulwa kwabantu kanye lezinyamazana zeganga, imincintiswano yezinqola zamabhiza, amadrama lezingoma okwakulezihloko ezinengi ezitshiyeneyo futhi kwezinye izikhathi ezitshengisa ukuziphatha okubi. IRoma yayinziki yezamabhizimusi futhi ephumelela, yikho amathuba okunotha ayemanengi.​—Roma. 6:21; 1 Pet. 4:3, 4.

⁷ Kungelani lokuthi amathempeli abo amanengi ayelabonkulunkulu abanengi, abaseRoma babesaziwa ukuthi babengelabuhlobo obuqinileyo labonkulunkulu ababebakhonza. Kubo, ukukhonza kwakusitsho ikakhulu imikhuba ephathelane lokuzala, eyemitshado, leyemingcwabo okwakuyindlela yabo yokuphila. Kusegcekeni ukuthi lokhu kwakuwathwalisa nzima amaKhristu eRoma. Amanengi ayekhule esenza imikhuba le, ngakho akuthandabuzwa ukuthi kwakudinga ukuthi aguquke ukuze abe ngamaKhristu eqiniso, njalo ukuguquka lokhu kwakungacini ngelanga lokubhaphathizwa.

8. Kungani umhlaba lo uyingozi emaKhristwini lamuhla?

⁸ Umhlaba lo esiphila kuwo uyingozi kumaKhristu njengoba kwakunjalo embusweni waseRoma. Kungani kunjalo? Ngoba umoya womhlaba lo ukhanya ngezindlela ezinengi. (Bala u-Efesu 2:2, 3; lo-1 Johane 2:16.) Izifiso, ukuziphatha, imikhuba lendlela yokucabanga yomhlaba lo kuyasithinta ukusa kwamalanga, yikho sisengozini yokuduka lomhlaba lo. Ngenxa yalokhu silezizatho ezinhle zokulalela iseluleko lesi esiphefumulelweyo  esithi: ‘Lingavumi kumbe yekelani ukulingisa umhlaba lo’ futhi “liguqulwe.” Manje kumele senzeni?

9. Yiluphi untshintsho olwenziwa ngabanengi bengakafaneli ukubhaphathizwa?

⁹ Nxa umuntu efunda iqiniso eliseBhayibhilini abeselisebenzisa, uyaqalisa ukuthuthuka ekukhonzeni. Intuthuko le ikhanya ngokwenza untshintsho empilweni yakhe olusekelwe kulokhu akufundileyo. Ulahla zonke izinto eziphathelane lokukhonza kwamanga lokuziphatha okubi aqalise ukuphila kobuKhristu. (Efe. 4:22-24) Siyathokoza ngokubona amakhulu ezinkulungwane ethuthuka umnyaka munye ngamunye njalo efanela ukubhaphathizwa okuluphawu olutshengisa ukuthi asezinikele kuJehova uNkulunkulu. Akuthandabuzwa ukuthi lokhu kwenza inhliziyo kaJehova ithokoze. (Zaga. 27:11) Kodwa kuhle ukuthi sibuze: Ukuntshintsha lokhu, yikho kodwa yini okufunekayo?

10. Ukuguqulwa kwehlukene ngani lokuthuthuka?

¹⁰ Iqiniso elikhona yikuthi ukuguqulwa akutsho ukuthuthuka kuphela. Impahla ethengiswayo ungayithola ibhalwe ukuthi “ithuthukisiwe,” kodwa ilokhu iyimpahla efananayo. Kungabe kungezelelwe into eyodwa nje futhi isifakwe ephakethini elibukeka ngcono. Kodwa mayelana lebala elithi “liguqulwe,” amazwi akusichazamazwi okuthiwa yi-Vine’s Expository athi: “KuRoma 12:2 ukuntshintshwa ngaphandle ufanane lomhlaba lo [kumbe umumo wezinto] kuqathaniswa lokuguqulwa (kumbe ukuntshintshwa isimo) ngaphakathi ngokuvuselelwa imicabango kusetshenziswa amandla oMoya Ongcwele.” Yikho-ke ukuguquka komKhristu akutsho ukwekela izinto lezi ezilandelayo kuphela; imikhuba eyingozi, inkulumo ebolileyo lokuziphatha okubi ngoba labanye abantu abangalaziyo iBhayibhili bayazama ukuphila bengenzi izinto ezinjalo. Pho-ke kugoqelani ukuguquka okumele kwenziwe ngamaKhristu?

11. UPhawuli wathi ukuguqulwa kwenzakala njani?

¹¹ UPhawuli wabhala wathi: “Liguqulwe ngokwenziwa kwengqondo yenu isibantsha.” ‘Ingqondo’ itsho indlela yethu yokucabanga. Kodwa ngokusetshenziswa kwalo eBhayibhilini, ligoqela izinto esihlala sizicabanga, umbono wethu lamandla okucabanga. UPhawuli wayeke wachaza ngabantu ‘ababelengqondo yokuxhwala’ encwadini yakhe eyayisiya kwabaseRoma. Abantu abanjalo babelemikhuba ‘yokonakala, ububi, ubuhaga kanye lokuxhwala. Babegcwele umhawu, lokubulala, lengxabano lenkohliso,’ kanye lezinye izinto eziyingozi. (Roma. 1:28-31) Kuyacaca-ke ukuthi kungani uPhawuli wakhuthaza labo ababekhulele endaweni enjalo basebesiba yizinceku zikaNkulunkulu ukuthi ‘baguqulwe’ futhi ‘benze ingqondo yabo ibentsha.’

12. Kuyini okubonayo endleleni yabantu yokucabanga lamuhla, futhi lokhu kungaba yingozi njani kumaKhristu?

¹² Okudanisayo yikuthi siphila labantu emhlabeni abafanana lalabo abaqanjwa nguPhawuli. Bacabanga ukuthi ngokwakudala kumbe yikungazwisisi ukugcizelela  ukuphila ngezimiso lemilayo. Ababalisi abanengi labazali sebetotoza abantwana futhi bakhuthaza “inkululeko” endleleni yabantwana yokucabanga. Kubo, into yonke iya ngokuthanda kwakho, akulandlela okumele ilandelwe. Labanengi abazithi bayakhonza balomuzwa wokuthi balenkululeko yokwenza lokho abacabanga ukuthi kulungile, bengelamlandu wokuthi balalele uNkulunkulu lemilayo yakhe. (Hubo. 14:1) Indlela le yokucabanga ingaba yingozi kakhulu kumaKhristu eqiniso. Abanye bengananzeleli bangacina sebelombono onjalo ngohlelo lukaNkulunkulu. Bayabe bengafuni ukulandela ukuhlelwa okwenziwa ebandleni baze basole loba yini abangayithandiyo. Bangabe bengazimiselanga ukulalela izeluleko ezivela eBhayibhilini mayelana lezokuzilibazisa, ukusebenzisa i-Internet, lokugijimisana lemfundo ephezulu.

13. Kungani kumele sizihlolisise ukuthi sinjani ngaphakathi?

¹³ Ngakho-ke ukuze singaqhubeki silingisela umhlaba lo kumbe sibunjwa ukuthi sifanane lawo, kumele sizihlolisise imicabango yethu lemizwa ejulileyo, izinjongo zethu lendlela esiziphatha ngayo. Izinto ezinjalo zingabe zingabonwa ngabantu. Abanye bangasitshela ukuthi senza kuhle. Kodwa yithi sodwa esikwaziyo ukuthi sikuvumele yini esikufunda eBhayibhilini ukuthi kusiguqule ekuphileni kwethu lokuthi liqhubeke lisiguqula.​—Bala uJakhobe 1:23-25.

14. Kuyini okungasisiza ukuthi siphumelele ukwenza untshintsho okumele silwenze?

¹⁴ Ukuguqulwa kugoqela lokho esiyikho ngaphakathi, yikho ukuze siphumelele ukukwenza kudingeka sithole into engenelisa ukungena ijule ngaphakathi kwethu. Kuyini okungasinceda ukuthi senze njalo? Nxa singafunda ngalokho uJehova akufunayo kithi okuvumelana lenjongo yakhe eseBhayibhilini, indlela esikwamukela ngayo lokho esikubalayo yiyo ezatshengisa okusezinhliziyweni zethu. Izatshengisa lokuthi luntshintsho bani okumele silwenze ukuze senze okuvumelana ‘lentando kaNkulunkulu epheleleyo.’​—Roma. 12:2; Heb. 4:12.

15. Yikuphi ukuguqulwa okwenzakala kithi nxa uJehova esibumba?

¹⁵ Bala u-Isaya 64:8. Umzekeliso esawunikwa ngumphrofethi u-Isaya usinika umcijo osebenzayo okumele siwuhlole. UJehova, uMbumbi, usibumba njani thina esinjengobumba? Kuliqiniso ukuthi kayintshintshi imizimba yethu, mhlawumbe enze ukuthi sibukeke kuhle kakhulu kumbe sibe lesimo somzimba esihle kakhulu. Kulokuthi enze njalo, uJehova usiqeqetsha ekuthini simkhonze njani. Nxa simvumela ukuthi asibumbe, umpumela uba yikuguqulwa endleleni esikhonza ngayo loba ingaphakathi yethu, okuyikho kanye esikudingayo ukuze silwisane lezinto zomhlaba lo ezingasiphambanisa. Ukubunjwa kwenzakala njani?

16, 17. (a) Chaza ukuthi umbumbi ulwenzani ubumba alusebenzisa ukwenza imbiza elohlonzi. (b) ILizwi likaNkulunkulu lisinceda njani ukuthi siguqulwe sibe ngabantu abaqakathekileyo kuJehova?

¹⁶ Umbumbi usebenzisa ubumba lohlobo oluphezulu ukuze enze imbiza elohlonzi. Kodwa kulezinto ezimbili okumele azenze. Okokuqala, kumele agezise ubumba ukuze kukhitshwe izigaqagaqa kumbe okuyiziqephu kwamatshe okungaluphambanisa. Ngemva kwalokho, ubumba kumele luhlanganiswe lamanzi eneleyo, lube seluvutshwa ukuze lusale luluhle nxa seluvutshiwe.

¹⁷ Nanzelela ukuthi umsebenzi wamanzi ukabili, ukukhipha izigaqagaqa phakathi kobumba kanye lokuthi lusebenziseke lula futhi lube buthakathaka ukuze lubunjwe lube yimbiza, imbiza enhle kakhulu. Siyawubona yini umsebenzi ofananayo owenziwa yiLizwi likaNkulunkulu empilweni zethu? Lingasinceda ukuthi silahle indlela esasicabanga ngayo singakamazi uNkulunkulu njalo siguqulwe sibe ngabantu abaqakathekileyo phambi kwakhe. (Efe. 5:26) Cabanga  ukuthi kukangaki sikhuthazwa ukuthi sibale iBhayibhili nsukuzonke lokuthi singene imihlangano yobuKhristu zikhathi zonke, lapho okuhlolwa khona iLizwi likaNkulunkulu. Kungani sihlala sikhuthazwa ukuthi senze izinto lezi? Ngenxa yokuthi nxa sisenza njalo, siyabe sivumela ukuthi uJehova asibumbe.​—Hubo. 1:2; ImiSeb. 17:11; Heb. 10:24, 25.

18. (a) Kungani kuqakathekile ukunakana ngesikufundayo nxa sifuna ukuguqulwa yiLizwi likaNkulunkulu? (b) Yimiphi imibuzo engasinceda?

¹⁸ Nxa sifuna ukuguqulwa ngendlela efaneleyo yiLizwi likaNkulunkulu, akwenelanga ukubala iBhayibhili zikhathi zonke lokufunda kulo nje, lesi yisiqalo. Abantu abanengi bayalifunda iBhayibhili lapha lalaphana njalo ngenxa yalokho sebekujayele lokho elikutshoyo. Mhlawumbe wake wahlangana labantu abanjalo usekutshumayeleni. Abanye bayawazi amavesi eBhayibhili ngekhanda. * Lanxa kunjalo, lokhu akuyithinti kangako indlela abacabanga ngayo kumbe abaphila ngayo. Uhlupho lungaphi? Umuntu kumele avumele iLizwi likaNkulunkulu lijule enhliziyweni yakhe ukuze limguqule njalo limncede. Lokhu kutsho ukuthi kumele sithathe isikhathi esithe xaxa sicabanga ngalokho esikufundayo. Kungaba kuhle ukuthi sizibuze ukuthi: ‘Ngiyaqiniseka yini ngokuthi lokhu akusiyo mfundiso yenkolo nje? Ngiyakubona yini ukuthi kuliqiniso? Kanti njalo, empilweni yami ngiyakubona yini lapho engingasebenzisa khona lokho engikufundayo, ngingakuthathi njengendaba engingayifundisa abanye kuphela? Ngilawo yini umuzwa wokuthi uJehova uyabe ekhuluma lami sibili?’ Ukucabanga lokunakana ngemibuzo enjengale kungasinceda ukuthi sijulise ukuthanda kwethu uJehova ezinhliziyweni zethu. Sizaqhubeka simthanda kakhulu. Yikho-ke nxa inhliziyo yethu isithintekile, kuzaba lontshintsho oluhle.​—Zaga. 4:23; Luka. 6:45.

19, 20. Yisiphi iseluleko esiseBhayibhilini esingasinceda kakhulu?

¹⁹ Ukuhlala sibala iLizwi likaNkulunkulu lokucabangisisa ngalo kuzasikhuthaza ukuthi siqhubeke sisenza lokho esesiqalisile ukukwenza: ‘Ukuhlubula uqobo lwethu oludala lezenzo zalo lokwembatha uqobo lwethu olutsha olwenziwa lube lutsha ekwazini.’ (Kol. 3:9, 10) Akuthandabuzwa ukuthi singaqhubeka siphumelela njengoba sithola khona kanye okutshiwo yiLizwi likaNkulunkulu futhi silisebenzise ekuphileni kwethu. Ubuntu bobuKhristu obutsha esizaba labo buzasinceda ukuthi sizivikele lapho uSathane esihlasela ngamacebo akhe obuqili.

²⁰ Umphostoli uPhetro usikhumbuza lokhu: ‘Njengabantwana abalalelayo lingavumeli izinkanuko ezimbi elalilazo lingakazi. Kodwa yibani ngcwele kukho konke elikwenzayo.’ (1 Pet. 1:14, 15) Ukwenza konke okusemandleni ethu ukuze silahle ukucabanga kanye lemibono esasilayo besesivuma ukuguqulwa kuzakwenza ukuthi sithole izibusiso, njengoba sizabona esihlokweni esilandelayo.