1, 2. Okuti utyihole okulinga omatokolo? Oñgeni ulitehela konthele yomatokolo amwe walinga?

 ONONTHIKI ambuho tulinga omatokolo omanyingi. Oñgeni ulitehelela konthele yokulinga omatokolo? Ovanthu vamwe vahanda okulinga omatokolo avo aeho. Vasoka okuti vetyivila okulinga omatokolo omawa iya kavahande vakuavo vevepakelemo. Ovakuavo vena owoma wokulinga omatokolo akolela. Vamwe vakaovola momikanda viomouye, ine okukapula kovanthu, alo umwe vapesela onombongo ononyingi opo vavase ombatelo vasoka okuti oyo yesukisa opo valinge omatokolo.

² Ovanyingi puonthue tutyii okuti namphila pena omatokolo amwe tuhapondola okulinga, mahi pena omatokolo omanyingi onthue muene tupondola okulinga. (Gálatas 6:5) Mahi, tutyii okuti pamwe katulingi omatokolo aviuka ine etukuatesako.

3. Onondonga patyi tuna mbutukuatesako okulinga omatokolo? Omokonda yatyi katyapepukile apeho okunoñgonoka omatokolo patyi matulingi?

³ Onthue ovaumbili va Jeova, tupondola okuhambukwa mokonda Huku utuavela onondonga mbayandyuluka konthele yovipuka ovinyingi viakolela momuenyo wetu. Tutyii okuti inkha tulandula onondonga ombo, matulingi omatokolo etukuatesako, nokuhambukiswa Jeova. Mahi, Ondaka ya Huku kaituavela onondonga pala ovitateka aviho. Oñgeni matulingi inkha otyo tyitumonekela? Mongeleka, tutyii okuti katupondola okuvaka. (Efésios 4:28) Mahi, vamwe vapopia okuti pamwe hatyiviko omunthu okupola otyipuka tyihetyae, inkha tyitupu esilivilo enene ine tyilityili wesuka natyo. Tyina vamwe vapopia okuti petupu ehongolelo liayandyuluka konthele yetyi tuhanda okulinga, oñgeni matulingi etokolo? Oityi matyitukuatesako?

4. Elondolo patyi pamwe tupewa tyina tuhanda okulinga etokolo limwe?

⁴ Tyina tupopila Omukristau mukuetu okuti tuhanda  okulinga etokolo limwe liakolela, upondola okutupopila opo tutokole nonondunge onongwa. Olio, tyotyili, elondolo ewa. Ombimbiliya ituavela elondolo eli konthele yokutokola liwa tyihasoko, yati: “Kese una utumphuluka vala, tyotyili ulituala koluhepo.” (Provérbios 21:5) Mahi, okulinga etokolo nonondunge onongwa tyihangununa tyi? Okuti otyo tyihangununa vala okuti tuesukisa okusoka konthele yetyi tuhanda okulinga, nokupola pokati, nokuovola okunoñgonoka ovipuka aviho tyina nkhele tuhenetokole? Atyiho otyo tyakolela opo tulinge omatokolo omawa, mahi pena vali etyi tuesukisa okulinga opo tukale nonondunge onongwa.—Romanos 12:3; 1 Pedro 4:7.

5. Tutupu onondunge mbafwapo mokonda yatyi?

⁵ Tyotyili, nawike puonthue watyitua nonondunge mbafwapo. Mokonda atuho tuvakuankhali, tutupu ekongoko ewa ine onondunge mbafwapo. (Salmo 51:5; Romanos 3:23) Tupu, ovanyingi puonthue ankho “tuatuikiswa” na Satanasi etyi ankho tuhenelilongese otyili konthele ya Jeova, novitumino viae. (2 Coríntios 4:4; Tito 3:3) Ngotyo, namphila omunthu asoka unene tyina nkhele ehenelinge etokolo konthele yetyi asoka okuti tyaviuka, nokuapola pokati, nongotyo nkhele upondola okulinga etokolo liahaviukile.—Provérbios 14:12.

6. Oityi tyipondola okutukuatesako okukala nonondunge onongwa?

⁶ Namphila tuvakuankhali, Jeova, Tate yetu keulu, wafuapo mononkhalelo ambuho. (Deuteronômio 32:4) Utuavela etyi tuesukisa opo tupilulule onkhalelo yetu yokusoka, nokulilongesa okukala nonondunge onongwa. (Tanga 2 Timóteo 1:7.) Mokonda Tuvakristau, tuhanda okusoka, nokulinga ovipuka nonondunge. Moluotyo, tuesukisa okulilongesa okuyunga nawa omalusoke etu, noñgeni tulitehela, nokuhetekela onkhalelo Jeova asoka, nokulitehela, nokulinga ovipuka.

7, 8. Ongeleka patyi ilekesa okuti tupondola okulinga etokolo ewa alo umwe tyina tukuluminyua ine tuna ovitateka?

⁷ Tala ongeleka imwe. Vamwe vokuailukila kovilongo ovikuavo opo vakaundape, tyina vakala nolukembe velutuma konombunga mbavo kotyilongo vatunda. Ngotyo, ovohe vapondola okutualako nokuundapa, nokutaindya onombongo motyilongo vailukila. a Omukai umwe wailukila kotyilongo otyikuavo, wakutula olukembe lumwe oluwa omukuendye. Pomuvo opo, omukai ankho wahimbika okulilongesa Ombimbiliya nokuendela muetyi ankho elilongesa. Omapanga ae, no nombunga avahimbika okupopila, nae nomulume wae okuti ovanthu aveho otyo valinga, okutuma omalukembe keumbo opo vakatekulwe novo ina kulu. Mahi, omukai welilongesa okuti Huku wavela he na ina otyilinga tyokutekula omona wavo. (Salmo 127:3; Efésios 6:4) Okuti malandula etyi ovanthu aveho valinga mokonda vasoka okuti otyo tyaviuka? Ine malandula etyi elilongesa Mombimbiliya, namphila etyii okuti katyapepukile okulitekula nonombongo mbehehi, iya vakuavo vapondola okumupopia? Inkha ove ñgeno walinga ñgeni?

⁸ Omukai oo, mokonda ankho ukahi nokukuluminyua navakuavo okulinga otyipuka ahahandele, welikuambela ku Jeova okuovola ehongolelo. Etyi apopia nomphange ankho umulongesa Ombimbiliya, novanthu ovakuavo mewaneno, ahimbika okunoñgonoka etyi Jeova asoka konthele oyo. Tupu aimbuka okuti inkha omona ukulila kokule novohe tyipondola okumunyona. Etyi asoka nawa kuetyi Ombimbiliya ipopia konthele oyo, omukai wanoñgonoka okuti katyaviukile okutuma olukembe keumbo. Etyi omulume wae amona oñgeni  ovakuatate mewaneno vemukuatesako, iya olukembe lukahi nawa, etavela okulilongesa Ombimbiliya iya ahimbika okuenda komaliongiyo nomukai wae.

9, 10. Okukala nonondunge onongwa tyihangununa tyi? Oñgeni tupondola okukala nonondunge onongwa?

⁹ Ei ongeleka vala, mahi ilekesa okuti okukala nonondunge onongwa hakulinga vala etyi tusoka okuti tyaviuka ine vakuetu vasoka okuti otyo tyaviuka ine tyapepuka. Onondunge mbetu mbahafuilepo nomutima wetu omukuankhali vipondola okuelekwa nololoso ikuluminya ine isala konyima. Inkha tuyumba onthumbi mololoso oyo alo umwe tyina yahaviukile, tupondola okukala novitateka ovinene. (Jeremias 17:9) Opo tulityilike okukala novitateka, tuesukisa okukala nonthumbi yokuti onkhalelo yetu yokusoka noñgeni tulitehelela ikahi nokuhongolelwa novitumino via Huku.—Tanga Isaías 55:8, 9.

¹⁰ Mombimbiliya, tuvasamo elondolo eli ewa liati: “Yumba onthumbi mu Jeova nomutima wove auho, uhakolele menoñgonoko liove muene. Muimbuka monondyila mbove ambuho, opo oe aviukise onomphai mbove.” (Provérbios 3:5, 6) Tala onondaka ombu, “uhakolele menoñgonoko liove muene.” Iya aiti, “Imbuka [Jeova].” Oe vala una onondunge mbafwapo. Ngotyo, inkha tuhanda okulinga etokolo, tuesukisa okuovola Mombimbiliya opo tuvase etyi Huku asoka konthele yotyo, opo tutyivile okutokola ngetyi Jeova ñgeno atokola. Inkha tuhanda okukala nonondunge onongwa, tuna okuhetekela onkhalelo ya Jeova yokusoka.

11. Oityi omunthu esukisa okulinga opo alinge omatokolo omawa?

¹¹ Katyapepukile okulilongesa okulinga omatokolo omawa, nokulinga etyi tuatokola. Otyo haunene tyipondola okupuiya kuvana vambatisalwa ine vekahi nokukula motyili pahetyino. Mahi tyilityili vapondola okukula nawa motyili. Ombimbiliya iveihana okuti ‘ovana’ mokonda vekahi ngomona ulilongesa okueenda. Tyina omona elilongesa okueenda, ulihindaika. Vana velilongesa okulinga omatokolo omawa tupu  otyo valinga. Apostolo Paulu wapopia okuti ovanthu vekula nawa “ovovana vokuna onondunge mbavo mbokupunga etyi tyaviuka netyi tyapenga mbalongoka mokonda yokumbuundapesa.” Onondaka “okumbuundapesa,” “nokulongoka” mbulekesa okuti tuesukisa okutualako okulinga ononkhono, iya ovape otyo vesukisa okulinga opo valinge omatokolo omawa.—Tanga Hebreus 5:13, 14.

12. Oñgeni tupondola okulilongesa okulinga omatokolo omawa?

¹² Ngetyi tuapopiale ponthyimbi, ononthiki ambuho tulinga omatokolo omanyingi, omanene nomatutu. Vokuovolola konthele yoñgeni ovanthu valinga omatokolo, vapopia okuti omatokolo amwe tulinga apolwa muetyi tuetyiliya okulinga, atuhasoko vali nawa. Mongeleka, ononthiki ambuho komuhuka uholovona etyi movale. Hamwe utala okuti otyo otyipuka otyitutu, iya kuesukisile okusoka unene. Mahi tyesukisa okusoka nawa kuetyi movale mokonda umuumbili wa Jeova. (2 Coríntios 6:3, 4) Tyina ukalanda ovikutu, hamwe mosoko komivalo viakaka vali. Mahi okuti tupu mosoko komivalo vikahi nawa nokutala inkha una onombongo mbutuuka mbokuvilanda? Okuholovona nawa movipuka ovitutu, matyitukuatesako okulongesa ounongo wetu wokupunga, nokulinga omatokolo aviuka movipuka viakolela vali.—Lucas 16:10; 1 Coríntios 10:31.

13. Oityi matyitukuatesako okulinga ovipuka tuatokola?

¹³ Namphila tulinga omatokolo aviuka, ha apeho tulinga etyi tuatokola. Mongeleka, vamwe vahanda okuyekapo okupuena, mahi vetupu ehando liapama livekuatesako okutyiyekapo. Tuesukisa okukala nehando liapama pala okulinga ovipuka tuatokola. Vamwe vapopia okuti tupondola okupameka ehando lietu ngetyi tupameka omahipa. Tyina tuundapesa unene omahipa, nao apama vali. Inkha katueundapesa, kamaakala nononkhono. Oityi tyipondola okutukuatesako okupameka ehando lietu liokulinga ovipuka tuatokola? Tuesukisa okuyumba onthumbi kombatelo ya Jeova.—Tanga Filipenses 2:13.

14. Oityi tyaavelele ononkhono Paulu opo alinge etyi ankho ei okuti una okutyilinga?

¹⁴ Paulu ankho utyii okuti katyapepukile okulinga etyi tyaviuka mokonda yetyi tyaendele nae. Wapopia okuti ankho uhanda okulinga “etyi tyaviuka,” mahi otyo kwe pamwe ankho katyapepukile. Ankho utyii etyi ahanda okulinga ine etyi ena okulinga, mahi pamwe ankho ketyivili okutyilinga. Wati: “Ame tyotyili ndyihambukwa novitumino via Huku, ngetyi natuwa mokati kange. Mahi, ndyiivite molutu luange otyitumino otyikuavo tyikahi nokulwa novitumino viomutima wange, nokunthuala ngonkhuatwa kotyitumino tyonkhali tyikahi molutu luange.” Mahi ankho una ehunga ewa liokukala nekevelelo. Wati: “Ndyipandula Huku, menyina lia Jesus Kristu Tatekulu yetu!” (Romanos 7:18, 22-25) Tupu, wahonekele okuti: “Ame ndyina ononkhono movipuka aviho, mokonda ya una umpha epameko.”—Filipenses 4:13.

15. Omokonda yatyi tuesukisila okutokola okulinga etyi tyaviuka?

¹⁵ Opo tuhambukiswe Huku, tuesukisa okulinga omatokolo aviuka, atulingi etyi tuatokola. Hinangela etyi Eliya apopilile ovafendi va Baale, nova Isilayeli vokuayapuka motyili Komphunda Karmelu okuti: “Alo pi mamutualako nomitima vivali vielikalela? Inkha Jeova o Huku yotyotyili, endei mulandulei. Mahi, inkha o Baale, endei mulandulei.” (1 Reis 18:21) Ovana vo Isilayeli ankho vetyii okuti vena okufenda vala Jeova, mahi ankho vena “omitima vivali  vielikalela” mokonda ankho vaovola okufenda Jeova na Baale. Josue ankho welikalela. Omanima amwe konyima, wapopilile ova Isilayeli okuti: “Inkha okuumbila Jeova komaiho enyi otyivi, hono holovonei olie mamuumbila . . . Anthi, ame novo meumbo liange, matuumbila Jeova.” (Josué 24:15) Josue navana ankho vekahi nae vapelwe ononkhano patyi onongwa? Vayekelwe okunyingila Motyilongo Valaelwe, “otyilongo tyokuna omahini nowiki.”—Josué 5:6.

16, 17. Ouwa patyi matukala nao tyina tutokola okulinga etyi Huku ahanda?

¹⁶ Omukuatate umwe wambatisalua pahe nomukai wae, vena ovana vetatu ovatutu. Movilinga viae kavemufete nawa, mahi waholovona ovilinga ovio opo etyivile okuenda nombunga yae komaliongiyo no movilinga viokuivisa onosimano ambuho. Nthiki imwe, umwe aundapa nae wemupopila opo vakaundape kovilinga ovikuavo mokonda kuna mavafetwa vali onombongo ononyingi, nokupewa ovipuka ovikuavo. Omukuatate wetu wasoka, elikuambela opo etyivile okulinga etokolo. Aimbuka okuti inkha ukaundapa movilinga ovikuavo tyafuile maundapa alo Tyasapalo no Tyalumingu. Inkha ove ñgeno walinga ñgeni?

¹⁷ Etyi asoka oñgeni etokolo malikalesa oupanga wae na Jeova, omukuatate ehetavela ovilinga ankho ñgeno afetwa vali unene. Usoka okuti welivelele mokonda yetokolo olio alingile? Au. Ankho usoka okuti kwe nombunga yae, oupanga wavo na Jeova wakolela vali tyipona onombongo ononyingi ankho mafetwa. Omukuatate, nomukai wae vahambukilwe unene etyi omona wavo omukainthu una omanima 10 apopia okuti uhole unene Jeova, novohe, novakuatate nonomphange. Wapopia okuti uhanda okupakula omuenyo wae ku Jeova nokumbatisalwa. Wapolele ouwa omunene kongeleka ongwa ya he yokupaka efendelo lia Jeova tete momuenyo wae!

18. Omokonda yatyi tyakolela okulinga omatokolo nonondunge ononthiki ambuho?

¹⁸ Ngetyi Moisesi ahongolelele ova Isilayeli moluhandya, Jesus Kristu ukahi nokuhongolela ovanthu va Jeova mouye uno wa Satanasi mokueenda kuomanima omanyingi. Mahi apa katutu mauhanyuako. Ngetyi Josue ahongolelele ova Isilayeli Motyilongo Valaelwe, Jesus mahongolela ovalanduli vae mouye omupe, omu mamukakala ouviuki. (2 Pedro 3:13) Mokonda onthyulilo ikahi nokuhikapo, hatyiwako okukondoka momalusoke, no movituwa, no movitumino viokohale. Tuesukisa okunoñgonoka vali nawa etyi Huku ahanda kuonthue. (Romanos 12:2; 2 Coríntios 13:5) Linga omatokolo nonondunge, opo ukapewe ononkhano onongwa na Huku apeho.—Tanga Hebreus 10:38, 39.