1, 2. (a) Gịnị ga-eme ma ọ bụrụ na anyị na-eche banyere onye anyị hụrụ n’anya, na-ekwukwa banyere ya? (Lee foto dị ná mmalite isiokwu a.) (b) Olee ajụjụ ndị anyị ga-atụle?

Ọ BỤRỤ na anyị na-eche banyere onye anyị hụrụ n’anya, na-akọkwara ndị ọzọ banyere ya, anyị na ya ga na-adịkwu ná mma. Otú ahụ ka ọ dịkwa adịm ná mma anyị na Jehova Chineke. Mgbe Devid na-azụ atụrụ, ọ na-ekirikarị kpakpando n’abalị, na-echekwa banyere otú Chineke si dị ebube. O dere, sị: “Mgbe m hụrụ eluigwe gị, bụ́ ihe mkpịsị aka gị rụrụ, ọnwa na kpakpando ndị i kere, gịnị ka mmadụ efu bụ, nke mere i ji na-echeta ya, gịnịkwa ka nwa nke mmadụ bụ, nke mere i ji na-elekọta ya?” (Ọma 8:3, 4) Mgbe Pọl dechara banyere ụzọ dị ebube Jehova si na-emezu nkwa o kwere Ndị Kraịst e tere mmanụ, o kwuru, sị: “Lee otú ngọzi na amamihe na ihe ọmụma nke Chineke si dị omimi!”—Rom 11:17-26, 33.

² Mgbe ọ bụla anyị na-ezi ndị ọzọ ozi ọma, anyị na-eche banyere Jehova, na-ekwukwa banyere ya. Ọ na-eme ka anyị na Chineke dịkwuo ná mma. Ọtụtụ ndị ọsụ ụzọ achọpụtala na ije ozi ọma mgbe niile na-eme ka ha hụkwuo Chineke n’anya. Ma ị̀ bụ ọsụ ụzọ ugbu a ma ị̀ na-achọ ịmalite ịsụ ụzọ, ajụjụ i kwesịrị ịjụ onwe gị bụ, Olee otú ịsụ ụzọ ga-esi mee ka mụ na Jehova dịkwuo ná mma? Ọ bụrụ na ị bụ ọsụ ụzọ, jụọ onwe gị, sị, ‘Gịnị ga-enyere m aka ịnọgide n’ọrụ ịsụ ụzọ?’ Ọ bụrụ na ị malitebeghị ịsụ ụzọ, jụọ onwe gị, sị, ‘Olee ihe ndị m kwesịrị ime ka m nwee ike ịmalite ịsụ ụzọ?’ Ka anyị tụlee otú ịsụ ụzọ ga-esi mee ka anyị na Chineke dịkwuo ná mma.

3. Olee otú ịkọrọ ndị ọzọ banyere ihe ọma Alaeze Chineke ga-emere anyị si abara anyị uru?

³ Ịgwa ndị ọzọ banyere ihe ọma Alaeze Chineke ga-emere anyị na-eme ka anyị na Jehova dịkwuo ná  mma. Olee ebe ị na-agụkarị na Baịbụl mgbe ị na-ezi ndị mmadụ ozi ọma? O nwere ike ịbụ Abụ Ọma 37:10, 11; Daniel 2:44; Jọn 5:28, 29; ma ọ bụ Mkpughe 21:3, 4. Mgbe ọ bụla anyị na-akọrọ ndị ọzọ banyere nkwa ndị a, ọ na-eme ka anyịnwa cheta na “ezi onyinye ọ bụla na onyinye ọ bụla zuru okè” si n’aka Jehova Chineke anyị, bụ́ onye na-emesapụ aka. Ọ na-eme ka anyị na ya dịkwuo ná mma.—Jems 1:17.

4. Mgbe anyị hụrụ na ndị anyị na-ezi ozi ọma amaghị Chineke, gịnị mere obi ji adịkwu anyị ụtọ maka ihe ọma Chineke meere anyị?

⁴ Ka anyị na-ahụ na ọtụtụ ndị anyị na-ezi ozi ọma amaghị Chineke nakwa na obi anaghị adị ha ụtọ, ọ na-eme ka obi dịkwuo anyị ụtọ maka eziokwu Baịbụl a na-akụziri anyị. Ndị ụwa enweghị ezigbo ihe ga-eme ka ihe gaara ha nke ọma nakwa ka obi na-adị ha ụtọ. Ọtụtụ n’ime ha na-echegbu onwe ha banyere ọdịnihu. Ha enweghịkwa olileanya. Ha na-achọ ịmata uru ndụ ha dị bara. Ọtụtụ ndị sịrị na ha na-efe Chineke amachaghịdị Baịbụl. Ha yiri ndị bi n’obodo Ninive n’oge ochie. (Gụọ Jona 4:11.) Ọ bụrụ na anyị ewepụtakwuo oge na-ezi ozi ọma, ọ ga-eme ka anyị ghọta nke ọma na Jehova na-elekọta ndị ya. (Aịza. 65:13) Ma, ihe Jehova na-eme abụghị naanị ilekọta ndị ya. Ọ na-akpọ mmadụ niile ka ha bịa ka ọ kasie ha obi, meekwa ka ha nwee ezigbo olileanya. Ihe a ọ na-eme na-egosi na ọ na-emere anyị ihe ọma.—Mkpu. 22:17.

5. Olee otú ịkụziri ndị ọzọ eziokwu Baịbụl si eme ka anyị na-ele nsogbu ndị bịaara anyị anya?

⁵ Mgbe anyị na-akụziri ndị ọzọ eziokwu Baịbụl, ọ na-eme ka anyị ghara ịna-echegbu onwe anyị banyere nsogbu ndị bịaara anyị. Otu nwanna nwaanyị bụ́ ọsụ ụzọ oge niile aha ya bụ Trisha chọpụtara na ihe a anyị kwuru bụ eziokwu mgbe papa ya na mama ya gbara alụkwaghịm. O kwuru, sị: “O nwetụbeghị ihe gbawara m obi otú ahụ kemgbe a mụrụ m.” Otu ụbọchị, iwe juru ya obi, ike ịga ozi ọma adịghịkwa ya. Ma, o mechara gaa mụọrọ ụmụaka atọ ihe. E nwere ọtụtụ nsogbu n’ezinụlọ ụmụaka ahụ. Papa ha hapụrụ ha. Nwanne ha nwoke nke tọrọ ha na-emesikwa ha ike. Trisha kwuru, sị: “Nsogbu bịaara m enweghị ihe ọ bụ ma e jiri ya tụnyere nke ha. Ka anyị na-amụ ihe, ihe ha na-amụta juru ha anya, ha achịtụ ọchị, obi atọọkwa ha ụtọ. Jehova si n’aka ụmụaka ahụ kasie m obi, nke ka nke, n’ụbọchị ahụ.”

6, 7. (a) Olee otú ịkụziri ndị ọzọ Baịbụl si eme ka okwukwe anyị sikwuo ike? (b) Olee otú obi na-adị anyị mgbe anyị hụrụ otú ihe Baịbụl kwuru si nyere ndị anyị na-amụrụ Baịbụl aka ịgbanwe àgwà ha?

⁶ Ịkụziri ndị ọzọ eziokwu Baịbụl na-eme ka okwukwe anyị sikwuo ike. Pọl onyeozi dere banyere ụfọdụ ndị Juu n’oge ya ndị na-anaghị eme ihe ha na-akụziri ndị ọzọ. Ọ jụrụ ha, sị: “Gị onye na-akụziri onye ọzọ ihe, ị́ dịghị akụziri onwe gị?” (Rom 2:21) Ndị ọsụ ụzọ anaghị eme ka ndị Juu ahụ. Ha na-aga ugboro ugboro na-ezi ndị ọzọ ozi ọma, na-amụkwara ha Baịbụl. Tupu ha akụzie ihe nke ọma, ha ga-ebu ụzọ kụziere onwe ha ihe. Ha na-ebu ụzọ amụ isiokwu ha na mmadụ ga-amụ. Ha nwekwara ike ime nchọnchọ ga-enyere ha aka ịza ajụjụ ndị a ga-ajụ ha. Otu nwanna nwaanyị bụ́ ọsụ ụzọ aha ya bụ Janeen kwuru, sị: ‘Mgbe ọ bụla m na-akụziri ndị ọzọ eziokwu Baịbụl, ọ na-eme ka ihe ndị ahụ ghara ịpụ apụ n’obi m, meekwa ka m kwetasie ike na ihe ndị ahụ bụ eziokwu.’

⁷ Mgbe anyị hụrụ otú ihe Baịbụl kwuru si enyere ndị anyị na-amụrụ Baịbụl aka ịgbanwe àgwà ha, anyị na-aghọtakwu na ihe Chineke na-akụziri anyị bara ezigbo uru. (Aịza. 48:17, 18) Ọ na-eme ka anyị kpebisie ike ịna-eme ihe ndị ahụ. Nwanna nwaanyị ọzọ bụ́ ọsụ ụzọ aha ya bụ Adrianna kwuru, sị: “Ọ bụrụ na ndị  mmadụ ejiri aka ha na-ekpebi ihe ha ga na-eme, ha anaghị eji ndụ ha eme ihe bara uru. Ma, ọ bụrụ na ha ekwe ka Jehova na-ekpebiri ha ihe ha ga na-eme, ọ ga-abara ha uru ozugbo.” Otu nwanna nwoke bụ́ ọsụ ụzọ aha ya bụ Phil kwuru, sị: “Ị ga-ahụ ndị gbarala mbọ elu gbaa mbọ ala ka ha gbanwee, ma o kweghị ha. Ma mgbe ha mụwara Baịbụl, Jehova na-enyere ha aka ịgbanwe.”

8. Olee otú iso ụmụnna na-aga ozi ọma si abara anyị uru?

⁸ Mgbe anyị na ụmụnna anyị na-arụ n’ozi ọma, ha na-agba anyị ume. (Ilu 13:20) Ndị ọsụ ụzọ na-ewepụta oge soro ụmụnna ha na-aga ozi ọma. Ọ na-eme ka ha na-enwekwu ohere ‘ịna-agbarịta ibe ha ume.’ (Rom 1:12; gụọ Ilu 27:17.) Otu nwanna nwaanyị bụ́ ọsụ ụzọ aha ya bụ Lisa kwuru, sị: “Ihe ndị mmadụ na-emekarị n’ụlọ ọrụ bụ ịmarịta aka na inwere ndị ọzọ anyaụfụ. Ihe ị ga na-anụ kwa ụbọchị bụ asịrị na okwu ọjọọ. Ihe na-akacha onye ọ bụla mkpa bụ otú ọ ga-esi ka ndị ọzọ. Mgbe ụfọdụ, e nwere ike ịkwa gị emo ma ọ bụ chịa gị ọchị n’ihi na ị naghị eso ha eme ihe ọjọọ ha na-eme. Ma, ụmụnna na-agba m ume ma anyị gaa ozi. Ọ na-abụ, m gachaa ozi ọma lọta, obi adị m ụtọ n’agbanyeghị na ike gwụchara m.”

9. Ọ bụrụ na di na nwunye ana-asụ ụzọ, olee uru ha ga-erite?

⁹ Ọ bụrụ na anyị na di anyị ma ọ bụ nwunye anyị ana-asụ ụzọ, anyị abụọ ga na-adịkwu ná mma. (Ekli. 4:12) E nwere otu nwanna nwaanyị aha ya bụ Madeline. Ya na di ya bụ ndị ọsụ ụzọ. O kwuru, sị: “Ọ na-abụ, mụ na di m lọta ozi ọma, anyị ewepụta oge kwurịta ihe ndị mere n’ozi ọma ma ọ bụ ihe anyị gụtara na Baịbụl nke nwere ike inyere anyị aka n’ozi ọma. Ka anyị na-asụkọ ụzọ kwa afọ, anyị  na-adịkwu ná mma.” Ọsụ ụzọ ahụ aha ya bụ Trisha kwuru, sị: “Anyị kpebiri na anyị agaghị eji onye ọ bụla ụgwọ. N’ihi ya, ego anaghị esere anyị okwu. Anyị abụọ na-eso aga nletaghachi, na-esokwa aga amụrụ ndị mmadụ Baịbụl. Ọ na-eme ka anyị abụọ dịrị ná mma, meekwa ka anyị na Jehova dịrị ná mma.”

10. Ọ bụrụ na anyị eburu ụzọ na-achọ Alaeze Chineke, hụkwa otú Chineke si na-enyere anyị aka, olee uru ọ ga-abara anyị?

¹⁰ Ọ bụrụ na anyị eburu ụzọ na-achọ Alaeze Chineke, na-ahụ otú Jehova si na-enyere anyị aka, na-azakwa ekpere anyị, ọ ga-eme ka anyị tụkwasịkwuo Jehova obi. Ezigbo Ndị Kraịst niile na-atụkwasị Jehova obi. Ma, ndị ọsụ ụzọ ma na ọ bụ naanị ịtụkwasị Jehova obi ga-eme ka ha nọsie ike n’ọrụ ịsụ ụzọ. (Gụọ Matiu 6:30-34.) E nwere otu nwanna aha ya bụ Curt. Ya na nwunye ya bụ ndị ọsụ ụzọ. Ọ na-arụchitere onye nlekọta sekit ọrụ. O nwere mgbe o kwetara ịga leta otu ọgbakọ. Ọ ga-eji ụgbọala gbaa awa abụọ na ọkara tupu ya eruo ọgbakọ ahụ. Ha nwere mmanụ ụgbọala ga-ezuru ha ịga ọgbakọ ahụ, ma ha enweghị nke ga-ezuru ha ịlọta. Ọ fọrọ otu izu ka a kwụọ ya ụgwọ ọnwa. Nwanna ahụ kwuru, sị, “Ịga leta ọgbakọ ahụ mewere m obi abụọ.” Mgbe ha kpechara ekpere, ha kpebiri na ha ga-aga. Obi sikwara ha ike na Chineke ga-egboro ha mkpa ha. Tupu ha agawa, otu nwanna nwaanyị kpọrọ ha, gwa ha na o nwere ihe ya chọrọ inye ha. Ọ bụ ego ha ga-eji zụọ mmanụ ụgbọala ga-ezuru ha ịlọta. Curt kwuru, sị, “Ọ bụrụ na ụdị ihe a emee gị ugboro ugboro, ọ gaghị esiri gị ike ịghọta na ọ bụ Jehova na-enyere gị aka.”

11. Olee ụzọ ụfọdụ Chineke si agọzi ndị ọsụ ụzọ?

¹¹ Ndị ọsụ ụzọ na-ekwukarị na ka ha na Chineke na-adịkwu ná mma, ha ana-ewepụtakwu oge na-ejere ya ozi, ọ na-agọzikwu ha. (Diut. 28:2) Ma, ịsụ ụzọ anaghị adị mfe mgbe niile. Isi ahụ Adam nupụụrụ Chineke na-akpatara anyị niile nsogbu. Mgbe ụfọdụ, nsogbu nwere ike ime ka ndị ọsụ ụzọ kwụsịtụ ozi ha. Ma, ọsụ ụzọ nwere ike imeri nsogbu ndị bịaara ya ma ọ bụkwanụ gbaara ha ọsọ. Olee ihe nwere ike inyere ndị ọsụ ụzọ aka ịnọsi ike n’ozi ha?

12, 13. (a) Ọ bụrụ na ọ na-esiri ọsụ ụzọ ike ịrụzu awa ya, gịnị ka o kwesịrị ime? (b) Gịnị mere anyị ji kwesị ịna-ewepụta oge na-agụ Baịbụl kwa ụbọchị, na-amụ ihe, na-echebakwara ihe ndị anyị mụtara echiche?

¹² Ọtụtụ ndị ọsụ ụzọ anaghị enwe ohere. Ọ naghị adị mfe imecha ihe niile anyị chọrọ ime. N’ihi ya, anyị kwesịrị ịna-ahazi ihe ndị anyị ga-eme ahazi. (1 Kọr. 14:33, 40) Ọ bụrụ na ọ na-esiri ọsụ ụzọ ike ịrụzu awa ya, o nwere ike ịdị mkpa ka o leba anya n’ihe o ji oge ya eme. (Efe. 5:15, 16) O nwere ike ịjụ onwe ya, sị: ‘Awa ole ka m na-eji atụrụ ndụ ma ọ bụ egwuri egwu? È nwere ihe ndị na-adịghị mkpa na-eri m oge? M̀ nwere ike ịhazigharị oge m ji arụ ọrụ ego?’ O doro Onye Kraịst ọ bụla anya na ọ dị mfe imewe ihe ndị ọ na-anaghị emebu. N’ihi ya, o nwere ike ịdị mkpa ka ndị ọsụ ụzọ na-echebara ajụjụ ndị a echiche mgbe niile ka ha nwee ike ịgbanwe ihe ndị ha kwesịrị ịgbanwe.

¹³ Ọsụ ụzọ kwesịrị iwepụta oge na-agụ Baịbụl kwa ụbọchị, na-amụ ihe, na-echebakwara ihe ndị ọ mụtara echiche. N’ihi ya, o kwesịrị ịgbalị ka ihe ndị na-adịghị mkpa ghara ime ka ọ hapụ ime ihe ndị dị mkpa. (Fil. 1:10) Dị ka ihe atụ, ka e weregodị ya na ọsụ ụzọ gachara ozi ọma n’ụbọchị lọta. O bu n’obi iji mgbede ahụ kwado ihe a ga-amụ n’ọmụmụ ihe. Ma, o bu ụzọ gụọ akwụkwọ ozi e ziteere ya. Ya agbanyezie kọmputa, gaa n’Ịntanet gụọ ozi e ziteere ya, zaakwa ya. N’Ịntanet ahụ, o mepere ebe e dere ihe ọ chọrọ ịzụ ka ọ mara ma è gbuola ya ná ntụ. Ka ọ na-eme  ihe ndị ahụ, ọ maghị na ihe dị ka awa abụọ agaala. Ma, o bidobeghị ịkwado ihe ahụ ọ chọrọ ịkwado ná mgbede ahụ. Gịnị mere na ọsụ ụzọ ekwesịghị ime ụdị ihe a? Ọ bụrụ na onye na-agba bọl chọrọ ịgba bọl ruo ọtụtụ afọ, o kwesịrị ịna-eri ezigbo nri. Ọ bụ otú ahụ ka ọ dị ọsụ ụzọ. Ọ bụrụ na ọ chọrọ ịnọsi ike n’ọrụ ịsụ ụzọ, o kwesịrị ịna-amụ ihe mgbe niile.—1 Tim 4:16.

14, 15. (a) Gịnị mere ndị ọsụ ụzọ ekwesịghị ịna-ebi ndụ okomoko? (b) Ọ bụrụ na ihe na-esiri ọsụ ụzọ ike, gịnị ka o kwesịrị ime?

¹⁴ Ndị ọsụ ụzọ ndị na-eme nke ọma n’ozi ha na-agbalịsi ike ka ha ghara ịna-ebi ndụ okomoko. Jizọs gbara ndị na-eso ụzọ ya ume ka anya ha na-ele otu ebe. (Mat. 6:22) Otú o si bie ndụ ya mere ka o nwee ike iji obi ya niile na-eje ozi ya. O kwuru, sị: “Nkịta ọhịa nwere ọgba, anụ ufe nke eluigwe nwekwara akwụ́, ma Nwa nke mmadụ enweghị ebe ọ ga-atọgbọ isi ya.” (Mat. 8:20) Ndị ọsụ ụzọ ndị chọrọ ime ka Jizọs kwesịrị iburu n’obi na ọ bụrụ na ha enwee ọtụtụ ihe, imezi ha ma ọ bụ ịzụ ndị ọhụrụ ma ndị ochie mebie ga na-eri ha oge.

¹⁵ Ndị ọsụ ụzọ ghọtara na ọrụ ha dị mkpa. Ma, ha anaghị eche na ha ka ndị ọzọ mma. Kama iche otú ahụ, ha ma na ọ bụ obiọma Chineke mere ka ha bụrụ ndị ọsụ ụzọ. N’ihi ya, ọsụ ụzọ ọ bụla nke chọrọ ịnọsi ike n’ozi ya kwesịrị ịtụkwasị Jehova obi. (Fil. 4:13) A ga-enwe nsogbu na ihe isi ike. (Ọma 34:19) Mgbe nsogbu bịaara ọsụ ụzọ, o kwesịrị ịrịọ Jehova ka o nyere ya aka ịmata ihe o kwesịrị ime. O kwesịkwara inwe ndidi ka Jehova nyere ya aka, kama ịkwụsị ịsụ ụzọ ozugbo. (Gụọ Abụ Ọma 37:5.) Ka ha na-ahụ otú Chineke si na-elekọta ha, ha na ya ga na-adịkwu ná mma.—Aịza. 41:10.

16. Ọ bụrụ na ị chọrọ ịbụ ọsụ ụzọ, gịnị ka i kwesịrị ime?

¹⁶ Ọ bụrụ na ị chọrọ ịbụ ọsụ ụzọ, chọọkwa ka Jehova na-agọzi gị otú o si agọzi ndị ọsụ ụzọ, kpee ekpere banyere ya. (1 Jọn 5:14, 15) Kọọrọ ya ndị ọsụ ụzọ. Kpebie ihe ndị ị ga-eme ga-enyere gị aka ịbụ ọsụ ụzọ. Ọ bụ ihe otu nwanna aha ya bụ Keith na nwunye ya bụ́ Erika mere. Ha na-ejibu oge ha niile arụ ọrụ ego. Ha zụkwara ụlọ na ụgbọala ọhụrụ ozugbo ha lụrụ. Ha kwuru, sị: “Anyị cheburu na ihe ndị ahụ ga-eme ka obi na-adị anyị ụtọ. Ma, ihe ndị ahụ emeghị ka anyị nwee obi ụtọ.” Mgbe a chụrụ Keith n’ọrụ, ọ malitere ịsụ ụzọ inyeaka. O kwuru, sị: “Ịsụ ụzọ mere ka o dokwuo m anya na ịga ozi ọma na-eme ka obi na-adị mmadụ ezigbo ụtọ.” Ha metara otu nwanna na nwunye ya bụ́ ndị ọsụ ụzọ enyi. Nwanna ahụ na nwunye ya nyeere ha aka ịghọta na ọ bụrụ na ha asụwa ụzọ ma ghara ibiwe ndụ okomoko, obi ga na-atọ ha ụtọ. Gịnị ka Keith na Erika mere? Ha kwuru, sị: “Anyị dere ihe ndị anyị kpebiri ime n’ozi Chineke, mapawa ya na friji anyị. Nke ọ bụla anyị mere, anyị akanye ya ihe.” Ka oge na-aga, ha ghọrọ ndị ọsụ ụzọ.

17. Gịnị mere o ji dị mma ka ị tụlee ma ị̀ ga-abụli ọsụ ụzọ?

¹⁷ Ị̀ ga-abụli ọsụ ụzọ? Ọ bụrụ na i chere na ị gaghị abụli ọsụ ụzọ ugbu a, gbalịsie ike ka i wepụtakwuo oge na-eje ozi ọma. Ọ ga-eme ka gị na Jehova dịkwuo ná mma. I kpechaa ekpere ma chebara otú ihe si dịrị gị echiche, i nwere ike ịghọta na ị ga-asụli ụzọ ma ị gbanwee ihe ụfọdụ ị na-eme. Ọ bụrụ na ị ga-abụli ọsụ ụzọ, ọṅụ ị ga-enweta ga-akarị ihe ọ bụla ị hapụrụ. Obi ga-adị gị ụtọ n’ihi na i bu ụzọ na-achọ Alaeze Chineke, na-enyekwara ndị ọzọ aka. (Mat. 6:33) Uru ọzọ ị ga-erite bụ na ọ ga-eme ka ị na-echekwu banyere Jehova, na-akọkwara ndị ọzọ banyere ya ugboro ugboro. Ọ ga-eme ka ị hụkwuo ya n’anya, meekwa ya obi ụtọ.