Bupaina Bu Tiisa Bulikani Bwa Luna Ni Mulimu
Bupaina Bu Tiisa Bulikani Bwa Luna Ni Mulimu
“Ku opela za ku lumba Mulimu wa luna, ku munati.”—SAMU 147:1.
MU NAHANISISE LIPUZO ZE
Bupaina bu kona ku tiisa cwañi bulikani bwa mina ni Jehova?
Haiba mu mapaina, ki nto mañi ye kona ku mi tusa ku zwelapili mwa sebelezo ya mina ye ipitezi?
Haiba ha mu mapaina, ki lika mañi ze kona ku mi tusa ku kalisa bupaina?
1, 2. (a) Ki lika mañi ze kona ku ezahala ha lu nahana ni ku bulela ka za mutu ye lu lata? (Mu bone siswaniso se si fahalimu.) (b) Ki lipuzo mañi ze lu ka nyakisisa?
HA LU nahana ni ku bulela za mutu ye lu lata, bulikani bwa luna ni yena bu ka tiya. Ki nto ye swana ni kwa bulikani bwa luna ni Jehova Mulimu. Ka ku ba mulisana, Davida naa tandile masihu a mañata inzaa buha linaleli ni ku nahanisisa misebezi ye komokisa ya Mubupi. Naa ñozi kuli: “Ha ni buha mahalimu a hao, musebezi wa minwana ya hao, kweli ni linaleli zo beile mwateñi; ni li: Mutu ki mañi kuli u mu hupule? Ni mwanaa mutu ki mañi kuli u mu babalele?” (Samu 8:3, 4) Hamulaho wa ku nyakisisa mo ne u talelelezwa mulelo wa Jehova ka za Bakreste ba ba tozizwe, muapositola Paulusi naa ñozi kuli: “O buliba bwa bufumu bwa Mulimu, ni butali, ni zibo ya hae!”—Maro. 11:17-26, 33.
2 Ha lu ya mwa simu, lu nahana za Jehova ni ku bulela za hae. Nto yeo i tiisa bulikani bwa luna ni yena. Mapaina ba bañata ba ikutwile kuli lilato la bona ku Mulimu li bile le lituna hahulu bakeñisa ku tandanga nako ye ñata mwa bukombwa. Tuto ye i ka tusa mapaina ni batu ba ba bata ku eza bupaina ku nahanisisa ka tokomelo lipuzo ze latelela: Bupaina bu kona ku tiisa cwañi bulikani bwa mina ni Jehova? Haiba mu mapaina, ki lika mañi ze ka mi tusa ku zwelapili mwa sebelezo ye ipitezi yeo? Haiba ha mu mapaina, mu tokwa ku ezañi kuli mu be mapaina? Ha lu nyakisiseñi mo mapaina ba kona ku tiiseza bulikani bwa bona ni Mulimu.
BUPAINA MO BU TIISEZA BULIKANI BWA LUNA NI MULIMU
3. Ha lu li mwa bukombwa, ku bulela za limbuyoti ze u ka tisa Mubuso wa Mulimu ku lu tusa cwañi?
3 Ha lu bulela za limbuyoti ze u ka tisa Mubuso wa Mulimu kwapili, lu ba hahulu bukaufi ni Jehova. Ki liñolo lifi le mu tabela hahulu ku itusisa ha mu kutaza fa ndu ni ndu? Mwendi mu tabelanga hahulu ku itusisa mañolo a cwale ka Samu 37:10, 11; Daniele 2:44; Joani 5:28, 29; kamba Sinulo 21:3, 4. Nako kaufela ha lu ambola ni ba bañwi ka za lisepiso ze bulezwi kwa mañolo ao, lu hupuliswa kuli “mpo ye nde kaufela ni mpo ye petehile kaufela” i zwa ku Mulimu ya na ni bufani bo butuna yena Jehova. Nto yeo i lu suteleza hahulu fakaufi ni yena.—Jak. 1:17.
4. Ki kabakalañi ku ikambota ni batu ba bañwi mwa simu ha ku tahisa kuli lu itebuhe hahulu bunde bwa Mulimu?
4 Ha lu bona kuli batu ba bañata ha ba na tabo ni sepo, lu fita fa ku itebuha hahulu niti. Batu mwa lifasi ha ba fumani ketelelo ye tokwahala kuli ba kondise mwa bupilo ni kuli ba be ni tabo sakata. Buñata bwa batu ba ikalezwi ze ka ezahala kwapili mi ha ba na sepo. Ba bata ku ziba ze ba pilela. Mane nihaiba ba ba kena likeleke ha ba zibi hande ze i luta Bibele. Ba swana sina batu ba ne ba pila mwa Ninive. (Mu bale Jonasi 4:11.) Ha lu ba ni nako ye ñata ya ku ambola ni batu mwa simu, lu ka lemuha kuli Jehova wa lu babalela luli. (Isa. 65:13) Kono Jehova ha babaleli feela batanga ba hae. U bata kuli batu kaufela ba omba-ombiwe ni kuli ba be ni sepo ya niti. Taba yeo i lu bonisa kuli Jehova ki Mulimu yo munde luli.—Sin. 22:17.
5. Ku luta batu ba bañwi niti ku tahisa kuli lu ikutwe cwañi ka za matata a luna?
5 Ha lu luta batu ba bañwi niti, ha lu na ku bilaela hahulu za matata a luna. Bo Trisha, ba ba li mapaina ba kamita ba bulela kuli ne ba filikani hahulu bashemi ba bona ha ne ba kauhani. Zazi le liñwi ne ba ikutwile hahulu bumaswe kuli mane ne ba sa tabeli ku ya mwa simu. Kono nihakulicwalo ne ba izo zamaisa tuto ya Bibele. Bo Trisha ne ba ituta ni banana ba balaalu ba ne ba li mwa lubasi lo ne lu talimana ni matata a mañata. Banana bao ne ba yubekilwe ki bo ndataa bona, mi muhulwanaa bona wa mushimani naa ba nyandisa hahulu. Bo Trisha ba li: “Matata kaufela a ne ni talimana ni ona kamba butuku bo ne ni utwa kwa pilu, ne li sa koni ku bapanywa ni matata a ne ba talimana ni ona banana bao. Ha ne lu nze lu ituta cwalo, banana bao ba ba ni mwangalwa mi ba tabela hahulu ze ne ba ituta. Banana bao ne li mpo ye zwa ku Jehova sihulu lizazi leo.”
6, 7. (a) Tumelo ya luna i tiiswanga cwañi ha lu luta ba bañwi niti ya mwa Bibele? (b) Lu ikutwanga cwañi ha lu bona baituti ba luna ba Bibele ha ba cinca ku ba batu ba bande kabakala ku latelela likuka za Bibele?
6 Ku luta ba bañwi litaba za niti ya mwa Bibele, ku tiisa tumelo ya luna. Muapositola Paulusi naa ñolezi Majuda ba ne ba pila mwa miteñi ya hae, ba ne ba sa ezi lika ze ne ba luta, a li ku bona: “Wena ya luta yo muñwi, kikuli ha u ituti ili wena?” (Maro. 2:21) Mapaina hañata ba na ni kolo ya ku luta ba bañwi niti ni ku zamaisa lituto za Bibele. Kuli ba kone ku eza hande musebezi wo, mapaina ba tokwa ku ituta ili bona pili. Ba swanela ku itukiseza tuto ni tuto ye ba yo zamaisa mwendi mane ni ku eza patisiso kuli ba fumane likalabo za lipuzo ze ba buzizwe. Paina ya bizwa Janeen u bulela kuli nako kaufela ha luta batu ba bañwi litaba za niti ya mwa Bibele, tumelo ya hae mwa litaba zeo ya tiyanga.
7 Ha lu bona baituti ba luna ba Bibele ha ba cinca ku ba batu ba bande kabakala ku latelela likuka za Bibele, lu fitanga fa ku itebuha hahulu butali bwa Mulimu. (Isa. 48:17, 18) Nto yeo i tahisa kuli lu zwelepili ku itusisa likuka zeo mwa bupilo bwa luna. Paina yo muñwi ya bizwa Adrianna u bulela kuli: “Batu ha ba itinga fa butali bwa bona ba kopananga ni matata. Kono ha ba kalisa ku itinga fa butali bwa Jehova ba tusehanga hahulu isali honafo feela.” Paina ya bizwa Phil u bulela kuli u komokanga hahulu ku bona batu mo ba cincezanga bupilo bwa bona ka tuso ya Jehova.
8. Ku beleka hamoho ni mizwale ni likaizeli mwa bukombwa ku lu tusa cwañi?
8 Lwa susuezwanga ha lu sebeza ni mizwale ni likaizeli za luna mwa bukombwa. (Liprov. 13:20) Mapaina ba tandanga nako ye ñata mwa bukombwa ni mizwale ni likaizeli za bona. Nto yeo i ba fanga kolo ya ku ‘susuezana.’ (Maro. 1:12; mu bale Liproverbia 27:17.) Paina ya bizwa Lisa u bulela kuli batu ba beleka ni bona ba na ni muna mwahalaa bona mi ba kona ku eza nto ifi kamba ifi kabakala ku bata feela ku ba kwapilaa ba bañwi. Zazi ni zazi u utwanga batu ha ba seba ni ku itusisa lipulelo ze maswe. Kaizeli yo u ekeza kuli: “Fokuñwi, ba ku sheununa kamba ku ku shenda kabakala mikwa ya hao ya Sikreste. Kono ku sebeza hamoho ni Bakreste ka wena mwa bukombwa kwa tiisa luli. Ha lu kotoka mwa bukombwa, ni kutelanga kwa ndu inze ni tabile, ku si na taba ni mo ni katalezi.”
9. Mutu ni musalaa hae ha ba eza bupaina hamoho, ba kona ku tuseha cwañi mwa linyalo la bona?
9 Ha lu eza bupaina ni mutu ye lu nyalani ni yena, linyalo la luna la tiya. (Muek. 4:12) Bo Madeline ba ba ezanga bupaina ni bo muunaa bona, ba bulela kuli: “Na ni bo muunaa ka, lu ikolanga ku ambola ze lu kopani ni zona mwa bukombwa kamba ku ambola taba ñwi ye kona ku lu tusa mwa bukombwa ye lu fumani mwa ku bala Bibele kwa luna. Fo lu ezeza bupaina kaufela, lu banga ni swalisano ye tuna.” Paina ya bizwa Trisha u bulela kuli yena ni muunaa hae ba lumelelani ku sa lekanga lika ze sa kwani mwa masheleñi e ba na ni ona. Kamukwaocwalo, ha ba hohanangi mwa litaba za masheleñi. Hape ba yanga hamoho kwa misipili ya makutisezo ni kwa ku zamaisa lituto za Bibele. Nto yeo i tahisize kuli linyalo la bona li tiye hahulu.
10. Ha lu beya za Mubuso mwa sibaka sa pili ni ku bona mwa lu tuseza Mulimu, ku ezahalangañi kwa sepo ya luna ku Jehova?
10 Lu fita fa ku sepa hahulu Jehova ha lu beya za Mubuso mwa sibaka sa pili, ha lu bona mwa lu tuseza, ni ha lu bona mwa alabela litapelo za luna. Ki niti kuli Bakreste ba ba sepahala kaufela ba sepile Jehova. Kono mapaina ba ziba kuli nto ye kona feela ku ba tusa ku zwelapili ku eza bupaina ki ku sepa Jehova. (Mu bale Mateu 6:30-34.) Bo Curt, ba ba eza bupaina ni ku sebeza sina mutusi wa muokameli wa mupotoloho, ne ba lumezi ku yo potela puteho ye fumaneha kwa sibaka se si kona ku ba ngela lihora ze peli ni licika kuli ba yo fita kwateñi ka mota. Bo Curt ni basali ba bona, ba ba li mapaina inge bona, ne ba na ni feela mafula a likani mwa mota. Mafula ao naa kona feela ku yo ba fitisa kwa puteho yeo isiñi ku ba kutisa kwa ndu, mi ne ku sa siyezi sunda i liñwi kuli ba hole. Bo Curt ba bulela kuli ne ba sa zibi hande sa ku eza. Kono ba lapela mi ba ikatulela ku yo potela puteho yeo. Ne ba sepile kuli Mulimu u ka ba lukiseza. Ha ne ba li ba funduke, kaizeli yo muñwi a taha ni ku to ba bulelela kuli u na ni mpo ya naa bata ku ba fa. Mpo yeo ne li ya masheleñi mi ne li ona masheleñi luli a naa tokwahala kuli musipili wa bona u kondelele. Bo Curt ba bulela kuli lika ze cwalo ha li nze li zwelapili ku ezahalanga, ku bunolo ku lemuha kuli Jehova ki yena ya lu fa ze lu tokwa.
11. Ki kabakalañi ha lu kona ku bulela kuli bupaina bu tahisa limbuyoti?
11 Mapaina ba bulelanga kuli ha ba nze ba sutelela hahulu ku Mulimu ni ha ba eza ze ñata mwa sebelezo ya hae, ni limbuyoti ni zona ki mo li belanga ze ñata. (Deut. 28:2) Kono bupaina haki nto ye bunolo kamita. Kaufelaa luna lwa nyanda kabakala ku sa petahala ni kabakala kuli lu pila mwa lifasi le li maswe le. Matata fokuñwi a tahisanga kuli mapaina ba tuhele ku eza bupaina ka nakonyana. Kono hañata ku na ni nzila ya ku tatulula ka yona matata ao kamba mane ku a ambuka. Ki nto mañi ye kona ku tusa mapaina ku zwelapili mwa sebelezo ya bona ye ipitezi?
KU ZWELAPILI MWA BUPAINA
12, 13. (a) Paina u tokwa ku ezañi haiba a fumana taata ku kwanisa lihola ze tokwahala? (b) Mwa tomahanyo ya hae ya lika, ki kabakalañi paina ha swanela ku toma nako ya ku balanga Bibele zazi ni zazi, ku eza tuto ya ka butu, ni ku yeya?
12 Buñata bwa mapaina ba patehile hahulu. Haki nto ye bunolo ku kondisa lika kaufela za tokwa ku eza mutu, kamukwaocwalo ki kwa butokwa ku tomahanya hande lika. (1 Makor. 14:33, 40) Paina ha fumana taata ku kwanisa lihola ze tokwahala, u tokwa ku nahanisisa ka tokomelo mwa itusiseza nako ya hae. (Maef. 5:15, 16) Wa kona ku ipuza kuli: ‘Kana ni tandanga nako ye ñata kwa ku ikatulusa? Kana na kona ku cinca tomahanyo ya musebelezo wa ka? Kana ni tandanga nako ye ñata ku eza lika ze si za butokwa?’ Mapaina ba tokwa ku ipuzanga lipuzo zeo ka nako kaufela ni ku eza licinceho ze tokwahala.
13 Mwa tomahanyo ya hae ya lika, paina u swanela ku toma nako ya ku balanga Bibele zazi ni zazi, ku eza tuto ya ka butu, ni ku yeya. Paina u tokwa ku bona teñi kuli lika ze si za butokwa ha li mu celi nako ya ku eza lika za butokwa zeo. (Mafil. 1:10) Ka mutala, mu nge kuli paina kihona a sa zo fita fa ndu hamulaho wa ku beleka nako ye telele mwa bukombwa. Ku na ni mukopano o muñwi wa bata ku itukiseza manzibwana. Kono pili u bala mañolo a amuhezi. Kihona a kala ku alaba tushango fa foni ya hae. Hasamulaho u tukisa wayalesi ya hae ni ku kala ku teeleza kwa progilamu ya tabela hahulu. Ha yo kumbuluka, se ku fitile nako ye bato eza lihola ze peli kono ha si ka kalisa kale ku itukiseza mukopano wa naa bata ku itukiseza. Ki kabakalañi ha lu kona ku bulela kuli taba yeo i fosahezi? Mumati ha bata ku zwelapili mwa bumati bwa hae ka lilimo ze ñata, u lukela ku canga lico ze nde. Kamukwaoswana, paina u tokwa ku banga ni tuto ya ka butu kuli a zwelepili mwa musebezi wa hae wa bupaina.—1 Tim. 4:16.
14, 15. (a) Ki kabakalañi mapaina ha ba tokwa ku nolofaza mupilelo wa bona? (b) Paina ha talimana ni matata, ki sifi sa swanela ku eza?
14 Mapaina ba ba kondisize mwa musebezi wa bona ba likanga ka taata ku nolofaza mupilelo wa bona. Jesu naa susuelize balutiwa ba hae kuli ba eze nto swana. (Mat. 6:22) Naa nolofalize mupilelo wa hae ilikuli a kone ku isa hahulu mamelelo ya hae kwa bukombwa. Naa kile a bulela kuli “bo luwawa ba na ni misima, ni linyunywani za lihalimu li na ni liyaleto, kono Mwanaa mutu haa na fa ku samela toho ya hae.” (Mat. 8:20) Mapaina ba ba itutile kwa mutala wa Jesu ba ziba kuli ku ba ni lika ze ñata, ku talusa kuli ba ka ba ni musebezi o mutuna wa ku li babalela, ku li lukisa ha li shwile, kamba ku li yolisa.
15 Mapaina ba ziba kuli sebelezo ya bona i ipitezi, kono ha ba ngi kuli ba fita ba bañwi. Ba nga kuli sebelezo ya bupaina ki mpo ye ba filwe ki Jehova. Kamukwaocwalo, kuli ba zwelepili mwa sebelezo ya bona, mapaina ba lukela ku sepa Jehova. (Mafil. 4:13) Matata a ka ba teñi. (Samu 34:19) Ha ba kopana ni matata, mapaina ba swanela ku lapela ku Jehova kuli a ba etelele ni ku mu lumeleza kuli a ba tuse, mwa sibaka sa ku matukela ku tuhela sebelezo ya bona ya bupaina. (Mu bale Samu 37:5.) Ha ba nze ba bona Jehova mwa ba babalelela ka lilato, bulikani bwa bona ni yena bu ka tiya hahulu.—Isa. 41:10.
KANA MWA KONA KU EZA BUPAINA?
16. Haiba mwa tabela ku eza bupaina, ki sifi se mu swanela ku eza?
16 Haiba mwa tabela ku eza bupaina mi mu bata ku amuhela limbuyoti ze ba ikola mapaina, mu lapele ku Jehova ka za taba yeo. (1 Joa. 5:14, 15) Mu ambole ni ba ba eza bupaina. Mu itomele likonkwani ze ka mi tusa ku ba mapaina. Ki mona mo ne ba ezelize bo Keith ni bo Erika. Sina mo ba ezeza litaka za bona ba bañata ba ba nyalani, bo Keith ni bo Erika ne ba belekanga mi ne ba itekezi ndu ni mota ye nca ku zwa feela fo ba nyalanela. Ba li: “Ne lu nahana kuli lika zeo ne li ka lu fa tabo, kono ne ku si ka ba cwalo.” Bo Keith ha se ba zwile musebezi, ne ba kalisize ku eza bupaina bwa ku tusa. Ba li: “Bupaina ne bu ni tusize ku lemuha tabo ye tuna ya banga ni yona mutu ha li mwa bukombwa.” Bo Keith ni bo Erika ne ba kalile bulikani ni mapaina ba babeli ba ba nyalani ili ba ne ba ba tusize ku lemuha kuli bupaina ni ku nolofaza mupilelo li tahisa tabo ye tuna. Ki sifi se ne ba ezize bo Keith ni bo Erika? Ne ba ñozi mukoloko wa likonkwani ze ne ba itomezi ni ku u lameka fa friji ya bona, mi ba kala ku laitelanga sikonkwani ni sikonkwani se ba kwanisa. Hamulaho wa nako, ba kalisa bupaina.
17. Ki kabakalañi ha ku li ko kunde ku nahanisisa ka tokomelo ka za haiba mwa kona ku eza bupaina?
17 Kana mwa kona ku eza bupaina? Haiba mu ikutwa kuli ha mu koni ku eza bupaina ka nako ya cwale, mu eze mo mu konela kaufela kuli mu sutelele ku Jehova ka ku sebeza ka taata mwa bukombwa. Haiba mu lapela ku Jehova ni ku nahanisisa hande muinelo o mu li ku ona, mu ka lemuha kuli mwendi ka ku eza licinceho li sikai mwa bupilo bwa mina mu ka kona ku eza bupaina. Ha mu ka kalisa ku eza bupaina mu ka ba ni tabo ye tuna hahulu ye fita ze mu ka itombola kaufela. Mu ka ba ni tabo kabakala kuli mu beile Mubuso wa Mulimu mwa sibaka sa pili ni kuli mu sweli ku tusa hahulu batu ba bañwi. (Mat. 6:33) Mu ka ba ni nako ye ñata ya ku nahana ka za Jehova ni ku bulela ka za hae, mi ku eza cwalo ku ka tiisa lilato la mina ku yena ni ku mu tabisa.
[Lipuzo za Tuto]
[Maswaniso a fa likepe 29]
Ha lu tukufalelwa mwa sebelezo ya nako kaufela, lwa kona ku ba ni tabo mwa bupilo (Mu bone paragilafu 9)
