SECHE ma waparo ng’at moro ma wahero kendo wawuoyo kuome, osiep manie kindwa kode medo bedo motegno. Mano bende e gima timore e kindwa gi Jehova Nyasaye. Kane en jakwath, Daudi ne tiyo gi thuolo mang’eny gotieno mondo orang sulwe koparo matut kuom kaka Jehova ne en Jachwech miwuoro. Nondiko kama: “Kaketo chunya kuom paro polo mari miseloso gi lith lweteni, kata kuom dwe gi sulwe miseketo; dhano en ang’o, mipare? Kendo wuod dhano en ang’o, milime?” (Zab. 8:3, 4) Kendo bang’ neno kaka Jehova ne chopo dwache ne Jokristo mowal, jaote Paulo nondiko kowuoro kama: “Yaye mwandu mar Nyasaye, gi riekone gi ng’eyo mare! Gitut manadi!”—Rumi 11:17-26, 33.

² Seche ma walendo, waparo Jehova kendo wawuoyo kuome. Mano tego winjruok manie kindwa kode. Jogo ma gin jopainia oseyudo ni achiel kuom gweth ma giyudo kuom lando wach Pinyruoth e okang’ momedore en ni, mano miyo gimedo hero Nyasaye. Kaponi in painia sani, kata idwaro bedo painia, inyalo penjori kama: Tij painia biro tego nade winjruok mari gi Jehova? To ka sani in painia, penjri ane kama, ‘Ang’o mabiro konya mondo adhi nyime bedo painia?’ To kaponi sani ok in painia, inyalo penjori kama, ‘Gin lokruok mage monego atim mondo abed painia?’ We wane ane yore ma tij painia tegogo winjruokwa gi Nyasaye.

³ Seche ma wawuoyo kuom gweth ma Pinyruoth biro  kelo, wamedo sudo machiegni gi Jehova. En ndiko mane mihero tiyogo ahinya seche milendo ot ka ot? Dibed ni en Zaburi 37:10, 11; Daniel 2:44; Johana 5:28, 29; koso Fweny 21:3, 4? Seche ma wawuoyo gi jomoko e wi singogo, mano paronwa ni “mich mabeyo duto, gi chiwo malong’o duto” wuok kuom Nyasachwa ma jachiwo. To mano miyo wamedo sudo machiegni kode.—Jak. 1:17.

⁴ Neno kaka joma walendonegi nigi kech mar chiemb chuny miyo wamedo kawo mapek adiera ma wasepuonjore. E piny masani, ji onge gi gimoro ma gigeno ni nyalo konyogi yudo ngima maber kendo ma nigi mor. Ji mang’eny parore ahinya e wi kinde mabiro kendo gionge geno. Gidwaro ng’eyo gimomiyo Nyasaye nochweyo dhano. Kata mana jogo momakore ahinya gi din ok olony gi Ndiko. Gichalo mana gi Jo-Nineve machon. (Som Jona 4:11.) Seche ma watiyo gi thuolo mang’eny e tij lendo, waneno maler kaka Jehova pidho joge maber ka wapimo gi chal mar jogo ma walendonegi. (Isa. 65:13) Kata kamano, Jehova ok miwa mana chiemb chuny kende. Ogwelo ji duto mondo oyud hoch kod geno madier. Mano paronwa kaka Jehova ber gadier.—Fwe. 22:17.

⁵ Seche ma wapuonjo jomoko adiera, mano konyowa mondo kik waparre ahinya kuom chandruoge ma wakale. Trisha, ma en painia mapile nofwenyo ni wachno en adier kane jonyuolne owere chuth. Owacho kama: “Mano e kinde ma nabedo gi lit mang’eny e ngimana.” Chieng’ moro nokuyo ahinya kendo ne ok odwar dhi lendo, kata kamano, nong’ado mar dhi tayo puonjruok mar Muma. Japuonjreneno, ne nigi nyithindo adek ma ne dongo e ot mopong’ gi chandruoge mathoth. Wuon-gi ne oringogi kae to owadgi maduong’ bende ne sandogi ahinya. Trisha wacho kama: “Pek kata lit ma nanyagorago ne ok nyal pim gi gik ma ne nyithindogo kale. Kaka ne wamedo puonjore, ne gibedo mamor kendo ne ginyiero ka giyil. Nyithindogo nobedona kaka mich mowuok kuom Jehova, to ahinya wuon e odiechiengno.”

⁶ Seche ma wapuonjo jomoko adiera mag Muma mano miyo wabedo gi yie motegno. Jaote Paulo nondiko kama e wi Jo-Yahudi moko ma ndalone ma ne ok tim gik ma ne gipuonjo jomoko: “In mipuonjo ng’a machielo, dak ipuonjri iwuon?” (Rumi 2:21) Mano opogore ahinya gi jopainia e kindegi! Gin gi thuolo mang’eny mag puonjo jomoko adiera kendo tayo puonjruoge mag Muma. Mondo gitim kamano e yo makare nyaka gikwong gipuonjre. Nyaka giikre maber ne puonjruoge ma gidhi tayo kendo timo nonro kuom kaka gibiro dwoko penjo ma ginyalo romogo. Painia miluongo ni Janeen wacho kama: “Sa asaya ma apuonjo jomoko adiera, adierago medo gurore motegno e pacha koda e chunya. To mano miyo yie mara medo dongo.”

⁷ Neno kaka jopuonjre mag Muma timo lokruok e ngimagi nikech giluwo puonj mag Muma miyo wamedo kawo mapek rieko mawuok kuom Nyasaye. (Isa. 48:17, 18) Mano konyowa mondo wamed tiyo gi puonjgo e ngimawa. Adrianna, ma bende en painia wacho kama: “Ngima ji nyalo bedo marach ahinya ka ichikogi mana gi riekogi giwegi.  To ka gichako tiyo gi rieko mawuok kuom Jehova, giyudo gweth mapiyo.” Phil ma en painia bende wacho niya: “En gima kawa giwuoro neno kaka Jehova loko ngima jogo ma ne osetemo timo lokruok ka gitiyo gi yoregi giwegi to otamogi.”

⁸ Lendo gi owete gi nyiminewa jiwowa ahinya. (Nge. 13:20) Jopainia yudo thuolo mang’eny mar lendo gi owete gi nyimine. Mano miyogi thuolo mar ‘jiwruok e yie.’ (Rumi 1:12; som Ngeche 27:17.) Painia miluongo ni Lisa wacho niya: “Kuonde mag tich, kinde mang’eny nitie chuny mar piem kaachiel gi nyiego. Pile ka pile iwinjo ka ji kuotho kendo wacho weche mochido. Chuni ni nyaka idhi nyime gi ngima, tek kata yot. Seche moko ijari nikech timbeni opogore gi mag jomoko. Kata kamano, tiyo tij lendo gi Jokristo wetewa en gima jiwo ng’ato gadier. Bang’ lendo ka adok ot, awinjo ka amor kata bedni aol machalo nade.”

⁹ Timo tij painia gi jaodi miyo kend medo bedo motegno. (Ekl. 4:12) Madeline, ma timo tij painia kaachiel gi chwore wacho niya: “An kaachiel gi jaoda, wajabedo gi thuolo mar wuoyo kuom kaka ne walendo godiechieng’ kata wuoyo e wi gimoro ma wayudo e somo mar Muma ma wanyalo tiyogo e tij lendo. Higa ka higa ma watimo tij painia kanyachiel, wamedo bedo gi winjruok maber e kindwa.” Trisha bende wacho niya: “Waduto waseng’ado ni ok wabi donjo e gope, to mano miyo ok wabed gi gwandruok kuom weche pesa. Wan gi chenro machal kodok korka tij lendo, omiyo wajodok timo limbe kendo  tayo puonjruoge mag Muma ka wan kanyachiel to mano konyowa mondo watim dongruok e winjruokwa gi Nyasaye kanyakla kendo tego kend marwa.”

¹⁰ Wamedo bedo gi geno motegno kuom Jehova ka waketo dwaro mag Pinyruoth obed mokwongo, ka waneno kaka okonyowa kendo neno kaka odwoko lamowa. En adier ni Jokristo duto oketo genogi kuom Jehova. Kata kamano, jopainia ong’eyo maber ni ginyalo dhi nyime bedo jopainia mana ka giketo genogi kuom Jehova. (Som Mathayo 6:30-34.) Curt, ma en painia kendo jarit-alwora makonyo, ne okwa mondo odhi olim kanyakla moro, ma en wuoth makawo seche ariyo gi nus kowuok dalagi. En kaachiel gi jaode ma bende en painia ne gin mana gi petrol maromogi dhi kende to maduokogi to ne onge, to ne pod odong’ juma achiel eka giyud pesa. Curt wacho kama, “Nachako parora kabe nang’ado paro e yo makare kuom yie dhi e kanyaklano.” Bang’ lemo, ne giyie dhi limo kanyaklano ka gin gadier ni Jehova biro miyogi gik mochuno e ngimagi. Kane gichiegni wuok, nyaminwa moro nogoyonegi simu kanyisogi ni ne en gi mich moro ma nodwaro miyogi. Michno ne en pesa kendo ma ne oromogi tieko wuodhgino. Curt wacho niya, “Neno gik machalo kamago katimore kinde ka kinde, miyo wabedo gadier ni Jehova konyowa.”

¹¹ Jopainia oseyudo ni kaka gimedo sudo machiegni gi Jehova kendo tiyo gi thuolo mang’eny e tij lendo, e kaka gimedo ‘yudo’ gweth mathoth kowuok kuom Jehova. (Rapar 28:2) Kata kamano, tij painia bende nigi pek moko. Waduto wayudo chandruok nikech richo mar Adam kendo nikech wadak e piny marachni. Nitie pek moko mosechuno jopainia moko mondo owe tij painia kuom kinde, kata kamano gin pek minyalo tieki kata inyalo geng’. Ang’o manyalo konyo jopainia mondo odhi nyime gi migawono?

¹² Ng’eny jopainia odich. Nyalo bedo matek timo gimoro amora kaka dwarore, omiyo ber bedo ng’at mochanore. (1 Kor. 14:33, 40) Ka painia neno ni ok yot chopo seche, nyalo bedo maber konono kaka otiyo gi sechene. (Efe. 5:15, 16) Onyalo penjore kama: ‘Atiyo gi thuolo maromo nade e yudo mor kod yueyo? Be nyalore mondo ati gi thuolo matin e timo gigo? Be anyalo loko chenrona mag tij andika?’ Jakristo ong’eyo ni yot ahinya mondo ng’ato omed gik maok ochuno e chenrone, omiyo dwarore ni jopainia ononre kinde ka kinde kendo timo lokruok madwarore.

¹³ Painia nyaka bed gi thuolo mar somo Muma pile, timo puonjruok ma mare owuon kendo paro matut kuom gik ma opuonjore. Bende, painia ok onego oyie mondo gik maok ochuno odonj e chenrone ma mone timo gik mochuno ahinya. (Fili. 1:10) Kuom ranyisi, par ane ni painia moro duogo ot koselendo odiechieng’ mangima. E odhiambono, ochano mondo otim ikruok ne chokruok mabiro. Kata kamano, okwongo gi somo ote ma ne oorne e kompyuta. Bang’e ochako oro ote kodwoko joma ne oorone. Ka pod en e kompyuta, oyawo Websait moro mondo ong’i ane kabe nengo mar gima odwaro dhi nyiewo osedok piny. Bang’e, ofwenyo ni seche  ariyo osekalo to pok ochako kata timo ikruok ne chokruok. Ang’o momiyo mano en chandruok maduong’? Jang’wech nyaka rit dende kaponi odwaro ringo kuom higni mang’eny. Kamano bende, jopainia onego obed gi chenro maber mar timo puonjruok ma margi giwegi mondo gibed motegno kaponi gidwaro dhi nyime gi tij painia.—1 Tim. 4:16.

¹⁴ Jopainia man gi nyak temo matek mondo odag e ngima mayot. Yesu nojiwo jopuonjrene mondo obed gi wang’ mangima. (Math. 6:22) Yesu nodak e ngima mayot mondo oket pache chuth kuom tije mar lendo. Nowacho kama: “Bwe ni gi buchegi, kendo winy mag polo ni gi utgi, to Wuod dhano onge ka ma doketie wiye.” (Math. 8:20) Jopainia maluwo ranyisi mar Yesu paro kinde duto ni kaka gimedo bedo gi gik ringruok mang’eny e kaka gibiro medo tiyo gi thuolo mang’eny e rito gigo kata mana medo mamoko.

¹⁵ Jopainia ong’eyo ni migawo margi en migawo makende, kata kamano, ok gikawre ni gibeyo moloyo owete gi nyimine mamoko maok gin jopainia. Ging’eyo ni migawo moro amora ma wan-go, wayudo nikech ng’wono mar Nyasaye. Omiyo, mondo ng’ato odhi nyime bedo painia, nyaka ogen kuom Jehova. (Fili. 4:13) Nitie pek moko ma biro bedoe. (Zab. 34:19) Kaponi pekgo oneno, jopainia onego okwa Jehova okonygi kar weyo tij painia. (Som Zaburi 37:5.) Ka gineno kaka Jehova ritogi, gibiro medo sudo machiegni kode.—Isa. 41:10.

¹⁶ Ka diher bedo painia kendo yudo gweth ma jopainia yudo, nyis Jehova wachno e lamo. (1 Joh. 5:14, 15) Wuo gi jopainia bende mondo okonyi gi paro. Tim gik mabiro konyi mondo ibed painia. Mano e gima Keith gi Erika notimo. Ne gitiyo tij andika kuom thuologi duto mana kaka jomamoko mokendore timo, kendo ne ginyiewo ot gi mtoka manyien mana bang’ kagisekendore. Giwacho kama: “Ne waparo ni bedo gi gigo ne dhi miyo wayud mor mosiko, kata kamano, ne ok wabedo gi morno.” Kane Keith olalo tich, nochako timo painia makonyo. Owacho kama: “Tij painia noparona mor ma ng’ato bedogo nikech tij lendo.” En kaachiel gi chiege ma Erika ne gimako osiep gi jopainia moko manie kend mokonyogi neno kaka dak e ngima mayot kendo timo tij painia miyo ng’ato bedo gi mor madier. Keith gi Erika notimo nang’o? Giwacho niya: “Ne wandiko e otas gik ma ne wadwaro timo e tij Nyasaye kae to wamwono otasno e frij mondo oparnwa ni mane ma wasetimo to mane ma podi.” Bang’ kinde, ne gibedo jopainia.

¹⁷ Be inyalo bedo painia? Kaponi ineno ni bedo painia ok nyalre gie sani, tim duto minyalo mondo imed sudo machiegni gi Jehova kuom lendo gi chunyi duto. Ka ikwayo Jehova e lamo kendo nono chal mari, inyalo fwenyo ni kitimo lokruok moko e chenroni kata e ngimani to inyalo bedo painia. Ka ibedo painia, ibiro yudo mor mogundho maok nyal pim gi chiwruok ma ne itimo mondo ibed painia. Bende ibiro bedo mamor nikech iketo dwaro mag Pinyruoth obed mokwongo e ngimani kendo ichiwori mar konyo jomoko. (Math. 6:33) E wi mano, ibiro bedo gi thuolo mang’eny mag paro Jehova kendo wuoyo kuome, to mano biro miyo imed here kendo miyo chunye obed mamor.