1, 2. 1) ¿Toni panoua keman ika titanemiliaj uan ika titajtouaj aksa akin tiktasojtaj? (Xikonita taixkopin ipeujyan tamachtilis.) 2) ¿Toni netajtanilmej tikitatij axkan?

KEMAN itech titanemiliaj aksa akin tiktasojtaj uan ika titajtouaj, techpaleuia maj okachi kuali timouikakan iuan. No ijkon panoua ika tokuali uikalis iuan Jiova. Keman David katka ichkatajpixkej, miakpa moajsik youak kampa kiitaya sitalimej uan itech tanemiliaya toueyi tachijchiujkauj Dios. Kijkuiloj: “Keman nikita iluikak, nochi taman tein tikchijchiuak ika momajpiluan, metsti uan sitalimej tein tikchijchiuak, ¿toni chiujkej takat akin miki yejua ika tikelnamiktok, uan ikoneuj taltikpaktakat yejua ika tikyekpia?” (Sal. 8:3, 4). Uan keman Pablo ika tajtoj keniuj semi se kimoujkaita tein Jiova kichiujtoya uan ijkon ueliskia moajsiskej tokniuan taixpejpenalmej ijkon kemej itanejnekilis, kijtoj: “Semi ueyi iteiknelilis de Dios, uan Yejuatsin nochi kajsikamati uan nochi momatiltijtinemi” (Rom. 11:17-26, 33).

² Keman titanojnotsaj, ika titanemiliaj Jiova uan ika titajtouaj. Nejon semi techpaleuia maj timotokikan iuan. Miakej akin tekitij kemej precursor, kiitanij ke kiseliaj miak tatiochiualismej keman kichiuaj nejon tekit. Kemej neskayot, kiitaj ke okachi moskaltia netasojtalis tein kipialiaj Dios. Komo tejuatsin axkan tiontekititok kemej precursor oso tikonneki tiontekitis, xikonnemili keniuj nejon tekit uelis kichikauas mokuali uikalis iuan Jiova. Komo tiontekititokya xionmotajtani: “¿Toni nechpaleuis maj niksentoka niyolpaki itech nejin tekit?”. Uan komo ayamo tiontekiti xikonnemili: “¿Toni moneki nikpatas uan ijkon uelis nikpeualtis nejon tekit?”. Maj tikitakan seki taman keniuj tekit kemej precursor kichikaua tokuali uikalis iuan Dios.

3. ¿Keniuj techpaleuia keman tikintapouiaj oksekin tatiochiualismej tein kiualkuis iTekiuajyo Dios?

³ Keman titetapouiaj tatiochiualismej tein kiualkuis iTekiuajyo Dios okachi techtokia iuan. ¿Toni texto tikonuelita tikonkuis itech tanojnotsalis? Xa Salmo 37:10, 11; Daniel 2:44; Juan 5:28, 29 oso Apocalipsis 21:3, 4. Nochipa keman tikintapouiaj oksekin nejin tein Dios motenkaua kichiuas, tejuan tikelnamikij ke yejua toDios techmaka “nochi in tetayokolil ten kuali uan ten chipauak”, uan nejon semi techtokia iuan (Sant. 1:17).

4. ¿Keyej okachi tiktasojkamatij tein Jiova kitemaka ijkuak tikitaj keniuj moajsij akin tikinnojnotsaj?

⁴ Keman tikitaj ke amo yolpakij uan amo kipiaj nechialis akin tikinajsij keman titanojnotsaj, okachi tiktasojkamatij tamachtilis tein melauak. Taltikpakneminij amo kipiaj se taman takuaujtamach tein kiniluis keniuj kiajsiskej tein yekmelauj kuali uan yolpakilis. Miakej kintekipachoua tonalmej tein uitsejok uan amo kipiaj nechialis. Kinekij kiajsiskej yekmelauj yolpakilis sayoj ke hasta taneltokanij semi tepitsin kimatij tein kijtoua Biblia. Moajsij kemej akin nemiaj ne uejkauj altepet Nínive (xikonixtajtolti Jonás 4:11). Keman okachi titanojnotsaj, okachi tikitaj ke semi amo kuali moajsij akin tikinnojnotsaj uan tikajsikamatij ke Dios semi kinyekpia itekitikauan (Is. 65:13). Techelnamiktia ke Jiova amo sayoj techmaka tein techtokis iuan ijkon kemej tiknekij, ta no techyoleua tinochin maj tikselikan yolchikaualis uan yekmelauj nechialis. Ika nejin tikitaj ke Jiova yekmelauj yolkuali (Apoc. 22:17).

5. ¿Keniuj tikitaj tokuejmoluan keman tikinmachtiaj oksekin tein kijtoua Dios?

⁵ Keman tikinmachtiaj oksekin tein kijtoua Dios, techpaleuia maj amo semi ika titanemilikan tokuejmoluan. Trisha, akin tekiti kemej precursor regular, kiitak ke melauak nejon ijkuak itatuan mokaujkej. Kijtoua ke nejon tein kipanok yejua tein okachi kichiuak maj motayokoltiani. Se tonal maski semi tayokoxtoya uan kinekia mokauas ichan, kinmachtito ika Biblia eyi konemej akin kipiayaj miak kuejmolmej kemej kalyetouanij. Ininpopaj kinkauak uan inintayekankaikniuj ininka mauiltij. Trisha kijtoua: “Kuejmolmej uan tayokol tein nikpiaya amo katka tel uejueyi kemej tein yejuan kipiayaj. Keman timomachtijtoyaj, ininixko mopatak uan ixuetskayaj ika yolpakilis. Nejon konemej nikinitak kemej se inetetayokolil Jiova, uan okachiok nejon tonal”.

6, 7. 1) ¿Keniuj mochikaua totakuaujtamatilis ijkuak tikinnextiliaj oksekin tein yekmelauj tamachtia Biblia? 2) ¿Keniuj timomachiliaj keman tikitaj keniuj mopata ininnemilis akin tikinmachtiaj ika Biblia ijkuak kichiuaj tein tayolmajxitia?

⁶ Keman tikinmachtiaj oksekin tein kijtoua Biblia, okachi titakuaujtamatij itech tamachtilis tein melauak. Keman tatitanil Pablo ininka tajtoj seki judíos akin nemiaj nejon tonalmej tein amo kichiuayaj kemej tamachtiayaj, kijtoj: “Tejua ten [...] tikinmachtijtinemi oksekin [...,] no moneki ximomachtijtinemi” (Rom. 2:21). Axkan akin kichiuaj tekit kemej precursor kikauaj se kuali neskayot. Okachi kiteixmatiltiaj tein melauak uan tamachtiaj ika Biblia. Sayoj ke tein kinpaleuis maj kuali kichiuakan, moneki kuali momachtiskej achto ke kitemakaskej sejse nemachtil, uan kemansa kitemoskej keniuj kinankiliskej tein kintajtaniaj. Janeen akin tekiti kemej precursor kijtoua: “Nochipa keman ueli nikinmachtia oksekin tein melauak, nikita ke okachi mokaua itech notanemilil uan noyolo. Nejon nechpaleuia maj notakuaujtamatilis amo motsakuili ta maj kisentoka moskalti”.

⁷ Keman tikitaj keniuj mopata ininnemilis akin tikinmachtiaj Biblia ijkuak kichiuaj tein tayolmajxitia, okachi tiktasojtaj itamatilis Dios (Is. 48:17, 18). Uan no techpaleuia maj okachi tiknekikan tikchiuaskej itech tonemilis tein tayolmajxitia Biblia. Techpanoua kemej kijtoua Adrianna akin tekititok kemej precursor: “Keman taltikpakneminij takuaujtamatij itech inintanemilil, ininnemilis uelis semi  uejueliuis, sayoj ke ijkuak peuaj takuaujtamatij itech itamatilis Jiova, niman kinualkuilia tein kuali”. No ijkon kijtoua Phil: “Se kiita keniuj Jiova ueli kichiua maj mopatakan akin ininselti amo uelik kichiujkej”.

8. ¿Keniuj timomachiliaj ijkuak titanojnotsaj iniuan tokniuan akin techyolchikauaj?

⁸ Ijkuak titanojnotsaj iniuan tokniuan akin techyolchikauaj, semi techpaleuia (Prov. 13:20). Miakej precursores semi tanojnotsaj iniuan oksekin tokniuan, uan nejon kinpaleuia maj ueli moyolchikauakan se uan okse (Rom. 1:12; xikonixtajtolti Proverbios 27:17). Lisa akin tekiti kemej precursor kijtoua: “Kampa se tekiti nochipa motatanij uan monexikoluiaj. Mojmostaj mokaki keniuj motenkuij uan kikuij amo kuali tajtolmej. Nochin kinekij pankisaskej itech tekit maski tein yeski monekis kichiuaskej. Kemansa tepinaujtiaj oso mokejkelouaj keman se monejnemiltia kemej itatojtokakauj Cristo. Sayoj ke ijkuak titanojnotsaj iniuan tokniuan yekmelauj teyolchikaua. Keman tami tonal, kuali nimomachilia keman nimokepa nochan maski nitelsioujtos”.

9. ¿Keniuj kinpaleuia namikuanij akin sentekitij kemej precursor?

⁹ Keman titekitij kemej precursor iuan tonamik mochikaua mekat tein ixeyi (Ecl. 4:12). Madeline, akin tekiti kemej precursor iuan itakauj kijtoua: “Notakauj uan nejua ueli uejkaua titajtouaj keniuj tipanokej itech tanojnotsalis oso teisa tein tikajsikej keman tikixtajtoltijkej Biblia tein uelis tikuiskej itech tanojnotsalis. Ijkon kemej panouaj xiujmej keman tiksenchiuaj nejin tekit, okachi kuali timouikaj”. Trisha no ijkon kijtoua: “Tiomen tikixtalijtokej amo timotauikaltiskej, yejua ika amo timotajtolteuiaj ika tomin. Kemej sayoj se horario tikpiaj ijkuak titanojnotsaj, ueli tisenyouij keman oksepa titakalpanouaj uan keman tikinmachtitij ika Biblia akin  tisejsemej tikinajsinij. Nejon techpaleuia maj mochikaua tokuali uikalis iuan Dios uan kemej namikuanij”.

10. ¿Toni panoua ika totakuaujtamatilis iuan Jiova ijkuak tiktayekanaltiaj iTekiuajyo uan tikitaj keniuj techpaleuia?

¹⁰ Totakuaujtamatilis iuan Jiova okachi mochikaua ijkuak tikitaj keniuj techpaleuia uan keniuj kinankilia tonetataujtiluan keman tiktayekanaltiaj iTekiuajyo. Semi melauak ke nochin tokniuan akin amo kikauaj Dios kiitaj ke melauak nejon. Sayoj ke akin tekitij kemej precursor kiitaj ke motelneki takuaujtamatiskej iuan Jiova, ta sayoj ijkon uelis kisentokaskej kichiuaskej nejon tekit (xikonixtajtolti Mateo 6:30-34). Curt, akin tekiti kemej precursor uan takalpanojkej taixpatakej, kiselij keman kiiluijkej maj kikalpanoti se nechikol tein uejka katka kemej ome hora uan tajko. Yejua uan inamik akin no tekiti kemej precursor sayoj kipiayaj gasolina tein ika yaskiaj uan amo tein ika mokepaskiaj, uan poliuia se semana keman kitaxtauiskiaj itekipan. Curt kijtoj ke amo kiyekmatia ox ueliskiaj yaskej oso amo. Satepan ke kichiujkej netataujtil, kiixtalijkej yaskej uan takuaujtamatkej ke Jiova kinmakaskia tein kinpolouaya. Keman yaya kisatij, se tokniuj siuat kinnotsak uan kiniluij ke kinpialiaya se netetayokolil. Katka tomin tein ika ueliskiaj mokepaskej kampa kintitankej. Curt kiyekijtoua: “Keman miakpa tikpanouaj nejon moyekita inepaleuil Jiova”.

11. ¿Toni seki tatiochiualismej kiseliaj akin tekitij kemej precursor?

¹¹ Akin tekitij kemej precursor kiitanij ke nejon okachi kintokia iuan Dios, uan ijkon kemej kitayekanaltiaj itekiyo, okachi kiseliaj tatiochiualismej tein nesi ke amo tami (Deut. 28:2). Maski ijkon, kipanouaj ouijkayomej. Nion se itekitikauj Jiova kijtoua ke amo kijyouia tein kiualkuitok itaixnamikilis Adán. Maski sekin moneki kikauaskej nejon tekit, miakej uelij kimelauaj oso kichiuaj maj amo kintsakuili nejon ouijkayot. ¿Toni uelis kinpaleuis precursores maj kisentokakan ijkon tekitikan?

12, 13. 1) ¿Toni moneki kichiuas se precursor komo kiouijmaka kiajxitis hora tein moneki tekitis? 2) ¿Keyej motelneki kiixtalis mojmostaj kiixtajtoltis Biblia, momachtis iselti uan kinemilis tein momachtia?

¹² Miakej akin tekitij kemej precursor moneki kichiuaskej miak taman. Uan xa semi ouij maj ueli kichiuakan nochi, yejua ika moneki maj kuali kiixtalikan tein kichiuaskej (1 Cor. 14:33, 40). Komo se precursor kiouijmaka kiajxitis hora tein moneki tekitis, xa moneki kiyekitas keniuj kikuitok itonaluan (Efes. 5:15, 16). Semi kuali maj motajtani: “¿Kanachi tiempo yekmelauj nikuitok itech neixpetanilis? ¿Moneki amo semiok niktemos? ¿Uelis nikpatas horas itech notekiuj?”. Akin yeski itatojtokakauj Cristo kimati ke semi amo ouij se kikalakis itech tohorario seki taman tein amo tayekantok. Yejua ika akin tekititokej kemej precursor motelneki maj kemansa kiitakan keniuj kikuitokej inintonaluan uan kipataskej tein monekis.

¹³ Precursor no moneki kiixtalis mojmostaj kiixtajtoltis Biblia, momachtis iselti uan kinemilis tein momachtia. Sayoj ke moneki amo kikauas maj seki taman tein amo semi tayekantok kitsakuili maj kichiua tein okachi motelneki (Filip. 1:10). Kemej neskayot, maj tiknemilikan ke se precursor mokepa ichan satepan ke tekitik miak horas itech tanojnotsalis. Nejon tiotak kineki momachtis tein moitas itech nechikol nejon tonalmej. Sayoj ke achto kiixtajtoltia correo tein kiselij ika amat. Ompa, kixotaltia computadora, kiixtajtoltia uan kinankilia correo itech tepos. Satepan kitemoua itech Internet kampa uelis kiitas ox temok ipatiuj teisa tein kineki kikouas. Keman kiita hora, kimati ke ajsitokya ome hora kikuik uan ayamo momachtia ijkon kemej kiixtalijka. ¿Keniuj uelis kijtakos nejon? Komo mauiltianij akin kintelixmatij kinekij taxikoskej miak xiujmej, moneki mojmostaj kimajseuaskej takual tein kinchikauas. No ijkon, komo akin tekitij kemej precursor  kinekij kisentokaskej itech nejon tekit, moneki mojmostaj momachtiskej Biblia uan ijkon kipiaskej chikaualis tein monekis (1 Tim. 4:16).

14, 15. 1) ¿Keyej akin tekitij kemej precursor moneki maj amo kipiakan miak taman itech ininnemilis? 2) ¿Toni moneki kichiuas se precursor komo kipia ouijkayomej?

¹⁴ Precursores akin kuali tekitij, kichiuaj maj amo miak taman kipiakan itech ininnemilis. Ijkon kinyolchikauak Jesús maj kichiuakan nochin imomachtijkauan (Mat. 6:22). Yejua no kichiuak kemej kijtoj porin kimatia ke ijkon amo kitsakuiliskia maj kichiua itekiyo Dios. Yejua ika uelik kijtoj: “In kuektsitsin kipiaj in techanti kampa kochij uan in tototsitsin den patantinemij ejekaixko kipiaj in tepajsoluan, pero Nejuatsin ni Yektagatsin amo nikpia kan nimokuatekas” (Mat. 8:20). Precursor akin kineki kitojtokas ineskayo Jesús, moneki kielnamikis ke komo okachi miak taman kipia, okachi miak taman monekis kiyekpias, kiyektalis oso kiixpatas.

¹⁵ Precursores kiajsikamatij ke nejon tekit, amo kipiaj porin kinnamikia. Ta tein yeski netetayokolil oso tekit tein kiseliaj itech inechikol Dios, kipiaj porin yejuatsin kinmaka itatiochiualis tein amo kinnamiki. Yejua ika, se precursor moneki takuaujtamatis iuan Jiova uan ijkon uelis kisentokas kipias nejon tekit (Filip. 4:13). Onkas kuejmolmej uan ouijkayomej (Sal. 34:19). Sayoj ke, ijkuak panos nejon, moneki amo niman kikauaskej nejon tekit, ta kitemoskej itaixyekanalis Jiova uan mokauaskej maj kinpaleui (xikonixtajtolti Salmo 37:5). Ijkon kemej kiitaskej keniuj Dios kinpaleuia ika netasojtalis, okachi motokiskej iuan toTajtsin tetasojtakej (Is. 41:10).

16. ¿Toni moneki tikonchiuas komo tikonneki tiontekitis kemej precursor?

¹⁶ Komo tikonneki tikonpias tatiochiualismej kemej tein kiseliaj akin tekitij kemej precursor, xikontapoui Jiova (1 Juan 5:14, 15). Xiontajto iniuan akin kichiujtokej nejon tekit. Xikonixtali tikonchiuas tein mitsonpaleuis xionmochiua precursor. Yejua nejon tein kichiujkej Keith uan Erika. Yejuan tekititoyaj miak tonalmej, uan kemej kichiuaj miakej namikuanij akin ininuampoyuan, kikoujkaj se kali uan se yankuik carro tepitsin satepan ke monamiktijkej. Yejuan kijtouaj: “Tiknemiliayaj ke tikpiaskej nejon, techualkuiliskia yolpakilis, sayoj ke amo ijkon panok”. Keman Keith kipoloj tekit tein kipiaya, mochiuak precursor auxiliar. Yejua kimelaua: “Nejon tekit nechelnamiktij keniuj se yolpaki ijkuak se tanojnotsa”. Peujkej moteluikaj iniuan seki tokniuan namikuanij akin tekititoyaj kemej precursor tein kinpaleuijkej maj kiitakan keniuj se yolpaki ijkuak amo se kisentilia miak taman uan se tekiti kemej precursor. ¿Toni kichiujkej Keith uan Erika? “Tikijkuilojkej nochi taman tein tiknekiaj tikchiuaskej kemej itatojtokakauan Cristo, tikpepechojkej itech refrigerador uan tiktsojkuilojtiyajkej sejse taman tein tikchiujtiyayaj.” Satepan uelik kipeualtijkej tekit kemej precursor.

17. ¿Keyej semi kuali xikontemo tikonpatas seki taman itech monemilis uan ijkon uelis tiontekitis kemej precursor?

¹⁷ ¿No uelis tionmochiuas precursor? Komo tikonnemilia ke axkan amo uelis, xiontanojnotsa nochi tein tionuelis. Ijkon okachi tionmotokis iuan Jiova. Komo ika netataujtil tikonita keniuj tionmoajsi, xa tikonajsis ke uelis tikonpatas seki taman itech monemilis tein mitsonpaleuis xionmochiua precursor. Komo ueli tikonpeualtia nejon tekit maski monekis tikonkauas seki taman, mitsonualkuilis ueyi yolpakilis tein amo uelis tikonajsis okseko. No kuali tionmomachilis porin tikontayekanaltijtos iTekiuajyo Dios uan amo motanejnekilis (Mat. 6:33). Tikonpias yolpakilis tein kiualkui keman se tapaleuia. Uan no, okachi uelis itech tiontanemilis Jiova, ika tiontajtos, tikonchikauas netasojtalis tein tikonpialia uan tikonyolpaktis.