Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

Adekpakyelɛ Maa Yɛ Nee Nyamenle Agɔnwolɛvalɛ Ne Anu Mia

Adekpakyelɛ Maa Yɛ Nee Nyamenle Agɔnwolɛvalɛ Ne Anu Mia

“Ɔle kpalɛ kɛ yɛkɛye yɛ Nyamenle ne ayɛlɛ.”EDW. 147:1.

1, 2. (a) Saa yɛdwenle yɛ kulovolɛ bie anwo na yɛka ɔ nwo edwɛkɛ kpalɛ a, duzu a bahola avi nu ara a? (Nea mɔlebɛbo nvoninli ne.) (b) Kpuyia boni mɔ a yɛbazuzu nwo a?

YƐ KULOVOLƐ bie mɔɔ yɛdwenle ɔ nwo na yɛka ɔ nwo edwɛkɛ kpalɛ la kola maa yɛ nee ye agɔnwolɛvalɛ ne anu mia. Zɔhane ala a ɔde ye wɔ yɛ nee Gyihova Nyamenle agɔnwolɛvalɛ ne anwo a. Devidi mɔɔ ɛnee le mboaneneavolɛ la vale nɔɔzo dɔɔnwo nleanle anwomanyunlu nwɔlɔra na ɔdwenledwenlenle bɛ Bɔvolɛ kpole ne anwo. Ɔhɛlɛle kɛ: “Saa meto me nye anwomanyunlu, menwu ɛ sa anloa gyima, siane nee nwɔlɔra mɔɔ wɔhyehyɛ; ɛnee sonla le duzu mɔɔ ɛdwenle ɔ nwo a; sonla dasanli mɔɔ ɛ nye kuku ɔ nwo zɛhae a?” (Edw. 8:3, 4) Na mekɛ mɔɔ ɛzoanvolɛ Pɔɔlo zuzule kɛzi Gyihova bodane mɔɔ ɔlɛ ye wɔ sunsum nu Yizilayɛma anwo rale nu wɔ nwanwane adenle zo anwo la, ɔhanle kɛ: “Nyamenle anwonyia le kpole. Ye nrɛlɛbɛ nee ye adwenle le kpole bo zolɛ.”Wulo. 11:17-26, 33.

2 Daselɛlilɛ maa yɛdwenle Gyihova anwo na yɛka ye edwɛkɛ ne. Ɛhye ɛyɛlɛ boa dɔɔnwo. Menli dɔɔnwo mɔɔ ɛva bɛ nwo ɛwula dahuu ɛzonlenlɛ gyima ne anu la ɛnwu kɛ saa bɛfa bɛ mekɛ dɔɔnwo bɛyɛ daselɛlilɛ gyima a, ɔmaa ɛlɔlɛ mɔɔ bɛlɛ bɛmaa Nyamenle la yɛ kpole. Saa ɛwɔ gyima ɛhye anu dɛba anzɛɛ bɔ zo mɔɔ ɛbara nu a, suzu kpuyia ɛhye anwo: Kɛzi dahuu ɛzonlenlɛ gyima ne bamaa me nee Gyihova agɔnwolɛvalɛ ne anu amia ɛ? Saa ɛle adekpakyelɛnli a, biza ɛ nwo kɛ, ‘Duzu a baboa me yeamaa meadoa zo meayɛ gyima ɛhye ɛ?’ Saa ɛnle adekpakyelɛnli noko a, biza ɛ nwo kɛ, ‘Nzenzaleɛ boni a mebahola meayɛ amaa meayɛ bie a?’ Bɛmaa yɛzuzu ndenle mɔɔ dahuu ɛzonlenlɛ gyima ne boa maa yɛ nee Nyamenle agɔnwolɛvalɛ nu mia la anwo.

 DAHUU ƐZONLENLƐ GYIMA NE NEE AGƆNWOLƐVALƐ MƆƆ YƐ NEE NYAMENLE LƐ LA

3. Kɛzi Belemgbunlililɛ nyilalɛ ne mɔɔ yɛka nwolɛ edwɛkɛ wɔ daselɛlilɛ nu la boa yɛ ɛ?

3 Saa yɛka Belemgbunlililɛ nyilalɛ ne mɔɔ ɔbara kenlebie la anwo edwɛkɛ a, ɔmaa yɛtwe yɛbikye Gyihova. Ngɛlɛlera boni a ɛfa ɛdi daselɛ wɔ azua nu a? Asoo yemɔ a le Edwɛndolɛ 37:10, 11; Daneɛle 2:44; Dwɔn 5:28, 29; anzɛɛ Yekile 21:3, 4? Mekɛ biala mɔɔ yɛkɛha ɛwɔkɛ ɛhye mɔ anwo edwɛkɛ la, bɛkakye kɛ “ɛlolɛdeɛ kpalɛ biala nee ahyɛlɛdeɛ biala mɔɔ di munli la vi” Nyamenle. Ɛhye maa yɛtwe yɛbikye ye.Gye. 1:17.

4. Kɛmɔti a anyezɔlɛ mɔɔ yɛlɛ ye wɔ Nyamenle kpalɛyɛlɛ ne anwo la yɛ kpole wɔ mekɛ mɔɔ yɛkɛnwu kɛ menli sunsum nu gyinlabelɛ ɛnle kpalɛ la ɛ?

4 Saa yɛnwu kɛzi menli mɔɔ yɛdi bɛ daselɛ la sunsum nu gyinlabelɛ ɛzɛkye la a, ɔmaa yɛkile nɔhalɛ ne anwo anyezɔlɛ kpole. Menli mɔɔ wɔ ewiade ye la ɛnlɛ adehilelɛ mɔɔ bamaa bɛ ɛbɛla awie bɛ boɛ na bɛ nye alie la. Mɔɔ ɔbazi kenlebie la gyegye bɛ nuhua dɔɔnwo yɛɛ bɛnlɛ anyelazo. Bɛnze deɛmɔti yɛwɔ ewiade a. Nuhua ne mɔɔ bɛkɔ asɔne bɔbɔ la ɛnze Ngɛlɛlera ne anu kpalɛ. Bɛle kɛ tete Nenɛvɛma la. (Bɛgenga Dwona 4:11.) Saa yɛyɛ dɔɔnwo wɔ daselɛlilɛ gyima ne anu a, yɛnwu ye kpalɛ kɛ Gyihova maa ye menli aleɛ sunsum nu. (Aye. 65:13) Gyihova kpalɛyɛlɛ ne tɛla sunsum nu aleɛ mɔɔ ɔfa ɔmaa yɛ la; ɔmaa awie biala mɔɔ ɔkulo la nyia arɛlekyekyelɛ nee nɔhalɛ anyelazo.Yek. 22:17.

5. Kɛzi nɔhalɛ ne mɔɔ yɛfa yɛkilehile menli la boa yɛ ɛ?

5 Nɔhalɛ ne mɔɔ yɛfa yɛkilehile menli la ɛmmaa yɛndwenle yɛ ngyegyelɛ nwo somaa. Adekpakyelɛnli bie mɔɔ bɛfɛlɛ ye Trisha la nwunle kɛ edwɛkɛ ɛhye le nɔhalɛ wɔ mekɛ mɔɔ ye awovolɛ bɔle ewole la. Ɔka kɛ: “Ɛhye le ninyɛne mɔɔ gyegyele me kpalɛ wɔ me ɛbɛlabɔlɛ nu la anu ko.” Kenle ko mɔɔ ɛnee ɔ rɛle ɛbɔ kpalɛ la ɔyɛle kɛ ɔnrɛhɔ daselɛlilɛ, noko nzinlii ɔhɔle ngakula nsa bie mɔɔ ɔ nee bɛ sukoa Baebolo ne mɔɔ bɛ tɛnlabelɛ nu ɛnle kpalɛ fee la ɛkɛ. Bɛ papa ɛkpo bɛ yɛɛ bɛ diema nrenya kpanyinli noko yɛ bɛ amumuyɛ. Trisha ka kɛ: “Ɛnee me ngyegyelɛ ne ɛndwu bɛ ɛdeɛ ne bie fee. Mɔɔ debiezukoalɛ ne ɛlɛkɔ zo la, bɛ nyunlu dele, bɛzelele na bɛ nye liele. Ngakula zɔhane mɔ le ahyɛlɛdeɛ mɔɔ Gyihova vale manle me a, titile wɔ kenle zɔhane.”

6, 7. (a) Kɛzi Baebolo nu nɔhalɛ ne mɔɔ yɛkilehile la maa yɛ diedi nu mia ɛ? (b) Saa yɛnwu kɛ Baebolo sukoavoma ɛlɛfa Ngɛlɛlera ne anu ngyinlazo abɔ bɛ ɛbɛla a, kɛzi ɔka anyezɔlɛ mɔɔ yɛlɛ yɛmaa Nyamenle nrɛlɛbɛ ne la ɛ?

6 Baebolo ne anu nɔhalɛ ne mɔɔ yɛfa yɛkilehile la maa yɛ diedi nu mia. Ɛzoanvolɛ Pɔɔlo hɛlɛle vanenle ye mekɛ zo Dwuuma mɔɔ ɛnee bɛnva mɔɔ bɛkilehile bɛnli gyima la anwo kɛ: “Ɛkilehile ɛ gɔnwo mɔ a, ɛnee duzu ati a ɛngilehile ɛ nwo ɛ?” (Wulo. 2:21) Nea kɛzi adekpakyelɛma mɔɔ bɛwɔ ɛkɛ ɛnɛ la le ngakyile a! Bɛnyia nwolɛ adenle dɔɔnwo bɛkilehile menli nɔhalɛ ne na bɛ nee bɛ sukoa Baebolo ne. Saa bɛbahola bɛayɛ ɛhye kpalɛ a, ɔwɔ kɛ bɛsiezie bɛ nwo bɛmaa debiezukoalɛ ko biala na bɛyɛ neɛnleanu mɔɔ bamaa babua kpuyia ngakyile la. Adekpakyelɛnli bie mɔɔ bɛfɛlɛ ye Janeen la ka kɛ: “Mekɛ biala mɔɔ mebanyia adenle kɛ mekile menli nɔhalɛ ne la, mete nganeɛ kɛ edwɛkɛ ne wɔ me adwenle nee me ahonle nu kpalɛ. Ɔlua ɛhye ati, me diedi ne kɔ zo nyi dahuu.”

7 Saa yɛnwu kɛ Baebolo ngyinlazo boa sukoavoma maa bɛ ɛbɛla yɛ kpalɛ a, ɔmaa yɛ nye sɔ Nyamenle nrɛlɛbɛ ne kpalɛ. (Aye. 48:17, 18) Ɛhye maa yɛsika yɛ bo kɛ yɛbali ngyinlazo ɛhye mɔ azo dahuu. Adekpakyelɛnli bie mɔɔ bɛfɛlɛ ye  Adrianna la hanle kɛ: “Saa menli fa bɛ nwo to bɛ nrɛlɛbɛ zo a, bɛ ɛbɛlabɔlɛ yɛ basaa. Noko saa bɛfa Gyihova nrɛlɛbɛ bɛyɛ gyima a, bɛnyia zolɛ nvasoɛ ndɛndɛ.” Phil noko ka kɛ: “Kɛzi Gyihova kola boa menli maa bɛ ɛbɛlabɔlɛ kakyi la yɛ nwanwane kpole.”

8. Kɛzi daselɛlilɛ mɔɔ yɛ nee yɛ mediema kɔ la boa yɛ ɛ?

8 Yɛ nee yɛ mediema bɔ nu kɔ daselɛlilɛ a ɔboa yɛ sunsum nu. (Mrɛ. 13:20) Adekpakyelɛma fa mekɛ dɔɔnwo nee bɛ mediema kɔ daselɛlilɛ. Ɛhye maa bɛnyia adenle ‘bɛmaa bɛ nwo anwosesebɛ.’ (Wulo. 1:12; bɛgenga Mrɛlɛbulɛ 27:17.) Lisa mɔɔ le adekpakyelɛnli la ka kɛ: “Ɛzulɛ nee nungulehwenlɛ ɛbu zo wɔ gyima nu. Kenle ko biala menli ye ndɛne na bɛtendɛ ɛtane bɛkile awie mɔ. Awie biala kulo kɛ ɔdi ɔ gɔnwo anwo zo. Ɔdwu mekɛ ne bie a, ɔlua wɔ Keleseɛne subane ti bɛgolo ɛ nwo. Noko akee, saa me nee mediema kɔ daselɛlilɛ a, menyia anwosesebɛ. Toonwo mɔɔ aleɛ kadwo la, ɛnee menyia ahomeka, ɔnva nwo kɛ mevɛ la.”

9. Saa agyalɛma bɔ nu yɛ adekpakyelɛ a, kɛzi ɔka bɛ agnwolɛvalɛ ne ɛ?

9 Yɛ nee yɛ bokavolɛ bɔ nu yɛ adekpakyelɛ a, yɛ agyalɛ nu mia. (Nolo. 4:12) Madeline, mɔɔ ɔ nee ɔ hu le adekpakyelɛma la ka kɛ: “Me nee me hu yɛnyia mekɛ yɛbɔ mɔɔ yɛyɛle ye wɔ daselɛlilɛ nu nee mɔɔ yɛnwunle ye wɔ yɛ Baebolo ɛgengalɛ nu mɔɔ yɛkulo kɛ yɛfa yɛdi gyima la anwo adawu. Ɛvolɛ biala mɔɔ yɛ mu nwiɔ yɛkɛyɛ adekpakyelɛ la, yɛ agɔnwolɛvalɛ ne anu mia kpalɛ.” Trisha noko ka kɛ: “Yɛva yɛyɛ yɛ bodane kɛ yɛngulo kɛ yɛbahwe kakɛ, yemɔti yɛnzu ezukoa nwo kpolera. Yɛyɛ yɛ Baebolo ɛzukoalɛ nee sia kɔkpɔla yɛbɔ nu, ɛhye maa yɛ nganeɛdelɛ nee yɛ sunsum nu gyinlabelɛ yɛ ko.”

Saa yɛyɛ dɔɔnwo wɔ daselɛlilɛ nu a, ɔmaa yɛ kunlu dwo yɛ nwo (Nea ɛdendɛkpunli 9)

10. Kɛzi Belemgbunlililɛ ne mɔɔ yɛfa yɛdumua nee Nyamenle moalɛ mɔɔ yɛnyia la ka anwodozo mɔɔ yɛlɛ la ɛ?

 10 Saa yɛfa Belemgbunlililɛ ne yɛdumua, yɛnwu kɛzi Gyihova boa yɛ na ɔtie yɛ nzɛlɛlɛ a, anwodozo mɔɔ yɛlɛ ye wɔ ye nu la yɛ kpole. Ɛhye le nɔhalɛ wɔ nɔhalɛ Keleseɛnema amuala afoa nu. Noko bɛdabɛ mɔɔ bɛwɔ dahuu ɛzonlenlɛ gyima ne anu la ɛnwu kɛ bɛ nwo mɔɔ bɛfa bɛto Gyihova anwo zo la ɛmmaa bɛngyakyi adekpakyelɛ gyima ne. (Bɛgenga Mateyu 6:30-34.) Curt mɔɔ ɛnee le adekpakyelɛnli nee maanzinli zo neavolɛ agyakɛnugyinlavolɛ la hɔkpɔlale asafo bie mɔɔ ɛvi ye sua nu mɔɔ ɔkɔ ɛkɛ la le dɔnehwele nwiɔ nee foa la. Ɛnee ɔka dapɛne na bɛadua ye kakɛ, yɛɛ patulo mɔɔ wɔ ye kale ne anu la baza ɔ nee ɔ ye mɔɔ ɔdaye noko ɔle adekpakyelɛnli la kɔ ala, ɔnrɛhola ɔnrɛva bɛ ɔnrɛzia. Curt ka kɛ, “Ɛnee mengola mennwu ye saa mezi kpɔkɛ kpalɛ a.” Bɛyɛle nwolɛ asɔne bɛwiele la bɛliele bɛdole nu kɛ bɛbayɛ gyima ne, na ɛnee bɛlɛ anwodozo kɛ Nyamenle bamaa bɛ sa aha mɔɔ bɛhyia nwo la. Kolaa na bɛadu bɛ bo la, adiema raalɛ ko vɛlɛle bɛ kɛ ɔlɛ debie ɔmaa bɛ. Ɛnee ɔle ezukoa mɔɔ bɛhyia nwo na bɛadu adenle ne la anloa pɛpɛɛpɛ. Curt ka kɛ, “Saa ɛnyia anwubielɛ zɛhae mɔ a, ɔmaa ɛnwu ye wienyi kɛ Gyihova ɛlɛfa wɔ ngyianlɛdeɛ amaa wɔ.”

11. Nyilalɛ mɔɔ adekpakyelɛma nyia la bie mɔ a le boni?

11 Adekpakyelɛma ta ka kɛ, saa bɛyɛ dɔɔnwo wɔ ɛzonlenlɛ gyima ne anu a, ɔmaa bɛbikye Gyihova na bɛnyia ye nyilalɛ ne “molozo.” (Mɛla 28:2) Noko, adekpakyelɛ lɛ ye ngyegyelɛ. Ɔlua yɛ sinlidɔlɛ nee ewiade ɛtane ɛhye ati, yɛ muala yɛyia ngyegyelɛ. Ɔdwu mekɛ ne bie a, ngyegyelɛ maa adekpakyelɛma bie mɔ gyakyi bɛ gyima ne ekyii. Noko bɛkola bɛdi ngyegyelɛ ɛhye mɔ anwo gyima anzɛɛ bɛkoati bɔbɔ. Duzu a bahola aboa adekpakyelɛma yeamaa bɛadoa bɛ gyima ne azo a?

BƐMMAGYAKYI DAHUU ƐZONLENLƐ GYIMA NE ƐLƐ

12, 13. (a) Saa adekpakyelɛnli ɛngola ɛndwu ye dɔnehwele nwo a, duzu a ɔwɔ kɛ ɔyɛ a? (b) Kɛmɔti a dahuu Baebolo ɛgengalɛ, bɛtianwo debiezukoalɛ, nee edwɛkɛ nwo ɛdwenledwenlenlɛ nwo ngyehyɛleɛ kpalɛ nwo hyia ɛ?

12 Adekpakyelɛma dɔɔnwo ɛnlɛ alagye. Bɛlɛ ninyɛne dɔɔnwo mɔɔ ɔwɔ kɛ bɛdi nwolɛ gyima a, yemɔti ɔhyia kɛ bɛhyehyɛ bɛ ninyɛne pɛpɛɛpɛ. (1 Kɔl. 14:33, 40) Saa adekpakyelɛnli bie ɛngola ɛndwu ye dɔnehwele nwo a, ɔwɔ kɛ ɔnea kɛzi ɔfa ye mekɛ ɔdi gyima la boɛ. (Kɔl. 4:5b) Ɔbahola yeabiza ɔ nwo kɛ: ‘Mekɛ dodo nyɛ a mefa medie me ɛnwomenle anzɛɛ medi nwɔhoa a? Asoo ɔbahyia kɛ meyɛ nzenzaleɛ wɔ me gyima nwo ngyehyɛleɛ nu ɔ? Asoo mefa mekɛ dɔɔnwo meyɛ ninyɛne mɔɔ anwo ɛngyia la?’ Ɔwɔ kɛ adekpakyelɛma bizebiza bɛ nwo kpuyia ɛhye mɔ dahuu na bɛyɛ nzenzaleɛ mɔɔ ɔfɛta.

13 Ɔwɔ kɛ adekpakyelɛnli nyia mekɛ kenga Baebolo ne alehyenlɛ biala, ɔ ngome ɔsukoa debie, na ɔdwenledwenle nwo. Ɔwɔ kɛ ɔnea kɛ ɔnrɛmaa ninyɛne mɔɔ nwolɛ ɛngyia la ɛnrɛzɛkye mekɛ mɔɔ ɔfa ɔyɛ ninyɛne ɛhye mɔ mɔɔ anwo hyia la. (Fel. 1:10) Fa ye kɛ adekpakyelɛnli bie ɛkpɔne daselɛlilɛ ɛra sua nu, ɔkulo kɛ ɔfa mekɛ ne ɔsiezie ɔ nwo ɔmaa debiezukoalɛ. Noko ɔdumua ɔnea menli mɔɔ vɛlɛle ye wɔ ye moba ne azo la na ɔfɛlɛ bɛ. Akee ɔsɔ ye tɛlɛvihyɛne ne ɔnea saa bɛlɛyɛ sini bie mɔɔ ɔbahola yɛanlea a. Ɔwie a eza ɔkpondɛ gyimalilɛ gyɛne mɔɔ bɛyɛ wɔ tɛlɛvihyɛne ne azo la. Ɔkanwu ye la ɛnee yezɛkye dɔnehwele nwiɔ mɔɔ ɔtɛbɔle debiezukoalɛ mɔɔ ɔwɔ ye adwenle nu kɛ ɔyɛ la abo. Kɛmɔti a ɛhye le ngyegyelɛ ɛ? Saa awie mɔɔ su ɛnriandilɛ la kpondɛ kɛ ɔyɛ ɔkyɛ a, ɔwɔ kɛ ɔdi aleɛ kpalɛ dahuu. Zɔhane  ala a ɔwɔ kɛ adekpakyelɛnli sukoa debie dahuu na yeangyakyi adekpakyelɛ gyima ne ɛlɛ a.1 Tem. 4:16.

14, 15. (a) Kɛmɔti a ɔnle kɛ adekpakyelɛma fa ninyɛne dɔɔnwo ɛkpondɛlɛ sie bɛ nye zo ɛ? (b) Adekpakyelɛnli kɔ ngyegyelɛ nu a, duzu a ɔwɔ kɛ ɔyɛ a?

14 Menli mɔɔ kola yɛ adekpakyelɛ gyima ne la ɛnva ninyɛne dɔɔnwo ɛkpondɛlɛ ɛnzie bɛ nye zo. Gyisɛse zele ye ɛdoavolɛma kɛ bɛnyia ɛnyelɛ kpalɛ. (Mat. 6:22) Yeanva ninyɛne dɔɔnwo ɛkpondɛlɛ yeanzie ɔ nye zo amaa yeawie ye ɛzonlenlɛ gyima ne mɔɔ debie biala ɛndwehwe ye adwenle a. Ɔhanle kɛ: “Ɛzonlɛ lɛ bɛ mbɔne, yɛɛ nloma lɛ bɛ sane, na mame, Sonla Ra, menlɛ ɛleka mɔɔ meto me ti a.” (Mat. 8:20) Ɔwɔ kɛ adekpakyelɛma mɔɔ bɛkulo kɛ bɛfa Gyisɛse agyakɛ la maa ɔtɛnla bɛ adwenle nu kɛ saa bɛnyia ninyɛne dɔɔnwo a ɔbahyia kɛ bɛnyia mekɛ bɛnea zo, bɛsiezie ye, anzɛɛ bɛkpondɛ bie bɛsie mɔɔ kɛzɛkye la abo zo.

15 Adekpakyelɛma ze kɛ bɛnyia nwolɛ adenle kɛnlɛma noko yemɔ ɛngile kɛ bɛle kpalɛ bɛtɛla mediema mɔɔ ɛha la. Emomu, bɛze kɛ ahyɛlɛdeɛ anzɛɛ nwolɛ adenle biala mɔɔ yɛlɛ la vi Nyamenle ɛlolɛ ne. Yemɔti saa bɛbahola bɛadoa zo bɛayɛ adekpakyelɛ a, ɔwɔ kɛ bɛnyia Gyihova anu anwodozo. (Aye. 12:2) Ngyegyelɛ bahola ara. (Edw. 34:19) Saa ɔba ye zɔ a, ɔwɔ kɛ adekpakyelɛma kpondɛ Gyihova adehilelɛ bɛmaa ɔboa bɛ tɛla kɛ bɛbagyakyi bɛ gyima ne ɛkɛ ne ala la. (Bɛgenga Edwɛndolɛ 37:5.) Saa bɛnwu kɛzi Gyihova pepɛ die bɛ la a, ɔbamaa bɛahwe bɛabikye ye kɛ bɛ anwuma Selɛ mɔɔ ɔlɛ ɛlɔlɛ.Aye. 41:10.

ƐBAHOLA WƆAYƐ ADEKPAKYELƐ Ɔ?

16. Saa ɛkulo kɛ ɛyɛ adekpakyelɛ a, duzu a ɔwɔ kɛ ɛyɛ a?

16 Ɛkulo kɛ ɛyɛ adekpakyelɛ na ɛnyia nyilalɛ a, fa to Gyihova anyunlu. (1 Dwɔn 5:14, 15) Ɛ nee mediema mɔɔ bɛle adekpakyelɛma la ɛbɔ nwolɛ adawu. Fa bodane ngyikyi mɔɔ ɔbaboa yeamaa wɔadwu nwo la sie ɛ nyunlu. Ɛhye bie a Keith nee Erika yɛle a. Ɛnee bɛfa mekɛ dɔɔnwo bɛyɛ bɛtianwo gyima, na bɛgyale la yeangyɛ bɛdɔle sua nee kale fofolɛ kɛmɔ agyalɛma mɔɔ bɛ nee bɛ bɔ atipɛne dɔɔnwo yɛ la. Bɛka kɛ: “Ɛnee yɛdwenle kɛ ninyɛne ɛhye mɔ bamaa yɛ kunlu adwo yɛ nwo noko yeamba ye zɔ.” Mɔɔ bɛyele Keith ali wɔ gyima nu la, yɛyɛle adekpakyelɛ boavolɛ. Ɔka kɛ: “Adekpakyelɛ gyima ne manle menyianle anyelielɛ dɔɔnwo wɔ daselɛlilɛ nu.” Bɛ nee agyalɛma bie mɔɔ bɛle adekpakyelɛma la yɛle agɔnwolɛ, bɛnwunle kɛzi ɛbɛlabɔlɛ sikalɛ nee adekpakyelɛ gyima ne maa bɛ nye die la. Duzu a Keith nee Erika yɛle a? “Yɛhɛlɛle sunsum nu bodane ngakyile mɔɔ yɛvale yɛziele yɛ nye zo la yɛbetanle yɛ felegye ne anwo, na ko biala mɔɔ yɛkɛdwu nwo la ɛnee yɛpɛ nu.” Mekɛ ekyi pɛle nu la, yɛholale yɛyɛle adekpakyelɛma.

17. Kɛmɔti a nrɛlɛbɛ wɔ nu kɛ ɛbayɛ nzenzaleɛ wɔ wɔ ɛbɛlabɔlɛ nu amaa wɔayɛ adekpakyelɛ ɛ?

17 Ɛbahola wɔayɛ adekpakyelɛ ɔ? Saa badwu kɛkala ɛkola ɛnwu kɛ ɛnrɛhola ɛnrɛyɛ bie a, yɛ wɔ afoa nu ɛdeɛ biala kɛ ɛbahwe wɔabikye Gyihova ɔlua dɔɔnwo mɔɔ ɛbayɛ ye wɔ daselɛlilɛ gyima ne anu la azo. Saa ɛyɛ asɔne na ɛsuzu wɔ tɛnlabelɛ ne anwo kpalɛ a, ɛbanwu kɛ nzenzaleɛ mɔɔ ɛbayɛ ye wɔ ɛbɛlabɔlɛ nu la bamaa wɔahola wɔayɛ adekpakyelɛ. Akee saa ɛyɛ adekpakyelɛ a, ɛ nye balie kpole ɔluakɛ ɛlɛfa Nyamenle Belemgbunlililɛ ne wɔalumua yɛɛ ɛlɛboa menli dɔɔnwo. (Mat. 6:33) Eza ɛ nye balie kɛ ɛlɛ nwolɛ adenle dɔɔnwo ɛdwenle na ɛka Gyihova anwo edwɛkɛ ɛkile menli, na ɛlɔlɛ mɔɔ ɛlɛ ɛmaa ye la bayɛ kpole, na ɔ nye balie.