Upayiniya Utovya Kuti Tije Pa Ubwezi Wakukho Ndi Chiuta
Upayiniya Utovya Kuti Tije Pa Ubwezi Wakukho Ndi Chiuta
“Nkhwamampha kukoŵere Chiuta widu.”—SUMU 147:1.
MAFUMBU NGAKUKHUMBIKA KUNGAŴANAŴANIYA
Kumbi upayiniya ungakuwovyani wuli kuti muje pa ubwezi wakukho ndi Yehova?
Nchinthu wuli chingakuwovyani kuti mulutirizgi kuchita uteŵeti wakuyandulisa wa upayiniya?
Kumbi mungasintha vinthu nivi kuti muyambi kuchita upayiniya?
1, 2. (a) Nchinthu wuli chingachitika asani tiŵanaŵaniya za wakwanjiwa widu kweniso kukamba zaku iyu kaŵikaŵi? (Wonani chithuzi cho che pachanya.) (b) Kumbi tikambiskanengi mafumbu nanga?
ASANI tiŵanaŵana za wakwanjiwa widu kweniso kukamba zaku iyu kaŵikaŵi, vingatiwovya kuti timuyanjengi ukongwa. Venivi viyanana ŵaka ndi ubwezi widu ndi Yehova Chiuta. Pa nyengu yo Davidi wenga muliska, nyengu zinandi usiku walereskanga nyenyezi ndi kulunguruka za yo wakuzilenga, yo palivi wakuyanana nayu. Iyu wangulemba kuti: “Po ndilereska machanya nginu, nchitu ya manja nginu, mwezi ndi nyenyezi vo mukumika. Njani munthu kuti mumukumbuki, ndi mwana wa munthu kuti muchezgi nayu?” (Sumu 8:3, 4) Wati waŵanaŵaniya mo khumbu laku Yehova lafiskikiyanga umampha pa mtundu wufya wa Yisraele, wakutumika Paulo wangukamba kuti: “Ndimba nayu ya usambasi wa zeru ndi so wa mziŵiru waku Chiuta.”—Ŵar. 11:17-26, 33.
2 Asani tipharazga, tiŵanaŵana ndipuso tikamba zaku Yehova. Kuchita viyo kutitiwovya. Anandi wo achita uteŵeti wa nyengu zosi awona kuti kupharazgiya ŵanthu anandi za Ufumu, kwaŵawovya kuti ayanjengi ukongwa Chiuta. Kaya muchita uteŵeti wa nyengu zosi pamwenga mukhumba kwamba, ŵanaŵaniyani fumbu ili: Kumbi uteŵeti wa nyengu zosi ungakuwovyani wuli kuti muje pa ubwezi wakukho ndi Yehova? Asani ndimwi mpayiniya jifumbeni kuti: ‘Nchinthu wuli cho chingandiwovya kuti ndilutirizgi kuchita uteŵeti wakuyandulisa wenuwu?’ Asani mwechendayambi upayiniya jifumbeni kuti, ‘Kumbi ndi vinthu nivi vo ndingasintha kuti ndiyambi upayiniya?’ Tiyeni tikambiskani mo uteŵeti wa nyengu zosi ungatiwovye kuti tije pa ubwezi wakukho ndi Chiuta.
UTEŴETI WA NYENGU ZOSI UKWASKA UBWEZI WIDU NDI CHIUTA
3. Kumbi asani te mu uteŵeti tiwovyeka wuli asani tikamba za vitumbiku vo Ufumu uzisengi munthazi?
3 Kukambiskana za vitumbiku vo Ufumu waku Chiuta wazamuzisa, kuchitiska kuti tije pafupi ndi Yehova. Kumbi ndi lemba nili lo mutanja kugwiriskiya nchitu asani mupharazga nyumba ndi nyumba? Kumbi mutanja Sumu 37:10, 11, Danyele 2:44, Yohane 5:28, 29 pamwenga Chivumbuzi 21:3, 4? Nyengu yeyosi yo tikambiskana ndi ŵanthu malayizgu ngenanga, tikumbuskika kuti Chiuta widu wamasangu ndiyu nadi wapereka “mpasku wosi wamampha ndi chawezi chosi chizirima.” Kuziŵa venivi, kutitichitiska kuti tindere kwaku iyu.—Yak. 1:17.
4. Nchifukwa wuli tiwonga ukongwa kuti Chiuta ngwamampha asani tiwona kuti ŵanthu wo titiŵapharazgiya alivi likondwa?
4 Asani tiwona ŵanthu wo titiŵapharazgiya kuti alivi umoyu walikondwa, tiwonga chifukwa tiziŵa uneneska. Ŵanthu m’charu ichi alivi ulongozgi wo angathemba kuti uŵawovyi kuja ndi umoyu wamampha kweniso walikondwa. Anandi afipa mtima ndi vinthu va munthazi ndipu alivi chilindizga. Yiwu akhumba kuziŵa chifukwa cho Chiuta wakutilenge. Chinanga ndi wo ŵe mu visopa, anandi atingaziŵa ukongwa cha Malemba. Yiwu ŵe nge ŵanthu wo ŵenga mumsumba wakali wa Nineve. (Ŵerengani Yona 4:11.) Asani tipharazgiya ŵanthu anandi, tiwona kuti ŵe pa ubwezi cha ndi Chiuta mwakupambana ndi ŵanthu aku Yehova. (Yes. 65:13) Tikumbuskika kuti Yehova ngwamampha chifukwa chakuti watitipaska vo tikhumbika kuti tije nayu pa ubwezi wakukho kweniso wadana ŵanthu wosi kuti azipembuzgiki ndi kuja ndi chilindizga chauneneska.—Chiv. 22:17.
5. Kumbi kuwovya ŵanthu anyaki kuja pa ubwezi ndi Chiuta kutitichitiska kuti tingawonengi wuli masuzgu ngidu?
5 Kuwovya ŵanthu kuti aje pa ubwezi ndi Chiuta, kutitiwovya kuti tileki kusuzgika ukongwa maŵanaŵanu ndi masuzgu ngidu. Trisha, yo ndi mpayiniya wa nyengu zosi wanguzomerezga fundu yeniyi apapi ŵaki wati apatana. Iyu wangukamba kuti: “Yenga yimoza mwa nkhani zo zingundiguŵiska ukongwa pa umoyu wangu.” Zuŵa linyaki wenga ndi chitima ukongwa ndipu wakhumbanga cha kuchipharazga kweni wanguluta mbwenu kuchisambira Bayibolo ndi ŵana atatu wo akumananga ndi masuzgu nganandi ku nyumba kwawu. Awiskewu anguŵathaŵa kweniso mwana mura munthurumi wa m’banja lo, waŵachitiyanga nkhaza. Trisha wangukamba kuti: “Masuzgu ngo ndingukumana nangu ini ngenga ngamana kuphara ngawu. Tichisambira, amwemwetiyanga ndipuso asekanga chifukwa cha likondwa lo ŵenga nalu. Ŵana ŵenaŵa, ŵenga chawanangwa chakutuliya kwaku Yehova, ukongwa pa zuŵa lo.”
6, 7. (a) Kumbi chivwanu chidu chikho wuli asani tisambiza uneneska wa m’Bayibolo? (b) Nchifukwa wuli tiwonga zeru zaku Chiuta asani tiwona wo tisambira nawu asintha umoyu wawu mwakugwiriskiya nchitu fundu za m’Malemba?
6 Kusambiza uneneska wa m’Bayibolo, kutovya kuti chivwanu chidu chije chakukho. Wakutumika Paulo, wangulemba kuti Ayuda anyaki a mu nyengu yaki achitanga cha vo asambizanga, iyu wangukamba kuti: “Wa wakusambiza munyaki, asi ujisambiza wamweni?” (Ŵar. 2:21) Venivi vipambana ukongwa ndi vo achita apayiniya mazuŵa nganu! Kanandi, yiwu aja ndi mwaŵi wakusambiza ŵanthu uneneska ndipuso kusambira nawu Bayibolo. Kuti afiski kuchita viyo, akhumbika kunozgeke sambiru lelosi ndipu nyengu zinyaki afufuza kwamuka kwa mafumbu ngo afumbika. Janeen, yo ndi mpayiniya wakonkhoska kuti: “Nyengu yeyosi yo ndasaniya mpata wakusambiza ŵanthu uneneska, ndikwaskika ukongwa ndi uneneska wenuwu ndipu ujalikiskika m’maŵanaŵanu ndi mumtima wangu. Chifukwa cha venivi, chivwanu changu chilutiriya kuja chakukho.”
7 Asani tiwona kuti wo tisambira nawu Bayibolo asintha umoyu wawu mwakugwiriskiya nchitu fundu za m’Bayibolo, vititiwovya kuwonga zeru zaku Chiuta. (Yes. 48:17, 18) Kuziŵa venivi kutitiwovya kuti tilutirizgi kuyesesa kugwiriskiya nchitu fundu za m’Bayibolo pa umoyu widu. Mpayiniya munyaki Adrianna, wangukamba kuti: “Umoyu wa ŵanthu ungaŵa pangozi asani agomezga zeru zawu. Kweni asani ayamba kugomezga zeru zaku Yehova, nyengu yeniyo atamba kuyanduwa.” Phil nayu wakukamba kuti: “Uwona mo Yehova wasinthiya ŵanthu wo kali atondekanga kusintha chinanga kuti ayesesanga kuchita viyo mwakuŵija.”
8. Kumbi kupharazga ndi ŵanthu ajalidu lamampha kutitiwovya wuli?
8 Asani tipharazga limoza ndi ŵanthu a jalidu lamampha, vititiwovya kuja pa ubwezi wakukho ndi Chiuta. (Nthanthi 13:20) Apayiniya anandi atanja kupharazga limoza ndi apharazgi anyaki. Venivi vitiŵapaska mpata ‘wakusangaruskiyana’ pamwenga kuti kuchiskana. (Ŵar. 1:12; ŵerengani Nthanthi 27:17.) Lisa, yo ndi mpayiniya wakukamba kuti: “Ko ndigwira nchitu kanandi achita vinthu mwamaphara ndipuso aja ndi sanji. Zuŵa lelosi atanja kusuza ndipuso kutuka. Yiwu akhumba ŵaka kuwoneka kuti aziŵa vinandi kuluska anyawu. Nyengu zinyaki, atikunyoza pamwenga kukuphere chifukwa cha jalidu laku lamampha lachikhristu. Kweni ndichiskika asani ndipharazga limoza ndi Akhristu anyangu. Pakumala kwa zuŵa, ndituza kunyumba ndi likondwa chinanga kuti ndivuka ukongwa.”
9. Kumbi kuchita upayiniya ndi munthu yo tikutorana nayu kungawovya wuli kuti chingwi cha nthengwa cha mitegha yitatu chije chakukho?
9 Kuchitiya limoza upayiniya ndi yo tikutorana nayu, kutovya kuti chingwi cha nthengwa cha mitegha yitatu chije chakukho. (Wak. 4:12) Madeline, yo wachita upayiniya limoza ndi murumu waki, wakukamba kuti: “Ini ndi murumu wangu asani tawe mu uteŵeti, tikambiskana vo tachita pamwenga fundu zo tasaniya tichiŵerenga Bayibolo, zo tingachigwiriskiya nchitu pakupharazga. Chaka chechosi cho tichita upayiniya, titanjana ukongwa.” Mwakuyanana ŵaka, Trisha wangukamba kuti: “Tosi titesesa kuti tileki kuja ndi ngongoli, mwaviyo tipindana cha chifukwa cha ndalama. Tosi te ndi ndondomeku yimoza yakupharazgiya, ndipu tilutiya limoza ku maulendu ngakuweriyaku kweniso masambiru nga Bayibolo, vo vititiwovya kuti tiyanjanengi ukongwa kweniso tiyanjengi Yehova.”
10. Kumbi chigomezgu chidu mwaku Yehova chikwaskika wuli asani tidanjizga vinthu va Ufumu ndipuso tiwona kuti Chiuta watitiwovya?
10 Tija ndi chigomezgu chakukho mwaku Yehova, asani tidanjizga vinthu va Ufumu, tiwona kuti Yehova watitiwovya ndipuso wamuka marombu ngidu. Akhristu wosi akugomezgeka aja ndi chigomezgu chakukho. Wo achita uteŵeti wa nyengu zosi, awona kuti kugomezga Yehova kungaŵawovya kuti alutirizgi kuchita upayiniya. (Ŵerengani Mateyu 6:30-34.) Curt, wachita upayiniya ndi muwolu waki kweniso wakolezge udindu wa wakuwonere dera. Iyu wanguzomera kuti wakachezge mpingu wo wenga kutali ndi ko wajanga ndipu wakhumbikanga kwendesa galimotu kwa maola ngaŵi ndi hafu. Mugalimotu yawu, mwenga mafuta ngakulutiya pe kweni watingi walondiyengi ndalama sabata yinyaki. Curt, wangukamba kuti: “Ndingwamba kukayikiya asani ndingusankha vinthu mwazeru.” Ŵati aromba, anguwona kuti afiskengi kuluta chifukwa ŵenga ndi chigomezgu kuti Chiuta waŵapaskengi vo akhumbikiyanga. Ŵe pafupi kusoka, muzichi munyaki wanguŵambiya foni ndi kuŵakambiya kuti we ndi chawanangwa cho wakhumba kuŵapaska. Chawanangwa cho, zenga ndalama zo yiwu akhumbikiyanga kuti akaguli mafuta ngakuwere. Curt, wangukamba kuti, “Asani vinthu nge ivi vitikuchitikiya kaŵikaŵi, nkhwambula kusuzga kuwona kuti Yehova watikuwovya.”
11. Kumbi ndi vitumbiku vinyaki nivi vo apayiniya alonde?
11 Apayiniya, kanandi awona kuti asani atijipereka pakuteŵete Yehova ndipuso alutirizga kumwanja, vitumbiku vinandi vambula kumala ‘vija mwawu.’ (Mar. 28:2) Kweni upayiniya we ndi masuzgu ngaki. Palivi muteŵeti waku Chiuta yo waleka kukumana ndi masuzgu ngo ngachitika chifukwa cha kugaruka kwaku Adamu. Vingachitika kuti apayiniya anyaki angakhumbika kuleka dankha kuteŵete kweni masuzgu ngo angakumana nangu, kanandi akhoza kumalana nangu pamwenga kungakhwecha. Nchinthu wuli cho chingawovya apayiniya kulutirizga kukondwa ndi uteŵeti wawu?
LUTIRIZGANI KUCHITA UTEŴETI WA NYENGU ZOSI
12, 13. (a) Kumbi mpayiniya wakhumbika kuchitanji asani wasuzgika kufiska maora ngaki? (b) Nchifukwa wuli kuŵerenga Bayibolo zuŵa lelosi, kusambira pakutija ndipuso kulunguruka vo tasambira nkhwakukhumbika ukongwa?
12 Apayiniya anandi atangwanika ukongwa. Kungaja kwakusuzga kuti afiski vosi vo akhumba kuchita, mwaviyo akhumbika kuja ndi ndondomeku yamampha. (1 Ŵakor. 14:33, 40) Asani mpayiniya wasuzgika kufiska maora, wakhumbika kuwona so umampha mo wagwiriskiya nchitu nyengu yaki. (Ŵaef. 5:15, 16) Iyu wangajifumba kuti: ‘Kumbi ndimala nyengu yinandi wuli asani ndichita masaza ndipuso vakusangaluska? Kumbi ndikhumbika kujikanizga? Kumbi ndikhumbika kusintha mo ndigwiriya nchitu?’ Mkhristu weyosi wangazomerezga kuti nkhwambula kusuzga kusazgiyaku vinthu vinyaki pa vo munthu wachita ndipu wo achita uteŵeti wa nyengu zosi, akhumbika kuwona kaŵikaŵi vo achita ndikusintha asani nkhwakukhumbika.
13 Kusazgiyapu pa nchitu yakupharazga yo apayiniya agwira, atenere so kuŵerenga Bayibolo zuŵa lelosi, kusambira pakuŵija ndipuso kulunguruka vo asambira. Mwaviyo, apayiniya akhumbika kujikanizga kuti vinthu vambula kukhumbika vileki kuŵamaliya nyengu yo akujalikiska yakuchitiya vinthu vakukhumbika ukongwa. (Ŵaf. 1:10) Mwakuyeruzgiyapu, ŵanaŵaniyani kuti mpayiniya wafika pa nyumba pavuli pakuti wapharazga zuŵa losi. Iyu wakhumba kuti mazulu wanozgeke mawunganu nga mpingu. Nyengu yakunozgeke yati yakwana, m’mwalu mwakuti wayambi kusambira wayamba kuvwisiya sumu, pavuli paki wambiya foni anyaki ndipu wachezga nawu kwa nyengu yitali. Pavuli pakukambiskana ndi anyaki, wawona kuti pafupifupi maora ngaŵi ngajumpha wechendayambi kusambira nge mo wakhumbiyanga. Kumbi venivi vingaŵa ndi suzgu? Akaswiri a masaza ngakutchimbiya, akhumbika kuphwere liŵavu lawu kuti agwiri nchitu yawu kwa nyengu yitali. Mwakuyanana ŵaka, apayiniya akhumbika kuja ndi chiziŵirizga chamampha chakusambira pakuŵija ndipu venivi vingaŵawovya kuja pa ubwezi wakukho ndi Chiuta, kuti alutirizgi kuchita uteŵeti wa nyengu zosi.—1 Tim. 4:16.
14, 15. (a) Nchifukwa wuli apayiniya akhumbika kuja ndi umoyu wambula kukhumba vinandi? (b) Kumbi mpayiniya watenere kuchitanji asani wakumana ndi masuzgu?
14 Apayiniya wo afiska uteŵeti wawu, aja ndi umoyu wambula kukhumba vinandi. Yesu wanguchiska akusambira ŵaki kuja ndi jisu lakulereska chinthu chimoza. (Mat. 6:22) Iyu, wajanga umoyu wambula kukhumba vinandi kuti wafiski uteŵeti waki kwambula kutimbanyizgika. Ndichu chifukwa chaki wangukamba kuti: “Akambwi ŵe ndi zimphanji, tiyuni tamude te ndi vivimbu vawu; kweni Mwana wa munthu walivi pakularika mutu waki.” (Mat. 8:20) Mpayiniya yo wakhumba kusambira vo Yesu wachitanga, wangachita umampha kukumbuka kuti asani we ndi vinthu vinandi, wakhumbika so nyengu yinandi yakuviphwere, kuvinozga asani vanangika pamwenga kuguliyapu vinyaki.
15 Apayiniya aziŵa kuti nchitu yo ŵe nayu, akupaskika chifukwa cha lusu lawu cha. M’malu mwaki, chawanangwa chechosi pamwenga uteŵeti wo te nawu, tipaskika chifukwa cha wezi waku Chiuta. Mwaviyo, kuti mpayiniya weyosi walutirizgi kuteŵete, wakhumbika kuthemba Yehova. (2 Ŵakor. 4:7) Tikhoza kukumana ndi masuzgu. (Sumu 34:19) Asani apayiniya akumana ndi masuzgu, atenere kuthemba Yehova kuti waŵalongozgi ndipuso akhumbika kumulindizga dankha kuti waŵawovyi m’malu mwakuthaŵiriya ŵaka kuleka upayiniya. (Ŵerengani Sumu 37:5.) Asani awona kuti Chiuta watiŵawovya ndipuso watiŵayanja, andere kufupi nayu nge Awiskewu akuchanya.—Yes. 41:10.
KUMBI MUNGACHITA UPAYINIYA?
16. Kumbi mutenere kuchitanji asani mukhumba kuchita upayiniya?
16 Asani mukhumba kulonde vitumbiku nge vo alonde wo achita uteŵeti wa nyengu zosi, mukambiyeni Yehova. (1 Yoh. 5:14, 15) Afumbeni wo achita upayiniya. Jani ndi vilatu vo vingakuwovyani kuti muyambi upayiniya. Venivi ndivu Keith ndi Erika anguchita. Yiwu agwiranga nchitu mazuŵa ngosi, angugula nyumba ndi galimotu yifya ŵati atolana ŵaka. Ndipu angukamba kuti: “Taŵanaŵananga kuti vinthu venivi vitizisiyengi likondwa kweni tengavi likondwa.” Keith ŵati amutuzga nchitu, wangwamba kuchita upayiniya wakovya. Iyu wangukamba kuti: “Kuchita upayiniya kungundikumbuska fundu yakuti munthu waja ndi likondwa ukongwa asani wapharazga.” Yiwu angwamba kwanjana ndi banja linyaki lo lachitanga upayiniya, lo linguŵawovya kuziŵa kuti kuja ndi umoyu wambula kukhumba vinandi kweniso kuchita upayiniya, kuzisa likondwa. Kumbi Keith ndi Erika anguchitanji? “Tingulemba vinthu vo takhumbikanga kuchita kuti titeŵete Chiuta ndi kumata pa filiji ndipu tachonganga vo tafiska.” Yiwu angwamba upayiniya pati pajumpha nyengu yimanavi.
17. Nchifukwa wuli kungaŵa kwazeru kusintha vo muchita pa umoyu winu kuti muyambi upayiniya?
17 Kumbi mungachita upayiniya? Asani muwona kuti pasonu panu mungafiska cha, chitani vosi vo mungafiska kuti mundere pafupi ndi Yehova mwakupharazgiya ŵanthu anandi. Pavuli pa kuromba ndi kujisanda, muwonengi kuti kusintha vinthu vinyaki vo muchita pa umoyu winu, kukuwovyeningi kuti muyambi kuchita upayiniya. Asani mungachita upayiniya, likondwa lo musaniyengi lipharengi vinthu vosi vo mungaleka. Mujengi ndi likondwa chifukwa chakudanjizga vinthu va Ufumu. (Mat. 6:33) Mukondwengi so ukongwa chifukwa chakupaska ŵanthu anyaki mwakuŵapharazgiya. Kusazgiyapu pa fundu zenizi, mujengi ndi mwaŵi wakuŵanaŵana ndi kukamba zaku Yehova, kumwanja ukongwa ndipuso kumukondwesa.
[Mafumbu]
[Chithuzi papeji 27]
[Chithuzi papeji 29]
Kuchita phamphu mu uteŵeti wa nyengu zosi kutovya kuti muje ndi umoyu walikondwa (Wonani pandimi 9)
