Iei alon emén sou uruwo seni England itan Edward Herbert, 400 ier lóóm: “Emén esap tongeni omusaaló tipisin ekkóch, usun itá a atai ewe piriis epwe pwal pwisin pwereló wóón.” Ekkeei kapas ra menlapei eú popun a lamot ach sipwe okkomusaló tipisin ekkewe ekkóch. Pún lón eú ekkan rán, eli epwe lamot sipwe tingorer repwe omusaaló tipisich. (Mateus 7:12) Iwe nge, a pwal wor eú popun mi lamot seni ena pwata sipwe omusaaló tipisin aramas. Nengeni met aposel Paulus a erá lón Kolose 3:13.​—Álleani.

Pokiten kich meinisin sise unuséch, sia tongeni asonga ekkewe ekkóch, me ra pwal tongeni asongakich. (Rom 3:23) Ifa usun sipwe tongeni amwéchú ewe kinamwe lein kich aramas sise unuséch? Fán án Kot emmwen, Paulus a fénékich ach sipwe songommang me omusaaló tipisin aramas. Ena kapasen fén a mak arapakkan ruu ngeréú ier lóóm. A mmen álilliséch lón ena atun, me pwal lón ach ei fansoun. Sipwe etittinafichi alon Paulus keei.

“Oupwe songomangfengen.” Lón fósun Krik ei kapas ‘songomang’ a tongeni weneiti án emén epwe tipemecheres are engiló. Eú puken áwewe a erá pwe ekkewe Chón Kraist ra pwáraatá ei napanap ren ar “tipemecheres le engiló fán án ekkóch napanap mi ngaw mi asonger.” Ewe kapas ‘fengen’ a áiti ngenikich pwe sipwe tipemecheresfengen. Weween ika sia chechchemeni pwe mi pwal wor rech ekkewe napanap a tongeni asonga aramas, iwe sisap pwal mut ngeni án ekkewe ekkóch napanap mi asongakich an epwe atai ewe kinamwe lefilach. Nge met ika ekkóch ra tipis ngenikich?

“Oupwe . . . amusamusfengen.” Me ren emén sou káé, ewe kapasen Krik mi afféú ngeni “amusamusfengen” “esap ina ewe kapas ra kan néúnéú fán iten ewe kapas omusaaló tipisin ekkóch . . . nge a mmen alóllóól weween mi menlapei úméúméchún ewe emén le omusaaló tipis.” Pwal eú puk, a erá pwe ena kapas a pwal tongeni wewe ngeni “án emén epwe féri are liffang ngeni emén och mettóch mi apwapwa are eú feiéch, are epwe úméúméch ngeni.” Sia pwáraatá pwe sia úméúméch ren ach tipemecheres le omusaaló tipis inaamwo ika a wor popun ach sipwe “chou ngeni eman.” Iwe nge, pwata itá sipwe tipemecheres le pwáraatá úméúméch? Eú popun, pokiten epwe wor eú atun eli epwe pwal lamot eménna epwe pwáraatá úméúméch ngenikich ren an omusaaló ach tipis.

“Oupwe fokun amusamusfengen usun ach Samol a amusala ämi tipis.” Ewe popun mi lap seni meinisin pwata a lamot sipwe omusaaló tipisin ekkewe ekkóch, pwe Jiowa a chék tipemecheres le omusaaló ach tipis. (Mika 7:18) Ekieki mwo watteen án Kot úméúméch ngeni ekkewe chón tipis mi aier. Kich chón tipis, nge Jiowa ese tipis. Iwe nge, a tipemecheres me unusen omusaaló tipisin chókkewe mi aier inaamwo ika a silei pwe esap fán eú epwe lamot ngeni án ekkewe chón tipis repwe úméúméch ngeni ren ar repwe omusaaló tipisin. Enlet, Jiowa i ewe leenien áppirú mi fókkun múrinné ren an tipemecheres le omusaaló tipisin chókkewe mi aier!

Sia mochen arap ngeni Jiowa pokiten an úméúméch me a amwékútúkich ach sipwe mochen áppirú i. (Efisos 4:32–5:1) A éch sipwe pwisin eisinikich, ‘Pokiten Jiowa a fókkun úméúméch ngeniei me omusaaló ai tipis, ifa usun usap pwal tongeni omusaaló tipisin chienei we, ewe a enletin aier seni an tipis ngeniei?’​—Lukas 17:3, 4.