Skip to content

Skip to table of contents

Ino Mbuti Mubala Mboumujatikizya?

Ino Mbuti Mubala Mboumujatikizya?

Ino Mbuti Mubala Mboumujatikizya?

Mwanoolanga-langa, liso lyanu abongo zibelekela antoomwe kutegwa muzyibe zicitika. Mwabona mucelo mpoonya mwatalika kuyeeya naa inga mwaulya. Mwalanga kujulu mwabona kuti sunu mvwula taikoowa pe. Mwalanga mabala ngomubala lino akuyeeya ncaapandulula. Mubwini, mubala kuli mboumujatikizya. Sena masimpe aayo?

Mubala wamucelo ngomwabona ulamugwasya kuzyiba naa mucelo ooyo ulipide naa pe. Mbwaalibonya makumbi kujulu zimugwasya kuzyiba mbobwaca. Mwanoobala mabala aali mucibalo eeci, meso aanu alabona kwiindana kuliko akati kamubala wamabala alimwi ampaalembedwe. Ncobeni, ambweni cakutazyiba, ziindi zinji mubelesya mubala kumugwasya kuzyiba zyintu zicitika munyika iimuzingulukide. Pele alimwi mubala ulajatikizya mbomulimvwa.

MUBALA MBOUJATIKIZYA MBOMULIMVWA

Nomweenda mucintoolo, mulabona zyintu zibikkidwe kabotu zili mucintoolo ziboneka kabotu mumeso aanu. Nokuba kuti tiimwabikkila maano, basimakwebo baleendelanya mubala amubala kweelana amusela wamuntu kutegwa mubone ngomuyandisisya kapati. Basikubotezya maanda, basikubamba zisani, abalo balizyi kuti mubala ulakonzya kujatikizya muntu mbwalimvwa.

Bantu inga bapandulula mubala munzila ziindene-indene akaambo kabukkale alimwi azilengwa. Mucikozyanyo, bantu baku Asia baamba kuti mubala uusalala wiiminina kuba acoolwe alimwi akusekelela, pele mumasena aamwi aamu Africa, mubala uusalala wiiminina malila. Kufwumbwa mbobakakomezyegwa, bantu balajatikizyigwa munzila yomwe caboola kumubala umwi aumwi. Atulange-lange misyobo yotatwe yamubala alimwi amboukonzya kutujatikizya.

MUBALA UUSALALA ulaboneka kapati. Mubala uusalala lyoonse ubonwa kwiiminina nguzu, nkondo, alimwi antenda. Mubala ooyu uupa bantu kulimvwa bumbi, upa kuti zyakulya kazyeenda kabotu mumubili, kuyoya kabotu alimwi akupa kuti BP ikkwele.

Mu Bbaibbele, bbala lya Chihebrayo “lyamubala uusalala” lizwa kubbala lyaamba “bulowa.” Bbaibbele libelesya mubala uusalala pyu kwaamba mukaintu muvwuule mujayi uusamide zisani zyacisombo alimwi zisubila wakatantide “amunyama uusalala pyu iwakali amazyina aakusampaula Leza amubili woonse.”—Ciyubunuzyo 17:1-6.

NYANZABILI ipa kucita zyintu ziindene kapati amubala uusalala, akaambo kakuti upa kuti zyakulya kaziteendi kabotu alimwi upa kubatama. Nyanzabili ipa kuliiba alimwi ziindi zinji yaambwa kuti ipa luumuno. Tulimvwa kabotu notubona myuunda yanyanzabili alimwi atulundu twanyanzabili. Ino mubala ooyu waluumuno wakaboola buti? Cibalo caamba zyakulenga mubbuku lya Matalikilo caamba kuti Leza wakapa bantu zyintu zyoonse zisyuuka.—Matalikilo 1:11, 12, 30.

MUBALA UUTUBA kanji-kanji ukozyanisyigwa kumumuni, lukwabililo, alimwi abulondo. Alimwi uliswaangene abubotu, kulimvwa kubula mulandu, alimwi akusalala. Mubala uutuba ngomubala waambwa kanji-kanji mu Bbaibbele. Muzilengaano, bantu alimwi abangelo balatondezyegwa kabasamide zituba, kukankaizya bululami alimwi akusalala kumuuya. (Johane 20:12; Ciyubunuzyo 3:4; 7:9, 13, 14) Mabbiza aatuba abaatantide basamide zisani zituba, zitakwe tombe, ncitondezyo cankondo yabululami. (Ciyubunuzyo 19:14) Leza ubelesya mubala uutuba kukankaizya kaambo kakuti ulilibambilide kulekelela zibi: “Nekuba kuti zibi zyanu zyasalala pyu, ziyootuba buu mbuli lukobo.”—Isaya 1:18.

KUBELESYA MUBALA MUKWIIBALUSYA

Bbaibbele nolibelesya mubala ncitondezyo cakuti Leza ulamvwisya bantu mbobajatikizyigwa amubala. Mucikozyanyo, bbuku lyamu Bbaibbele lya Ciyubunuzyo lilaamba zyintu zicitikila bantu lino, kubikkilizya ankondo, nzala, lufwu luboola cakutayeeyela akaambo kakubula cakulya alimwi amalwazi. Kutegwa katuyeeya kaambo aaka, cilengaano citutondezya bantu batantide mabbiza—kutali mabbiza buyo pele mabbiza aamubala wiindene-indene.

Kusaanguna, kuli bbiza lituba, liiminina nkondo yabululami ya Kristo Jesu. Mpoonya, tubona bbiza lisalala pyu, liiminina nkondo akati kamasi. Eeli bbiza lilatobelwa abbiza lisiya, liiminina nzala. Mpoonya tubona “bbiza lituba-tuba; alimwi ooyo wakatantide alindilyo wakajisi zyina lyakuti Lufwu.” (Ciyubunuzyo 6:1-8) Mubala wabbiza limwi alimwi upa kuti tulimvwe munzila imwi kweelana ancowiiminina mubala wabbiza. Ncuuba-uba kwaayeeya mabbiza aaya aali mumisyobo yaandene-andeene yamubala alimwi ancaatuyiisya mazuba aano.

Kuli zikozyanyo zinji mu Bbaibbele zibelesya mubala kuyiisya kaambo kamwi. Ncobeni, Mulengi wamumuni, mubala, alimwi aliso lyamuntu, cabusongo ubelesya mubala kuyiisya babali zyintu nzyobakonzya kumvwa alimwi akuyeeya. Mubala ulatugwasya kuyobolola twaambo alimwi akutupandulula. Mubala ulajatikizya mbotulimvwa. Mubala ulakonzya kutugwasya kuyeeya twaambo tuyandika kapati. Mubala ncipego caluyando kuzwa ku Mulengi wesu calo icitugwasya kukkomana mubuumi.

[Cifwanikiso icili apeeji 14]

[Cifwanikiso icili apeeji 14]

[Cifwanikiso icili apeeji 15]

[Kabbokesi kali apeeji 15]

Ciindi Nowa amukwasyi wakwe nibakazwa mubwato, Leza wakabatondezya fulicoongo uuboneka kabotu kali citondezyo cacisyomezyo cakwe cakuti takaleti limbi zambangulwe kutegwa anyonyoone bantu. Kweelede kuti citondezyo eeci ncobeni cakali kuboneka kabotu alimwi tabakacilubi.—Matalikilo 9:12-17.

[Cifwanikiso]

[Kabbokesi kali apeeji 15]

Bantu ibasyoma mukusanduka kwazyintu balakonzya kulibuzya kaambo bantu ncobajisi nguzu zyakukonzya kuzyiba mboubede mubala umwi aumwi, mbwaanga ikuzyiba mubala tacikonzyi kupa kuti muntu kapona. Pele ikuti twazyiba kuti Mulengi wesu wakatulenga anguzu zyakubotelwa amisyobo yamubala iindene-indene, tuyoobona cipego eeci kuti nduyando luzwa kulinguwe lutugwasya kukkomana mubuumi.