1. ?Bambae yumi tokbaot wanem asembli blong ol man blong God? ?Wanem tufala kwestin we yumi mas tingbaot?

‘!OLGETA! !Yufala i stanap! !Jehova i God blong yumi! !Bambae yumi presem hem oltaem nomo!’ Ol Livaet oli talem ol tok ya blong singaot ol man Isrel oli kam wanples blong prea long Jehova. Prea ya i longfala moa i winim plante narafala prea long Baebol. (Neh. 9:4, 5) Asembli ya i stap long Jerusalem long namba 24 blong manis Tisri (Septemba-Oktoba), long yia 455 bifo Kraes. Taem yumi stap kasem save moa long asembli ya, i gud yumi tingbaot tufala kwestin ya: ?Oltaem ol Livaet oli mekem wanem samting, we i givhan blong mekem asembli ya i gud tumas? ?Yumi lanem wanem long prea ya we ol Livaet oli tingting gud long hem fastaem? Naoia, bambae yumi tingbaot sam samting we oli hapen jes bifo long dei ya we i spesel.—Sam 141:2.

2. ?Ol man Isrel oli soemaot wanem gudfala eksampol long yumi?

² Wan manis bifo long spesel asembli ya, ol man Jiu oli finisim wok ya blong mekem gud bakegen stonwol blong Jerusalem. (Neh. 6:15) Oli finisim wok ya long 52 dei nomo. Nao long namba wan long manis ya Tisri, oli mekem wan bigfala miting long open ples nomo. Oli lesin long Esra mo ol Livaet we oli ridimaot Loa blong God mo oli eksplenem. Ol papa mo mama wetem ol pikinini blong olgeta, olgeta evriwan oli stanap mo oli lesin, stat long taem ya we san i girap long moning go kasem medel dei. Ol man Isrel ya oli soemaot wan gudfala eksampol long yumi. Nating se yumi go sidaon long ol gudfala jea blong lesin long miting long Haos Kingdom, plante taem tingting blong yumi i flae olbaot. Be ol man Isrel ya oli lesin gud, oli tingbaot samting we oli harem, mo taem oli kasem save se oli no stap obei long Loa blong God, oli krae.—Neh. 8:1-9.

3. ?Ol man Isrel oli obei long wanem tok?

³ Be hemia i no stret taem blong oli talemaot ol sin. Jehova i wantem se ol man blong hem oli glad, from we hemia  dei blong lafet. (Nam. 29:1) Taswe Nehemaea i talem long olgeta se: “Yufala i gohom, yufala i mekem lafet. Mo yufala i tekem sam kakae mo waen blong yufala, yufala i givim long ol man we oli sot long hem. Yufala i no mas harem nogud, from we dei ya i tabu, i blong Masta ya blong yumi. Oltaem hem i stap mekem yumi glad, mo fasin ya i stap mekem yumi strong.” Ale, ol man ya oli obei, mo long dei ya, “oli glad we oli glad.”—Neh. 8:10-12.

4. ?Ol hed blong ol famle oli mekem wanem? Long Lafet Blong Ol Wansaed Haos, ?evri dei ol Livaet oli mekem wanem?

⁴ Long nekis dei, ol hed blong famle oli joen wanples blong stadi long Loa. Oli wantem meksua se oli stap obei long olgeta tok blong God. Oli faenemaot se long namba 15 kasem namba 22 blong sem manis, neson ya i mas mekem Lafet Blong Ol Wansaed Haos, mo oli mas mekem wosip blong klosem lafet ya. Ale, wantaem nomo, olgeta evriwan oli stat blong mekem rere from lafet ya. I stat long taem blong Josua kam kasem taem blong olgeta, i no gat wan Lafet Blong Ol Wansaed Haos we i gud olsem hemia. Olgeta “oli harem gud, oli glad tumas.” “I stat long fas dei blong lafet ya i go kasem las dei blong hem,” ol Livaet oli ridimaot Loa blong God long olgeta man.—Neh. 8:13-18.

5. Bifo we ol Livaet oli prea, ?ol man blong God oli mekem wanem?

⁵ Tu dei afta we lafet ya i finis, stret taem i kam blong ol man oli talemaot sin blong olgeta. Hemia namba 24 dei blong manis Tisri. Long dei ya, ol man blong God oli no mekem lafet mo oli no glad. Oli livim kakae blong olgeta mo oli putum rabis klos, blong soemaot se oli harem nogud from we oli no stap obei long Loa blong God. Bakegen, ol Livaet oli ridimaot Loa blong God long ol man. Long moning, oli mekem olsem blong tri aoa. Long aftenun, ol man ‘oli stap talemaot ol sin blong olgeta, mo oli stap mekem wosip long Jehova.’ Long taem ya nao, ol Livaet oli prea wetem olgeta. —Neh. 9:1-4.

6. ?Wanem i givhan long ol Livaet blong oli talem ol gudfala tok long prea blong olgeta? ?Yumi lanem wanem from?

⁶ Oltaem ol Livaet oli ridim Loa blong God. Taswe oli save talem plante gudfala samting long prea blong olgeta. Long fas haf blong prea ya, oli tokbaot ol wok mo fasin blong Jehova. Long narafala haf blong prea, oli tokbaot sin blong ol man. Oli talemaot klia se sin blong olgeta i bigwan tumas, i no stret we God i “gat sore” long olgeta. (Neh. 9:19, 27, 28, 31) ?Yumi lanem wanem long prea blong ol Livaet? Yumi lanem se, yumi mas ridim Tok blong God evri dei mo yumi mas tingting dip long hem. Hemia i olsem we Jehova i toktok long yumi. Nao taem yumi prea, bambae yumi gat plante gudfala samting blong talem long Jehova. Bambae yumi no toktok olbaot, be bambae yumi talem ol tok we yumi tingting gud long hem fastaem.—Sam 1:1, 2.

7. ?Ol Livaet oli askem wanem long God? ?Yumi lanem wanem from?

⁷ Long prea blong ol Livaet, i gat wan samting  nomo we oli askem long Jehova blong i mekem long olgeta. Klosap long en blong prea ya, oli talem se: “God, yu yu God blong mifala. Yu yu hae we yu hae. Yu yu gat olgeta paoa, mo mifala i fraet tumas long yu. Yu yu kaen tumas mo yu yu stap holemstrong ol promes we yu mekem wetem mifala. Mifala evriwan i man blong yu. Ol king blong mifala, mo ol lida blong mifala, mo ol pris blong mifala, mo ol profet blong mifala, mo ol bubu blong mifala bifo, mifala evriwan i stap harem nogud, i stat long taem ya bifo we ol king blong Asiria oli kam spolem mifala, i kam kasem tede. Plis yu tingbaot olgeta hadtaem ya blong mifala.” (Neh. 9:32) Ol Livaet oli soemaot wan gudfala eksampol long yumi. Long ol prea blong yumi, yumi mas presem Jehova fastaem mo talem tangkiu long hem, nao biaen, yumi askem samting long hem.

8, 9. (1) ?Ol Livaet oli soemaot olsem wanem se oli gat tingting daon, long prea blong olgeta? (2) ?Oli tokbaot wanem tufala samting “long heven”?

⁸ Ol Livaet oli gat tingting daon. Oli mekem wan prea we oli tingting gud long hem fastaem. Nating se i olsem, oli harem se ol tok blong olgeta i no naf blong presem Jehova. Ale, long prea blong olgeta, oli tokbaot ol man Isrel se: ‘Nating we mifala i man nomo, mo tok blong mifala i no naf blong leftemap nem blong yu, be olgeta evriwan oli mas presem yu, olgeta evriwan oli mas leftemap hae nem blong yu.’—Neh. 9:5.

⁹ Oli gohed blong prea se: ‘Jehova, yu nomo yu Hae God. Yu yu mekem skae wetem olgeta samting we i stap long hem. Yu yu mekem graon mo solwota, wetem olgeta samting we i stap long tufala, mo yu givim laef long olgeta evriwan. Mo olgeta long heven oli stap bodaon oli mekem wosip long yu.’ (Neh. 9:6) Long ples ya, ol Livaet oli tokbaot sam long ol gudgudfala samting we Jehova i mekem. Hem i mekem heven mo ol milian milian sta long hem. Hem i mekem ol gudfala samting long wol tu, mo i mekem se ol laef samting oli save gat pikinini, nao laef i save gohed long wol ya. Prea ya i tokbaot “olgeta long heven” tu. Hemia ol enjel blong God we oli olsem “ol kampani blong ol soldia.” (Rev. 19:14; Job 38:4, 7) Ol enjel ya oli gat tingting daon. Oli mekem samting we God i wantem taem oli givhan long ol man long wol. (Hib. 1:14) Tede, yumi joen wanples blong mekem wok blong Jehova olsem ol ami we oli tren gud. Yumi mas folem fasin blong ol enjel we oli gat tingting daon blong mekem wok blong God.—1 Kor. 14:33, 40.

10. ?Yumi lanem wanem from fasin we God i mekem long Ebraham?

¹⁰ Naoia, ol Livaet oli tokbaot samting we God i mekem long Ebram. Jehova i jenisim nem blong Ebram i kam Ebraham, we i min se “stamba blong ol man blong plante ples.” Long taem ya Ebraham i gat 99 yia, be hem i no gat pikinini yet. (Jen. 17:1-6, 15, 16) God i talem tu se Ebraham mo laen blong hem bambae oli tekem kantri blong Kenan i kam ples blong olgeta. Ol Livaet oli tokbaot olsem wanem Jehova i holem promes ya, oli talem se:  “Hae God, yu yu jusumaot olfala Ebram ya bifo, yu lidim hem i aot long Uru long Babilonia, mo yu jenisim nem blong hem i kam Ebraham. Yu luk we tingting blong hem i stap strong long yu, nao yu mekem wan promes wetem hem. Graon ya blong ol man Kenan, yu yu promes blong givim long hem, blong ol laen blong hem bambae oli stap long hem. . . . Mo yu holem promes blong yu, from we fasin blong yu i stret olgeta.” (Neh. 9:7, 8) Yumi ol man, plante taem yumi fogetem ol promes blong yumi. Be sipos yumi traehad blong holem olgeta promes blong yumi, yumi gat fasin olsem Jehova.—Mat. 5:37.

11, 12. ?Wanem mining blong nem ya Jehova? ?Jehova i mekem wanem long ol man blong hem, we i soemaot se i stret blong hem i karem nem ya?

¹¹ Mining blong nem ya Jehova se “Hem i Mekem i Kamaot.” Yes, God i stap wok blong mekem ol promes blong hem oli kamtru. Nambawan eksampol blong samting ya, hemia promes we Jehova i mekem wetem ol laen blong Ebraham. Taem neson ya blong Isrel oli stap wok slef long Ijip, God i promes long olgeta se bambae oli kam friman bakegen mo bambae oli go stap long Promes Lan. Long taem ya, i luk olsem se samting ya i no save hapen. Be sloslo God i mekem promes ya i kamtru. Samting ya i soemaot se i stret nomo we hem i karem nem ya Jehova.

¹² Long prea blong ol Livaet, oli tokbaot sam samting we Jehova i mekem long ol man blong hem, se: “Bifo, taem we ol bubu blong mifala oli stap long Ijip, yu yu luk we oli harem nogud tumas. Mo taem oli stap long Red Si, yu yu harem krae blong olgeta, nao yu halpem olgeta. . . . Long taem ya, yu yu soemaot we yu yu gat hae nem, mo kam kasem tede, nem ya blong yu i stap sem mak yet. Yu yu mekem rod i gotru long solwota blong ol man blong yu oli folem, mo yu lidim olgeta i gotru long rod ya long drae graon nomo. Be ol man we oli stap ronem ol man ya blong yu, olgeta oli draon long dip solwota olsem we ston i draon long medel si.” Nao ol Livaet oli tokbaot olsem wanem Jehova i givhan long ol man blong hem blong oli winim ol taon long Promes Lan, oli se: “Yu yu givim paoa long olgeta blong oli winim ol man Kenan ya wetem ol narafala man we oli stap long kantri ya.” Ol Livaet oli talem se ol man blong God “oli holem ol taon we ol stonwol i goraon long olgeta, mo ol graon we i gudfala tumas, mo ol haos we oli fulap gud long ol gudgudfala samting, mo ol wel we ol man oli digim finis, mo ol plantesen. . . . Oltaem oli stap harem gud long ol gudgudfala samting ya we yu yu givim long olgeta.”—Neh. 9:9-11, 24, 25.

13. Smoltaem afta we ol man Isrel oli aot long Ijip, ?Jehova i mekem wanem long olgeta? ?Biaen, olgeta oli mekem wanem?

¹³ Jehova i mekem plante samting blong promes blong hem i kamtru. Smoltaem afta we ol man Isrel oli aot long Ijip, Jehova i givim ol loa long olgeta, mo i tijim olgeta olsem wanem blong mekem wosip long hem. Ol Livaet oli prea se: “Long Hil ya Sinae, yu yu aot long heven, yu kamdaon long olgeta, yu toktok long olgeta, yu givim long olgeta ol tingting we i stret, mo ol loa we i tru, mo yu putum ol gudfala tok mo ol loa blong oli folem.” (Neh. 9:13) Jehova i jusumaot ol man Isrel olsem ol man blong hem, mo hem i wantem givim Promes Lan long olgeta. Taswe hem i tijim olgeta blong oli mekem fasin we i leftemap nem blong hem. Be oli obei long ol loa blong Jehova blong smoltaem nomo.—Ridim Nehemaea 9:16-18.

14, 15. (1) ?Jehova i mekem wanem blong soemaot sore long ol man Isrel? (2) ?Yumi lanem wanem from fasin we God i mekem long ol man Isrel?

¹⁴ Smoltaem afta we ol man Isrel oli mekem promes long Hil ya Sinae se bambae oli obei long Loa blong God, oli mekem tu nogud samting. Long prea blong ol Livaet, oli tokbaot tufala sin ya. I stret nomo sipos ol man ya oli ded long draeples from sin ya. Be Jehova i sore long olgeta, mo i gohed blong givim samting we oli nidim. Ol Livaet oli presem Jehova se: “Long foti yia ya, oltaem yu yu stap lukaot  gud long olgeta, we oli no sot long wan samting nating. Klos blong olgeta i no brobrok, mo leg blong olgeta i no soa, i no solap.” (Neh. 9:19, 21) Tede, Jehova i stap lukaot gud long yumi tu, nao yumi save gohed blong obei long hem mo mekem wok blong hem. Yumi no mas kam olsem ol taosen man Isrel we oli ded long draeples. Yumi no mas letem bilif blong yumi i kam slak, ale yumi no moa obei long Jehova. Nogud fasin ya blong ol man Isrel i wan woning long yumi.—1 Kor. 10:1-11.

¹⁵ Sore tumas, ol man Isrel we oli go stap long Promes Lan, oli no gohed blong obei long Jehova. Oli stat blong wosipim ol giaman god blong Kenan. Samting ya i mekem se oli joen long ol rabis fasin, mo oli bonem ol pikinini blong olgeta long faea olsem sakrefaes. Ale, Jehova i letem ol narafala neson oli mekem i strong long ol man blong hem. Be taem oli tanem tingting blong olgeta, Jehova i fogivim olgeta mo i givhan long olgeta blong oli winim ol enemi blong olgeta. Samting ya i hapen bakegen mo bakegen. (Ridim Nehemaea 9:26-28, 31.) Ol Livaet oli prea, oli talem se: “Long plante yia, yu yu mekem tingting blong yu i longfala, mo Spirit blong yu i stap tok long ol profet, nao ol profet ya oli stap tok long olgeta blong wekemap olgeta, be olgeta oli no wantem harem. Nao from samting ya, yu stap letem ol man blong narafala kantri oli kam winim olgeta.”—Neh. 9:30.

16, 17. (1) ?Wanem i hapen taem ol man Isrel oli no obei long Jehova bakegen? (2) ?Ol Livaet oli talem wanem blong tokbaot sin blong ol man Isrel? ?Oli mekem wanem promes?

¹⁶ Taem ol man Isrel oli kamaot long Babilon, oli no obei long Jehova bakegen. ?Wanem i kamaot from? Ol Livaet oli talem long prea blong olgeta se: “Naoia, mifala i stap wok slef long kantri ya we yu yu givim long mifala. Kantri ya, graon blong hem i gud tumas, i stap givim plante kakae long mifala, be mifala i stap wok slef nomo long hem. Ol gudgudfala samting we oli stap kamaot long graon ya oli stap go long ol king blong ol narafala kantri we yu yu putum olgeta blong oli rulum mifala. Yu yu mekem olsem from we mifala i mekem sin . . . mifala i harem nogud tumas.” Yes, ol man Isrel oli stap wok slef long kantri ya we Jehova i givim long olgeta.—Neh. 9:36, 37.

¹⁷ ?Olsem wanem? ?Ol Livaet oli stap talem se God i mekem i no stret long ol man blong hem? !Nogat! Oli prea se: “Yu yu mekem i stret we yu panisim mifala. Mifala i mekem sin, be long saed blong yu, oltaem yu stap holem promes blong yu.” (Neh. 9:33) Long en blong gudfala prea blong ol Livaet, oli mekem wan strong promes se neson blong Isrel bambae i obei long Loa blong God. (Ridim Nehemaea 9:38; 10:29) Oli raetem promes ya long wan pepa, nao 84 lida blong ol man Isrel oli saen long hem, mo oli putum ol mak blong olgeta long hem.—Neh. 10:1-27.

18, 19. (1) ?Sipos yumi wantem stap long niufala wol, yumi mas letem Jehova i mekem wanem? (2) ?Yumi mas gohed blong prea from wanem samting? ?From wanem?

¹⁸ Sipos yumi wantem stap long niufala wol, yumi mas letem Jehova i stretem yumi. Aposol Pol i talem se: “Fasin ya i soemaot we God i stap mekem long yufala, olsem we yufala i pikinini blong hem.” (Hib. 12:7) Sipos yumi letem Jehova i stretem yumi mo yumi gohed blong mekem wok blong hem, yumi soemaot se yumi glad long trening we hem i givim long yumi. Sipos yumi mekem wan bigfala sin be yumi tanem tingting blong yumi mo yumi gat tingting daon blong letem Jehova i stretem yumi, bambae hem i fogivim yumi.

¹⁹ I no longtaem, bambae Jehova i mekem ol bigbigfala wok, we oli moa gud i winim ol samting we hem i mekem taem hem i tekemaot ol man Isrel long Ijip. Olgeta man bambae oli save se Jehova nomo i Hae God. (Esik. 38:23) God bambae i leftemap tabu nem blong hem, mo olgeta we oli bin obei gud long hem bambae oli go long niufala wol, olsem we ol man Isrel oli go long Promes Lan. (2 Pita 3:13) Taswe, yumi mas gohed blong prea se bambae God i mekem hae nem blong hem i tabu. Nekis stadi bambae i tokbaot wan narafala prea we i save givhan long yumi blong kasem blesing blong God naoia mo blong olwe.