Lẹngbọhọtọ lẹ Emi, Mì Hodo Apajlẹ Lẹngbọhọtọ Daho Hugan lọ lẹ Tọn
Lẹngbọhọtọ lẹ Emi, Mì Hodo Apajlẹ Lẹngbọhọtọ Daho Hugan lọ lẹ Tọn
“Klisti lọsu jiya na mì, bo ze apajlẹ de dai na mì, na mì nido hodo afọdòmẹ etọn lẹ pẹkipẹki.”—1 PITA 2:21.
NAWẸ HIẸ NA NA GBLỌNDO GBỌN?
Taidi lẹngbọhọtọ lẹ, nawẹ mẹho agun tọn lẹ sọgan hodo apajlẹ Jehovah tọn gbọn?
Nawẹ mẹho lẹ sọgan hodo apajlẹ Jesu Klisti tọn gbọn?
Etẹwẹ yin lẹndai he wutu mẹho lẹ nọ basi dlapọn lẹngbọhọtọ tọn?
1, 2. (a) Etẹwẹ nọ yin kọdetọn lọ eyin lẹngbọ lẹ mọ nukunpedomẹgo dagbe yí? (b) To azán Jesu tọn gbè, naegbọn mẹsusu do yin yiyijlẹdo lẹngbọ lẹ he ma tindo lẹngbọhọtọ de go?
LẸNGBỌ lẹ nọ whẹ́n ganji eyin lẹngbọhọtọ de do ojlo nujọnu tọn hia to dagbemẹninọ lẹngbọpa etọn tọn mẹ. Sọgbe hẹ owe de he dọhodo lẹngbọ yìnyìn ji, “eyin mẹde nọ plan lẹngbọpa etọn nado yì dù amà poun bo ma nọ do ojlo depope hia to yé mẹ, lẹngbọ etọn lẹ na jẹazọ̀n to owhe vude godo bo ma na hẹn ale depope wá na ẹn.” Ṣigba, eyin lẹngbọhọtọ de penukundo lẹngbọ etọn lẹ go ganji, lẹngbọ etọn lẹ na tindo agbasalilo dagbe.
2 Nukunpedomẹgo po ayidonugo he lẹngbọhọtọ lẹ nọ na lẹngbọ dopodopo he Jiwheyẹwhe zedo alọmẹ na yé lẹ po nọ yinuwado dagbemẹninọ agun lọ blebu tọn ji to gbigbọ-liho. Hiẹ sọgan flindọ lẹblanu gbẹtọgun lẹ tọn wà Jesu, na “yé yin hinhẹn jẹ agbá bosọ yin kọgbẹ́ e go taidi lẹngbọ lẹ he ma tindo lẹngbọhọtọ de” wutu. (Mat. 9:36) Naegbọn yé do tin to ninọmẹ awubla tọn mọnkọtọn mẹ? Na mẹhe tindo azọngban nado plọn Osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn gbẹtọ lọ lẹ nọ fiẹ do yé go, nọ donukun nususu sọn yé si, bosọ nọ wayẹnu wutu. Kakati nado gọalọna mẹhe tin to lẹngbọpa yetọn mẹ lẹ bo na núdùdù yé, nukọntọ gbigbọmẹ tọn lẹ to Islaeli nọ ze “agbàn pinpẹn lẹ” do abọ́ ji na yé.—Mat. 23:4.
3. Etẹwẹ mẹho agun tọn lẹ dona hẹn do ayiha mẹ dile yé to azọngban yetọn hẹndi taidi lẹngbọhọtọ gbigbọmẹ tọn lẹ?
3 Enẹwutu, azọngban sinsinyẹn de wẹ Klistiani lẹngbọhọtọ lẹ tindo, yèdọ mẹhe yin dide taidi mẹho agun tọn lẹ. Jehovah po Jesu he ylọ ede dọ “lẹngbọhọtọ dagbe lọ” po tọn wẹ lẹngbọ he yé nọ yìn lẹ. (Joh. 10:11) “Ohùn họakuẹ” Jesu tọn wẹ yin yíyí do sú “ahọ́ daho de” nado họ̀ lẹngbọ lọ lẹ. (1 Kọl. 6:20; 1 Pita 1:18, 19) Ewọ yiwanna lẹngbọ lọ lẹ sọmọ bọ e de sọn ojlo mẹ bo yí ogbẹ̀ etọn do sanvọ́ do ota yetọn mẹ. Mẹho agun tọn lẹ dona nọ flin to whepoponu dọ lẹngbọhọtọ pẹvi lẹ wẹ yé yin, bo tin to anademẹ Visunnu yiwanna Jiwheyẹwhe tọn, Jesu Klisti tọn glọ, yèdọ “lẹngbọhọtọ daho lẹngbọ lẹ tọn.”—Heb. 13:20.
4. Kanbiọ tẹlẹ wẹ na mọ gblọndo to hosọ ehe mẹ?
4 To whelọnu lo, nawẹ Klistiani lẹngbọhọtọ lẹ dona nọ yinuwa hẹ lẹngbọ lẹ gbọn? Hagbẹ agun lọ tọn lẹ yin tudohomẹna nado “nọ setonuna mẹhe to anadenanu” to ṣẹnṣẹn yetọn lẹ. To alọ devo mẹ, mẹho agun tọn lẹ yin tulina ma nado “duklunọ do mẹhe yin ogú Jiwheyẹwhe tọn lẹ ji.” (Heb. 13:17; hia 1 Pita 5:2, 3.) Eyin mọ wẹ, nawẹ mẹho agun tọn lẹ sọgan deanana nulẹ ṣogan bo ma duklunọ do lẹngbọpa lọ ji gbọn? To hogbe devo mẹ, nawẹ mẹho lẹ sọgan penukundo nuhudo lẹngbọ lẹ tọn go bo ma na ṣì aṣẹpipa he Jiwheyẹwhe na nugopọntọ lẹ zan gbọn?
EWỌ NA “ZE YÉ DO AKỌ́N ETỌN NU”
5. Etẹwẹ nuyijlẹdonugo he tin Isaia 40:11 mẹ dohia mí gando Jehovah go?
5 Yẹwhegán Isaia dọho gando Jehovah go dọmọ: “Ewọ na yìn lẹngbọpa etọn di lẹngbọhọtọ de: e nasọ yí awà etọn do bẹ lẹngbọvu lẹ pli, bo ze yé do akọ́n etọn nu, bosọ wà dẹẹdẹ do plan ehe mọhò lẹ jẹgbonu.” (Isa. 40:11) Nuyijlẹdonugo ehe dohia dọ Jehovah nọ penukundo nuhudo hagbẹ agun lọ tọn he gbọjọ bo ma dogán lẹ tọn go. Dile nuhudo vonọtaun lẹngbọ dopodopo tọn nọ duahunmẹna lẹngbọhọtọ de bọ e nọ wleawufo nado gọalọna yé do, Jehovah yọ́n nuhudo mẹhe tin to agun lọ mẹ lẹ tọn bọ homẹ etọn nọ hùn nado penukundo yé go sọgbe hẹ ninọmẹ yetọn. Kẹdẹdile lẹngbọhọtọ de nọ ze lẹngbọvu he ṣẹṣẹ yin jiji de do akọ́n etọn nu to whenue nuhudo etọn tin do, mọ wẹ Jehovah “Otọ́ lẹblanu sisosiso lẹ tọn” na gọalọna mí nado jugbọn ojlẹ whlepọn tọn lẹ mẹ do niyẹn. Ewọ na miọnhomẹna mí to whenue mí to pipehẹ whlepọn sinsinyẹn de kavi tin to nuhudo vonọtaun de mẹ.—2 Kọl. 1:3, 4.
6. Taidi lẹngbọhọtọ gbigbọmẹ tọn de, nawẹ mẹho agun tọn de sọgan hodo apajlẹ Jehovah tọn gbọn?
6 Onú titengbe nankọ die lẹngbọhọtọ gbigbọmẹ tọn de sọgan plọn sọn Otọ́ olọn mẹ tọn mítọn dè! Taidi Jehovah, ewọ dona nọ na ayidonugo nuhudo lẹngbọ lẹ tọn. Eyin mẹho de yọ́n avùnnukundiọsọmẹ he lẹngbọ lẹ to pipehẹ po nuhudo yetọn he dona yin nukunpedego to niyaniya mẹ po, ewọ na tin to otẹn dagbe mẹ nado na yé tuli po alọgọ he jẹ po. (Howh. 27:23) Na nugbo tọn, mẹho agun tọn de dona nọ tindo hodọdopọ dagbe hẹ yisenọ hatọ etọn lẹ. Dile ewọ to sisi na jlọjẹ yetọn, e nọ tindo ojlo to nuhe e mọ bo sè to agun lọ mẹ lẹ mẹ bosọ nọ gbọn owanyi dali ze ede jo nado “gọalọna mẹhe yin madogánnọ lẹ.”—Owalọ 20:35; 1 Tẹs. 4:11.
7. (a) Nawẹ lẹngbọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ yin nuyiwa hẹ to azán Ezekiẹli po Jelemia po tọn gbè gbọn? (b) To whenue Jehovah gbẹ́ lẹngbọhọtọ gbigbọmẹ tọn he ma yin nugbonọ lẹ dai, etẹwẹ mí sọgan plọn sọn enẹ mẹ?
7 Lẹnnupọndo nuyiwa lẹngbọhọtọ he Jiwheyẹwhe gblewhẹdo lẹ tọn ji. To azán Ezekiẹli po Jelemia po tọn gbè, Jehovah gbẹ́ mẹhe dona nọ penukundo lẹngbọ etọn lẹ go lẹ dai, na yé ma to mọwà wutu. To whenue mẹdepope ma to nukunpedo lẹngbọ lọ lẹ go, gbekanlin lẹ wle yé dù bọ yé sọ gbàpe. Kakati nado na núdùdù lẹngbọ lẹ, lẹngbọhọtọ enẹlẹ to yé hòdu bo “to yede yìn.” (Ezek. 34:7-10; Jel. 23:1) Aliho he mẹ Jiwheyẹwhe gbẹ́ lẹngbọhọtọ enẹlẹ dai te wẹ e gbẹ́ nukọntọ sinsẹ̀n Mẹylọhodotọklisti tọn lẹ te to egbehe ga. Ṣigba, ehe sọ dohia dọ nujọnu wẹ e yin na mẹho agun tọn lẹ nado na ayidonugo sọwhiwhe tọn lẹngbọpa Jehovah tọn.
“OHIA WẸ YẸN ZEDAI NA MÌ”
8. Nawẹ Jesu ze apajlẹ dagbe dai to whenue ewọ to ayinamẹ na devi etọn lẹ gbọn?
8 Na mape gbẹtọvi lẹ tọn wutu, delẹ to lẹngbọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ mẹ sọgan nọma yawu mọnukunnujẹ nuhe Jehovah nọ donukun sọn yé si lẹ mẹ. Yé sọgan gboawupo nado yinuwa sọgbe hẹ ayinamẹ Owe-wiwe lẹ tọn kavi yé sọgan yinuwa to aliho de mẹ he dohia dọ yé ma whèwhín to gbigbọ-liho. Nawẹ mẹho agun tọn lẹ dona yinuwa gbọn? Yé dona hodo apajlẹ lehe Jesu do homẹfa hia devi etọn lẹ do tọn, to whenue yé yin ahunmẹduna gando mẹhe na klohugan to ṣẹnṣẹn yetọn to Ahọluduta lọ mẹ go. Kakati nado gblehomẹ, Jesu zindonukọn nado plọn devi etọn lẹ bo na yé ayinamẹ owanyi tọn lẹ gando whiwhẹ didohia go. (Luku 9:46-48; 22:24-27) Gbọn afọ kiklọ na devi etọn lẹ dali, Jesu wleawuna nuplọnmẹ dagbe de gando whiwhẹ didohia go, yèdọ jẹhẹnu de he Klistiani nugopọntọ lẹ dona nọ dohia.—Hia Johanu 13:12-15; 1 Pita 2:21.
9. Pọndohlan tẹwẹ Jesu na ayinamẹ devi etọn lẹ nado tindo?
9 Pọndohlan Jesu tọn gando lẹngbọhọtọ gbigbọmẹ tọn lẹ go gbọnvo na dehe Jakọbu po Johanu po dohia. Apọsteli awe lọ lẹ tẹnpọn nado dín otẹn nukundeji de na yede to Ahọluduta lọ mẹ. Ṣigba, Jesu jla pọndohlan yetọn do bo dọmọ: “Mì yọnẹn dọ ogán akọta lẹ tọn nọ duklunọ do yé ji podọ omẹ gboogbo lẹ nọ paṣẹ glanglan do yé ji. E ma yinmọ to mìwlẹ ṣẹnṣẹn gba; ṣigba mẹdepope he jlo na lẹzun kiklo to mì ṣẹnṣẹn dona yin lizọnyitọ mìtọn.” (Mat. 20:25, 26) Apọsteli lọ lẹ tindo nuhudo nado duto mẹwhinwhàn lọ nado “nọ duklunọ do” gbẹdohẹmẹtọ yetọn lẹ ji.
10. Nawẹ Jesu jlo dọ mẹho agun tọn lẹ ni yinuwa hẹ lẹngbọpa lọ gbọn, podọ apajlẹ tẹwẹ Paulu zedai to whẹho ehe mẹ?
10 Jesu nọ donukun dọ mẹho agun tọn lẹ ni nọ yinuwa hẹ lẹngbọpa lọ dile ewọ yinuwa hẹ ẹ do. Yé dona tindo ojlo nado nọ yilizọn na gbẹdohẹmẹtọ yetọn lẹ, kakati nado dugán do yé ji. Apọsteli Paulu tindo pọndohlan whiwhẹ tọn enẹ, na e dọna sunnu mẹho he tin to agun Efesu tọn mẹ lẹ dọmọ: “Mìwlẹ yọnẹn ganji lehe yẹn tin po mì po to ojlẹ lẹpo mẹ sọn azán tintan he gbè yẹn wá agbegbe Asia tọn mẹ do, bo yí mẹdezewhè daho . . . do to azọ́nwa na Oklunọ di afanumẹ.” Ojlo apọsteli lọ tọn wẹ yindọ mẹho enẹlẹ ni nọ yí whiwhẹ do gọalọna mẹdevo lẹ po ahundopo po. E dọmọ: “Yẹn ko dohia mì to onú lẹpo mẹ dọ gbọn tuklajijẹ to aliho mọnkọtọn mẹ dali wẹ mì dona gọalọna mẹhe yin madogánnọ lẹ.” (Owalọ 20:18, 19, 35) Paulu dọna Kọlintinu lẹ dọ emi ma duklunọ do yise yetọn ji. Kakatimọ, ewọ yin azọ́nwatọ hatọ whiwhẹnọ de na ayajẹ yetọn. (2 Kọl. 1:24) Paulu ze apajlẹ dagbe dai na mẹho agun tọn lẹ gando whiwhẹ po azọ́n sinsinyẹn wiwà po go.
“NỌ TẸDO OHÓ NUGBO LỌ GO GLIGLI”
11, 12. Nawẹ mẹho de sọgan gọalọna yisenọ hatọ etọn nado basi nudide de gbọn?
11 Mẹho agun tọn de dona “nọ tẹdo ohó nugbo lọ go gligli na nuhe dù azọ́nyinyọnẹn mẹpinplọn tọn etọn.” (Titu 1:9) Ṣigba, e nọ wà ehe “to gbigbọ walọmimiọn tọn mẹ.” (Gal. 6:1) Kakati nado hẹn yisenọ hatọ etọn lẹ gánnugánnu nado yinuwa to aliho tangan de mẹ, lẹngbọhọtọ gbigbọmẹ tọn dagbe de nọ tẹnpọn nado whàn ahun yetọn nado yinuwa. Mẹho agun tọn de sọgan dọho hẹ mẹmẹsunnu de do nunọwhinnusẹ́n Owe-wiwe lẹ tọn he ji ewọ dona lẹnnupọndo to whenue e jlo na basi nudide titengbe de ji. Mẹho lọ sọgan gbadopọnna nudọnamẹ he yin zinzinjẹgbonu do whẹho lọ ji hẹ ẹ. Ewọ sọgan sọ dotuhomẹna mẹlọ nado lẹnnupọndo lehe nudide voovo lẹ sọgan yinuwado haṣinṣan etọn hẹ Jehovah ji do. Mẹho agun tọn lọ sọgan zinnudeji dọ nujọnu wẹ e yin nado nọ dín anademẹ Jiwheyẹwhe tọn to odẹ̀ mẹ whẹpo do basi nudide. (Howh. 3:5, 6) To hodidọ do whẹho mọnkọtọn lẹ ji hẹ yisenọ hatọ lọ godo, mẹho lọ na jo e do nado basi nudide etọn.—Lom. 14:1-4.
12 Owe-wiwe lẹ kẹdẹ ji wẹ Klistiani nugopọntọ lẹ nọ ze anademẹ yetọn lẹ sinai do. Enẹwutu, nujọnu wẹ e yin dọ yé ni nọ yí Biblu zan po azọ́nyinyọnẹn po bo nọ tẹdo nuhe e dọ lẹ go. Mọwiwà na gọalọna mẹho lẹ nado dapana huhlọn ṣiṣizan to aliho depope mẹ. To popolẹpo mẹ, lẹngbọhọtọ pẹvi lẹ poun wẹ yé yin, podọ hagbẹ agun lọ tọn dopodopo na dogbè nudide he yé basi lẹ tọn na Jehovah po Jesu po.—Gal. 6:5, 7, 8.
“APAJLẸ NA LẸNGBỌPA LỌ”
13, 14. Adà voovo tẹlẹ mẹ wẹ mẹho agun tọn de dona ze apajlẹ dai na lẹngbọpa lọ te?
13 To whenue apọsteli Pita ko dotuhomẹna sunnu mẹho he tin to agun lọ mẹ lẹ ma ‘nado duklunọ do mẹhe yin zizedo alọmẹ na yé lẹ ji’ godo, e dọ na yé “nado yin apajlẹ na lẹngbọpa lọ.” (1 Pita 5:3) Nawẹ mẹho de sọgan yin apajlẹ na lẹngbọpa lọ gbọn? Lẹnnupọndo awe to nubiọtomẹsi he kọ̀n sunnu he “to vivẹnudo na azọ́ntẹn nugopọntọ tọn” de dona jẹ lẹ mẹ ji. Ewọ dona yin “wunzanọ” bo dona “nọ penukundo whédo etọn titi go to aliho dagbe mẹ.” Eyin mẹho agun tọn de tindo whẹndo, e dona ze apajlẹ dagbe dai to aliho he mẹ e nọ penukundo whẹndo etọn go te mẹ, na “eyin mẹde ma yọ́n lehe ewọ na penukundo whédo etọn titi go do, nawẹ ewọ na penukundo agun Jiwheyẹwhe tọn go gbọn?” (1 Tim. 3:1, 2, 4, 5) Nado pegan na azọ́ntẹn nugopọntọ tọn, sunnu de dona yin wunzanọ to linlẹn lọ mẹ dọ e dona mọnukunnujẹ nunọwhinnusẹ́n Jiwheyẹwhe tọn lẹ mẹ ganji bo yọ́n lehe mẹde sọgan yí yé do yizan mẹ to gbẹzan etọn mẹ do. Ewọ nọ yin lẹnpọn dagbenọ bo ma nọ yawu dawhẹnamẹ. Hagbẹ agun lọ tọn lẹ nọ dejido mẹho agun tọn he tindo jẹhẹnu enẹlẹ go.
14 Adà devo he mẹ nugopọntọ lẹ sọ nọ ze apajlẹ dagbe dai na Klistiani hatọ yetọn lẹ te wẹ nado nọ yin nukọntọ to sinsẹ̀nzọn kunnudegbe tọn mẹ. Jesu ze apajlẹ dai na nugopọntọ lẹ to whẹho ehe mẹ. Wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn lilá wẹ yin azọ́n titengbe he Jesu wà to aigba ji. E plọn devi etọn lẹ lehe azọ́n lọ na yin wiwà do. (Malku 1:38; Luku 8:1) To azán mítọn gbè, tulinamẹnu wẹ e nọ yin na wẹnlatọ lẹ nado wazọ́n dopọ hẹ mẹho agun tọn lẹ to lizọnyizọn lọ mẹ, bo mọ zohunhun he mẹho lẹ tindo to azọ́n gbẹwhlẹngán tọn ehe mẹ, bosọ plọnnu sọn aliho mẹpinplọn tọn yetọn mẹ. Gbemima he nugopọntọ lẹ nọ yí do de whenu dovo bo nọ dovivẹnu nado dọyẹwheho wẹndagbe lọ tọn po zohunhun po mahopọnna dọ alọnu yetọn nọ ján, nọ yinuwado agun lọ blebu ji nado do zohunhun dopolọ hia. Mẹho lẹ sọgan sọ ze apajlẹ dagbe dai eyin yé nọ wleawuna opli agun tọn lẹ bo nọ tindo mahẹ to yé mẹ, podọ to nuwiwa devo lẹ mẹ taidi nado penukundo wiwejininọ Plitẹnhọ Ahọluduta lọ tọn go.—Efe. 5:15, 16; hia Heblu lẹ 13:7.
“NỌ GỌALỌNA MADOGÁNNỌ LẸ”
15. Etẹwẹ yin delẹ to whẹwhinwhẹ́n he wutu mẹho agun tọn lẹ do nọ basi dlapọn lẹngbọhọtọ tọn lẹ mẹ?
15 Lẹngbọhọtọ dagbe de nọ yawu ze afọdide nado gọalọ to whenue lẹngbọ de gbleawu kavi to azọ̀njẹ. Mọdopolọ, mẹho lẹ dona nọ yawu na ayidonugo hagbẹ agun lọ tọn depope he tin to awufiẹsa mẹ kavi tindo nuhudo alọgọ gbigbọmẹ tọn. Mẹhomẹ lẹ po mẹhe to azọ̀njẹ lẹ po sọgan tindo nuhudo ayidonugo tọn to agbasa-liho, ṣigba, nuhudo titengbe he yé tindo wẹ alọgọ gbigbọmẹ tọn po tulinamẹ po. (1 Tẹs. 5:14) Jọja he tin to agun lọ mẹ lẹ sọgan to pipehẹ kọgbidinamẹ voovo lẹ taidi, “ojlo jọja whenu tọn lẹ.” (2 Tim. 2:22) Enẹwutu, lẹngbọpa lọ yìnyìn nọ biọ dọ mẹho agun tọn lẹ ni nọ dla hagbẹ agun lọ tọn lẹ pọ́n sọn ojlẹ de mẹ jẹ devo mẹ po yanwle lọ po nado yọ́n ninọmẹ he yé to pipehẹ bo yí ayinamẹ Owe-wiwe lẹ tọn do na yé tuli. Eyin mẹho lẹ nọ yawu penukundo whẹho mọnkọtọn lẹ go to aliho dagbe mẹ, nuhahun susu wẹ na nọ yin dididẹ whẹpo yé nido ylan pete.
16. Eyin hagbẹ agun lọ tọn de tindo nuhudo alọgọ gbigbọmẹ tọn, nawẹ mẹho lẹ sọgan gọalọna ẹn gbọn?
16 Etẹwẹ lo, eyin nuhahun he hagbẹ agun lọ tọn de tindo sinyẹn jẹ obá lọ mẹ bọ dagbemẹninọ gbigbọmẹ tọn etọn tin to owù mẹ? Biblu kantọ Jakọbu wlan dọmọ: “Be mẹde to azọ̀njẹ to mì mẹ? Mì gbọ e ni ylọ sunnu mẹho agun tọn lẹ wá ede dè, na yé ni hodẹ̀ do e ji, bo sá amisisa na ẹn to oyín Jehovah tọn mẹ. Podọ odẹ̀ yise tọn na hẹn mẹhe to azọ̀njẹ jẹgangan, podọ Jehovah na jlọ ẹ dote. Humọ, eyin e ko wà ylando lẹ, e na yin jijona ẹn.” (Jak. 5:14, 15) Eyin mẹhe to azọ̀njẹ to gbigbọ-liho lọ ma tlẹ “ylọ sunnu mẹho” agun tọn lẹ, yé dona yawu yinuwa nado gọalọna ẹn tlolo he yé doayi ninọmẹ etọn go. To whenue mẹho lẹ hodẹ̀ hẹ mẹmẹsunnu yetọn podọ do ota etọn mẹ, yé nọ do yede hia nado yin asisa homẹmiọnnamẹ po tulinamẹ gbigbọmẹ tọn po na mẹhe yin zizedo alọmẹ na yé lẹ.—Hia Isaia 32:1, 2.
17. Etẹwẹ sọgan yin kọdetọn lọ eyin mẹho agun tọn lẹ hodo apajlẹ “lẹngbọhọtọ daho” lọ tọn?
17 To nuhe lẹngbọhọtọ gbigbọmẹ tọn lẹ nọ wà to titobasinanu Jehovah tọn mẹ lẹpo mẹ, yé nọ dovivẹnu nado hodo apajlẹ “lẹngbọhọtọ daho” lọ, Jesu Klisti tọn. Alọgọ gbigbọmẹ tọn he sunnu azọngbannọ ehelẹ nọ na nọ zọ́n bọ lẹngbọpa lọ nọ mọ ale susu yí bo nọ tindo agbasalilo dagbe. Mí yọ́n pinpẹn ehe lẹpo tọn bo yin whinwhàn nado pà Lẹngbọhọtọ daho hugan mítọn, Jehovah.
[Kanbiọ hukan lẹ tọn]
[Yẹdide to weda 29]
Mẹho agun tọn lẹ nọ gọalọna whẹndo yetọn nado wleawu whẹpo do tọ́n na lizọnyizọn lọ (Pọ́n hukan 13)
[Yẹdide to weda 30]
Nugopọntọ lẹ nọ ze apajlẹ dai to sinsẹ̀nzọn kunnudegbe tọn mẹ (Pọ́n hukan 14)
