Balisana, Mu Likanyise Balisana Ba Batuna Ka Ku Fitisisa
Balisana, Mu Likanyise Balisana Ba Batuna Ka Ku Fitisisa
“Kreste naa nyandile bakeñisa mina, a mi siyela mutala kuli mu hate ka busepahali mwa naa hatile.”—1 PIT. 2:21.
MU KONA KU ALABA CWAÑI?
Baana-bahulu ba kona ku likanyisa cwañi Jehova?
Baana-bahulu ba kona ku likanyisa cwañi Jesu Kreste?
Ki kabakalañi baana-bahulu ha ba ezanga misipili ya bulisana?
1, 2. (a) Ku ka ezahalañi haiba lingu li babalelwa hande? (b) Ki kabakalañi batu ba bañata mwa linako za Jesu ha ne ba swana sina lingu ze si na mulisana?
LINGU li pilanga hande haiba li lisiwa ki mulisana yo munde. Buka ye ñwi ye bonisa mwa ku huliseza lingu i bulela kuli, “haiba mulisana a siya feela lingu za hae inze li fula li nosi mwa mafulisezo, kono inge a sa li fi lika ze ñwi ze li tokwa, lingu zeo li ka fokola mi mwa lilimo li sikai feela li ka kula.” Kono haiba mulisana a babalela hande ye ñwi ni ye ñwi ya lingu za hae, lingu kaufela li ka pila hande.
2 Ki nto ye swana ni mwa puteho. Bakreste ba ba li balisana ha ba babalela hande ngu ni ngu, puteho kaufela i ka tusiwa hahulu. Mwendi mwa hupula kuli Jesu naa shwezi makeke batu ba bañata kabakala kuli “ne ba ziyelehile ni ku hasana sina lingu ze si na mulisana.” (Mat. 9:36) Ki kabakalañi batu ba mwa linako za Jesu ha ne ba swana sina lingu ze si na mulisana? Kakuli batu ba ne ba filwe buikalabelo bwa ku luta batu Mulao wa Mulimu ne ba na ni pilu-taata, ne ba si na kutwisiso, mi ne ba sa ezi ze ne ba luta ba bañwi kuli ba eze. Mwa sibaka sa ku lata batu ni ku ba babalela, baeteleli ba bulapeli bao ne ba tahisize kuli ku be taata hahulu kwa batu ku sebeleza Mulimu. Batu ne ba ikutwile inge kuli ne ba kulekile “mitiyo ye bukiti” fa maheta a bona.—Mat. 23:4.
3. Baana-bahulu ba swanela ku hupulangañi ha ba nze ba babalela mutapi?
3 Baana-bahulu kacenu ba na ni buikalabelo bo butuna. Lingu ze ba babalela ki za Jehova ni Jesu. Lingu zeo ki za butokwa hahulu ku Jesu, yena “mulisana yo munde,” kuli mane naa fanile bupilo bwa hae kabakala zona. Naa li ‘lekile’ ‘ka mali a hae a butokwa.’ (Joa. 10:11; 1 Makor. 6:20; 1 Pit. 1:18, 19) Baana-bahulu ba swanela ku hupulanga kuli muokameli wa bona ki Jesu Kreste, yena “mulisana yo mutuna wa lingu.” Kacwalo, ba ka ikalabela ku yena ka mo ba ezeza mutapi.—Maheb. 13:20.
4. Lu ka itutañi mwa taba ye?
4 Baana-bahulu ba Sikreste ba swanela ku babalela cwañi lingu? Batu kaufela mwa puteho ba susuezwa kuli ba “utwe ba ba etelela mwahalaa” bona. Kono Jehova hape u bulelela baana-bahulu kuli ba si ke ba “busa ba ba li saanda sa Mulimu.” (Maheb. 13:17; mu bale 1 Pitrosi 5:2, 3.) Baana-bahulu ba kona ku zwelapili cwañi ku “etelela” ba sa ‘busi’ mutapi? Ka mubulelelo o muñwi, baana-bahulu ba kona ku babalela cwañi mutapi ba sa itusisi maswe maata e ba filwe ki Mulimu?
“A LI LWALE MWA SIFUBA SA HAE”
5. Lu itutañi ka za Jehova kwa Isaya 40:11?
5 Mupolofita Isaya naa bulezi cwana ka za Jehova: “U ka lisa mutapi wa hae sina mulisana; u ka kubukanya lingunyana mwa mazoho a hae, a li lwale mwa sifuba sa hae; mi ze anyisa, u ka li soteza ka musa.” (Isa. 40:11) Liñolo le, li bonisa mo Jehova a babalelela ba ba fokozi kamba ba ba tokwa ku silelezwa. Sina mulisana mwa zibela ze i tokwa ngu ye ñwi ni ye ñwi mwa mutapi wa hae, Jehova ni yena wa ziba za tokwa mañi ni mañi mwa puteho mi u tabela ku tusa. Hape, sina mulisana ha lwalanga ngu ye sa zo pepiwa, Jehova ni yena u ka lu omba-omba ni ku lu fa ze lu tokwa luli ha lu li mwa miliko ye taata kamba ha lu li mwa miinelo ye taata. Jehova ki “Ndate sishemo.”—2 Makor. 1:3, 4.
6. Muuna-muhulu u kona ku likanyisa cwañi mutala wa Jehova?
6 Muuna-muhulu mwa puteho u kona ku ituta tuto ya butokwa hahulu ku Ndataa luna wa kwa lihalimu! Ka ku swana ni Jehova, muuna-muhulu u swanela ku ziba ze li tokwa lingu. Haiba muuna-muhulu wa ziba matata e li talimana ni ona lingu, u ka ziba nako ya swanela ku li susueza ni ku li tusa mi u ka ziba mwa ku ezeza cwalo. (Liprov. 27:23) Fo ku talusa kuli muuna-muhulu u swanela ku banga ni nako ya ku ambola ni mizwale ni likaizeli ba hae ni ku teeleza ku ze ba bulela. Nihaike kuli muuna-muhulu haa na ku batisisa hahulu ze ezahala mwa bupilo bwa mizwale ni likaizeli ba hae, u iseza pilu ku za bona ni ku za utwa mwa puteho mi ka lilato u ka fumana nako ya ku “tusa ba ba fokola.”—Lik. 20:35; 1 Mates. 4:11.
7. (a) Lingu za Mulimu ne li eziwa cwañi mwa linako za Ezekiele ni Jeremia? (b) Lu kona ku itutañi kwa taba ya kuli Jehova naa hanile balisana ba ne ba sa sepahali?
7 Mu nyakisise moya o ne ba na ni ona balisana ba ne ba hanilwe ki Mulimu. Mwa linako za Ezekiele ni Jeremia, Jehova naa hanile batu ba ne ba swanela ku babalela lingu za hae kono ili ba ne ba sa ezi cwalo. Jehova naa bulezi kuli: “Lingu za ka . . . li fetuhile lico za libatana kaufela za mwa naheñi, kakuli ne ku si na mulisana; mi hape balisana ba ka ne ba sa babaleli lingu za ka, kono balisana ne ba icela ili bona, mi ne ba sa fulisi lingu za ka.” Batu ne ba nyandile kakuli baeteleli ba bona ne ba na ni buitati ni mukwañuli. (Ezek. 34:7-10; Jer. 23:1) Mulimu u hanile baeteleli ba bulapeli bo bu ipapata kuli ki bwa Sikreste bakeñisa kuli ni bona ba na ni buitati ni mukwañuli. Baana-bahulu ba kona ku itutañi kwa taba ya kuli Jehova naa hanile balisana ba ne ba sa sepahali? Baana-bahulu ba swanela ku bonisa lilato ni ku iyakatwa mutapi wa Jehova.
“NI MI TOMEZI MUTALA”
8. Baana-bahulu ba kona ku likanyisa cwañi mutala o munde wa Jesu ha ba eleza mizwale ni likaizeli ba bona?
8 Bakeñisa kuli batu ha ba si ka petahala, batu ba bañwi mwa puteho mwendi ha ba koni ku utwisisa hande za bata Jehova kuli ba eze. Ba kana ba eza likatulo ze sa lumelelani ni likuka za Bibele, kamba ba kana ba eza lika ze bonisa kuli haki Bakreste ba ba hulile kwa moya. Baana-bahulu ba swanela ku eza cwañi mwa muinelo wo? Ba swanela ku likanyisa Jesu ya naa bonisize pilu-telele kwa balutiwa ba hae. Balutiwa ne ba kananisana kuli yo mutuna mwahalaa bona ne li mañi mwa Mubuso, kono Jesu naa si ka ba nyemela. Jesu naa zwezipili ku ba luta ni ku ba fa kelezo ka lilato ya ku ba tusa ku bonisa buikokobezo. (Luka 9:46-48; 22:24-27) Jesu mane naa tapisize mahutu a bona kuli a ba lute ku ba ni buikokobezo. Baana-bahulu ni bona kacenu ba swanela ku bonisa buikokobezo.—Mu bale Joani 13:12-15; 1 Pit. 2:21.
9. Jesu naa susuelize baapositola ku ba ni mubonelo o cwañi?
9 Muapositola Jakobo ni muapositola Joani ne ba nga kuli ku ba mulisana ne ku talusa ku busa ba bañwi. Ne ba kupile Jesu kuli ba fiwe situlo se situna mwa Mubuso. Kono Jesu naa hakuluzi mubonelo wa bona ni ku ba luta ku ba ni mubonelo o swanela. Naa ize: “Mwa ziba kuli babusi ba macaba ba a hatelela mi ba batuna ba a busa ka taata. Ha ku yo cwalo mwahalaa mina, kono mutu kaufela ya bata ku ba yo mutuna mwahalaa mina u lukela ku ba sikombwa sa mina.” (Mat. 20:25, 26) Baapositola ne ba tokwa ku ambuka takazo ya ku “busa” mizwale ba bona, ili ku talusa ku ambuka ku bulelela mizwale ba bona ze ba swanela ku eza ka nako kaufela.
10. Jesu u bata kuli baana-bahulu ba babalele cwañi mutapi, mi Paulusi naa tomile cwañi mutala o munde?
10 Jesu u bata kuli baana-bahulu ba babalele mutapi sina mwa ezeza yena. Ku fita ku busa mizwale ni likaizeli ba bona, baana-bahulu ba swanela ku itatela ku ba sebeleza. Ka ku swana ni Jesu, muapositola Paulusi naa sebelelize batu ba bañwi ka buikokobezo. Naa bulelezi baana-bahulu ba mwa puteho ya Efese kuli: “Mwa izibela hande mo ne ni pilezi ni mina ku kala ka lizazi la pili le ni hata mwa sikiliti sa Asia, ni nze ni sebeleza Mulena ka buikokobezo bo butuna.” Paulusi naa bata kuli baana-bahulu ba be ni buikokobezo ni ku sebeleza mizwale ba bona ka mo ba konela kaufela. Ka mutala wa hae, Paulusi naa lutile baana-bahulu mwa ku ‘tuseza ba ba fokola.’ (Lik. 20:18, 19, 35) Mwa liñolo la naa ñolezi Bakreste ba mwa Korinte, Paulusi naa ba bulelezi kuli naa sa busi tumelo ya bona. Kono naa li mutangaa Mulimu ya ikokobeza sina feela bona, mi naa bata ku ba tusa kuli ba sebeleze Mulimu ka tabo. (2 Makor. 1:24) Paulusi naa tomezi baana-bahulu mutala o munde wa ku bonisa buikokobezo ni wa ku sebeza ka taata.
MU FE KELEZO YE ZWA MWA “LINZWI LE LI SEPAHALA”
11, 12. Muuna-muhulu u kona ku tusa cwañi muzwale kuli a eze katulo?
11 Muuna-muhulu wa mwa puteho u swanela ku fanga kelezo ye zwa mwa “linzwi le li sepahala,” yona Bibele. (Tite 1:9) Muuna-muhulu hape u swanela ku fa kelezo yeo “ka moya o bunolo.” (Magal. 6:1) Ku fita ku lika ku hapeleza mizwale ba hae kuli ba eze ka nzila ye ñwi, mulisana yo munde u swanela ku lika ka taata ku tusa mizwale ba hae kuli ba ikezeze likatulo ku likana ni lilato la bona ku Jehova ni lilato la bona kwa Linzwi la hae. Ka mutala, muuna-muhulu wa kona ku tusa muzwale ku eza katulo ya butokwa ka ku nyakisisa ni yena likuka za mwa Bibele kamba ku nyakisisa ni yena taba ye ñwi ye mwa lihatiso za luna. Muuna-muhulu wa kona hape ku bulelela muzwale yo ku nahanisisa mo bu ka amelwa bulikani bwa hae ni Jehova haiba a eza liketo ze sa swaneli. Mi cwale muuna-muhulu yo kihona a ka hupulisa muzwale yo kuli ki kwa butokwa ku kupa Mulimu mwa tapelo kuli a mu etelele pili a si ka eza kale katulo. (Liprov. 3:5, 6) Hasamulaho wa ku ikambota ni yena, muuna-muhulu u ka tuhelela muzwale yo kuli a ikezeze katulo.—Maro. 14:1-4.
12 Maata e ba na ni ona baana-bahulu a ku fa ketelelo, a zwa mwa Mañolo. Kacwalo, ki kwa butokwa hahulu kuli baana-bahulu ba itusise hande Bibele ni kuli ba fange likelezo ka ku itusisa Bibele. Ha ba ka eza cwalo, baana-bahulu ha ba na ku itusisa maswe maata e ba filwe ki Mulimu. Kakuli mane lingu haki za bona. Kwapili, mañi ni mañi mwa puteho u ka ikalabela ku Jehova ni Jesu ka za likatulo za eza mwa bupilo.—Magal. 6:5, 7, 8.
“KU EZEZA MUTAPI MUTALA”
13, 14. Ki mwa linzila lifi mo muuna-muhulu a kona ku tomela mutapi mutala?
13 Pitrosi ha saa bulelezi baana-bahulu kuli ba si ke ba “busa” mizwale ba bona, naa ba susuelize ku “ezeza mutapi mutala.” (1 Pit. 5:3) Muuna-muhulu u kona ku tomela cwañi mutapi mutala? Mu nyakisise tulemeno to tubeli twa swanela ku ba ni tona muzwale kuli a kwanise ze tokwahala kuli a sebeze sina muuna-muhulu. Pili, muzwale yo u swanela ku ba “ya nahana hande.” Taba yeo i bonisa kuli muzwale yo u swanela ku utwisisa hande likuka za mwa Bibele ni ku ziba mwa ku itusiseza zona mwa bupilo bwa hae. Muzwale yo u swanela ku itiisa ha li mwa miinelo ye taata mi u swanela ku nahananga pili a si ka eza kale likatulo. Ku zwa fo, muzwale yo u swanela ku “zamaisa ba ndu ya hae hande.” Taba yeo i bonisa kuli haiba muuna-muhulu u na ni lubasi, u swanela ku toma mutala o munde wa ku ba muuna ya nyezi kamba ndate lubasi, kakuli “haiba mutu a sa zibi mwa ku zamaiseza ba ndu ya hae, u ka babalela cwañi puteho ya Mulimu?” (1 Tim. 3:1, 2, 4, 5) Mizwale ni likaizeli mwa puteho ha ba lemuha tulemeno to tu cwalo kwa baana-bahulu, ba ka ba sepa.
14 Baana-bahulu hape ba toma mutala o munde ka ku etelela mwa musebezi wa ku kutaza, sina mwa naa ezelize Jesu. Ku kutaza taba ye nde ya Mubuso ne li kalulo ya butokwa mwa bupilo bwa Jesu ha naa li fa lifasi, mi naa lutile balutiwa ba hae mwa ku ezeza musebezi wo. (Mare. 1:38; Luka 8:1) Bahasanyi kacenu ba ikolanga ku kutaza ni baana-bahulu. Bahasanyi ba lemuhanga tukufalelo ye ba na ni yona baana-bahulu mwa musebezi wo wa butokwa, mi ba kona ku ituta mo ba lutelanga baana-bahulu. Nihaike kuli ba patehile hahulu, baana-bahulu ha ba itusisa nako ni maata a bona kwa ku kutaza taba ye nde, ba ka susueza puteho ku ba ni tukufalelo ye swana. Baana-bahulu hape ba kona ku tomela mizwale ba bona mutala ka ku itukisezanga mikopano, ku alaba kwa mikopano, ni ku eza misebezi ye cwale ka ku kenisa ni ku babalela Ndu ya Mubuso.—Maef. 5:15, 16; mu bale Maheberu 13:7.
“MU TIISE BA BA FOKOLA”
15. Ki afi mabaka a mañwi a tahisanga kuli baana-bahulu ba eze misipili ya bulisana?
15 Mulisana yo munde u akufanga ku tusa ngu ye holofezi kamba ye kula. Kamukwaoswana, baana-bahulu ba swanela ku akufanga ku tusa batu ba ba kopana ni manyando kamba ba ba tokwa ku fiwa kelezo kamba ku susuezwa. Basupali ni bakuli ba tokwa ku tusiwa kwa mubili, kono sihulu ba tokwa ku susuezwa ni ku omba-ombiwa ku zwelela mwa Mañolo. (1 Mates. 5:14) Ba banca mwa puteho ba kana ba talimana ni matata a cwale ka ku hana “litakazo za kwa bunca.” (2 Tim. 2:22) Baana-bahulu ba tusa batu kaufela mwa puteho ka ku ezanga misipili ya bulisana. Ka nako ya misipili yeo, baana-bahulu ba likanga ku utwisisa matata e ba kopana ni ona mizwale ni likaizeli ba bona, mi ba susuezanga mizwale ni likaizeli bao ku zwelela mwa Bibele. Haiba baana-bahulu ba akufa ku tusa mizwale ni likaizeli ba bona, matata e ba kopana ni ona mizwale ni likaizeli bao a ka fukuzeha.
16. Baana-bahulu ba swanela ku ezañi haiba mutu yo muñwi mwa puteho u na ni butata bo butuna?
16 Ku cwañi haiba muzwale kamba kaizeli yo muñwi mwa puteho u na ni butata bo butuna mi bulikani bwa hae ni Jehova bu mwa lubeta? Jakobo, yo muñwi wa bañoli ba Bibele, naa bulezi kuli: “Kana ku na ni ya kula mwahalaa mina? A bize baana-bahulu ba puteho, mi ba mu lapelele, ba mu toze oli ka libizo la Jehova. Mi tapelo ye ezizwe ka tumelo i ka folisa ya kula, mi Jehova u ka mu zusa. Hape, haiba u na ni libi za ezize, u ka swalelwa.” (Jak. 5:14, 15) Nihaikaba kuli mutu “ya kula” ha bizi “baana-bahulu,” baana-bahulu ba swanela ku akufa ku tusa mutu yo ha ba lemuha butata bwa hae. Ha ba lapela ni mutu yo, niha ba lapelela mizwale ni likaizeli ba bona ni ku ba tusa ha ba li mwa matata, baana-bahulu ba bonisa kuli ki balisana ba bande ba ba susueza mizwale ni likaizeli ba bona kuli ba zwelepili ku sebeleza Mulimu ka tabo.—Mu bale Isaya 32:1, 2.
17. Puteho i ka tusiwa cwañi baana-bahulu ha ba likanyisa “mulisana yo mutuna”?
17 Mwa lika kaufela ze ba eza mwa kopano ya Jehova, baana-bahulu ba Sikreste ba lika ka taata ku likanyisa Jesu Kreste, yena “mulisana yo mutuna.” Baana-bahulu ba ba itingwa ba, ba tusa mutapi kuli u zwelepili ku tiya kwa moya ni kuli batu ba ba mwa mutapi wo ba sebeleze Mulimu ka busepahali. Lu itebuha hahulu kwa balisana ba luna ba ba lilato ni ku Mulisana wa luna yo mutuna, yena Jehova.
[Lipuzo za Tuto]
[Siswaniso se si fa likepe 29]
Baana-bahulu ba tusanga ba ba mwa lubasi lwa bona ku itukiseza bukombwa (Mu bone paragilafu 13)
[Maswaniso a fa likepe 30]
Baana-bahulu ba toma mutala o munde mwa musebezi wa ku kutaza (Mu bone paragilafu 14)
