Enda ku bidi'mo

Enda ku kifunka

Bakumbi, Iulai Mukumbi Mukatampe

Bakumbi, Iulai Mukumbi Mukatampe

Bakumbi, Iulai Bakumbi Bakatakata

“Kidishitu nandi wemususukile, wemushia bu-kitompekejo kya kumulonda bānwe mu māyo andi.”​—1 PET. 2:21.

USA KULONDOLOLA NAMANI?

Bakulumpe byobadi bakumbi, le bakokeja kwiula Yehova namani?

Le bakulumpe bakokeja kwiula Yesu Kidishitu namani?

Le bupempudi bwa bukumbi bwa bakulumpe budi na kitungo’ka?

1, 2. (a) Le i bipa’ka bikalupuka’ko shi mikōko ikwatakanibwe biyampe? (b) Mwanda waka bantu bavule ba mu mafuku a Yesu bādi pamo bwa mikōko yampikwa mukumbi?

 MIKŌKO ikalanga biyampe shi mukumbi utele mutyima bininge ku luombe lwandi. Dibuku dimo disambila pa mwa kumunina mikōko amba, “shi muntu utwala’tu’nka luombe ku madyo ino kwiluta mutyima mpika, mikōko ikabela ne kuzoza mu myaka mityetye.” Ino shi mukumbi utele luombe mutyima biyampe, mikōko nayo ikekala biyampe.

2 Muswelo utele bakumbi ba luombe lwa Leza mutyima ku mukōko ne mukōko wibapelwe kulela, ukekala na lupusa pa būmi bwa ku mushipiditu bwa kipwilo kyonso kituntulu. Vuluka amba Yesu wāivwanine bibumbo lusa mwanda “basusukile ne kususuka, ne kusansana badingakana pamo na mikōko yampikwa mukumbi.” (Mat. 9:36) Mwanda waka bādi mu ino ngikadilo ya bulanda? Mwanda boba bādi na kiselwa kya kufundija bantu Mukanda wa Bijila wa Leza, bādi na mityima myumu, na kaninga’mpo ne buzazangi. Pa kyaba kya kukwasha ne kudisha bantu ba mu luombe lwabo, bendeji ba ku mushipiditu ba Isalela bādi bebatwika ‘biselwa bilēma’ pa mapuji.​—Mat. 23:4.

3. Le bakulumpe ba pa kipwilo bafwaninwe kuyuka bika kitatyi kyobavuija mwingilo wabo wa bu bakumbi ba ku mushipiditu?

3 Bakumbi bene Kidishitu ba mu ano etu mafuku​—Bakulumpe batongwe—​badi na kiselwa kikatampe. Mikōko ya luombe lobalelele i ya Yehova ne Yesu, mwine witela aye mwine bu “mukumbi muyampe.” (Yoa. 10:11) Mikōko ‘yāpotelwe ku lupoto’ lwa “mashi ā buleme” āfutyile Yesu. (1 Kod. 6:20; 1 Pet. 1:18, 19) Uswile mikōko bininge ne kwiipānina ne mutyima tō būmi bwandi bu kitapwa. Bakulumpe bafwaninwe kuvuluka nyeke amba i bakumbi batyebatye badi mu bwendeji bwa Mwana muswedibwe wa Leza, Yesu Kidishitu “mukumbi mukatakata wa mikōko.”​—Bah. 13:20.

4. Le i bika byotusa kubandaula mu kino kishinte?

4 Le penepa bakumbi bene Kidishitu banenwe kumona mikōko namani? Bantu ba mu kipwilo i basoñanibwe ‘kukōkela boba bebalelele.’ Ku mutamba mukwabo kadi, bakulumpe bene Kidishitu i basoñanibwe kwepuka ‘kusomanya bu mfumu boba bebapelwe buledi.’ (Bah. 13:17; tanga 1 Petelo 5:2, 3.) Le penepa bakulumpe batongwe babwanya kwendeja kwampikwa kusomanya luombe? Mu muneneno mukwabo, le bakulumpe babwanya namani kuvuija bisakibwa bya mikōko pampikwa kutyumuna lupusa lwibapele Leza?

‘WITUSELELE MU KYADI KYANDI’

5. Le i muneneno’ka wa kyelekejo udi mu Isaya 40:11 witulombola mwikadile Yehova?

5 Mupolofeto Isaya wēsambīle padi Yehova amba: “Ukadisha luombe lwandi bwa mukumbi; ukakwatakanya twana-twamikōko mu kuboko kwandi, ne kwituselela mu kyadi kyandi; ne kukunkuja bityebitye yoya yamusha twana.” (Is. 40:11) Uno muneneno wa kyelekejo i mulete mulangwe wa amba, Yehova uvuijanga bisakibwa bya bantu ba mu kipwilo ba bukōkekōke ne bampikwa mukwashi. Mukumbi byayukile bisakibwa bya mukōko ne mukōko wa mu luombe lwandi ne kwiteakanya mwanda wa kwiikwasha, Yehova nandi uyukile bisakibwa bya bantu ba mu kipwilo kadi usangedile kwibakwasha. Monka muselelanga mukumbi kana ka mukōko mu mbwija yandi shi bibwanika, Yehova​—“Shandya byalusa”​—uketusela mu bitatyi bya makambakano. Uketusenga kitatyi kyotutanwa mu matompo makatampe nansha kyotusakilwa bukwashi bwa pa bula.​—2 Kod. 1:3, 4.

6. Mukulumpe byadi mukumbi wa ku mushipiditu, le i muswelo’ka wabwanya kulonda kimfwa kya Yehova?

6 Bine kudi ñeni miyampe ibwanya mukumbi wa ku mushipiditu kuboila kudi Tata wetu wa mūlu! Pamo bwa Yehova, ufwaninwe kuta mutyima na katentekeji ku bisakibwa bya mikōko. Mukulumpe ukabwanya kwibakwasha ne kwibakwatakanya shi uyukile senene makambakano ne bisakibwa bifwaninwe kutebwa’ko mutyima kiponka na ponka. (Nk. 27:23) Na bubine, mukulumpe ufwaninwe kwisamba biyampe na banababo mu lwitabijo. Byalēmekele myanda ibatala abo bene, utanga mutyima ku byobya byamona ne kwivwana mu kipwilo, ne kukimba ‘kukwasha bampikwa bukomo’ na buswe.​—Bil. 20:35; 1 Tes. 4:11.

7. (a) Le mikōko ya Leza yādi ilelelwe namani mu mafuku a ba Ezekyele ne Yelemia? (b) Le i ñeni’ ka yotubwanya kuboila ku kutopeka kwatopekele Yehova bakumbi ba ku mushipiditu bampikwa kikōkeji?

7 Tubandaulei bidi ngikadilo ya bakumbi bātopekelwe na Leza. Mu mafuku a ba Ezekyele ne Yelemia, Yehova wāpelele boba bādi balelele mikōko yandi ino kwiilela biyampe mpika. Kitatyi kyokēkwadipo muntu nansha umo wa kukengelela mikōko, luombe lwādi lutambwa ne kupalankanibwa. Pa kyaba kya kudisha mikōko, bano bakumbi bādi beisusula ne ‘kwidisha abo bene.’ (Ezek. 34:7-10; Yel. 23:1) Kutopeka kwātopekele Leza bano bakumbi, kubwanya ne kutopekwa bendeji ba kine Kidishitu. Ino, kulombola kadi amba bakulumpe bene Kidishitu bafwaninwe kuta luombe lwa Yehova mutyima na buswe kadi biyampe.

“NAPU KWIMUSHĪLA KALA MWAKULONDELA”

8. Le i kimfwa’ka kilumbuluke kyāshile Yesu pa kulemununa ngikadilo mibi?

8 Pa mwanda wa kubulwa kubwaninina kwa bantu, mikōko imo ya Leza ibwanya kukomenwa kuyuka byobya bisaka Yehova kobadi. Babwanya kukankalwa kulonga bintu kukwatañana na madingi a mu Bisonekwa, nansha kwibilonga mu muswelo ulombola amba kebatamine ku mushipiditu. Le bakulumpe bakalonga’po namani? Bakeula kitūkijetyima kyādi na Yesu pa bana bandi ba bwanga, kyālombwe kitatyi kyobādi bafwila kuyuka mwine ukekala mukatampe mu Bulopwe. Pa kyaba kya kuleka kwibatūkijija mutyima, Yesu wāendelele na kufundija bandi bana ba bwanga ne kwibadingila na buswe balombole kwityepeja. (Luka 9:46-48; 22:24-27) Yesu wēbafundije kwityepeja na kwiboija ku maulu, ngikadilo mine isakilwa batadi bene Kidishitu.​—Tanga Yoano 13:12-15; 1 Pet. 2:21.

9. Le Yesu wānene bana bandi ba bwanga bekale na mumweno’ka?

9 Mumweno wādi umwene Yesu mwingilo wa mukumbi wa ku mushipiditu, wādi mwishile na owa wālombwele ba Yakoba ne Yoano kitatyi kimo. Bano batumibwa babidi bākimbile kyepelo kya mvubu mu Bulopwe. Ino Yesu wālemunwine mumweno wabo na kunena amba: “Muyukile amba balopwe ba bantu babikadilanga bantu babo ne lupusa. Bamfumu babo nabo bebakomejejanga lupusa. Ino ke nankyopo mu bukata mwenu. Banwe shi umo usaka kwikala mukatampe, nabya ekale mwingidi [wa bakwabo].” (Mat. 20:25, 26Dibuku Dijila) Batumibwa bādi basakilwa kukomena milangwe ya ‘kubikadila’ bakwabo nansha ‘kwibakomeneja lupusa.’

10. Le Yesu usakanga bakulumpe bamone luombe namani, ne i kimfwa’ka kyāshile Polo mu uno mwanda?

10 Yesu usakanga bakulumpe bene Kidishitu bamone luombe mu muswelo waelumwene. Bafwaninwe kulongela banababo bintu pamo bwa bengidi, ke pamopo bwa babo bamfumu. Mutumibwa Polo wādi mwityepeje, o mwanda wālombwele bana-balume banunu ba mu kipwilo kya Efisesa amba: “Bānwe bene muyūkile kala muswelo wami o nadi nenu myaka yonso, kushilwila ponka pa difuku dibajinji dyo nanyantyile pano pa Asha. Po nadi ñingidila Mfumwetu ne mutyima wa bumvu.” Mutumibwa wādi usaka bano bakulumpe bakwashe bakwabo na kwityepeja. Wānene amba: “Monso muno i mwakulondela mo nemupa, na’mba pa kuputuminamo namino mukwashe bampikwa bukomo.” (Bil. 20:18, 19, 35) Polo wālombwele bene Kodinda amba, kādipo mfumwandya lwitabijo lwabo. Ino, wādi mwingidi-nabo mwityepeje mwanda wa nsangaji yabo. (2 Kod. 1:24) Polo i mushile bakulumpe kimfwa kiyampe kya kwityepeja ne kwingila bininge.

‘ŪMININAI MONKA MU MWANDA WA BINEBINE’

11, 12. Le i muswelo’ka ubwanya mukulumpe kukwasha mwanabo mu lwitabijo akwate butyibi?

11 Mukulumpe pa kipwilo ufwaninwe ‘kūminina monka mu mwanda wa binebine, wa monka mwendele lufundijo.’ (Tet. 1:9) Ino ufwaninwe kulonga namino na “mutyima wa kikōkeji.” (Ngat. 6:1) Pa kyaba kya kuningila bantu ba mu kipwilo balonge bintu mu muswelo kampanda, mukumbi muyampe wa ku mushipiditu ukalangulukila pa bishima bisangaja mutyima wabo. Mukulumpe ubwanya kukomeneja misoñanya ya mu Bisonekwa ifwaninwe kubandaula mwanetu kitatyi kyalonga bukomo bwa kukwata butyibi bwa kamweno. Ubwanya kubandaula nandi myanda ilupwilwe mu mabuku. Kadi ukokeja kunena muntu abandaule muswelo ukokeja bilongwa byandi kwikala na lupusa pa kipwano kyandi na Yehova. Mukulumpe ukokeja kulombola kamweno kadi mu kulomba Leza buludiki kumeso kwa kukwata butyibi. (Nk. 3:5, 6) Pa kupwa kwisambila pa ino myanda na mwanabo mu lwitabijo, mukulumpe ukamuleka akwate butyibi aye mwine.​—Loma 14:1-4.

12 Lupusa lumo kete ludi na Batadi bene Kidishitu i lwa mu bisonekwa. Nanshi, i biyampe bengidije Bible na bwino ne kulonda byanena. Kulonga namino kukwashanga bakulumpe baleke kwingidija lupusa lwabo bibi. Abo kete ye bakumbi batyebatye, kadi muntu ne muntu mu kipwilo ukeshintulwila kudi Yehova ne Yesu pa butyibi bwakwata.​—Ngat. 6:5, 7, 8.

‘BIMFWA KU LUOMBE’

13, 14. Le bakulumpe bafwaninwe kupa luombe kimfwa mu bika?

13 Pa kupwa kusoñanya bakulumpe banunu mu kipwilo baleke “kwibasomanya bumfumwabo boba [bebapelwe] buledi,” mutumibwa Petelo wēbadingile ‘bekale bimfwa ku luombe.’ (1 Pet. 5:3) Le i muswelo’ka ubwanya mukulumpe kwikala bu kimfwa ku luombe? Tubandaulei’ko bidi bisakibwa bibidi bifwaninwe kufikila’po muntu “usaka bukulumpe bwa kilelo.” Ufwaninwe kwikala “wakwilemeka,” kadi ufwaninwe kwikala “wakulela kipango kyandi biyampe.” Shi mukulumpe udi na kisaka ufwaninwe kwikyendeja mu muswelo uleta kimfwa, mwanda “wivwane muntu kayūkilepo nansha mwakulelela kipango kyandi, nankyo le ayūkeko namani mwakulelela kipwilo kya Leza?” (1 Tem. 3:1, 2, 4, 5) Pa kubwanya bisakibwa bya kwikala mutadi, muntu ufwaninwe kwikala na ñeni mibwane mwa kwivwanijija biyampe misoñanya ya Leza, ne kuyuka muswelo wa kwiingidija mu būmi bwandi. Utyibanga mambo biyampe kadi pampikwa mutyima mūmu. Kumona ino ngikadilo mu bakulumpe kupanga bantu ba mu kipwilo kikulupiji.

14 Batadi baletanga kimfwa kiyampe ku banababo bene Kidishitu ne na kutangidila mu mwingilo wa busapudi. Yesu wāshidile batadi kimfwa mu uno mwanda. Kusapula myanda miyampe ya Bulopwe kwādi kubadilwa mu mingilo ya Yesu ya kamweno pano pa ntanda. Wālombwele bandi bana ba bwanga mwa kwingidila uno mwingilo. (Mako 1:38; Luka 8:1) Bine, i kikankamika’po kashā dyalelo kusapula na bakulumpe, kwimwena bupyasakane mu uno mwingilo upandija būmi, ne kuboila ñeni ku manwa abo a kufundija! Kusumininwa kusumininwe batadi kupāna na bupyasakane kitatyi ne bukomo mwanda wa kusapula myanda miyampe nansha byobavudilwe bya kulonga, kukankamikanga kipwilo kyonso kikale na bupyasakane. Kadi bakulumpe babwanya kupa banababo kimfwa kilumbuluke na kuteakanya ne kulondolola ku kupwila ne mu mingilo mikwabo, kimfwa kukundula ne kulongolola Njibo ya Bulopwe.​—Ef. 5:15, 16; tanga Bahebelu 13:7.

“KWASHAI BABUKŌKEKŌKE”

15. Le i bubinga’ka bumobumo bulongelanga bakulumpe bupempudi bwa bukumbi?

15 Mukumbi muyampe upelakananga kukwasha mukōko shi ubetape kilonda nansha shi ubela. Mu muswelo umo onka, bakulumpe bafwaninwe kupelakana kuta mutyima muntu yense mu kipwilo ususuka nansha usakilwa bukwashi bwa ku mushipiditu. Banunu ne babela basakilwa kutebwa mutyima kukwatañana na bisakibwa byabo bya ku ngitu, ino basakilwa nakampata kukwashibwa ku mushipiditu ne kukankamikwa. (1 Tes. 5:14) Bankasampe mu kipwilo balwanga na bikoleja, kimfwa kūminina “kilokoloko kya bunkasampe.” (2 Tem. 2:22) Nanshi, mu bupempudi bwa bukumbi mubadilwa ne kupempula banabetu kyaba kimokimo na mulangwe wa kuyuka makambakano ebatana ne kwibakankamika na madingi mafwaninwe a mu Bisonekwa. Shi bebakwasha pa kitatyi mu ano makambakano, myanda mivule ibwanya kupwa kumeso kwa kuninga’yo.

16. Shi kudi muntu mu kipwilo usakilwa kukwashibwa ku mushipiditu, le bakulumpe bakamukwasha namani?

16 Ino bikekala namani shi myanda yenda ivula kufika ne pa kutūla būmi bwa muntu wa mu kipwilo mu kyaka? Yakoba mulembi wa Bible wāipangwile amba, “lelo kudi umo ubela umbukata mwenu’ni? Nabya bēte bakulumpe ba kipwilo; nabo bamulombelele, ne kumushinga mani ponka, mu dijina dya Mfumwetu; kadi ne lulombelo lwa kwitabija lukamupandija ubela, ne Mfumwetu ukamulangula; nansha wapīle mambo akamulekelwa.” (Yak. 5:14, 15) Nansha shi ubela ku mushipiditu ketyilepo “bakulumpe,” bafwaninwe kumukwasha bukidibukidi kitatyi kyobayuka wandi mwanda. Bakulumpe batūkijanga bantu bobalelele mutyima ne kwibakankamika shi balombelela nabo ne kulombela pa mwanda wabo.​—Tanga Isaya 32:1, 2.

17. Le i bika bikalupuka’ko shi bakulumpe beula “mukumbi mukatampe”?

17 Mu byonso byobalonga mu bulongolodi bwa Yehova, bakumbi bene Kidishitu baloñanga bukomo bwa kwiula Yesu Kidishitu “mukumbi mukatampe.” Kupityila ku bukwashi bwa ku mushipiditu bwa bano bana-balume, luombe lumwenanga’mo bininge kadi lwendelelanga na kutama. Pa bino byonso, tufwijanga’ko ne kutendela Yehova mukumbi wetu kadi wadingakene nandi.

[Bipangujo bya Kifundwa]