1, 2. (a) Ka leveki fakamitaki e tau mamoe, ko e heigoa e fua? (e) Ko e ha e tau tagata tokologa he vahā ha Iesu kua tuga e tau mamoe nakai fai leveki?

 KUA mitaki e tau mamoe ka ha ha ia lautolu e leveki mamoe totonu. Taha e tohi hagaao ke he feaki he tau mamoe ne pehē ka toka he leveki mamoe e tau mamoe haana ke kai he fonua ka e nakai leveki ke he falu manako ha lautolu, to lolelole mo e gagao e tau mamoe he tau tau gahoa. Ka leveki fakamitaki he leveki mamoe e tau mamoe takitaha haana, to maō mo e malolō e fuifui mamoe katoa.

² Pihia foki ke he fakapotopotoaga. Ko e levekiaga mo e onoonoaga kua foaki he tau leveki Kerisiano ke he tau mamoe takitokotaha to aoga e fakapotopotoaga katoa. Liga manatu e koe na momoko a Iesu ke he toloaga ha kua “tiaki atu ai, tuga e tau mamoe nakai fai leveki a lautolu.” (Mata. 9:36) Ko e ha e tau tagata he vahā ha Iesu kua tuga e tau mamoe nakai fai leveki? Ha ko lautolu ne fai fakalagoaga ke fakaako a lautolu ke he Fakatufono he Atua ne vale mo e poaki malolō, ti nakai taute e lautolu e tau mena ne fakaako e lautolu ke he falu ke taute. He nakai fakaalofa ke he tau tagata mo e leveki ki a lautolu, kua taute he tau takitaki lotu nei ke uka lahi ma lautolu ke fekafekau ke he Atua. Kua logona hifo he tau tagata na tuga kua hahamo a lautolu he “tau kavega mamafa” he tau ua ha lautolu.​​—Mata. 23:4.

3. Ko e heigoa kua lata he tau motua ke manatu he leveki e lautolu e tau mamoe?

³ He vahā nei, kua ha ha he tau motua e kotofaaga uho lahi mahaki. Ko e tau mamoe ne leveki e lautolu ko e ha Iehova mo Iesu. Kua uho lahi e tau mamoe nei ki a Iesu, ko e “leveki mamoe mitaki,” ti tuku atu foki e ia e moui haana ma lautolu. Ne ‘fakafua mai’ e ia a lautolu aki e “toto uho” ni haana. (Ioane 10:11; 1 Kori. 6:20; 1 Pete. 1:18, 19) Kua lata e tau motua ke manatu tumau ko e leveki ha lautolu ko Iesu Keriso, ko e ‘leveki mamoe ne mua he tau mamoe.’ Ti fai fakalagoaga a lautolu ki a ia ke he puhala ne taute e lautolu e fuifui.​​—Hepe. 13:20.

4. Ko e heigoa ka fakaako e tautolu he vala tala nei?

 ⁴ Fēfē e puhala kua lata he tau motua Kerisiano ke taute e tau mamoe? Ko e tau tagata oti he fakapotopotoaga kua fakamalolō ke ‘omaoma ke he tau takitaki’ ne ha ha ai mo lautolu. Ka e tala age foki a Iehova ke he tau motua ke “aua neke tuga he tau tagata kua fia iki ke he kaina he Atua.” (Hepe. 13:17; totou 1 Peteru 5:2, 3.) Maeke fēfē e tau motua ke matutaki ke “takitaki” ka e nakai “fia iki” ke he fuifui? Ke he falu kupu, maeke fēfē e tau motua ke leveki ke he tau manako he fuifui ka e nakai molea atu he pule ne tuku age he Atua ki a lautolu?

5. Ko e heigoa kua fakaako e tautolu hagaao ki a Iehova mai he Isaia 40:11?

⁵ Pehē e perofeta ko Isaia hagaao ki a Iehova: “Tuga ne leveki mamoe; to hapai e ia e tau punua mamoe ke he hana tau lima, mo e uta e ia a lautolu ke he hana fatafata; to takitaki fakatekiteki e ia e tau mamoe kua fai punua.” (Isaia 40:11) Kua fakamaama he kupu tohi nei e puhala ne leveki e Iehova e tau manako ha lautolu kua lolelole po ke manako ke he puipuiaga. Iloa e ia e tau manako he tau tagata takitokotaha he fakapotopotoaga ti kua fiafia ke lagomatai, tuga ne leveki mamoe ne iloa e tau manako pauaki he tau mamoe takitokotaha he fuifui mamoe haana. Kua lukuluku foki he leveki mamoe e punua mamoe fanau foou ki a ia, to foaki e Iehova ki a tautolu e mafanatia mo e levekiaga pauaki ka fehagai a tautolu mo e kamatamata lahi po ke tau magaaho uka. Ko ia ‘ko e Matua he fakaalofa hofihofi.’​​—2 Kori. 1:3, 4.

6. Maeke fēfē e motua ke muitua e fifitakiaga ha Iehova?

⁶ Ko e fakaakoaga homo ue atu mooli ka fakaako he leveki he fakapotopotoaga mai he ha tautolu a Matua he lagi! Tuga a Iehova, kua lata ia ia ke fanogonogo ke he tau manako he tau mamoe. Ka iloa he motua e tau mena uka kua felauaki mo lautolu, to iloa e ia e magaaho mo e puhala ke tuku age ai e fakamalolōaga mo e lalagoaga kua lata mo lautolu. (Fakatai 27:23) Kakano e mena nei kua lata he motua ke fai magaaho ke tutala ke he tau matakainaga haana mo e fanogonogo ki a lautolu. Pete he fakaeneene a ia ke fakalilifu e tuaga fakatagata ha lautolu, kua fanogonogo a ia ke he mena ne kitia mo e logona e ia i loto he fakapotopotoaga mo e foaki fakamitaki e fakaalofa ke lagomatai e “tau tagata lolelole.”​​—Gahua 20:35; 1 Tesa. 4:11.

7. (a) Taute fēfē e tau mamoe he Atua he vahā ha Esekielu mo Ieremia? (e) Ko e heigoa e fakaakoaga aoga ka fakaako he tau motua mai he tiaki e Iehova e tau leveki mamoe nakai fakamooli?

⁷ Manamanatu ke he aga he tau leveki mamoe he tau tagata he Atua he vahā ha Esekielu mo Ieremia. Ne tiaki e Iehova e tau leveki mamoe ia ha kua lata ia lautolu ke leveki e tau mamoe Haana ka e nakai taute fakamitaki e lautolu. Pehē a Iehova: “Ne eke foki haku a tau mamoe mo tau mena kai he tau manu favale oti he vao, he nakai fai leveki mamoe, nakai kumi foki he tau leveki mamoe haku e tau mamoe haku, ka e fagai he tau leveki mamoe a lautolu ni ka e nakai fagai e lautolu haku a tau mamoe.” Ne matematekelea e tau tagata ha ko e tau takitaki ha lautolu kua lotokai mo e fulukovi. (Eseki. 34:7-10; Iere. 23:1) Kua tiaki he Atua e tau takitaki fakapolitika he Kerisitenitome ke he tau kakano taha ia. Ko e heigoa e fakaakoaga aoga ka fakaako he tau motua mai he tiaki e Iehova e tau leveki mamoe nakai fakamooli? Kua lata ia lautolu ke fanogonogo fakamitaki mo e fakaalofa ke he fuifui mamoe he Atua.

8. Maeke fēfē he tau motua ke muitua e fifitakiaga mitaki lahi ha Iesu ka fakatonu e tau matakainaga ha lautolu?

⁸ Ha kua nakai mitaki katoatoa e tau tagata, falu he fakapotopotoaga ne liga nakai maama mitaki e mena ne amanaki a Iehova ki a lautolu. Liga taute e lautolu e tau  fifiliaga kua nakai fakavē ke he tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu, po ke puhala kua taute e lautolu ne liga fakakite kua nakaila ko e tau Kerisiano motua fakaagaaga a lautolu. Kua lata ke tali atu fēfē e tau motua? Lata ia lautolu ke fifitaki e mahani fakauka ha Iesu ke he tau tutaki haana. Ne taufetoko tumau e tau tutaki ko hai ia lautolu ka mua atu he Kautu, ka e nakai ita a Iesu ki a lautolu. Ne matutaki a ia ke fakaako a lautolu mo e ke tala age ki a lautolu e fakatonuaga fakaalofa he fakakite e mahani fakatokolalo. (Luka 9:46-48; 22:24-27) Ne holoholo foki e ia e tau hui ha lautolu ke fakakite ki a lautolu e kakano he mahani fakatokolalo. Kua lata foki he tau motua he vahā nei ke fakakite e mahani fakatokolalo.​​—Totou  Ioane 13:12-15; 1 Pete. 2:21.

9. Ko e heigoa e aga he tau aposetolo ne lata ia Iesu ke fakahako?

⁹ Ne fakakite he tau aposetolo ko Iakopo mo Ioane kua manatu a laua ko e leveki kua kakano ke pule ke he falu. Ne ole a laua ki a Iesu ke he tuaga uho he Kautu. Ka e fakahako e Iesu e tau aga ha laua mo e fakaako a laua ke nakai manamanatu pihia. Pehē a ia: “Kua iloa e mutolu, ko e tau iki he tau motu kehe kua pule kia lautolu, ko e tau tagata lalahi foki kua pule kia lautolu. Ka e nakai pihia a mutolu; ka fia tagata lahi e taha ia mutolu, kia eke a ia mo fekafekau ha mutolu.” (Mata. 20:25, 26) Kua lata he tau aposetolo ke totoko e manako ke “pule” ke he tau matakainaga ha lautolu ke tala age ki a lautolu e tau mena ke taute e lautolu he tau magaaho oti.

10. Manako fēfē a Iesu ke he tau motua ke leveki e fuifui mamoe? Fakatoka fēfē e Paulo e fifitakiaga mitaki?

¹⁰ Amanaki a Iesu ke he tau motua ke leveki e tau mamoe ke he puhala taha ne taute e ia. Kua lata ia lautolu ke makai ke fekafekau ma e tau matakainaga ha lautolu, ka e nakai eke mo tau iki ha lautolu. Tuga a Iesu, ne fekafekau fakatokolalo e aposetolo ko Paulo ma e falu. Tala age a ia ke he tau motua he fakapotopotoaga i Efeso: “Kua iloa e mutolu, tali mai he aho ne hoko mai ai au ki Asia, haku a mahani he tau tau oti he nofo ai au ia mutolu. Ne fekafekau au ke he Iki mo e loto holoilalo.” Manako a Paulo ke he tau motua ke fakatokolalo mo e gahua malolō ma e tau matakainaga ha lautolu. He fifitakiaga ha Paulo, ne fakaako e ia e puhala ke he tau motua ke “lagomatai ke he tau tagata lolelole ke lata ai.” (Gahua 20:18, 19, 35) He tohi, ne tala age a ia ke he tau Korinito nakai ko e iki a ia he tua ha lautolu. Ka ko ia ko e fekafekau loto holoilalo he Atua tuga ni a lautolu, ti manako a ia ke lagomatai a lautolu ke fekafekau mo e fiafia ke he Atua. (2 Kori. 1:24) Ko e fifitakiaga mitaki a Paulo he loto holoilalo mo e gahua malolō ma e tau motua he vahā nei.

11, 12. Liga lagomatai fēfē he motua e matakainaga ke taute e fifiliaga?

¹¹ Ko e fakatonuaga ne foaki he motua he fakapotopotoaga kua lata tumau ke fakavē ke he “kupu moli,” ko e Tohi Tapu. (Tito 1:9) Ko e fakatonuaga foki haana kua foaki mo e “loto he mahani molu.” (Kala. 6:1) He nakai lali ke omoi e tau matakainaga haana ke he taha mahani pauaki, ko e leveki mitaki kua lali ke lagomatai a lautolu ke taute e tau fifiliaga ni ha lautolu ne fakavē ke he fiafia ha lautolu ki a Iehova mo e haana a Kupu. Ma e fakatai, liga lagomatai he motua e matakainaga ke taute e fifiliaga aoga he fakatutala e tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu po ke vala tala he tau tohi ha tautolu. Liga hūhū a ia ke he matakainaga taane ke manamanatu ke he tau fifiliaga kehekehe ka lauia e fakafetuiaga haana mo Iehova. Maeke mogoia he motua ke fakamanatu ki a ia e aoga ke ole ma e takitakiaga he Atua ke he liogi ato taute e fifiliaga. (Fakatai 3:5, 6) He oti e fakatutalaaga, to fakaatā he motua e matakainaga ke taute e fifiliaga ni haana.​​—Roma 14:1-4.

 ¹² Ko e pule ni ne ha ha he tau motua kua moua mai he tau Tohiaga Tapu. Ti kua aoga lahi ke fakaaoga fakamitaki e lautolu e Tohi Tapu mo e fakavē tumau e fakatonuaga ha lautolu ki ai. He taute pihia, kua nakai lata ke molea e pule he tau motua ke he pule ne tuku age he Atua ki a lautolu. Mole ia, nakai ko e tau mamoe ha lautolu. Fakahiku ai, igatia e tagata he fakapotopotoaga mo e fakalagoaga ki a Iehova mo Iesu ma e tau fifiliaga ne taute e ia.​​—Kala. 6:5, 7, 8.

13, 14. He tau puhala fe kua lata he motua ke eke mo fifitakiaga ke he fuifui mamoe?

¹³ He mole e tala age a Peteru ke he tau motua ke aua neke “fia iki” ke he tau matakainaga ha lautolu, ne fakamalolō e ia a lautolu ke eke mo “tau fakafifitaki ke he fuifui mamoe.” (1 Pete. 5:3) Eke fēfē e motua mo fakafifitaki ke he fuifui mamoe? Manamanatu ke he ua e mahani kua lata he matakainaga taane ke moua ke eke mo motua. Fakamua, lata a ia ke “mahani fakalatalata.” Kakano e mena nei kua maama mitaki e ia e tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu mo e iloa ke fakagahua ai ke he moui haana. Kua fakatotoka a ia he tau tuaga uka mo e manamanatu fakamitaki ato taute e tau fifiliaga. Uaaki, kua lata a ia ke “pule fakamitaki ke he hana ni a magafaoa.” Kakano e mena nei ka fai magafaoa e motua, kua lata a ia ke eke mo fakafifitaki mitaki ko e taane mo e matua taane, ha ko e “mena kaeke kua nakai iloa e taha ke pule ke he hana ni a magafaoa, to leveki fefe e ia e ekalesia he Atua?” (1 Timo. 3:1, 2, 4, 5) Ko e tau matakainaga he fakapotopotoaga kua logona na maeke ia lautolu ke falanaki ke he tau motua kua ha ha i ai e tau mahani nei.

¹⁴ Kua fakatoka foki he tau motua e fifitakiaga mitaki he takitaki ke he gahua fakamatala, tuga ne taute e Iesu. Ko e fakamatala e tala mitaki he Kautu ko e vala uho he moui ha Iesu he lalolagi, ti fakaako e ia e tau tutaki haana ke taute e gahua nei. (Mare. 1:38; Luka 8:1) He vahā nei, ko e tau tagata fakailoa kua fiafia he fakamatala mo e tau motua. Kitia e lautolu e makutu he tau motua ma e gahua uho nei mo e maeke ke iloa mai he puhala fakaako ha lautolu. Ka fakaaoga tumau he tau motua e tau magaaho mo e tau malolō ha lautolu ke fakamatala e tala mitaki pete ne lavelave lahi e tau momoui ha lautolu, kua omoomoi e fakapotopotoaga ke fakakite e fakamakutu taha ia. Maeke foki he tau motua ke fakatoka e fifitakiaga mitaki ma e tau matakainaga he tauteute ma e tau feleveiaaga, tali hake, mo e taute e tau gahua tuga e fakameā mo e leveki he Fale he Kautu.​​—Efeso 5:15, 16; totou Heperu 13:7.

15. Ko e heigoa falu kakano ne taute he tau motua e tau ahiahi leveki?

¹⁵ Mafiti e leveki mamoe mitaki ke lagomatai e mamoe ne pākia po ke gagao. He puhala taha, kua lata e tau motua ke mafiti ke lagomatai a lautolu kua matematekelea po kua lata ke fakatonu po ke fakamalolō. Liga lata e tau momotua mo lautolu ne gagao  ke lagomatai ke he tau manako ha lautolu he tau aho takitaha, ka e mua atu e manako lahi mahaki ha lautolu ke he fakamalolōaga mo e fakamafanaaga mai he tau Tohiaga Tapu. (1 Tesa. 5:14) Liga taufetului a lautolu ne ikiiki he fakapotopotoaga ke totoko e “tau manako lahi he tau fuata.” (2 Timo. 2:22) Lagomatai he tau motua e tau tagata oti he fakapotopotoaga he ahiahi leveki atu. He tau ahiahi nei, kua lali a lautolu ke maama e tau mena uka ne lauia e tau matakainaga ha lautolu mo e foaki ki a lautolu e fakamalolōaga mai he Tohi Tapu. Ka mafiti e tau motua ke foaki e lagomatai kua lata ke he tau matakainaga ha lautolu, to kalo kehe mai ai he tau lekua hagahaga kelea loga.

16. Ka fai lekua kelea lahi mahaki e taha he fakapotopotoaga, ko e heigoa ka taute he tau motua?

¹⁶ Ka e kua ka ha ha he matakainaga he fakapotopotoaga e lekua kelea lahi mahaki ti hagahaga kelea e fakafetuiaga haana mo Iehova? Ko e tagata tohia Tohi Tapu ko Iakopo ne pehē: “Kua gagao kia taha ia mutolu? Kia ui atu a ia ke he tau patu he ekalesia, kia liogi a lautolu mo ia, mo e fakatākai a ia ke he magalolo ke he higoa he Iki [Iehova]. To fakamoui e tagata gagao ke he liogi kua eke mo e tua, to fakatu foki he Iki [Iehova] a ia; kaeke foki kua hala a ia, to fakamagalo ai.” (Iako. 5:14, 15) Pete foki ko e matakainaga kua “gagao” ne nakai “ui atu a ia ke he tau patu,” kua lata he tau motua ke lagomatai mafiti a ia ka mailoga e lautolu e tuaga haana. Ka liogi a lautolu ma e mo e ke lata mo e tau matakainaga ha lautolu ti lalago a lautolu ke he tau magaaho uka, kua fakakite he tau motua ko lautolu ko e tau leveki mitaki kua fakamalolō e tau matakainaga ha lautolu ke matutaki ke fekafekau mo e fiafia ke he Atua.​​—Totou  Isaia 32:1, 2.

17. Ka fifitaki he tau motua e “Leveki mamoe ne mua,” aoga fēfē e fakapotopotoaga?

¹⁷ Kua gahua malolō e tau motua Kerisiano ke fifitaki a Iesu Keriso, ko e “Leveki mamoe ne mua,” ke he tau mena oti ne taute e lautolu he fakatokatokaaga ha Iehova. Ko e tau tagata taane lotomatala nei kua lagomatai e fuifui ke matutaki ke tupu malolō lahi mo e ke fekafekau fakamooli ke he Atua. Kua fakaaue lahi a tautolu ke he tau leveki totonu ha tautolu mo e ha tautolu a Leveki Mamoe ne mua ko Iehova.