Imfwa yalibipa sana. Tulesha sana ukuicingilila pa kuti twilafwa kabili abo twatemwa nga bafwa, limo tulafilwa no kusumina. E lyo nga tuli baice, tumona kwati teti tufwe.

Nangu ca kuti abantu bamo baletontonkanya ukuti abantu kuti baikala ukwabula ukufwa, imfumu sha bena Egupti shena shalicililepo ukutontonkanya ifyo. Ishi imfumu pamo na babomfi, balipoosele inshita iikalamba ukucitapo fimo ifingalenga ukuti belafwa. Ifikuulwa umo balebika imibili ya mfumu nga shafwa, filanga fye ifyo balefwaisha ukuti belafwa. Lelo fyonse ifyo balecita, tafyalengele baleka ukufwa.

Bakateka ba ku China nabo balyeseshe ukufwaya inshila shimbi isha kuicingililamo ku mfwa. Qin Shi Huang aebele bashing’anga bakwe ukufwaya umuti uwali no kubacingilila pa kuti belafwa. Lelo imiti iingi iyo balepanga mwaleba mercury, kabili umuti umo pali iyi, e waipeye uyu kateka.

Muli ba 1500 C.E., Juan Ponce de León umwina Spain, aile ku Caribbean ku kufwaya amenshi ayengalenga umuntu ukukanakota. Pa numa, aile ku Florida ku America, lelo tapakokwele, alifwile ilyo alwishenye na bena America. Kanshi takwaba amenshi ayengalenga umuntu ukukanakota.

Imfumu sha bena Egupti, abenda mu ncende shalekanalekana e lyo na bakateka bambi balefwaisha ukucitapo fimo ifingalenga belafwa. Nangu ca kuti takwaba uwingatemwa ifyo balecita pa kufwaya ukufumyapo imfwa, takuli uwingatila ukuicingilila ku mfwa kubi. Bonse fye tatufwaya ukufwa.

Mulandu nshi tushifwaila ukufwa? Baibolo ilanda pali Kabumba wesu, Yehova Lesa, * ukuti: “Fyonse ifyo acita fyaliyemba kabili aficitile pa  nshita yalinga. Abika ne nshita ya muyayaya mu mitima yabo [abantunse].” (Lukala Milandu 3:11) Tatufwaya fye ukwikala imyaka 80, lelo tufwaya ukwikala umuyayaya.—Amalumbo 90:10.

Mulandu nshi Lesa abikiile ‘iciyayaya’ mu mitima yesu? Bushe alefwaya fye ukulatukalifya? Lesa te kuti acite ica musango uyo. Na kuba, alitulaya ukuti akafumyapo imfwa. Baibolo yalilandapo imiku iingi ukuti Lesa akafumyapo imfwa kabili yalilanda na pa bulayo bwa kuti akatupeela umweo wa muyayaya.—Belengeni akabokoshi akaleti,  “Lesa Akafumyapo Imfwa.”

Yesu Kristu atile: “Nomba pa kuti babe no mweo wa muyayaya, kano baishiba imwe mwe Lesa wa cine mweka, na Yesu Kristu uo mwatumine.” (Yohane 17:3) Kanshi twalikwata isubilo lya kuti imfwa ikafumishiwapo. Yesu atile ni Lesa fye e wingafumyapo imfwa.