Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

 EDWƐKƐ TITILE | ASOO ƐWU A ƐNEE YEWIE?

Alesama Ɛbɔ Mɔdenle Kɛ Bɛnrɛwu

Alesama Ɛbɔ Mɔdenle Kɛ Bɛnrɛwu

AMƐNLADO QIN SHI HUANG

KPƆSAVOLƐ PONCE DE LEÓN

Ewule le kpɔvolɛ anwo ɛzulolɛ. Yɛbɔ mɔdenle biala yɛ nee ye ko. Ɔku yɛ kulovolɛ bie a yɛbɔ mɔdenle yɛyɛ kɛ ɔnle zɔ. Anzɛɛ, saa yɛle mgbavolɛ nee mbɛlɛra na yɛlɛ anwosesebɛ a, ɔyɛ a yɛdwenle kɛ ɔ sa ɛnrɛha yɛ ɛlɛ—yɛkola yɛfa edwɛkɛ ɛhye yɛbɛlɛbɛla yɛ nwo mekɛ tendenle.

Falo ne mɔ mɔɔ dɛnlanle aze wɔ tete ne la bɔle mɔdenle kɛ bɛbadɛnla aze dahuu. Bɛzɛkyele bɛ mekɛ—yɛɛ bɛ gyimayɛvoma mekɛ dɔɔnwo—bɛvale bɛbɔle mɔdenle kɛ bɛdi ewule nwo zo konim. Pelamed mɔɔ bɛsisile la di ɛhye anwo daselɛ—na ɔkile kɛ bɛangola bɛanyɛ.

China amɛnlado ne mɔ noko bɔle mɔdenle kɛ bɛko bɛatia ewule, noko bɛluale adenle gyɛne zo—bɛdoale nyile mɔɔ bɛte nganeɛ kɛ bɛno a bɛnwu la. Amɛnlado Qin Shi Huang hanle kɛ ɔwɔ kɛ ahenle mɔɔ yɛ ye ayile la dua ngonyia adenle zo maa ye ayile mɔɔ ɔno a ɔnrɛwu la. Noko ɛnee pɔezen wɔ bɛ nyile ne dɔɔnwo anu, na ɔbayɛ kɛ nuhua ko mɔɔ bɛkpotole bɛmanle ye la a manle ɔwule a.

Wɔ ɛvoya ne mɔɔ tɔ zo 16 Y.M. anu, Juan Ponce de León mɔɔ vi Spain, mɔɔ kpɔsa kpondɛ ɛleka ngakyile la vale meli hɔle Caribbean azule nu nehane kɛ ɔkakpondɛ debie mɔɔ bamaa awie ayɛ kpavolɛ dahuu la. Ɔnwunle Florida, mɔɔ wɔ U.S.A. la, noko ɔ nee America Ekulomeni ne mɔ honle na ɔ nzi mekɛ ekyi anu ɔwule. Badwu ɛnɛ bɛannwu debie mɔɔ bamaa awie ayɛ kpavolɛ dahuu a.

Falo ne mɔ, amɛnladoma yɛɛ menli mɔɔ kpɔsa kpondɛ ɛleka ngakyile ne mɔ kɔsɔɔti yɛle kɛ bɛdi ewule nwo zo konim. Saa yɛngulo adenle mɔɔ bɛluale zolɛ la bɔbɔ a, asoo bɛ bodane ne anwo ɛngyia ɔ? Yɛ ahonle nu, yɛ kɔsɔɔti yɛkulo kɛ yɛkɔ zo yɛtɛnla aze.

YƐBAHOLA YƐALI EWULE NWO ZO KONIM Ɔ?

Duzu ati a yɛko yɛtia ewule a? Baebolo ne kilehile nu wienyi. Ɔka yɛ Bɔvolɛ, Gyihova Nyamenle * anwo edwɛkɛ kɛ: “Yeyɛ debie biala kɛnlɛma  wɔ ye mekɛ nloa; eza yeva [mekɛ] mɔɔ ɛnlɛ awieleɛ yewula sonla adwenle nu noko.” (Nolobɔvo ne 3:11) Yɛkulo kɛ yɛ nye die azɛlɛ kɛnlɛma ne anwo dahuu, na tɛ ɛvolɛ 80 bie. (Edwɛndolɛ 90:10) Mɔɔ wɔ yɛ ahonle nu la ɛne.

Duzu ati a Nyamenle ɛva mekɛ “mɔɔ ɛnlɛ awieleɛ” la ɛwula yɛ adwenle nu a? Ɔmaa yɛ rɛle abɔ ala ɔ? Ɔnrɛyɛ ye zɔ ɛlɛ. Emomu, Nyamenle ɛbɔ yɛ ɛwɔkɛ kɛ ewule nwo zo konimlilɛ bara. Baebolo ne ka ye fane dɔɔnwo kɛ bɛbaye ewule bɛavi ɛkɛ yɛɛ Nyamenle ɛbɔ dahuu ngoane nwo ɛwɔkɛ.—Nea ɛlɛka,  “Ewule Nwo Zo Konimlilɛ.”

Gyisɛse Kelaese mumua ne hanle ye wienyi kɛ: “Ngoane mɔɔ ɛnlɛ awieleɛ la a le kɛ bɛkɛnwu kɛ wɔmɔ a ɛle nɔhalɛ Nyamenle kokye ne a, na bɛkɛnwu Gyisɛse Kelaese, mɔɔ wɔzoa ye la.” (Dwɔn 17:3) Yemɔti ewule nwo konle ne ɛnle mɔɔ anyelazo ɛnle nu a. Noko akee, Gyisɛse ɛzi zolɛ kɛ Nyamenle angomekye a bahola ali konim wɔ konle ne anu amaa yɛ a.

^ ɛden. 9 Baebolo ne kile kɛ Nyamenle duma a le Gyihova.