Lefu ke sera se tšosang. Re leka ho le loantša ka hohle kamoo re ka khonang. Ha re khone ho amohela ha motho eo re mo ratang a e-shoa. Ha re ntse re e-na le mafolofolo a bocha, re ka nahana hore sera sena se ke ke sa re fihlela—e leng monahano oo re ithetsang ka oona ka nako e telele.

Ha ho na batho ba neng ba nahana ka ho se shoe joaloka bo-Faro ba boholo-holo. Ba ile ba qeta boholo ba bophelo ba bona—hammoho le ba basebeletsi ba bona ba likete—ba leka ho hlōla lefu. Sena se bonahala ka liphiramide tseo ba ileng ba li aha ’me re bona le kamoo ba hlōlehileng kateng.

Baemphera ba Machaena ba ne ba e-na le toro e tšoanang, le hoja bona ba ne ba latela tsela e fapaneng—e leng ea ho noa motsoako oo ho thoeng o ne o ka etsa hore ba se ke ba shoa. Moemphera Qin Shi Huang o ile a re bo-rasaense ba hae ba fumane motsoako ona o neng o ka etsa hore ba se ke ba shoa. Empa e mengata ea metsoako ena e ne e e-na le mercury e kotsi ’me e ka ’na eaba moemphera eo o ile a bolaoa ke o mong oa metsoako eo.

Ka selemo sa 1513, mofuputsi oa Lesepanishe, Juan Ponce de León, o ile a tsamaea ka sekepe a ea lihlekehlekeng tsa Caribbean a batla seliba sa bocha. O ile a fihla Florida, U.S.A., a ntse a batlana le sona empa o ile a shoa ha a ne a loana le Matsoalloa a Amerika. Le ka lena le holimo, seliba sa bocha ha se e-s’o fumanoe.

Bo-Faro, baemphera le bafuputsi bana ba ne ba batla ho hlōla lefu. Ka sebele, le hoja re nyatsa mekhoa eo ba neng ba e sebelisa, re lumellana le sepheo sa bona. Botebong ba lipelo tsa rōna ha re batle ho shoa.

Ke hobane’ng ha re hloile lefu? Bibele e re bolella lebaka. Ha e bua ka ’Mōpi, Jehova Molimo, * e re: “O entse ntho e ’ngoe le e ’ngoe e le ntle ka nako ea eona. O kentse nako e sa lekanyetsoang ka lipelong tsa bona [batho].” (Moeklesia 3:11) Re batla ho thabela ho phela lefatšeng la rōna le letle ka ho sa  feleng, eseng feela ka lilemo tse ka bang 80. (Pesaleme ea 90:10) Ke eona takatso ea lipelo tsa rōna eo.

Ke hobane’ng ha Molimo a kentse “nako e sa lekanyetsoang” ka lipelong tsa rōna? Na ke hore feela a re ferekanye? Ho hang, Molimo a ke ke a etsa joalo. Ho e-na le hoo, Molimo o re tšepisa hore lefu le tla hlōloa. Bibele e bua hangata ka ho felisoa ha lefu le ka tšepiso ea Molimo ea ho re fa bophelo bo sa feleng.—Sheba lebokose le sehloohong sena le reng,  “Lefu Lea Hlōloa.”

Jesu Kreste le eena o ile a re: “Sena se bolela bophelo bo sa feleng, ho tsoela pele ba rua tsebo ka uena, Molimo a le mong feela oa ’nete, le ka eo u mo romileng, Jesu Kreste.” (Johanne 17:3) Kahoo, ntoa e khahlanong le lefu e tla hlōla. Leha ho le joalo, Jesu o re tiisetsa hore ke Molimo feela ea ka hlōlang ntoa eo.