Kpio nga kere vura aboro. Ani nasovura kutini na omerani dunduko. Ani ima rengba ka tikangoho ho gaani boro nakpi ni. Ho du ani ni ni paranga rani, ani ima rengba ka berã gupai nga gu vurarani re ayengo ka diarani te, gere nga kungbo nangatise gbua.

Abakindo aEzipeto aima berã nyanyaki tipa gu raka zanga kpio. I gbiati gayo aborosunge amangi bakere ome tipa ka diabe kpio. Gu bakikindigi amurö i anaameka ha nayugopa gu nyanyaki asadatise i amangihe zanga du na diabese.

Kina gu bangisa bipai re ga aChinese abazogo adu na ni tipa gu raka zanga kpio, na ko aaida ka kusa dawa nga ga unga. Gu gayo bazogo nangia Qin Shi Huang, aya fu gako amunganga wẽ i gbata gu dawa nika dia kpio kusayo. Ono gi gayo adawa re adu na kere ahe rogoho na si nawira wa gu sa dagbaha naimiko.

Rogo 16 kama agarã, boro Sepania nangia Juan Ponce de León andu ku Caribbean yo ka gbata gu guga nasa boro nida ni paranga ní. Gi gako nunguro re asako ko bi gu gbata nga Florida Amerika yo, ono ko akpi fuo bete agarã kusa fuo so ko vura na aboro Amerika. Na guga ho i abihe du wa gure a te.

Abakindo aEzipeto, abazogo aChinese gbiati gi kumba fura ani tipa ko re aaida ka diabe kpio. Da dagbarani rengbe ka bisirapa gi gayo ome i amangihe re, wa vura duhe nga gu gene i amangaha ngbaha angbanga te vurũ? Ani dunduko naida aida ka raka nyeanye kindi.

Tipagine ani aidanga kpio ti ni ya? Ziazia Kekeapai nasakapai tipaha. Nibi bakusirani nga Yekova Mbori, * si naya: “Ko amangi ahe dunduko ni bawenehe ti ragoho. Ko ki moi nyenye apai a ku berã boro yo.” (Batungusipai 3:11) Ani naida ka raka wenengai auru kpotosende ane nyenye kindi, angianga tipa agarã 80 gbua ya. (Atambuahe 90:10) Gere nga gupai ani akpinyemuhe na kpotorani dũ.

Tipagine Mbori amoi “nyenye apai” ti ni ku kpotorani yo? Ya mo si tipa ka ba gberarago tirani? Ka ko mangingo pai wo te. Ku ba gure, ko nakido rani nga ko nika dia adiabe kpio. Ziazia Kekeapai ima fura bara dunguhe tipa wai Mbori nika dia kpio kusayo na ki fu nyenye unga fu aboro.—Oni bi gu sanduki nga,  “Diabe Kpio.”

Yesu Kristo aya: “Nyenye unga nga gere, nga i ini ro nga bangisa ndikidi Mbori, na gu ko mo akedi ko, nga Yesu Kristo.” (Yoane 17:3) Si du, Mbori nika duadu na diabese be kpio. Yesu aidi kuti gupai nga kina Mbori sa rengbe ka undo rani ani dibe kpio.