Skip to content

Skip to table of contents

KO HA FETALANOAʻAKI MO HA KAUNGĀʻAPI

Ko e Hā ʻOku Fakaʻatā Ai ʻe he ʻOtuá ʻa e Faingataʻá?

Ko e Hā ʻOku Fakaʻatā Ai ʻe he ʻOtuá ʻa e Faingataʻá?

Ko ha sīpinga fetalanoaʻaki eni ʻe fai nai ʻe he taha ʻo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová mo ha kaungāʻapi. Tau fakaʻuta atu eni ko ha tokotaha Fakamoʻoni ko hono hingoá ko Māsela ne ʻalu atu ki he ʻapi ʻo ha fefine ko hono hingoá ko Sōfia.

ʻOKU ANGA-FĒFĒ ONGOʻI ʻA E ʻOTUÁ FEKAUʻAKI MO ʻETAU FAINGATAʻAʻIÁ?

Māsela: Mālō e lelei Sōfia. ʻOku ou fiefia he haʻu ʻokú ke ʻi ʻapi ní.

Sōfia: Tatau pē mo au.

Māsela: Ko e taimi fakamuimui naʻá ku ʻi heni aí, naʻá ta lāulea ki he anga ʻo e ongoʻi ʻa e ʻOtuá fekauʻaki mo ʻetau faingataʻaʻiá. * Naʻá ke pehē ai ko e meʻa eni naʻe fuoloa hoʻo fifili ki ai, kae tautefito ʻi he hili ʻa e lavea lahi hoʻo fineʻeikí ʻi he fakatuʻutāmaki ʻi ha kā. Kae kehe, ʻokú ne siʻi fēfē?

Sōfia: ʻOku ʻi ai e ʻaho ʻoku lelei ai pea mo e ʻaho ʻoku ʻikai lelei. Ka ko e ʻahó ni ʻokú ne sai pē.

Māsela: ʻOku ou fiefia ʻi he fanongo ki aí. Kuo pau pē ko ha pole lahi ia hoʻo fekuki mo e tuʻunga hangē ko ení.

Sōfia: Ko ia. Ko e taimi ʻe niʻihi ʻoku ou fifili ai pe ko e hā ʻa e fuoloa ʻo siʻene faingataʻaʻiá.

Māsela: ʻOku fakanatula pē ia ke tau ongoʻi pehē. Te ke manatuʻi nai ʻi he fakaʻosinga ʻo ʻeta fetalanoaʻaki fakamuimuí, naʻá ku tuku atu ai ha fehuʻi fekauʻaki mo e ʻuhinga ʻoku fakaʻatā ai ʻe he ʻOtuá ke hokohoko atu ʻa e faingataʻá kapau ʻokú ne maʻu ʻa e mālohi ke fakangata ia.

Sōfia: ʻIo, ʻoku ou manatuʻi.

Māsela: Ki muʻa ke ta lāulea ki he tali mei he Tohi Tapú, ta fakamanatu angé ʻa e ngaahi poini ʻe niʻihi naʻá ta lāulea fakamuimui ki aí.

Sōfia: ʻOku sai ia.

Māsela: Ko e meʻa ʻe taha naʻá ta ako ki aí naʻa mo e tangata faitōnunga ʻi he taimi ʻo e Tohi Tapú naʻá ne fifili ki he ʻuhinga naʻe fakaʻatā ai ʻe he ʻOtuá ʻa e faingataʻá. ʻI hono kehé, naʻe ʻikai ʻaupito tafuluʻi ia ʻe he ʻOtuá ʻi heʻene ʻeke ʻa e fehuʻi fekauʻaki mo iá pe ko haʻane tala ange kiate ia naʻe fiemaʻu ke toe fakamālohiʻi ʻene tuí.

Sōfia: Ko e fakakaukau foʻou ia kiate au.

Māsela: Naʻá ta ako foki ʻoku fehiʻa ʻa Sihova ko e ʻOtuá ke vakai mai ʻoku tau faingataʻaʻia. Ko e fakatātaá, ʻoku pehē ʻe he Tohi Tapú ʻi he taimi naʻe fehangahangai ai hono kakaí mo e mamahí, “naʻe hoko ha mamahi ki Heʻene ʻAfio.” * ʻIkai ʻoku fakafiemālie ke ʻiloʻi ʻoku kaungāongoʻi ʻa e ʻOtuá mo kitautolu ʻi he taimi ʻoku tau faingataʻaʻia aí?

Sōfia: ʻIo, ko ia.

Māsela: Fakaʻosí, ʻoku ta loto-tatau ʻi heʻeta fakakaukau atu ki he mālohi lahi fau ʻoku maʻu ʻe hota Tokotaha-Fakatupú, pea ʻikai ha toe veiveiua ʻokú ne maʻu ʻa e malava ke fakangata ʻa e faingataʻá ʻi ha faʻahinga taimi pē.

Sōfia: Ko e meʻa ia ʻoku ʻikai ke u mahinoʻí. Ko e hā ʻoku fakaʻatā ai ʻe he ʻOtuá ʻa e ngaahi kovi ko iá ke hokó lolotonga ʻokú ne maʻu ʻa e mālohi ke taʻofi ia?

KO HAI KUÓ NE TALA ʻA E MOʻONÍ?

Māsela: ʻE lava ke ta maʻu ʻa e tali ki hoʻo fehuʻí ʻaki ʻeta huke ki he ʻuluaki tohi ʻi he Tohi Tapú, ʻa Sēnesi. ʻOkú ke alāanga mo e talanoa kia ʻĀtama mo ʻIví pea mo e ʻakau naʻe tapuí?

Sōfia: ʻIo, naʻá ku ʻiloʻi ia ʻi he lautohi faka-Sāpaté. Naʻe tala ange ʻe he ʻOtuá ke ʻoua te na kai mei he fuʻu ʻakau ko iá, ka naʻá na kai pē kinaua mei ai.

Māsela: Lelei ʻaupito. Sai ta tokanga taha pē ki he meʻa naʻe hoko ʻo taki atu ai ʻa ʻĀtama mo ʻIvi ke na angahalá. Ko e ngaahi meʻa ko iá kuo ʻi ai ʻene kaunga tonu mo e fehuʻi ki he ʻuhinga ʻoku tau faingataʻaʻia aí. Kātaki te ke saiʻia ke lau mai ʻa e Sēnesi vahe 3 veesi 1 ki he 5?

Sōfia: Sai ia. “Pea ko e Ngata naʻe olopoto lahi ʻi he manu kotoa pe ʻo e fonua, ʻa ia ne ngaohi ʻe Sihova Elohimi. Pea ne huhū ange ki he fefine, ʻOku moʻoni koā kuo folofola ʻe he ʻOtua ke ʻoua te mo kai mei he ʻakau kehekehe ʻo e ngouetapu? Pea tali ʻe he fefine ki he Ngata, ʻOku ngofua pe ʻema kai ʻa e fua ʻo e ngaahi ʻakau ʻo e ngouetapu: ka ko e fua ʻo e ʻakau ʻoku ʻi he loto ngoue, kuo folofola ʻa e ʻOtua, ʻE ʻikai te mo kai mei ai, pea ʻe ʻikai te mo ala ki ai, naʻa mo mate. Pea pehe ʻe he Ngata ki he fefine, ʻE ʻikai ʻaupito te mo mate: kae kehe, ʻoku meaʻi ʻe he ʻOtua ko e ʻaho te mo kai ai ʻe ʻa ai homo mata, pea te mo hoko ke hange ko e ʻOtua, hoʻomo ʻilo ʻa e lelei mo e kovi.”

Māsela: Mālō. Tā kiʻi sivisiviʻi angé ʻa e ngaahi veesi ko ení. ʻUluakí, fakatokangaʻi naʻe lea ʻa e ngatá ki he fefiné, ʻa ʻIvi. Ko e konga ʻe taha ʻi he Tohi Tapú ʻoku hā ai ko e moʻoni ko Sētane ko e Tēvoló naʻe lea kia ʻIvi fakafou ʻi he ngatá. * Naʻe ʻeke ʻe Sētane kia ʻIvi ʻa e fekau ʻa e ʻOtuá fekauʻaki mo e fuʻu ʻakau ko iá. Naʻá ke fakatokangaʻi ʻa e meʻa naʻe leaʻaki ʻe he ʻOtuá ʻe ʻi ai e tautea kapau ʻe kai ʻe ʻĀtama mo ʻIvi ʻa e fuaʻiʻakaú?

Sōfia: Te na mate.

Māsela: Tonu ia. ʻI heʻene lea hokó leva, naʻe fai ʻe Sētane ha tukuakiʻi lahi ʻo e ʻOtuá. Fakatokangaʻi ʻa e meʻa naʻá ne leaʻakí: “ʻE ʻikai ʻaupito te mo mate.” Naʻe ui ʻe Sētane ʻa e ʻOtuá ko ha tokotaha loi!

Sōfia: Naʻe teʻeki ai ke u fanongo ʻi he konga ʻo e talanoa ko iá ki muʻa.

Māsela: Pea ʻi he taimi naʻe ui ai ʻe Sētane ʻa e ʻOtuá ko ha tokotaha loí, naʻá ne langaʻi ai ʻa e ʻīsiu ʻa ia ʻe fiemaʻu ʻa e taimi ke fakaleleiʻi ai. ʻOkú ke ʻiloʻi hono ʻuhingá?

Sōfia: ʻOō, ʻoku ʻikai tama ke u fakapapauʻi.

Māsela: Sai, ʻe lava nai ke u fakatātaaʻi ʻa e poiní ʻaki eni. Ta pehē pē ʻi he ʻaho ʻe taha ʻoku ou fakaofiofi atu kia koe mo taukaveʻi ʻoku ou mālohi fakaesino ange au ʻia koe. ʻE lava fēfē ke ke fakamoʻoniʻi ʻoku hala ʻeku maʻú?

Sōfia: ʻOku ou tui te u fai nai hano kiʻi siviʻi pe ʻoku moʻoni ia.

Māsela: Ko ia tofu pē. Mahalo pē te ta fili ha meʻa ʻoku mamafá pea sio leva pe ko hai ʻia kitaua ʻoku malava ke ne hiki iá. Ko e moʻoni, ko hono fakamoʻoniʻi ʻa e tokotaha ʻoku mālohi angé ʻe vave leva hono ʻiloʻí.

Sōfia: ʻOku ou ʻiloʻi hoʻo ʻuhingá.

Māsela: Kae fēfē kapau naʻe ʻikai teu tala atu ʻoku ou mālohi ange ʻia koe, ka kuo u taukaveʻi ʻe au ʻoku ou faitotonu ange ʻia koe? ʻOku faingataʻa ange ia, ʻikai ko iá?

Sōfia: Ko ia, ʻoku ou fakakaukau pehē.

Māsela: Ko hono moʻoní ko e faitotonú ʻoku ʻikai ke hangē ko e mālohí, ʻa ia ʻe lava ke fakamoʻoniʻi ʻi ha kiʻi sivi faingofua.

Sōfia: Ko ia.

Māsela: Moʻoni, ko e founga pē taha ke fakaleleiʻi ai ʻa e polé ko hono tuku ha vahaʻa taimi feʻunga ki he niʻihi kehé ke nau vakai ai kia kitaua pea ʻiloʻi pe ko hai ʻa e tokotaha ʻoku faitotonu angé.

Sōfia: ʻOku ʻuhinga lelei ia.

Māsela: Sai, toe sio angé ki he fakamatala ʻi he Sēnesí. Naʻe taukaveʻi ʻe Sētane ʻokú ne mālohi ange ʻi he ʻOtuá?

Sōfia: ʻIkai.

Māsela: Naʻe lava pē ke fakamoʻoniʻi vave ʻe he ʻOtuá ʻa e hala ʻa Sētané. ʻI hono kehé, naʻe taukaveʻi ʻe Sētane ʻokú ne faitotonu ange ia ʻi he ʻOtuá. Ko hono moʻoní, naʻá ne pehē kia ʻIvi, ‘ʻOku loi ʻa e ʻOtuá kia koe, ka ʻoku ou tala atu kia koe ʻa e moʻoní.’

Sōfia: Mālie ia.

Māsela: ʻI he poto ʻa e ʻOtuá, naʻá ne ʻiloʻi ʻa e founga lelei taha ke fakaleleiʻi ai ʻa e polé ko hono fakaʻatā ha vahaʻa taimi. Faifai atu pē, ʻe hoko ʻo mahino ai ʻa e tokotaha kuó ne tala ʻa e moʻoní mo ia ʻoku loí.

KO HA ʻĪSIU MAHUʻINGA

Sōfia: Ka ʻi he mate pē ʻa ʻIví, ʻikai ne fakamoʻoniʻi ai ko e ʻOtuá pē kuó ne tala ʻa e moʻoní?

Māsela: Ko hono moʻoní, ʻoku pehē. Ka ʻoku lahi ange ʻa e meʻa ia ʻoku fekauʻaki mo e pole ʻa Sētané. Toe sio angé ki he veesi 5. ʻOkú ke fakatokangaʻi ha toe meʻa naʻe tala ange ʻe Sētane kia ʻIvi?

Sōfia: Naʻá ne pehē kapau te ne kai ʻa e fuaʻiʻakaú, ʻe ʻā hono matá.

Māsela: ʻIo, pea te ne hoko ai ʻo ‘hange ko e ʻOtuá, ʻo ʻilo ʻa e leleí mo e koví.’ Ko ia naʻe taukaveʻi ʻe Sētane ʻoku taʻofi ʻe he ʻOtuá ha meʻa lelei mei he faʻahinga ʻo e tangatá.

Sōfia: Ko ʻeku toki ʻiloʻí eni.

Māsela: Pea ko ha pole lahi foki ia.

Sōfia: Ko e hā hoʻo ʻuhingá?

Māsela: ʻI heʻene ngaahi leá, ʻoku fakahuʻunga ʻe Sētane ko ʻIvi—mo e kotoa ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá—te nau lelei ange ʻi he taʻekau ai ʻa e tuʻunga-pule ʻa e ʻOtuá. ʻI he tuʻunga ko ení, ʻoku ʻiloʻi ʻe Sihova ʻa e founga lelei taha ke fakaleleiʻi ai ʻa e polé ko hono tuku ke feinga ʻa Sētane ke fakamoʻoniʻi ʻene foungá. Ko ia kuo fakaʻatā ʻe he ʻOtuá ʻa Sētane ke pule ki he māmani ko ení ʻi ha vahaʻa taimi. ʻOku fakamatalaʻi ʻe he meʻa ko iá ʻa e ʻuhinga ʻoku lahi fau ai ʻa e faingataʻa takatakai ʻia kitautolú—koeʻuhí ko Sētane ia, ko e pule moʻoni ʻo e māmaní kae ʻikai ko e ʻOtuá. * Ka ʻoku ʻi ai ʻa e ongoongo lelei.

Sōfia: Ko e hā nai ia?

Māsela: ʻOku akoʻi ʻe he Tohi Tapú ha moʻoni fakaʻofoʻofa ʻe ua fekauʻaki mo e ʻOtuá. ʻUluakí, ʻoku tokanga mai ʻa Sihova kia kitautolu ʻi he taimi ʻoku tau faingataʻaʻia aí. Ko e fakatātaá, fakakaukau ki he ngaahi lea ʻa Tuʻi Tēvita, ʻa ia ʻoku lēkooti ʻi he Saame 31:7. Naʻe hokosia ʻe Tēvita ʻa e faingataʻa lahi lolotonga ʻene moʻuí, kae fakatokangaʻi ʻa e meʻa naʻe malava ke ne leaʻaki ʻi heʻene lotu ki he ʻOtuá. Kātaki te ke lau mai ʻa e veesi ko iá?

Sōfia: ʻIo. ʻOku pehē ai: “Kau hakahaka mo fakafiefia ʻi hoʻo meesi: He kuo ke hanga ki heʻeku tuʻutamaki; kuo ke ʻilo ʻa e ngaahi faingataʻa o ʻeku moʻui.”

Māsela: Ko ia neongo naʻe hokosia ʻe Tēvita ʻa e faingataʻá, naʻá ne maʻu ʻa e fiemālie ʻi he ʻiloʻi ʻoku ʻafioʻi ʻe Sihova ʻa e meʻa kotoa pē naʻá ne fehangahangai mo iá. ʻOku fakafiemālie ia kia koe—ʻa e fakakaukau ʻoku ʻafioʻi ʻe Sihova ʻa e meʻa kotoa pē, naʻa mo ʻetau ngaahi ongoʻi mamahi ʻa ia ʻoku ʻikai mahinoʻi kakato ʻe he tangatá?

Sōfia: ʻIo, ʻoku fakafiemālie ia kia au.

Māsela: Ko e moʻoni fakaʻofoʻofa hono uá ʻe ʻikai fakaʻatā ʻe he ʻOtuá ʻa e faingataʻá ke hokohoko atu ʻo taʻengata. ʻOku akoʻi ʻe he Tohi Tapú ʻe vavé ni ke ne fakangata ʻa e tuʻunga pule fulikivanu ʻa Sētané. Pea te ne fakaleleiʻi kotoa ʻa e ngaahi meʻa kovi naʻe hokó, ʻo kau ai ʻa e ngaahi meʻa ʻokú ke faingataʻaʻia ai mo hoʻo faʻeé. ʻE sai pē ke u foki mai ʻi he uike kahaʻú mo fakahaaʻi atu ʻa e ʻuhinga ʻe lava ke ta tuipau ai ʻe vavé ni ke fakangata ʻe he ʻOtuá ʻa e faingataʻá kotoa? *

Sōfia: Sai ia.

ʻOku ʻi ai ha kaveinga pau Fakatohitapu kuó ke fifili fekauʻaki mo ia? ʻOkú ke fieʻilo nai fekauʻaki mo ha taha ʻo e ngaahi tui pe ngaahi tōʻonga fakalotu ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová? Kapau ko ia, ʻoua ʻe toumoua ke ʻeke ki ha taha ʻo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová. Te ne fiefia ke fai ha lāulea mo koe ki he ngaahi kaveinga ko iá.

^ pal. 61 Ki ha fakamatala lahi ange sio ki he vahe 9 ʻo e tohi Ko e Hā ʻOku Akoʻi Moʻoni ʻe he Tohi Tapú? ko e pulusi ʻe he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová.