1, 2. (a) Nũũ wĩtawa “Mũsumbĩ wa tene na tene,” na nĩkĩ tũtonya kwasya ĩsyĩtwa yĩu nĩyĩmwaĩle? (Sisya visa ĩthangũnĩ yĩĩ.) (b) Nĩ ũndũ wĩva ĩũlũ wa ũsumbĩki wa Yeova ũla ũtumaa tũmwenda?

 MŨSUMBĨ ũmwe wa nthĩ ya Swaziland weetawa Sobhuza wa Kelĩ asumbĩkie kwa vakuvĩ myaka 61. Vai mũsumbĩ ũngĩ waasumbĩka ĩvindanĩ yĩĩ yitũ kwa kĩlungu kĩasavĩte ũu. Ĩndĩ o na kau no twone Mũsumbĩ Sobhuza ta wasumbĩkie kwa ĩvinda ĩasa mũno, ve mũsumbĩ ũngĩ ũla ũasa wa ũsumbĩki wake ũtaelekanwʼa na wa Mũsumbĩ Sobhuza. Nĩkĩ? Nũndũ mũsumbĩ ũsu ti mũndũ taitũ. Mbivilia ĩmwĩtĩte “Mũsumbĩ wa tene na tene.” (1 Tim. 1:17) Mũandĩki ũmwe wa Savuli nĩwawetie ĩsyĩtwa ya Mũsumbĩ ũsu Mũnene ĩla waisye: “Yeova nĩwe Mũsumbĩ kũvika tene na tene.”—Sav. 10:16.

² Ũasa wa ũsumbĩki wa Ngai ndwĩsa kũelekanwʼa na wa mũndũ o na wĩva. Ĩndĩ o na vailyĩ ũu, nzĩa ĩla Yeova ũtũmĩaa kũtũsumbĩka nĩyo ĩtumaa tũmwenda. Mũsumbĩ ũmwe wasumbĩkie mbaĩ ya Isilaeli kwa myaka 40 amũtaĩe Ngai akyasya: “Yeova e tei na nĩ mũseo, mũmĩĩsya wa kũthata, na e na ũseo wĩ wendo mwingĩ. Yeova nũlũlũmĩlye kĩvĩla kyake kya ũsumbĩ matunĩ; na ũsumbĩ wake ũsumbĩkĩte ĩũlũ wa onthe.” (Sav. 103:8, 19) Yeova nĩwe Mũsumbĩ witũ, na nĩwe Ĩthe witũ wa ĩtunĩ wĩ wendo. Ũu wĩtuma twĩkũlya makũlyo aa elĩ: Nĩ kwa nzĩa yĩva Yeova wĩthĩĩtwe e ta Ĩthe witũ? Atũsumbĩkĩte kwa nzĩa yĩva kuma ĩla ũlei wambĩĩe mũũndanĩ wa Eteni? Kũmanya mosũngĩo ma makũlyo asu elĩ  nĩkũũlũlũmĩĩlya mũamba witũ na Yeova, na kũituma tũmũthaitha na ngoo yitũ yonthe.

3. Nũũ woombiwe mbee nĩ Yeova? Naaũ angĩ metawa “ana” ma Ngai moombiwe nĩwe?

³ No mũvaka Yeova ethĩwe eewie mũyo mwingĩ ĩla waminie kũmba Mwana wake e ũmwe. Yeova ndaaona Yesũ ta ũte vata. Ĩndĩ amwendie ta Mwana, na amwĩtĩkĩlya atanĩe kũtethya wĩa nake wa kũmba milioni mbingĩ sya alaĩka. (Ako. 1:15-17) Mbivilia yaĩtye kana alaĩka nĩ ‘athũkũmi [ma Ngai] ala mekaa ũndũ ũla ũmwendeeasya,’ na mamũthũkũmaa na ũtanu. Yeova nũmanengete ndaĩa kwa kũmeta “ana” make, namo nĩ amwe ma syũmbe syĩ ngwatanĩo sya Yeova.—Sav. 103:20-22; Yovu 38:7.

4. Nĩ ĩndĩĩ andũ methĩiwe amwe ma syũmbe sya Ngai syĩ ngwatanĩo?

⁴ Yeova amina kũmba ĩtu na nthĩ, nĩwoombie syũmbe ingĩ syĩthĩawe na ngwatanĩo na syũmbe ila syĩ ĩtunĩ. Ĩtina wa kũmba nthĩ na kũmĩseũvya nesa, Yeova nĩwaminĩĩie wĩa wake wa kũmba syĩndũ kũũ nthĩ kwa kũmba mũndũ wa mbee, Atamu, na kĩtutya kyake. (Mwa. 1:26-28) Nũndũ nĩwe Mũmbi, nĩwendaa Atamu amwĩwʼe. Na o tondũ ĩthe wa syana ũsyĩaĩaa, Yeova nĩwanengie Atamu mĩao ĩkwonanyʼa nĩwamwendete na kana e tei. Ndaanenga Atamu mĩao ĩtonya kũmũima ũthasyo.—Soma Mwambĩlĩlyo 2:15-17.

5. Ngai eekie mũvango mwaũ nĩ kana nthĩ yusũe andũ?

⁵ Kĩvathũkanyʼo na asumbĩ aingĩ, Yeova nũtanĩaa kwaĩa angĩ wĩa kwa nzĩa ĩkwonanyʼa nũmaĩkĩĩaa, o tondũ mũndũ ũĩkĩĩe andũ ma mũsyĩ wake wĩkaa. Kwa ngelekanyʼo, nĩwanengie Atamu ũkũmũ ĩũlũ wa syũmbe syonthe sya nthĩ, o na amũnenga wĩa mũseo wa kũtwʼĩĩa nyamũ masyĩtwa, o na kau waĩ vinya. (Mwa. 1:26; 2:19, 20) Ngai ndaaũmba andũ eanĩu milioni mbingĩ savalĩ ũmwe nĩ kana mausũsye nthĩ. Vandũ va ũu, amũmbĩie Atamu mũndũ mũka mwĩanĩu na ũmwaĩle, weetawa Eva. (Mwa. 2:21, 22) Na ĩndĩ amanenga mwanya masyae syana mausũsye nthĩ. Nũndũ kũyaĩ na naĩ, andũ maĩ matonya kũthanthasya mũũnda mwanake wa Eteni o kavola kwa kavola nginya nthĩ yonthe yĩkale ũndũ mũũnda ũsu wailyĩ. Andũ maĩ mamũthaithae Yeova tene na tene me ngwatanĩo na alaĩka, o ta andũ ma mũsyĩ ũmwe. Ũsu waĩ wĩkwatyo mũseo ta kĩ! Na ũsu waĩ ũĩkĩĩthyo mũseo ta kĩ wa kana Yeova nĩ Ĩthe witũ wĩ wendo!

6. (a) Ũlei wambĩĩe ata katĩ wa ana ma Ngai? (b) Nĩkĩ tũtonya kwasya ũlei ũsu ndwaaonanyʼa kana Yeova nĩwaemiwe nĩ kũsumbĩka?

⁶ Ũndũ wa kũmakya nĩ kana Atamu na Eva mayaamwĩnyivĩsya Mũsumbĩ woo, Yeova. Ĩndĩ matwie kũmũatĩĩa mũlaĩka ũtaamwĩwʼa Ngai, nake nĩ Satani. (Mwa. 3:1-6) Na nũndũ nĩmaleile kũsumbĩkwa nĩ Ngai, nĩmalikile thĩnanĩ na makwatwa nĩ kĩkwʼũ vamwe na ũsyao woo. (Mwa. 3:16-19; Alo. 5:12) Ũndũ ũsu watumie Ngai ethĩwa ate na andũ meũmwĩwʼa ĩvindanĩ yĩu. Ũu nĩkwasya kana Ngai nĩwaemiwe nĩ kũsumbĩka, na kana nĩwakolile kwĩthĩwa ne we mũsumbĩki mũnene wa nthĩ? Ũu ti wʼo! Oonanisye e na ũkũmũ ĩla walũngilye mũndũũme na mũndũ mũka mũũndanĩ wa Eteni, na aia akeluvi masiĩĩe nzĩa ya kũlika mũũndanĩ nĩ kana andũ asu maikasyoke. (Mwa. 3:23, 24) Ĩvindanĩ o yĩu, Ngai nĩwoonanisye e wendo ĩla wawetie kana kĩeleelo kyake kya kwĩthĩwa na syũmbe syĩ ngwatanĩo sya ĩtunĩ na sya kũũ nthĩ kĩkeanĩa. Nĩwathanie “ũsyao” ũla ũkamwananga Satani na kũvetanga mathĩna ala maetiwe nĩ naĩ ya Atamu.—Soma Mwambĩlĩlyo 3:15.

7, 8. (a) Ũthũku waingĩvĩte ata ĩvindanĩ ya Noa? (b) Yeova eekie mĩvango yĩva nĩ kana athesye nthĩ na ayovosya andũ?

⁷ Myaka mingĩ ĩtina wa ũlei ũsu, andũ  amwe nĩmanyuvie kwĩthĩwa me aĩkĩĩku kwa Yeova. Amwe moo nĩ Aveli na Enoko. Ĩndĩ ala aingĩ nĩmaleile Yeova aitwʼĩka Mũsumbĩ woo na Ĩthe woo. Kũvikĩĩa ĩvindanĩ ya Noa, nthĩ “yausũĩte ũngʼendu.” (Mwa. 6:11) Ĩndĩ ũu nĩkwasya kana Yeova nĩwaemetwe nĩ kũtongoesya maũndũ kũũ nthĩ? Yo Mbivilia yaĩtye ata?

⁸ Kwasũanĩa ũndũ kwailyĩ ĩvindanĩ ya Noa. Yeova nĩwamũeleisye maũndũ maingĩ ĩũlũ wa ũndũ waaĩle kwaka ngalawa nene ĩla yesaa kũmũtangĩĩa e na mũsyĩ wake. O na ĩngĩ, Ngai nĩwoonanisye kana nĩwendete andũ mũno ĩla wanengie Noa wĩa wa kwĩthĩwa e “mũtavanʼya wa ũlũngalu.” (2 Vet. 2:5) Vate nzika, maũndũ amwe Noa watavanasya maĩ ĩũlũ wa wanangĩko ũla waĩ vakuvĩ vamwe na vata wa andũ kwĩlila, ĩndĩ andũ ala watavasya maĩ mbaa matũ. Kwa myaka mingĩ, Noa na mũsyĩ wake matwĩe katĩ wa andũ maĩ athe vyũ na angʼendu. Yeova ailyĩ ta Ĩthe woo wĩ wendo, na nũndũ wa ũu nĩwasũvĩie na aathima andũ asu nyanya aĩkĩĩku. O na oonanisye e ũkũmũ ĩũlũ wa andũ alei na alaĩka ala athũku ĩla waetie ĩla mbua ya ĩvinda ya Noa. Ũu waĩkĩĩthisye kana Yeova ndaemetwe nĩ kũsumbĩka.—Mwa. 7:17-24.

9. Yeova anengie andũ mwanya wa kwĩka ata ĩtina wa ĩla mbua ya ĩvinda ya Noa?

⁹ Ĩla Noa na mũsyĩ wake maumie ngalawanĩ oou na makinya nthĩ meethĩa yĩ ntheu, na maveva kaseve kaseo kala kaĩ nza, nĩmeewie mũyo mwingĩ mũno ngoonĩ nũndũ wa kũtongoewʼa na kũsũvĩwa nĩ Yeova. Ndatĩkanĩ o ĩsu, Noa nĩwaakie kĩthembeo na amũthaitha Yeova kwa kũmumĩsya nthembo. Ngai nĩwaathimie Noa na mũsyĩ wake na amanenga mwĩao wa kũsyaana ‘mongeleke, maingĩve, na mayusũsya nthĩ.’ (Mwa. 8:20–9:1) Ĩvindanĩ yĩu, andũ nĩmakwatie mwanya ũngĩ wa kusũsya nthĩ na kũmũthaitha Yeova me ngwatanĩo.

10. (a) Nĩ va andũ mambĩĩe kũleana ĩngĩ na Yeova, na meekie ũu ata? (b) Yeova eekie ata nĩ kana kĩeleelo kyake kĩanĩe?

¹⁰ Mbua ĩsu ya ĩvinda ya Noa ndyaavetanga naĩ, na nũndũ o nake Satani na alaĩka make athũku mayaavetwa, yaĩ no nginya andũ maendee kũmĩanĩsya namo. Ĩvinda ĩkuvĩ ĩtina wa mbua ĩsu, andũ nĩmambĩĩe ĩngĩ kũleana na ũsumbĩki mũseo wa Yeova. Mũndũ ũmwe waleanile vyũ na ũsumbĩki wa Yeova aĩ Nimiloti, mwana wa mwĩsũkũũe wa Noa. Etĩtwe “mũsyĩmi wĩ vinya mbee wa [kana, “aimũvĩnga,” NW] Yeova.” Nĩwaakie ndũa nene yeetawa Mbaveli, vamwe na ingĩ mbingĩ nene. O na nĩweetwʼĩkĩthisye mũsumbĩ “nthĩ ya Sinali.” (Mwa. 10:8-12) We Mũsumbĩ wa tene na tene oosie ĩtambya yĩva kwelekela mũsumbĩ ũsu mũngʼendu na watataa kũsiĩĩa kĩeleelo kyake kya andũ ‘mausũsye nthĩ’ kĩikeanĩe? Ngai nĩwathokoanisye kĩthyomo kya andũ ala matongoewʼe nĩ Nimiloti, na kwondũ wa ũu manyaĩĩka “ĩũlũ wa nthĩ yonthe.” Kwʼonthe kũla maendie maendeeisye ũsumbĩki woo na ũthaithi woo wa ũvũngũ.—Mwa. 11:1-9.

11. Nĩ kwa nzĩa yĩva Yeova woonanisye kana aĩ mũĩkĩĩku kwa mũnyanyae Avalaamu?

¹¹ O na kau andũ aingĩ nĩmathaithaa ngai sya ũvũngũ ĩtina wa ĩla mbua, ve andũ amwe aĩkĩĩku ala maendeeie kũmũtaĩa Yeova. Ũmwe wa andũ asu aĩkĩĩku aĩ Avalaamu. Nĩwamwĩwie Yeova na atia ndũa yake nzeo vyũ ya Ulu, na atũa maeemanĩ kwa myaka mingĩ. (Mwa. 11:31; Aevl. 11:8, 9) Ĩvindanĩ yĩla Avalaamu wekalaa maeemanĩ, mavinda maingĩ esaa kwĩyĩthĩa atwĩe vakuvĩ na ndũa syĩ na asumbĩ, na mbingĩ sya ndũa isu syaakĩĩwe ngũta. Ĩndĩ Yeova nĩwamũsũvĩie vamwe na mũsyĩ wake. Ũseo ũsu Yeova wamonisye nĩwʼo wawetiwe nĩ mũandĩki ũmwe wa Savuli ĩla waisye: “[Ngai] ndaaeka mũndũ ameke ũthũku; ĩĩ, nĩwamakanasya  asumbĩ kwondũ woo.” (Sav. 105:13, 14) Na nũndũ Yeova aĩ mũĩkĩĩku kwa mũnyanyae Avalaamu, amwathie ũũ: “Asumbĩ makauma kwaku.”—Mwa. 17:6; Yak. 2:23.

12. Yeova oonanisye ata kana ũsumbĩki wake nĩwʼo waĩ vinya kwĩ wa Valao? Ũndũ ũsu watumie Aisilaeli meka ata?

¹² O tondũ Ngai wamwathĩte Avalaamu, nĩwamwathie Isaka mwana wake na Yakovo mwĩsũkũũe kana akamaathima na nzyawa syoo ikatwʼĩka asumbĩ. (Mwa. 26:3-5; 35:11) Ĩndĩ nzyawa sya Yakovo itambĩte kũtwʼĩka asumbĩ, nĩsyakwatiwe ũkombo nthĩ ya Misili. Ũu nĩkwasya kana Yeova nĩwaemetwe nĩ kwĩanĩsya watho wake, na kana nĩwakolile kwĩthĩwa ne we mũsumbĩki mũnene wa nthĩ? Ti wʼo o na vanini! Kwa ĩvinda yake, Yeova nĩwoonanisye kana aĩ vinya kwĩ Valao, o na kũtwʼĩka Valao aĩ mũngʼendu mũno. Aisilaeli asu maĩ ngombo nĩmamwĩkwatisye Yeova, nake amovosya kwa nzĩa ya ũsengyʼo amesĩlye Ũkanganĩ Mũtune. Vate nzika, ũndũ ũsu nĩwaĩkĩĩthisye Aisilaeli kana Yeova no we waĩ Mũsumbĩ Ũla Mũnene Vyũ, na nũndũ aĩ Ĩthe woo wĩ wendo, nĩwatũmĩie vinya wake mwingĩ kũmasũvĩa.—Soma Kuma 14:13, 14.

13, 14. (a) Ĩvinda yĩla Aisilaeli mainaa maisye ata ĩũlũ wa kũsumbĩka kwa Yeova? (b) Ngai amwathie Ndaviti ata?

¹³ Ĩtina wa Aisilaeli kwovowʼa kuma Misili oou, nĩmamũtaĩe Yeova kwa kũmwinĩa wathi wa ũsindi. Wathi ũsu ũandĩkĩtwe ĩvukunĩ ya Kuma kĩlungu kya 15, na wĩ na ndeto ii mũsoanĩ wa 18: “Yeova akasumbĩka tene na tene.” Na nĩ wʼo, Yeova nĩwatwʼĩkie Mũsumbĩ wa mbaĩ ĩsu nzaũ. (Kũt. 33:5) Ĩndĩ andũ mayewʼaa me eanĩe nĩ kũsumbĩkwa nĩ Yeova nĩkwĩthĩwa mayamwene. Myaka ta 400 ĩtina wa kuma Misili, Aisilaeli nĩmendie kwĩka ta mbaĩ ila syamathyũlũlũkĩte. Mamũkũlilye Ngai amanyuvĩe mũndũ ethĩwe mũsumbĩ woo. (1 Sam. 8:5) O na kau nĩmanyuvĩiwe mũndũ amasumbĩke, ũu ti kwasya kana Yeova nĩwaekie kũsumbĩka. Ũndũ ũsu nĩweyumĩlilye nesa ĩvindanĩ ya Mũsumbĩ Ndaviti, ũla waĩ mũsumbĩ wa kelĩ wa mbaĩ ya Isilaeli.

¹⁴ Ĩvinda yĩmwe Ndaviti nĩwaetie ĩsandũkũ ya ũtianĩo Yelusaleme. Mũthenya ũsu kwaĩ na ũtanu mwingĩ na Alivai nĩmainie wathi wa kũmũtaĩa Ngai ũla wĩ na ndeto sya vata ila iandĩkĩtwe ĩvukunĩ ya 1 Mavinda 16:31. Maisye: “Nĩmaneene katĩ wa i  mbaĩ, Yeova nũsumbĩkĩte [“nĩwatwʼĩka Mũsumbĩ,” NW].” Mũndũ no ekũlye atĩĩ: ‘We Yeova na nĩwe Mũsumbĩ wa tene na tene-ĩ, vatonyeka ata akethĩwa atwʼĩkie Mũsumbĩ ĩvindanĩ yĩu?’ Yeova atwʼĩkaa Mũsumbĩ ĩla watũmĩa ũkũmũ wake, kana ĩla wanyuva mũndũ aũngame vandũ vake. Kũmanya ũu nĩ kwa vata mũno. Ndaviti atanamba kũkwʼa, Yeova nĩwamwathie kana ũsumbĩki wake ũkaendeea tene na tene. Amwĩie: “Ngookĩlya ũsyao waku ĩtina waku, ũla ũkauma kĩnyunyũnĩ kyaku, na ngalũlũmĩlya ũsumbĩ wake.” (2 Sam. 7:12, 13) Ĩtina wa myaka mbee wa 1,000 kũvĩta, watho ũsu nĩweanĩie yĩla ũla “ũsyao” Ndaviti wathĩtwe waumĩlile. Nũũ waĩ ũsyao ũsu, na nĩ ĩndĩĩ wesaa kũtwʼĩka Mũsumbĩ?

15, 16. Nĩ ĩndĩĩ Yesũ wetĩkĩiwʼe mauta nĩ kana etwʼĩka Mũsumbĩ? Yesũ atiie eeka mĩvango yĩva kwondũ wa Ũsumbĩ wake?

¹⁵ Mwakanĩ wa 29 ĩtina wa kũsyawa kwa Klĩsto, Yoana Mũvatisi nĩwambĩĩe kũtavanyʼa kana “ũsumbĩ wa ĩtu nĩ mũthengeeu.” (Mt. 3:2) Ĩla Yesũ wavatisiwe nĩ Yoana, Yeova nĩwamwĩtĩkĩĩisye mauta, na kwa nzĩa ĩsu aĩkĩĩthya kana Yesũ nĩwe ũla Masia wathanĩtwe, na kana nĩwe wanyuvwa nĩ kenda etwʼĩka Mũsumbĩ wa Ũsumbĩ wa Ngai. Yeova oonanisye nũmwendete Yesũ o tondũ mũndũ wendaa mwana wake ĩla waisye atĩĩ: “Ũũ nĩwe Mwana wakwa mwendwa, ũla nendeeawʼa nĩwe.”—Mt. 3:17.

¹⁶ Ĩvinda yonthe yĩla Yesũ waendee na ũthũkũmi wake e kũũ nthĩ, nĩwamũtaĩaa Ĩthe wake. (Yoa. 17:4) Eekaa ũu kwa kũtavanyʼa ĩũlũ wa Ũsumbĩ wa Ngai. (Luka 4:43) O na nĩwamanyĩisye amanyĩwʼa make mavoyae Ũsumbĩ ũsu wũke. (Mt. 6:10) Na nũndũ nĩwe wanyuvĩtwe esumbĩka, nĩkyo kĩtumi watavisye andũ ala mamũvĩngaa ũũ: “Ũsumbĩ wa Ngai wĩ katĩ wenyu.” (Luka 17:21) Na ĩndĩ wĩoo wa mũthya atanamba kũawa, nĩwathie amanyĩwʼa make kana ‘akamaiĩa ũsumbĩ.’ Kwa kwĩka ũu, nĩwanengie amwe ma amanyĩwʼa make aĩkĩĩku wĩkwatyo wa kũsumbĩka vamwe nake Ũsumbĩnĩ wa Ngai.—Soma Luka 22:28-30.

17. Yesũ ambĩĩe kũsumbĩka kyaũ mwakanĩ wa 33, ĩndĩ yaĩ no nginya eteele kyaũ?

¹⁷ Nĩ ĩndĩĩ Yesũ waaĩle kwambĩĩa kũsumbĩka e Mũsumbĩ wa Ũsumbĩ wa Ngai? Yaĩ no nginya ĩvinda yĩvĩte nũndũ o na ĩvinda ĩkuvĩ ĩtina wa kũtianĩa ũtianĩo na amanyĩwʼa make, nĩwooaiwe na amanyĩwʼa asu manyaĩĩka. (Yoa. 16:32) Ĩndĩ o ta tene, Yeova ndaaemwa nĩ kwĩanĩsya kwenda kwake. Nĩkĩ tũkwasya ũu? Nũndũ mũthenya wa katatũ ĩtina wa Yesũ kũawa, Yeova nĩwamũthayũũkisye, na ĩndĩ mũthenya wa Vendekosito mwakanĩ wa 33, Yesũ ambĩĩa kũsumbĩka kĩkundi kya Kĩklĩsto. (Ako. 1:13) Ĩndĩ o na vailyĩ ũu, yaĩ no mũvaka Yesũ, ũla nĩwe “ũsyao” ũla wathanĩtwe, eteele ĩvinda yake yĩvike ya kũsumbĩka nthĩ yonthe. Yeova eeie Mwana wake ũũ: “Ĩkala nthĩ ngalĩ ya kwʼoko kwa aũme kwakwa, mũvaka natwʼa amaitha maku kavĩla ka nyaĩĩ syaku.”—Sav. 110:1.

18, 19. Maũndũ ala tweemanyĩsya metuma twenda kwĩka ata? Twĩĩmanyĩsya kyaũ ĩsomonĩ yĩla yĩatĩĩe?

¹⁸ Kwa makili ma myaka, alaĩka na andũ nĩmaleete kũsumbĩkwa nĩ Yeova. Ĩndĩ Yeova ndaakola kwĩthĩwa e mũsumbĩki mũnene, kana akaemwa nĩ kũsumbĩka. Nĩwasũvĩie na atetheesya athũkũmi make aĩkĩĩku ta Noa, Avalaamu, na Ndaviti, o tondũ ĩthe wa syana wĩ wendo wĩkaa. Ũsu tyo ũndũ waĩle kũtuma twenda kũmũthengeea na kũmwĩwʼa Mũsumbĩ witũ?

¹⁹ Ĩndĩ no twĩkũlye atĩĩ: We Yeova atwʼĩkĩte Mũsumbĩ ĩvindanĩ yĩĩ yitũ ata? Tũtonya kwonanyʼa ata kana nĩtwĩnyivĩsye Ũsumbĩ wa Yeova, na nũndũ wa ũu tũitwʼĩka ana make eanĩu me ngwatanĩo na syũmbe ila ingĩ woombie? Nĩkĩ tũvoyaa Ũsumbĩ wa Ngai wũke? Makũlyo asu nĩmeũsũngĩwa ĩsomonĩ yĩla yĩatĩĩe.