Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

Longela Jehova, Omukwaniilwa gwaaluhe

Longela Jehova, Omukwaniilwa gwaaluhe

“Omukwaniilwa gwaaluhe . . . na hambelelwe ye na simanekwe aluheluhe!” — 1 TIM. 1:17.

1, 2. (a) Olye “omukwaniilwa gwaaluhe,” nomolwashike shu uka sho ti ithanwa nedhinasimaneko ndyoka? (Tala kethano ndyoka li li petameko.) (b) Oshike hashi tu nanene kuJehova?

OMUKWANIILWA SOBHUZA II gwaSwaziland okwa li a pangele uule woomvula tadhi ihilile po 61. Nguka oye nduno a teya oleekota yaakwaniilwa yopantu yopethimbo lyetu. Nonando omukwaniilwa Sobhuza okwa pangela uule wethimbo li thike mpoka, opu na omukwaniilwa ngoka elelo lye inaali ngambekwa kokukalamwenyo kwomuntu hoka okufupi. Nokuli Ombiimbeli oye mu popi kutya oku li “omukwaniilwa gwaaluhe.” (1 Tim. 1:17) Aaisraeli oya li ya popi edhina lyOmunamapangeloagehe nguka, sho ya ti: “Jehova oye omukwaniilwa gwaaluheluhe.” — Eks. 15:18.

2 Uule wethimbo lyokupangela kwaKalunga olya ningitha elelo lye li kale itaali vulu okuyelekwa nomalelo gopantu. Omukalo gwaJehova gwokupangela ogwo nokuli hagu tu nanene kuye. Omukwaniilwa ngoka a li a pangele muIsraeli shonale uule woomvula 40, okwa tanga Jehova noohapu ndhika: “OMUWA oye omunamutimahenda nomunalukeno, ohi idhidhimike mokugeya noku na ohole ihaayi lunduluka. OMUWA oku li koshipangelapundi she megulu; ota pangele ayihe.” (Eps. 103:8, 19) Jehova ke shi owala Omukwaniilwa gwetu, ihe oku li wo Tate yetu, ano Tate yetu gwomegulu omunahole. Shika osha pendutha omapulo gaali: Jehova okwa katuka ngiini ngaashi omusamane omuvali? Jehova okwa kala ta longitha ngiini oonkondopangelo dhe okuza puunashipotha muEden? Omayamukulo gomapulo ngaka otage  ke tu inyengitha tu hedhe popyeelela naJehova notu mu longele nomutima aguhe.

OMUKWANIILWA GWAALUHE OKWA LI A TOTO PO UUKWANEGUMBO WOMESHITO ALIHE

3. Olye oshilyo shotango shuukwanegumbo waJehova womeshito alihe, noolye ishewe ya li ya shitwa ye li ‘oyananamati’ yaKalunga?

3 Jehova ka li tuu a nyanyukwa sho a shiti Omwana awike! Kalunga ka li u ungaunga nomwana gwotango a fa omupangelwa gwowala. Pehala lyaashono, okwa li e hole Omwana nokwa li a nyanyukilwa pamwe naye mokushita aapangelwa yalwe ya gwanenena. (Kol. 1:15-17) Maapangelwa moka omwa kwatelwa aayengeli oyendjiyendji. Otaya popiwa ye li ‘aapiya ye mboka haya gwanitha ehalo lye,’ nohe ya simaneke moku ya ithana ‘oyananamati.’ Oye li oshitopolwa shuukwanegumbo waJehova womeshito alihe. — Eps. 103:20-22; Job 38:7, OB-1954.

4. Osha li she ende ngiini opo muukwanegumbo waKalunga womeshito alihe mu kale mwa kwatelwa aantu?

4 Sho a li a shiti egulu lyo lyenelyene nevi, Jehova okwa tamununa mo uukwanegumbo we womeshito alihe. Konima sho Jehova a longekidha evi li li egumbo ewanawa hali ikaleke po lyolyene, okwa shitile ko omulumentu gwotango, Adam, e li oshifetha She mwene. (Gen. 1:26-28) E li Omushiti, osha li shu uka kuJehova a kale a tegelela Adam a kale omuvuliki. E li Tate, Jehova okwa li a gandja omalombwelo ge agehe nohole nonohenda. Omalombwelo ngoka inaga yuga nando omuntu gumwe emanguluko. — Lesha Genesis 2:15-17.

5. Kalunga okwa li a ningi po elongekidho lini, opo u udhithe evi noyana yopantu?

5 Jehova ina fa aakwaniilwa yopantu, oha gandja nenyanyu iinakugwanithwa kaapangelwa ye, hu ungaunga nayo ye li iilyo yuukwanegumbo we yi shi okwiinekelwa. Pashiholelwa, okwa li a pe Adam oonkondopangelo dhokupangela iishitwa yilwe ayihe, e mu pe nokuli oshilonga shinyanyudha nokaashi shi oshipu shokuluka iinamwenyo. (Gen. 1:26; 2:19, 20) Kalunga ka li a shiti aantu omamiliyona ya gwanenena opo u udhithe evi. Pehala lyaashono, okwa li a tokola a shitile Adam omukwathi a gwanenena, omukiintu Eva. (Gen. 2:21, 22) Opo nduno okwa pe aaihokani mbaka ompito yu udhithe evi noluvalo lwawo. Monkalo moka ya li kaya li ye na uupyakadhi washa. Nokungawo, oya li taya vulu okweendela ko taya tamununa mo Oparadisa sigo ya mana ko evi alihe. Oya li taya vulu okulongela Jehova pamwe naayengeli sigo aluhe ye li oshitopolwa shuukwanegumbo we womeshito alihe. Ndyoka kalya li tuu etegameno ekumithi! Nokali shi tuu euliko lyohole yaJehova e li tate!

OYANAMATI AANASHIPOTHA OYA LI YE EKELEHI EPANGELO LYAKALUNGA

6. (a) Osha li she ende ngiini opo uunashipotha wu tameke muukwanegumbo waKalunga? (b) Omolwashike sho uunashipotha wa holoka itaashi ti kutya Jehova okwa kanitha oonkondopangelo?

6 Shinikitha oluhodhi, Adam naEva kaya li ya gwanenwa kokukala ye na Jehova oye e li Omupangeli gwawo. Pehala lyaashono, oya li ya hogolola ya landule omwana gwaKalunga gwopambepo omunashipotha, Satana. (Gen. 3:1-6) Okukala itaaya pangelwa kuKalunga okwe ya etele nosho wo oyana uuwehame, okumona iihuna neso. (Gen. 3:16-19; Rom. 5:12) Kalunga ka li we e na aapangelwa aavuliki kombanda yevi. Mbela shika osha hala okutya okwa kanitha oonkondo dhokupangela evi naakalimo yako? Hasho nando! Okwa li a longitha oonkondo dhe dhokupangela sho a tidha mo omulumentu nomukiintu moshikunino shaEden. Opo e ya keelele kaaya galukile mo, pomweelo okwa li a langeke po aakerubi. (Gen. 3:23, 24) Pethimbo opo tuu mpoka, Kalunga okwa li u ulike ohole ye e li tate sho a gandja eshilipaleko kutya elalakano lye li na ko nasha nuukwanegumbo we woyana yopambepo aadhiginini nosho wo yopantu otali ka gwanithwa. Okwa li u uvaneke “oluvalo” ndwoka lwa li talu ka hulitha po Satana nokukutha po iilanduliko ayihe yuulunde waAdam. — Lesha Genesis 3:15.

7, 8. (a) Sho kwa ka thikwa kethimbo lyaNoowa, onkalo kombanda yevi oya li ya nayipala shi thike peni? (b) Jehova okwa li a ningi po omalongekidho geni o opaleke evi nokukaleke po uukwanegumbo wopantu?

7 Moomvula omathele ndhoka dha ka landula ko, aalumentu yamwe oya li ya hogolola okukala  aadhiginini kuJehova. Mokati kawo omwa li mwa kwatelwa Abel naHenok. Ihe aantu oyendji oya li ye ekelehi Jehova kaa kale Tate gwawo nosho wo Omukwaniilwa gwawo. Sho kwa ka thikwa kethimbo lyaNoowa, ‘iikolokosha oya li ya taandela’ nevi alihe. (Gen. 6:11) Mbela shika osha li sha hala okutya Jehova ka li we e na oonkondo dhokupangela iinima mbyoka ya li tayi ningwa kombanda yevi? Ondjokonona otayi tu lombwele shike mwaashika?

8 Natu tale kehokololo lyaNoowa. Jehova okwa li e mu pe uuyelele wokondandalunde womusindilo nosho wo omalombwelo gankene e na okutunga onguluwato onenenene moka a li e na okuhupithilwa naanegumbo lye. Kalunga okwa li wo u ulike kutya oku hole aanegumbo lye ayehe yopantu sho a lombwele Noowa a ninge “omuuvithi gwuuyuuki.” (2 Pet. 2:5) Nopwaahe na omalimbililo, etumwalaka lyaNoowa oli na okukala lya li lya kwatela mo okuuvithila aantu yi iyele ombedhi nosho wo kombinga yehanagulo ndyoka lya li popepi, ihe aantu kaya li ya pulakene. Muule woomvula omilongo, Noowa nuukwanegumo we oya li ya kala mokati kaantu ye hole elongithonkondo noya nyata pamikalo. E li Tate omunahole, Jehova okwa li a gamene nokwa laleke nuuyamba aantu mboka aadhiginini yahetatu. Sho e eta Eyelu kombanda yevi alihe, Jehova okwa hanagula po aantu aanashipotha nosho wo aayengeli aakolokoshi noku ulike kutya oku na lela oonkondopangelo. Eeno, Jehova okwa li shili e na oonkondopangelo. — Gen. 7:17-24.

Jehova okwa kala aluhe ta pangele e li Omukwaniilwa (Tala okatendo 6, 8, 10, 12, 17)

OKUPANGELA KWAJEHOVA KONIMA YEYELU

9. Jehova okwa li a pe aantu ompito yokuninga shike konima yEyelu?

9 Sho Noowa nuukwanegumbo we ya lyata kombanda yevi kwo opalekwa nokufudha ombepo ya yela, omitima dhawo odhi na okukala dha li dhu udha olupandu okupandula Jehova molwaashoka e ya sile oshimpwiyu noku ya gamena. Nziya, Noowa okwa li a ningi oshiyambelo e ta ningi omafikiloyambo ya galikane Jehova. Kalunga okwa li a laleke nuuyamba Noowa naanegumbo lye e te ya pe omalombwelo ya ‘kale ye na oluvalo noyi indjipale kombanda yevi alihe.’ (Gen. 8:20–9:1) Aantu oya li ishewe ye na ompito yokukala ya hangana mokulongela Kalunga nokuudhitha evi.

10. (a) Openi nongiini uunashipotha wokutsa ondumbo naJehova wa li wa tameke konima yEyelu? (b) Jehova okwa li a katuka oonkatu dhini opo a shilipaleke kutya ehalo lye olya gwanithwa?

10 Eyelu kalya li lya yogo po okwaagwanenena, naantu oya li ngaa natango ye na okuungaunga nenwethomo lyaSatana nolyaayengeli aanashipotha. Omathimbo hamale, uunamapangelo waJehova owa li wa tukulilwa ishewe oshipotha. Pashiholelwa, omutekululululwa gwaNoowa, Nimrod, okwa li a tsu ondumbo nepangelo lyaJehova momukalo omupe. Nimrod ota popiwa e li “omukongo omunene e li ompinge naJehova.” (NW) Okwa li a tungu iilando iinenenene, ngaashi Babel nokwa li i iningi omukwaniilwa “muBabilonia.” (Gen. 10:8-12) Mbela Omukwaniilwa gwaaluhe okwa li ta ka ningila shike omukwaniilwa nguka omunashipotha nosho wo oonkambadhala dhe dhokuya moshipala elalakano lyaKalunga lyaantu ‘yi indjipale kombanda yevi alihe?’ Kalunga okwa li a vundakanitha elaka lyaantu, shoka sha li sha ningitha aapangelwa yaNimrod ya halakane ‘nombanda yevi alihe.’ Okuza mpoka oya faalele elongelokalunga lyawo lyiifundja nosho wo omukalo gwopantu gwokupangela. — Gen. 11:1-9.

11. Ongiini Jehova a li omudhiginini kukuume ke Abraham?

11 Nokuli nando oyendji konima yEyelu oya li ya galikana iikalunga, aalumentu yamwe aadhiginini oya li ya tsikile okusimaneka Jehova. Gumwe gwomuyo oAbraham, ngoka a li a thigi po oshilando oshiwanawa Ur moka a valelwa e ta ka kala momatsali uule woomvula. (Gen. 11:31; Heb. 11:8, 9) Pethimbo lyonkalamwenyo yaAbraham yokutembukatembuka, olundji okwa li ha kala mokati kaakwaniilwa yopantu, mboka oyendji yomuyo ya li haya kala miilando yi na omadhingililokuma. Ihe Jehova okwa li a gamene Abraham naanegumbo lye. Omupisalomi okwa popi kombinga yankene Jehova a li e ya gamene e li he yawo, a ti: “Kalunga ina pitika ya hepekwe; okwe ya gamene nokwa ganda aapangeli.” (Eps. 105:13, 14) Molwaashoka Jehova okwa li omudhiginini kukuume ke Abraham, okwa li e mu uvanekele a ti: ‘Aakwaniilwa otaya ka za moluvalo lwoye.’ — Gen. 17:6; Jak. 2:23.

12. Jehova okwa li u ulukile ngiini Egipiti kutya ye omunamapangelo agehe, naashika osha li sha gumu ngiini oshigwana she oshihogololwa?

 12 Kalunga okwa li a lombwele omwanamati gwaAbraham, Isak nomutekulu gwe Jakob, euvaneko lye lyoku ya laleka nuuyamba ndyoka lya li tali ka kwatela mo okukutha aakwaniilwa moluvalo lwawo. (Gen. 26:3-5; 35:11) Ihe manga moluvalo lwe inaamu za aakwaniilwa, oluvalo lwaJakob olwa li lwa ningi olupika muEgipiti. Mbela shika osha li sha hala okutya Jehova ka li ta ka gwanitha po euvaneko lye nenge kutya okwa li te ke etha po okupangela evi? Ahawe nando! Pethimbo lye lyo opala, Jehova okwa li u ulike oonkondo dhe e li Kalunga nokwa li u ulukile Farao ngoka a li e na omutse omukukutu kutya ye oku na oonkondopangelo. Aaisraeli mboka ya li muupika oya li yi inekele muJehova, ngoka a li e ya hupitha momukalo omukumithi pEfuta Etiligane. Osha yela kutya Jehova okwa li natango Omunamapangelo agehe. E li Tate omunahole, okwa li wo a longitha oonkondo dhe oonene a gamene oshigwana she. — Lesha Eksodus 14:13, 14.

JEHOVA OKWA NINGI OMUKWANIILWA GWAISRAELI

13, 14. (a) Aaisraeli oya li yi imbi shike kombinga yepangelo lyaJehova meimbilo? (b) Kalunga okwa li u uvanekele David shike shi na ko nasha nepangelo lye?

13 Nziya konima sho ya li ya hupithwa momake gAaegipiti pashikumithalonga, Aaisraeli oya li yi imbi eimbilo lyesindano taya hambelele Jehova. Eimbilo ndyoka lya nyolwa montopolwa 15 yaEksodus, olya kwatela mo oohapu ndhika dhi li movelise 18, tadhi ti: “Jehova oye omukwaniilwa gwaaluheluhe.” (OB-1954) Eeno shili, Jehova okwa li a ningi Omukwaaniilwa gwoshigwana oshipe. (Deut. 33:5) Ihe oshigwana shoka kasha li sha gwanenwa kokukala shi na Jehova e li Omupangeli gwasho ihaa monika. Oomvula 400 lwaampoka konima sho sha thigi po Egipiti, osha li sha pula Kalunga e shi pe omukwaniilwa gwopantu ngaashi iilongo yilwe yaapagani mbyoka ya li uushinda nasho. (1 Sam. 8:5) Nonando oya li ya ningi ngaaka, Jehova okwa li natango Omukwaniilwa gwawo, uushili mboka wa li wi imonikila pethimbo lyelelo lyaDavid, omukwaniilwa omutiyali gwopantu gwaIsraeli.

14 David okwa li e eta oshikethahangano oshiyapuki kuJerusalem. Pethimbo lyoshiningwanima shika shinyanyudha, Aalevi oya li yi imbi eimbilo lyehambelelo ndyoka li na oohapu oondhindhilikwedhi, dha nyolwa mOndjalulo yotango 16:31, tadhi ti: “Hokololeleni iigwana kutya OMUWA [“okwa ninga,” NW] omukwaniilwa.” Omuntu otashi vulika nduno wi ipule to ti: ‘Ngele nani Jehova oye Omukwaniilwa gwaaluhe, oshe ende ishewe ngiini a ninge Omukwaniilwa pethimbo mpoka?’ Jehova  oha ningi Omukwaniilwa uuna ta holola oonkondopangelo dhe nenge uuna ta tula po omukalelipo gwe pethimbo lyontumba nenge uuna tu u ungaunga nonkalo yontumba. Oshinima shika shi na ko nasha noonkondopangelo dhaJehova oshi na eityo lela. Manga David inaa sa, Jehova okwa li e mu uvanekele kutya epangelo lye olya li tali ka kala sigo aluhe, sho a ti: “Otii ka kwaniileka gumwe gwomaamwoyemati a ninge omukwaniilwa omunene omunankondo.” (2 Sam. 7:12, 13) Pehulilo ‘omwanamati’ nguka gwaDavid okwa ka holoka konima yoomvula dha konda pe 1 000. Omwanamati nguka okwa li lye, nokwa li ta ka ninga Omukwaniilwa uunake?

JEHOVA OKWA LI A LANGEKE PO OMUKWANIILWA OMUPE

15, 16. Jesus okwa li a gwayekwa uunake a ninge Omukwaniilwa gwomonakuyiwa, naasho a li kombanda yevi okwa li a ningi omalongekidho gashike omolwepangelo lye?

15 Momumvo 29 E.N., Johannes Omuninginithi okwa li a tameke okuuvitha kutya “Uukwaniilwa wegulu owa hedha popepi.” (Mat. 3:2, NW) Sho Jesus a li a ninginithwa kuJohannes, Jehova okwa li a gwayeke Jesus e li Mesiasa omuuvanekwa nosho wo Omukwaniilwa gwomonakuyiwa gwUukwaniilwa waKalunga. Jehova okwa li u ulukile Jesus ohole ye e li he sho a ti: “Nguka oye Omumwandje omuholike nde mu hokwa.” — Mat. 3:17.

16 Momukokomoko gwuukalele we, Jesus okwa li a adhimitha He. (Joh. 17:4) Shika okwa li e shi ningi mokuuvitha Uukwaniilwa waKalunga. (Luk. 4:43) Okwa li nokuli a longo aalanduli ye ya galikane Uukwaniilwa mboka wu ye. (Mat. 6:10) E li Omukwaniilwa a langekwa po, Jesus okwa li ta vulu okulombwela aapataneki ye ta ti: “Uukwaniilwa waKalunga owu li mokati keni.” (Luk. 17:21, NW) Konima, ongulohi manga inaa sa, Jesus okwa li a hangana ‘ehangano lyuukwaniilwa’ (NW) naalanduli ye. Kungawo okwa li a pe aalongwa ye yamwe aadhiginini etegameno lyoku ka pangela pamwe naye ye li aakwaniilwa mUukwaniilwa waKalunga. — Lesha Lukas 22:28-30.

17. Jesus okwa li a tameke okulongitha oonkondopangelo dhe momukalo guni methelemumvo lyotango, nokwa li e na okutegelela shike?

17 Jesus okwa li ta ka tameka okupangela uunake e li Omukwaniilwa gwUukwaniilwa waKalunga? Ka li ta vulu oku shi ninga pethimbo mpoka. Molwaashoka momutenya gwesiku lya landula ko, Jesus okwa li a dhipagwa, naalanduli ye oya li ya halakana. (Joh. 16:32) Ihe ngaashi sha li monakuziwa, Jehova okwa kala natango oye ta pangele. Mesiku etitatu, okwa li a yumudha Omwana, nomesiku lyOpentekoste 33 E.N., Jesus okwa li a toto po uukwaniilwa wopambepo mboka tawu pangele egongalo lyopaKriste lyaamwahe aagwayekwa. (Kol. 1:13) Natango, Jesus ngoka e li “oluvalo” lu uvanekwa okwa li e na okutegelela a pewe oonkondopangelo adhihe dhokupangela kombanda yevi e li omukwaniilwa. Jehova okwa li a lombwele omwana a ti: “Kuutumba mpaka kolulyo lwandje, sigo tandi tula aatondi yoye kohi yoompadhi dhoye.” — Eps. 110:1.

LONGELA OMUKWANIILWA GWAALUHE

18, 19. Otwi inyengithwa tu ninge shike, notatu ki ilonga shike moshitopolwa tashi landula?

18 Uule womayuvimumvo opwa kala pu na ompata ngele Jehova oku na oonkondopangelo okupangela megulu nokombanda yevi. Jehova ine etha po nando uunamapangelo we, okwa kala aluhe oye ta pangele. E li Tate omunahole, okwa li a gamene nokusila oshimpwiyu aapangelwa ye aadhiginini ngaashi Noowa, Abraham nosho wo David. Mbela shika ihashi tu inyengitha tu vulike kOmukwaniilwa gwetu notu hedhe popepyeelela naye?

19 Ihe ngashingeyi otashi vulika tu pule tatu ti: Ongiini Jehova a ninga Omukwaniilwa pethimbo lyetu? Ongiini tatu vulu okuulika kutya otu li aapangelwa aadhiginini yUukwaniilwa waJehova nokuninga oyanamati ya gwanenena muukwanegumbo we womeshito alihe? Osha hala okutya shike uuna tatu galikana Uukwaniilwa waKalunga wu ye? Omapulo ngaka otaga ka yamukulwa moshitopolwa tashi landula.