1, 2. Finshi ifyo ubufumu bwa kwa Lesa bukacita, kabili mulandu nshi twingacetekela ukuti Ubufumu bukesa?

MU 31 C.E., ilyo Yesu Kristu aali pa lupili mupepi na ku Kapernahumu, asambilishe abasambi bakwe ukupepa ukuti: “Ubufumu bwenu bwise.” (Mat. 6:10) Muno nshiku, abantu abengi balatwishika nga ca kuti ubu Bufumu bukesa. Lelo twalicetekela ukuti Lesa akaasuka amapepo tupepa aya kuti Ubufumu bwakwe bwise.

² Yehova akabomfya Ubufumu bwakwe ukwikatanya ulupwa lwakwe ulwa ku muulu no lwa pe sonde. Uku kufwaya kwa kwa Lesa kukafikilishiwa. (Esa. 55:10, 11) Na kuba, ifintu ifisuma ifyacitika pa myaka 100 filelanga ukuti ni kale Yehova aba Imfumu! Kabili alecitila abantu bakwe aba cishinka ifintu ifisuma nga nshi kabili ifyacindama. (Seka. 14:9; Ukus. 15:3) Lelo ukuba Imfumu ukwa kwa Yehova kwalipusana no kwisa kwa Bufumu bwa kwa Lesa ubo Yesu atusambilishe ukulapepela. Bushe kwapusana shani, kabili kwatukuma shani?

3. (a) Ni lilali Yesu bamubikile pa Bufumu, kabili ni kwi aleteka? (b) Kuti mwashininkisha shani ukuti Ubufumu bwa kwa Lesa bwatendeke ukuteka mu 1914? (Moneni futunoti.)

³ Mupepi na ku kupwa kwa myaka ya ba 1800, abantu ba kwa Lesa balitendeke ukumfwikisha ukusesema uko Daniele alembele  imyaka 2,500 iyapita, ukuti: “Mu nshiku sha shamfumu isho, Lesa wa mu muulu akemya ubufumu ubushakonaulwe nakalya.” (Dan. 2:44) Pa myaka iingi, Abasambi ba Baibolo balelanda pa mwaka wa 1914 ukuti wali no kuba uwacindama sana. Abantu abengi pali ilya nshita balesubila ifintu ifisuma. Kalemba umo atile: “Abantu balesubila ukuti mu 1914 ifintu fikawama sana.” Lelo muli ulya wine mwaka, Inkondo ya Calo iya Kubalilapo yalitendeke, kabili ukusesema kwa mu Baibolo kwalifikilishiwe. Ifipowe, ifinkukuma, ne fikuko na fyo fyalifikilishe amasesemo na yambi aya mu Baibolo ayalelangilila ukuti mu 1914 Yesu Kristu alitendeke ukuteka mu Bufumu bwa kwa Lesa ubwa ku muulu. * Ilyo Yehova abikile Umwana wakwe pa Bufumu, ukwabula no kutwishika, aishileba Imfumu mu nshila na imbi!

4. Cinshi Yesu acitile ilyo fye atendeke ukuteka, kabili finshi fimbi ifyo acitile?

⁴ Ica kubalilapo ico iyi Mfumu iyo Lesa asontele yacitile ca kuti, yalwile na Satana, Umulwani mukalamba uwa kwa Yehova. Yesu na bamalaika bakwe batamfishe Satana Kaseebanya ne fibanda fyakwe mu muulu. Ici calengele ukuti mu muulu mube ukusekelela ukukalamba, lelo pano isonde ifintu ifyabipa nga nshi fyalitendeke ukucitika. (Belengeni Ukusokolola 12:7-9, 12.) Lyena, Imfumu yatendeke ukusangulula ababomfi ba kwa Lesa aba pe sonde, ukubasambilisha, no kubateyanya bwino pa kuti balecita ukufwaya kwa kwa Lesa. Natulande pa fyo ababomfi ba kwa Lesa baumfwilile Yesu muli ifi fintu fitatu ne fyo twingasambililako.

5. Kusangululwa nshi ukwacitike pa kati ka 1914 ukufika na ku kutendeka kwa 1919?

⁵ Ilyo Yesu atamfishe Satana ne fibanda fyakwe mu muulu, Yehova aebele Yesu ukuceeceeta no kulopolola abasambi bakwe aba pe sonde. Kasesema Malaki alondolwele ifi Yesu acitile ukuti alisangulwile abantu bakwe. (Mal. 3:1-3) Ifyacitika filanga ukuti uku kusangulula kwacitike pa kati ka 1914 ukufika na ku kutendeka kwa 1919. * Pa kuti tube mu lupwa ulukalamba ulwa kwa Yehova, tufwile ukuba abasanguluka nelyo aba mushilo. (1 Pet. 1:15, 16) Tatufwile ukuleka imipepele ya bufi nelyo amapolitiki ukutukowesha.

6. Bushe ifya kulya fya ku mupashi fipekanishiwa shani, kabili mulandu nshi fyacindamina?

⁶ Lyena, apo Yesu ali ni Mfumu, asontele “umusha wa cishinka kabili uwashilimuka.” Uyu musha aali no kulapeela bonse ababa mu “mukuni umo” uwa kwa Yesu ifya kulya fya ku mupashi. (Mat. 24:45-47; Yoh. 10:16) Ukutula mu 1919, ibumba ilinono ilya basubwa lyalitwalilila ukubomba uyu mulimo wacindama uwa kuliisha “aba mu ng’anda.” Ifya kulya ifingi ifyo umusha wa cishinka apekanya filatwafwa pa kuti icitetekelo cesu cilekulilako. Ifi ifya kulya, filalenga twatwalilila ukuba abasanguluka mu mipepele, mu mibele, mu fyo tutontonkanya, na lwa ku mubili. Na kabili, ifyo umusha apekanya filatusambilisha no kutupangasha pa kuti tulebombesha mu mulimo uwacindama nga nshi uulebombwa mwi sonde lyonse. Bushe lyonse mulalya ifya kulya fya ku mupashi ifyo umusha atupekanishisha?

7. Mulimo nshi uwacindama uo Yesu atendeke ilyo ali pano calo, kabili wali no kutwalilila ukufika lilali?

⁷ Ilyo Yesu atendeke umulimo wa kushimikila, atile: “Na mu misumba imbi ndi no kubila imbila nsuma iya bufumu bwa kwa Lesa, pantu e co natumiinwe.” (Luka 4:43) Pa myaka itatu na hafu, Yesu acindamike  sana uyu mulimo wa kushimikila. Aebele abasambi bakwe ukuti: “Ilyo muleya, mulebila amuti, ‘Ubufumu bwa mu muulu nabupalama.’” (Mat. 10:7) Ilyo Yesu abuukile, asobele ukuti abasambi bakwe baali no kushimikila imbila nsuma ukufika “na ku mpela ya pano isonde.” (Imil. 1:8) Abalaile ukuti aali no kutwalilila ukutungilila uyu mulimo wacindama ukufika fye na ku mpela.—Mat. 28:19, 20.

8. Finshi Imfumu yaebele abantu ba iko pa kuti babe abacincila mu mulimo?

⁸ Ilyo calefika mu 1919, ‘imbila nsuma iya bufumu’ iyo baleshimikila yalyalwike. (Mat. 24:14) Pali iyi nshita, ninshi Imfumu yalitendeka ukuteka ku muulu, kabili yalilonganika ne bumba ilinono ilya basambi aba cishinka pe sonde. Balyumfwilile ifyo Yesu alandile ukuti: Muleshimikila mwi sonde lyonse ukuti Ubufumu bwa kwa Lesa bwalitendeka ukuteka mu muulu! (Imil. 10:42) Ku ca kumwenako, mu September, 1922, abantu mupepi na 20,000 abaletungilila Ubufumu balilongene ukulongana kwa fyalo ifingi mu Cedar Point, Ohio, ku U.S.A. Elenganyeni ifyo batemenwe ilyo munyinefwe Rutherford alandile ilyashi ilyaleti, “Ubufumu” no kubilisha ukuti: “Moneni, Imfumu ileteka! Imwe ni mwe babomfi ba Mfumu. E ico sabankanyeni, sabankanyeni, sabankanyeni, Imfumu no bufumu bwa iko.” Ubushiku bwakonkelepo, abantu 2,000 pa balongene baile mu kushimikila, bamo baileshimikila ukwalepele amakilomita 72 ukufuma pa ncende balonganine. Munyinefwe umo atile: “Nshakatale ndaba yalya mashiwi batwebele ukuti sabankanyeni Ubufumu ne fyo abalongene bali abacincila ukushimikila!” Ifi fine e fyo na bambi baleumfwa.

9, 10. (a) Masukulu nshi ayabako umo tusambilila ifya kushimikila? (b) Bushe mwanonkelamo shani muli aya amasukulu?

⁹ Mu 1922, bakasabankanya ba Bufumu ukucila pali 17,000 baleshimikila imbila nsuma mu fyalo 58. Lelo balekabila ukubasambilisha ifya kushimikila. Mu nshita ya batumwa, Yesu, Imfumu iyasalwa aebele abasambi bakwe ifyebo bali no kulashimikila, ukwa kushimikila, ne fya kucita pa kushimikila. (Mat. 10:5-7; Luka 9:1-6; 10:1-11) E fyo caba na muno nshiku, Yesu alashininkisha ukuti bonse ababombako umulimo wa kushimikila babasambilisha ifya kushimikila kabili bakwata ne fya kubomfya pa kuti baleshimikila bwino. (2 Tim. 3:17) Yesu abomfya icilonganino cakwe ku kusambilisha abasambi bakwe ifya kushimikila. Inshila imo iyo abasambilishishamo, kupitila mwi Sukulu lya Butumikishi Ilya Bulesa, ilibako mu filonganino ukucila pali 111,000 mu calo conse. Pa mulandu wa ili sukulu, abantu ukucila pali 7 milioni balisambilila ifya kushimikila kabili balasambilisha bwino “abantu bonse” ifyebo ifibafika pa mutima.—Belengeni 1 Abena Korinti 9:20-23.

¹⁰ Kwaliba amasukulu ya Baibolo na yambi umo basambilisha baeluda, bapainiya, bamunyinefwe abashimbe, Abena Kristu  abaupana, ababa mu Makomiti ya Musambo na bena mwabo, bakangalila benda na bena mwabo, e lyo na bamishonari. * Abaupana bamo abasangilwe kwi Sukulu lya Bena Kristu Abaupana, balandile ukuti balatasha sana pali ili sukulu, batile: “Ifyo twasambilile fyalilenga twatemwa sana Yehova kabili fyalilenga twaipangasha ukwafwa bambi.”

11. Cinshi calenga ukuti ababila pa Bufumu batwalilile ukubomba uyu mulimo nangu ca kutila balabakaanya?

¹¹ Satana alamona ifyo tubombesha muli uyu mulimo wa kushimikila abantu pa Bufumu no kubasambilisha. Tafwaya ukuti imbila nsuma ilebilwa ku bantu, e ico alasansa ababomba uyu mulimo kabili alabomfya ne nshila shimbi ishalekanalekana pa kuti uyu mulimo wibombwa. Lelo uyu mulwani alifilwa ukulesha uyu mulimo. Yehova alicindamika Umwana wakwe pa ‘kumupeela ubufumu ubwacila sana ubuteko bonse no butungulushi na maka na bukateka.’ (Efes. 1:20-22) Apo Yesu ni Mfumu, alabomfya amaka yakwe ku kucingilila no kutungulula abasambi bakwe pa kuti ukufwaya kwa kwa Wishi kucitwe. * Imbila nsuma ilebilwa, kabili abantu abengi nga nshi abafwaya ukwishiba icine balesambilishiwa inshila sha kwa Yehova. Ala lishuko nga nshi ukubombako uyu mulimo wacindama!

12. Londololeni ukwaluka kumo ukwacitika mu cilonganino ukutula apo Ubufumu bwatendekela ukuteka.

¹² Ukutula apo Ubufumu bwatendekele ukuteka mu 1914, Imfumu yaliwamyako inshila ababomfi ba kwa Lesa babombelamo ifintu pa kuti balecita ukufwaya kwa kwa Wishi. (Belengeni Esaya 60:17.) Mu 1919, batendeke ukusonta katungulula wa mulimo uwaletungulula umulimo wa kushimikila mu cilonganino cimo na cimo. Mu 1927, batendeke ukulashimikila ku ng’anda ne ng’anda pa Mulungu. Mu 1931, abalebombako uyu mulimo batendeke ukwitwa ishina lya mu Malembo ilya kuti Inte sha kwa Yehova, ne ci calengele ukuti bacincile sana ukushimikila. (Esa. 43:10-12) Mu 1938, balilekele ukuvota pa kusala abaume ba kutungulula mu cilonganino, batendeke ukukonka ifyo Baibolo ilanda pa kusala aba baume. Mu 1972, abali no kula-angalila icilonganino libumba lya baeluda, te umo fye iyo. Abaume bonse abafikilepo balibakoseleshe ukubombako umulimo wa ‘kucema umukuni wa kwa Lesa uo abapeela ukwangalila.’ (1 Pet. 5:2) Mu 1976, Ibumba Litungulula balilyakenye mu makomiti 6 pa kuti lileangalila umulimo wa Bufumu  mwi sonde lyonse. Ukutula lilya, Imfumu iyo Yehova asonta yalitwalilila ukuteyanya abantu abo iteka ku kucita ukufwaya kwa kwa Lesa.

13. Finshi ifyo Ubufumu bwacita pa myaka 100 iyo bwateka?

¹³ Tontonkanyeni pa fintu ifyo Imfumu Mesia yacita mu myaka 100 iyo yateka. Yalisangulula abantu abetilwa pe shina lya kwa Yehova. Yalitungulula umulimo wa kushimikila pa Bufumu mu fyalo 239 kabili yalisambilisha abantu abengi nga nshi inshila sha kwa Yehova. Yalilenga abantu ukucila pali 7 milioni ukwikatana, bonse bali-ipeela abene mu kuitemenwa ku kucita ukufwaya kwa kwa Wishi. (Amalu. 110:3) Ukwabula no kutwishika, ifyo Yehova aacita ukupitila mu Bufumu bwa kwa Mesia fikalamba kabili fisuma nga nshi. Na lyo line, kuli na fimbi ifisuma ifyo ubu Bufumu bukacita ku ntanshi!

14. (a) Nga tulepepa kuli Lesa atuti, “Ubufumu bwenu bwise,” ninshi finshi tulelomba? (b) Lilembo nshi ilya mwaka wa 2014, kabili mulandu nshi libelele ilyalinga?

¹⁴ Nangu ca kutila Yehova abikile Yesu Kristu Umwana wakwe pa Bufumu mu 1914, te kutila alyaswike ipepo lyonse ilya kuti “ubufumu bwenu bwise.” (Mat. 6:10) Baibolo yalisobele ukuti Yesu ‘akaya alecimfya mu kati ka balwani bakwe.’ (Amalu. 110:2) Amabufumu ya bantunse ayatungululwa na Satana yacili yalalwisha Ubufumu bwa kwa Lesa. Nga tulepepa ukuti Ubufumu bwa kwa Lesa bwise, ninshi tulelomba Lesa ukuti Mesia na bo akateka nabo bakesefumyapo amabuteko ya bantunse na balwisha Ubufumu bwakwe. Ifi Ubufumu bukacita fikafikilisha ukusesema kwaba pali Daniele 2:44 apatila, Ubufumu bwa kwa Lesa “bukashonaula no kupwisha aya mabufumu yonse.” Bukonaula amabufumu yonse ayalwisha Ubufumu bwa kwa Lesa. (Ukus. 6:1, 2; 13:1-18; 19:11-21) Ifi fili no kucitika nomba line. Apo ubu Bufumu bwatendekela ukuteka, napapita imyaka 100. Kanshi ilembo lya mwaka wa 2014, ilya kwa Mateo 6:10, ilileti, “Ubufumu bwenu bwise,” nalilinga sana!

15, 16. (a) Fintu nshi ifisuma ifikacitika mu Kuteka kwa kwa Kristu Ukwa Myaka Ikana Limo? (b) Cinshi ico Imfumu Mesia ikalekeleshako ukucita, kabili bufwayo nshi ubwa kwa Yehova ubukafikilishiwa?

¹⁵ Imfumu Mesia nga yaonaula abalwani ba kwa Lesa, lyena ikapoosa Satana ne fibanda fyakwe mu cilindi icabula impela pa myaka 1,000. (Ukus. 20:1-3) Satana ne fibanda fyakwe nga babakaka, Ubufumu bukalenga abantu ukunonkelamo mwi lambo lya cilubula ilya kwa Yesu kabili bukafumyapo fyonse ifyo ulubembu lwa kwa Adamu lwaleta. Imfumu ikabuusha iminshipendwa ya bantu abafwa kabili ikapekanya ukuti bakasambilishiwe pali Yehova. (Ukus. 20:12, 13) Isonde lyonse likaba paradaise, nga filya ibala lya Edeni lyali. Abantu bonse aba cishinka bakapwililika.

¹⁶ Ilyo Imyaka Ikana Limo iya Kuteka kwa kwa Kristu ikapwa, ninshi Ubufumu bwa kwa Mesia nabucita fyonse ifyo Yehova afwaya. Lyena Yesu akalubwila Ubufumu kuli Wishi. (Belengeni 1 Abena Korinti 15:24-28.) Tatwakalekabila uwa kutulandilako kuli Yehova. Bonse abana ba kwa Lesa aba ku muulu na ba pe sonde bakaba mu lupwa lumo ulukalamba ulwa kwa Shibo wa ku muulu.

17. Finshi mulefwaisha ukucita ifyakuma Ubufumu?

¹⁷ Ifintu ifisuma ifyacitika pa myaka 100 ukutula apo Ubufumu bwatendekela ukuteka fitulanga ukuti Yehova alikwata amaka pa fintu no kuti ifyo afwaya isonde ukuba fikacitika. E co, natutwalilile ukuba abatekwa ba Bufumu aba cishinka no kulasabankanya Imfumu no Bufumu bwa iko. Twalicetekela ukuti nomba line Yehova ali no kwasuka ipepo tupepa ukufuma pa nshi ya mutima, ilya kuti: “Ubufumu bwenu bwise”!