1, 2. Kasi Ufumu wa Ciuta uzamufiska vici, ndipo cifukwa wuli tili na cigomezgo kuti wizenge?

MU CAKA ca 31 C.E., pa lupiri lwapafupi na Kaperenaumu, Yesu Khristu wakasambizga ŵalondezgi ŵake kuti ŵalombenge kuti: “Ufumu winu wize.” (Mat. 6:10) Mazuŵa ghano, ŵanthu ŵanandi ŵakukayika usange Ufumu wizenge nadi. Ndipouli, tili na cigomezgo kuti malurombo ghithu ghakuti Ufumu wa Ciuta wize ghazamuzgoreka.

² Yehova wazamugwiliskira nchito Ufumu kuti wakoleraniske mbumba yake, kucanya na pa caru capasi. Khumbo la Ciuta ili lizamufiskika. (Yes. 55:10, 11) Nakuti mu nyengo yithu yino Yehova waŵa kale Themba. Vinthu vyakukondweska ivyo vyacitika mu vyaka 100 ivyo vyajumpha, mbukaboni wa fundo iyi. Ciuta wakucitira ŵateŵeti ŵake ŵakugomezgeka mamiliyoni ghanandi milimo yikuru na yakuzizwiska. (Zek. 14:9; Uvu. 15:3) Ndipouli, fundo yakuti Yehova waŵa Themba, yikupambana na kwiza kwa Ufumu wa Ciuta uwo Yesu wakatisambizga kuti tilombenge. Kasi fundo izi zikupambana wuli, ndipo ise zikutikhwaska wuli?

3. (a) Kasi mphawuli apo Yesu wakimikikira kuŵa Themba, ndipo kukaŵa nkhu? (b) Kasi mungamulongosolera wuli munthu kuti wapulikiske kuti Ufumu ukamba kuwusa mu 1914? (Wonani mazgu ghamusi.)

³ Kuumaliro kwa vyaka vya m’ma 1800, ŵateŵeti ŵa Ciuta ŵakamba kupulikiska ucimi uwo ukalembeka na Daniyeli vyaka 2,500  ivyo vyajumpha, wakuti: “Mu mazuŵa gha mathemba agha Ciuta wa kucanya wati wimike uthemba, uwo kuti wamkuparanyika cara muyirayira.” (Dan. 2:44) Kwa vyaka vinandi, Ŵasambiri ŵa Baibolo ŵakapharazganga kuti caka ca 1914 cizamuŵa capadera. Ŵanthu ŵanandi pa nyengo iyi, ŵakawonanga kuti vinthu viŵenge makora comene kunthazi. Munthu munyake wakalemba kuti: “Mu 1914, vinthu vikaŵa makora comene ndipo tikakhazganga kuti vilutilirenge kuŵa makora.” Ndipouli, Nkhondo Yakwamba ya Caru Cose yikati yamba kuumaliro mu caka cenecici, ucimi wa mu Baibolo ukafiskika. Njara, vindindindi, na matenda ivyo vikaŵako pamanyuma pake, ndiposo maucimi ghanyake gha mu Baibolo agho ghakafiskika, vikalongora kuti Yesu Khristu wamba kuwusa kucanya mu 1914 nga ni Themba la Ufumu wa Ciuta. * Yehova wakaŵa Themba apo wakimika Mwana wake, Mesiya, kuŵa Themba.

4. Kasi ni mulimo wuli wakwamba uwo Themba liphya likacita, ndipo kufuma apo likacita vici?

⁴ Mulimo wakwamba wa Themba liphya la Ciuta ili, ukaŵa kurwa nkhondo na Satana, uyo ni Mulwani mukuru wa Awiske. Yesu na ŵangelo ŵake ŵakacimbizga Dyabulosi na viŵanda vyake kucanya. Ici cikapangiska kuti kucanya kuŵe cimwemwe cikuru, kweni pa caru capasi paŵe masuzgo ghambura mayowoyeko. (Ŵazgani Uvumbuzi 12:7-9, 12.) Kufuma apo, Themba ili likamba mulimo wa kwenga, kusambizga na kulongozga ŵateŵeti ŵake ŵa pa caru capasi, kuti ŵacite khumbo la Ciuta. Tiyeni tiwone umo ŵateŵeti aŵa ŵacitira na milimo yitatu iyi, ndiposo umo tingalondezgera ciyelezgero cawo ciwemi mazuŵa ghano.

5. Kasi nkhutozga wuli uko kukacitika pakati pa 1914 na kuuyambiro kwa 1919?

⁵ Themba liphya ili likati latozgako kucanya mwa kuwuskako Satana na viŵanda vyake, Yehova wakalilangura kuti liskolere na kuyenga umoyo wauzimu wa ŵalondezgi ŵake ŵa pa caru capasi. Nchimi Malaki yikalongosora kuti mulimo uwu ngwa kutozga mwauzimu. (Mal. 3:1-3) Mdauko ukulongora kuti ivi vikacitika mu nyengo yapakati pa 1914 na kuuyambiro kwa 1919. * Kuti tiŵe mu mbumba yikuru ya Yehova, tikwenera kuŵa ŵatuŵa panji kuti ŵakupatulika. (1 Pet. 1:15, 16) Tikwenera cara kubinkhiskika na cisopa cautesi panji ndyali.

6. Kasi cakurya cauzimu cikupelekeka wuli, ndipo cifukwa wuli nchakuzirwa?

⁶ Kufuma apo, Yesu wakimika “muzga wakugomezgeka na wakucenjera.” Mulimo wa muzga uyu nkhupeleka cakurya ciwemi cauzimu nyengo zose ku awo ŵali mu “mskambo umoza” wa Yesu. (Mat. 24:45-47; Yoh. 10:16) Kwambira waka mu 1919, gulu licoko waka la ŵabali ŵakuphakazgika likucita mwakugomezgeka mulimo ukuru wa kulyeska ‘ŵateŵeti ŵa pa nyumba.’ Cakurya cakukwana cauzimu ico cikupelekeka kwizira mu gulu ili, cikutovwira kuti tiŵe ŵakukhora mu cipulikano. Cikutovwira kuti tiŵikepo mtima kuti tilutilire kuŵa ŵatuŵa mwauzimu, mu makhaliro, mu maghanoghano, ndiposo mwakuthupi. Kweniso cakurya cauzimu ici cikutisambizga kuti ticitenge mwakukwana mulimo wakuzirwa comene uwo ukucitika pa caru capasi mazuŵa ghano. Kasi mukurya cakurya cauzimu ici?

7. Kasi ni mulimo wuli wakuzirwa uwo Yesu wakamba apo wakaŵa pa caru capasi, ndipo ukeneranga kucitika mpaka pawuli?

⁷ Apo Yesu wakambiranga uteŵeti wake wa pa caru capasi, wakayowoya kuti: “Ku misumba yinyake nako nkhwenera kupharazga makani ghawemi gha ufumu wa Ciuta, pakuti ndico  nkhatumikira.” (Luka 4:43) Kwa vyaka vitatu na hafu, Yesu wakaŵika mtima wake wose pa mulimo uwu. Wakaphalira ŵasambiri ŵake kuti: “Uku mukuluta, pharazgani, mutenge, ‘Ufumu wa kucanya waneng’enera.’” (Mat. 10:7) Wakati wawuskika, Yesu wakayowoyerathu kuti ŵalondezgi ŵake ŵapharazgenge uthenga uwu mpaka “ku vigaŵa vyakutali comene vya caru capasi.” (Mil. 1:8) Wakaŵalayizga kuti waŵenge nawo pakucita mulimo wakuzirwa uwu mpaka mu nyengo yithu yino.—Mat. 28:19, 20.

8. Kasi Themba likaŵaciska wuli ŵanthu ŵake kuti ŵapharazgenge?

⁸ Kuzakafika mu 1919, “makani ghawemi agha gha ufumu” ghakafika panyake. (Mat. 24:14) Themba likaŵa kuti likuwusa kucanya, ndipo likaŵa kuti lawunganya gulu licoko waka la ŵanthu ŵakutozgeka pa caru capasi. Ŵakapulikira na mtima wose languro la Yesu lakuti: Pharazgani makani ghawemi gha Ufumu wa Ciuta mu caru cose. (Mil. 10:42) Mwaciyelezgero, mu Seputembala 1922, ŵanthu pafupifupi 20,000 awo ŵakakhozgeranga Ufumu ŵakiza ku ungano wa mitundu yose ku Cedar Point, Ohio, U.S.A. Ghanaghanirani waka umo ŵakajipulikira apo Mubali Rutherford wakayowoyanga nkhani ya mutu wakuti “Ufumu,” peneapo wakapharazga kuti: “Wonani, Themba likuwusa! Imwe ndimwe ŵapharazgi ŵake. Ntheura pharazgani, pharazgani, pharazgani Themba na Ufumu wake.” Ŵanthu 2,000, ŵakapharazga na mtima wawo wose pa zuŵa lapadera lakupharazgira. Ŵakaluta ku nyumba za ŵanthu nanga ni izo zikaŵa pa mtundu wa makilomita 72 kufuma pa malo gha ungano. Munthu munyake uyo wakaŵapo pa ungano uwu, wakayowoya kuti: “Nizamuluwa yayi nchemerezgo iyi yakuti tipharazge Ufumu, kweniso mwamphu uwo ŵanthu awo ŵakiza pa ungano uwu ŵakalongora.” Ndiyo pera yayi wakajipulika nthena.

9, 10. (a) Kasi ni masukulu wuli agho ghanozgeka kuti ŵapharazgi ŵa Ufumu ŵasambizgike? (b) Kasi imwe mwasanga candulo wuli na masukulu agha?

⁹ Mu 1922, ŵapharazgi ŵa Ufumu ŵakujumpha 17,000 ŵakapharazganga mu vyaru 58. Ndipouli, ŵakakhumbikwiranga kusambizgika. Mu nyengo ya Ŵakhristu ŵakwambilira, Fumu Yakusolekerathu yikaphalira ŵasambiri ŵake uthenga wakuti ŵapharazge, uko ŵakeneranga kupharazga na umo ŵakeneranga kupharazgira. (Mat. 10:5-7; Luka 9:1-6; 10:1-11) Mazuŵa ghano napo, Yesu wakuwoneseska kuti ŵapharazgi ŵa Ufumu ŵapokera ulongozgi na mabuku, vyakuti viŵawovwire kupharazga makora. (2 Tim. 3:17) Yesu wakusambizga ŵanthu ŵake mulimo wa kupharazga kwizira mu mpingo waunenesko. Nthowa yimoza iyo wakucitira nthena, nkhwizira mu Sukulu ya Uteŵeti wa Ciuta iyo yikucitika mu mipingo yakujumpha 111,000 pa caru cose. Sukulu iyi yawovwira ŵapharazgi ŵakujumpha 7 miliyoni kuti ŵapharazgenge na kusambizga mwakucontha mtima wa “ŵanthu ŵa mitundu yose.”—Ŵazgani 1 Ŵakorinte 9:20-23.

 ¹⁰ Padera pa Sukulu ya Uteŵeti wa Ciuta, paliso masukulu ghanyake agho ghakusambizga ŵalara, ŵapayiniya, ŵabali ŵambura kutora, Ŵakhristu ŵakutorana, ŵabali ŵa mu Komiti ya Munthavi na ŵawoli ŵawo, ŵalaŵiliri ŵakwendakwenda na ŵawoli ŵawo, na ŵamishonale. * Ŵasambiri ŵa mu kilasi linyake la Sukulu Yakusambizga Baibolo ya Ŵakhristu Ŵakutorana, ŵakayowoya mazgu ghakuwonga sukulu iyi, ŵakati: “Sukulu iyi yatovwira kuti timutemwenge comene Yehova kweniso yatisambizga umo tingawovwilira ŵanji.”

11. Cifukwa wuli ŵapharazgi ŵa Ufumu ŵalutilira kupharazga nangauli pali ŵakususka?

¹¹ Mulwani withu Satana nayo wakuwona umo mulimo ukuru uwu wa kupharazga Ufumu na kusambizga ŵanthu ukucitikira. Ntheura wakuwukira uthenga wa Ufumu na ŵapharazgi na cilato cakuti walekeske mulimo uwu. Kweni watondeka. Yehova wakhazika Mwana wake “pacanya nkhanira pa boma lililose, mazaza, nkhongono, muwuso.” (Efe. 1:20-22) Pakuti ni Themba, Yesu wakuvikilira na kulongozga ŵasambiri ŵake na mazaza ghake kuti khumbo la Awiske licitike. * Makani ghawemi ghakupharazgika ndipo ŵanthu mamiliyoni ghanandi awo ŵakukhumba kumanya unenesko ŵakusambizgika za Yehova. Ni mwaŵi ukuru comene kwa ise kuti tikucitako mulimo wakuzirwa uwu.

12. Longosorani ivyo vyasintha pa kendeskero ka vinthu mu gulu kwambira waka apo Ufumu ukakhazikiskikira?

¹² Kwambira waka mu 1914, apo Ufumu ukakhazikiskikiranga, Themba lanozga kendeskero ka vinthu ka ŵateŵeti ŵa Ciuta kuti ŵacite khumbo la Awiske. (Ŵazgani Yesaya 60:17.) Mu 1919, mulongozgi wa uteŵeti wakimikikanga mu mpingo uliwose kuti walongozgenge pa mulimo wa kupharazga. Mu 1927, pakanozgeka ndondomeko yakuti nyengo zose pa Sabata tipharazgenge ku nyumba na nyumba. Mu 1931, ŵanthu awo ŵakakhozgeranga Ufumu ŵakaciskika comene kuti ŵapharazgenge mwamwamphu apo ŵakapokera zina la mu Malemba lakuti Ŵakaboni ŵa Yehova. (Yes. 43:10-12) Mu 1938, ŵabali ŵa maudindo mu mpingo ŵakaleka kusankhika mwakucita kuvota, kweni ŵakamba kusankhika mwakuyana na Malemba. Mu 1972, mpingo ukaleka kulaŵilirika na mulaŵiliri wa mpingo kweni ukamba kulaŵilirika na wupu wa ŵalara. Ŵanalume wose ŵakwenelera ŵakaciskika kuti ŵanwekerenge mulimo wa ŵalara wa ‘kuliska mskambo wa Ciuta uwo ŵakupwelelera.’ (1 Pet. 5:2) Mu 1976, Wupu Wakulongozga ukagaŵika mu makomiti 6 kuti ulaŵilirenge makora mulimo wa kupharazga Ufumu pa caru cose. Mphake  kuyowoya kuti Themba lakwimikika na Yehova lalutilira kulongozga ŵanthu ŵake mwakuyana na ndondomeko ya Ciuta.

13. Kasi ni vinthu wuli ivyo vyafiskika mu vyaka 100 vya Ufumu?

¹³ Wonani ivyo Mesiya Themba wafiska mu vyaka 100 ivyo wawusa. Watozga ŵanthu ŵa zina la Yehova. Walongozga pa mulimo wa kupharazga makani ghawemi gha Ufumu mu vyaru vyakujumpha 239 na kusambizga ŵanthu mamiliyoni ghanandi vya Yehova. Wawunganya ŵanthu ŵakugomezgeka ŵakujumpha 7 miliyoni, ndipo waliyose ngwakujipeleka na mtima wose pakucita khumbo la Awiske. (Sal. 110:3) Nadi, milimo iyo Yehova wacita kwizira mu Ufumu wa Mesiya njikuru na yakuzizwiska. Milimo yinyake yinandi yakukondweska yicitikenge munthazi.

14. (a) Kasi para tikulomba kuti: “Ufumu winu wize” ndikuti tikupempha Ciuta kuti wacite vici? (b) Kasi lemba lithu la caka ca 2014 ndakuti wuli, ndipo cifukwa wuli ndakwenelera?

¹⁴ Nangauli Yehova wakavwarika Mwana wake, Yesu Khristu, Ufumu mu 1914, kweni ili likaŵa zgoro lakukwana yayi la lurombo lwithu lwakuti “Ufumu winu wize.” (Mat. 6:10) Vikayowoyekerathu mu Baibolo kuti Yesu ‘wazamuwusa mukati mwa ŵalwani ŵake.’ (Sal. 110:2) Maboma gha ŵanthu agho mweneko ni Satana ghacali kulimbana na Ufumu. Para tikulomba kuti Ufumu wa Ciuta wize, tikupempha Ciuta kuti watume Mesiya Themba na ŵanyake awo wazamuwusa nawo kuti ŵize na kuwuskapo muwuso wa ŵanthu na wose awo ŵakususka Ufumu uwu pa caru capasi. Ivi vizamufiska mazgu agho ghali pa Daniel 2:44 ghakuti, Ufumu wa Ciuta ‘uzamuteketa mauthemba ghose agha na kughamara.’ Uzamuwuskapo ŵandyali, awo nawo mbalwani ŵa Ufumu. (Uvu. 6:1, 2; 13:1-18; 19:11-21) Nyengo yakuti ivi vicitike yili pafupi comene. Mphake kuti lemba la caka ca 2014, ni Mateyu 6:10, ilo likuti: “Ufumu winu wize.” Lemba ili ndakwenelera mu caka ici cifukwa cakuti ncha nambara 100 kufuma apo Ufumu wa Ciuta ukakhazikiskikira kucanya.

15, 16. (a) Kasi ni vinthu wuli vyakukondweska ivyo vizamucitika mu Muwuso wa Vyaka Cikwi? (b) Kasi nchinthu wuli caumaliro ico Yesu wazamucita pakuŵa Mesiya Themba, ndipo pamanyuma, nchivici ico cizamucitika cakukhwaskana na khumbo la Yehova?

¹⁵ Para Mesiya Themba waparanya ŵalwani ŵa Ciuta, wazamuponya Satana na viŵanda vyake mu cizongwe umo ŵazamukhalamo kwa vyaka 1,000. (Uvu. 20:1-3) Pakuti Satana na viŵanda vyake ŵazamuŵavya nkhongono, Ufumu uzamufiska vyandulo vya sembe yakuwombora ya Yesu na kumazga masuzgo agho ghali kwiza cifukwa ca kwananga kwa Adamu. Themba lizamuwuska ŵanthu mamiliyoni ghanandi awo ŵali kufwa, na kunozga mulimo ukuru wa kuŵasambizga za Yehova. (Uvu. 20:12, 13) Caru cose capasi cizamuŵa paradiso nga umo ukaŵira munda wa Edeni. Ŵanthu wose ŵakugomezgeka ŵazamuzgoka ŵakufikapo.

¹⁶ Paumaliro wa Muwuso wa Vyaka Cikwi wa Khristu, Ufumu wa Mesiya uzamuŵa kuti wafiska vinthu vyose ivyo ukwenera kufiska. Ndipo Yesu wazamupeleka Ufumu kwa Awiske. (Ŵazgani 1 Ŵakorinte 15:24-28.) Pazamuŵavya cifukwa cakuti paŵire muphemaniski pakati pa Yehova na ŵana ŵake ŵa pa caru capasi. Ŵana wose ŵa Ciuta, ŵa kucanya na ŵa pa caru capasi, ŵazamuŵa ŵakukolerana na Awiskewo mu mbumba yawo yikuru.

17. Kasi mwaŵikapo mtima kucita vici pa nkhani ya Ufumu?

¹⁷ Vinthu vyakukondweska ivyo vyafiskika mu vyaka 100 vya muwuso wa Yesu Khristu, vikutisimikizgira kuti Yehova wakulongozga vinthu ndiposo kuti khumbo lake ku caru capasi lifiskikenge. Mphanyi talutilira kugomezgeka ku Ufumu wake na kupharazga Themba na Ufumu wake. Tikwenera kucita nthena, uku tikugomezga kuti sonosono apa Yehova wazgorenge lurombo lwithu lwakuti: “Ufumu winu wize.”