1, 2. 1) ¿Kʼusi tspas li Ajvalilal yuʼun Diose? 2) ¿Kʼu yuʼun jpʼel koʼontontik jchʼunojtik ti chtal li Ajvalilal yuʼun Diose?

TE TA jun vits ti nopol xil Capernaum ta primavera ta sjabilal 31 ta jkʼakʼaliltike, li Jesuse xi la xchanubtas yajtsʼaklomtak ti akʼo skʼanik ta orasione: «Akʼo taluk li Ajvalilal avuʼune» (Mat. 6:10, TNM). Li avie, ep krixchanoetik mu xchʼunik lek mi chtal li Ajvalilal taje. Yan li voʼotike jpʼel koʼontontik jchʼunojtik ti chichʼ takʼel li orasion taje.

² Li Jeovae jaʼ tstunes li Ajvalilal taje sventa tspas ta jun noʼox li yutsʼ yalal ta vinajel xchiʼuk ta Balumile. Chkʼot ta pasel ta melel li kʼusi tskʼan tspas Dios taje (Is. 55:10, 11). Jech onoʼox ta melel, ¡kʼotem xa ta Ajvalil ta jkʼakʼaliltik li Jeovae! Li kʼusitik labal sba kʼotem ta pasel li sien jabil echʼem tale chakʼ ta ilel ti jaʼ jeche. Li Diose toj tsotsik xchiʼuk toj labalik sba yabtel yakal tspas ta sventa ti tstunes li buchʼutik tsventain ti tukʼike (Zac. 14:9; Apoc. 15:3). Pe ti jech kʼotem xa ta Ajvalil li Jeovae mu koʼoluk xchiʼuk ti chtal li Ajvalilal yuʼun Dios ti laj yal Jesús ti akʼo jkʼantike. ¿Kʼusi jelelik-o xchiʼuk kʼuxi te tsakal jkʼoplaltik?

3. 1) ¿Bakʼin xchiʼuk bu lik ventainvanuk kʼuchaʼal Ajvalil li Jesuse? 2) ¿Kʼuxi van chachapbe smelolal ti laj yichʼ vaʼanel ta 1914 li Ajvalilal yuʼun Diose? (Kʼelo li tsʼib ta yok vune.)

³ Li ta slajebaltik xa siglo 19, lik jamuk smelolal li albilkʼop laj yichʼ albel Daniel ti echʼem xaʼox 2,500 jabil albate: «Cʼalal  jaʼo ochemic ta ajvalilal li ajvaliletic leʼe, li Dios te oy ta vinajele ta sliques jun ajvalil; muʼyuc bochʼo xuʼ chtuchʼbat yabtel, mu junuc lum chtal tsalatuc yuʼun» (Dan. 2:44). Li Jchanolajeletik ta Vivliae ta sjaylajunebal noʼox jabil laj yalik ti tsots skʼoplal li sjabilal 1914. Li krixchanoetik vaʼ kʼakʼale xmuyubajik noʼox. Xi laj yal jun jtsʼibajome: «Li krixchanoetik ta 1914, spatoj yoʼontonik ti chlekub li kʼusitike». Pe li ta jabil taje, jaʼo lik li Baʼyel Mukʼta Paskʼop ta spʼejel Balumile. ¡Kʼot ta pasel li albilkʼopetik ta Vivliae! Li viʼnal, nikel xchiʼuk chameletik ti tal ta tsʼakale laj yakʼ ta ilel ti lik ventainvanuk ta vinajel kʼuchaʼal Ajvalil ta Ajvalilal yuʼun Dios ta 1914 li Jesucristoe. * Kʼalal la svaʼan ta Ajvalil Mesías li Xnichʼone, li Jeovae achʼ kʼu yelan kʼot ta Ajvalil.

4. ¿Kʼusi baʼyel yabtel la spas li Ajvalil ti jaʼ to laj yichʼ vaʼanele, xchiʼuk kʼusi la spas ta tsʼakal?

⁴ Li baʼyel yabtel la spas li Ajvalil ti jaʼ to laj yichʼ vaʼanele jaʼ ti la spas kʼop xchiʼuk li Satanase, li bankilal yajkontra Stote. Li Jesús xchiʼuk yaj-anjeltake la sjipik lokʼel ta vinajel li Satanás xchiʼuk spukujtake. Laj yakʼ ep muyubajel li ta vinajele, pe li ta Balumile lik tal vokoliletik ti muʼyuk bu jech ilbil-oe (kʼelo Apocalipsis 12:7-9, 12). Vaʼun, li Ajvalile laj yakʼ tal sat ta stojolal li buchʼutik tsventain ta Balumil sventa tslekubtas, chchanubtas xchiʼuk chchapan ta spasel li kʼusi tskʼan yoʼonton Diose. Jkʼeltik kʼuxi chtun kuʼuntik avi ti chchʼunbeik smantal Ajvalil Jesús ta yoxtosal li kʼusitik taje.

5. ¿Kʼusi lekubtasel ta mantal laj yichʼ pasel li ta 1914 kʼalal to ta slikebal 1919?

⁵ Kʼalal li Ajvalil laj xaʼox slokʼes ta vinajel li Satanás, li spukujtak xchiʼuk li kʼusitik tsokesvanik-oe, li Jeovae laj yakʼbe sbain Jesús sventa tskʼel kʼu yelan oyik ta mantal li yajtsʼaklomtake xchiʼuk ti slekubtase. Li j-alkʼop Malaquiase laj yalbe skʼoplal ti jaʼ sventa chichʼ lekubtasel ta mantale (Mal. 3:1-3). Li loʼil kuxlejale chakʼ ta ilel ti kʼot ta pasel ta 1914 kʼalal to ta slikebal 1919. * Sventa xijkʼot ta yutsʼ yalal Jeova ti oy ta sjunul vinajelbalumile, skʼan me sakukutik o chʼulutik (1 Ped. 1:15, 16, Ch). Skʼan me sakukutik ta skotol li kʼusitik tsokesvan-o li jecheʼ relijione xchiʼuk li politikae.

6. ¿Buchʼu chakʼ li veʼlil ta mantale, xchiʼuk kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal chkaʼitik?

⁶ Ta tsʼakal li Jesuse la stunes sjuʼel sventa tsvaʼan jun «jʼabtel ti jun [«tukʼ», TNM] yoʼnton [...], ti lec bije». Li j-abtel taje nopajtik noʼox chakʼbe lekil veʼlil ta mantal skotol li buchʼutik «jun noʼox scoralil[ik]» ti oy ta sba chchabi li Jesuse (Mat. 24:45-47; Juan 10:16). Leʼ xa tal ta 1919, oy uni jtsop ermanoetik ti tʼujbil chbatik ta vinajel ti tukʼ spasojik tal li mukʼta abtelal sbainojik ta smakʼlintasel li «xchiʼiltac ta abtel[e]». Li epal veʼlil ta mantal chkichʼtik akʼbel ta stojolalike tstsatsubtas xchʼunel koʼontontik xchiʼuk ti jpʼel-o ta koʼontontik ti sakutik ta mantal, ta jtalelaltik, ta jnopbentik xchiʼuk ta jbekʼtaltike. Jech xtok, chchanubtasutik xchiʼuk chchapanutik sventa jpastik li abtelal ti mas tsots skʼoplal yakal chichʼ pasel ta Balumile: li cholmantale. ¿Mi yakal jtabetik sbalil bu kʼalal xuʼ kuʼuntik li veʼlil ta mantal taje?

7. ¿Kʼusi abtelal tsots skʼoplal la slikes Jesús kʼalal ay ta Balumile, xchiʼuk bakʼin to jech chichʼ pasel?

⁷ Kʼalal lik spas yabtel ta cholmantal ta Balumil li Jesuse, xi laj yale: «Persa [...] chbat jcholbe yaʼyic li Lequil Aʼyej ta sventa ventainel yuʼun Diose. Yuʼun jaʼ ta sventa ti tacbilun tale» (Luc. 4:43). Li yabtel mas tsots skʼoplal la spas li oxib jabil xchiʼuk oʼlole jaʼ li cholmantale. Jaʼ jech laj yalbe yajtsʼaklomtak ti spasik eke: «Bat albeic ti yorail  xa chventainatic yuʼun Diose» (Mat. 10:7). Kʼalal chaʼkuxiem xaʼox li Jesuse laj yal ti yajtsʼaklomtake «ta sbejel banamil» chcholik batel li mantal taje (Hech. 1:8). Xchiʼuk laj yalbe yajtsʼaklomtak ti jaʼ tskolta sba stuk ta spasel kʼalal to ta slajebal kʼakʼal li tsatsal abtelal taje (Mat. 28:19, 20).

8. ¿Kʼuxi la stijbe yoʼonton sventa chcholik mantal li buchʼutik sventainoj ta Balumil li Ajvalile?

⁸ Li ta 1919, oy to kʼusi yan chichʼ pasel ta sventa li «Lequil Aʼyej[e]» (Mat. 24:14). Yakal xa ch-ajvalilaj ta vinajel li Ajvalile xchiʼuk laj xaʼox stsob ta Balumil uni jtsop krixchanoetik yoʼ tsventain ti slekubtasoj xaʼoxe. Ta sjunul yoʼontonik la xchʼunbeik ta ora noʼox li smantaltak Jesuse: ti chcholik ta spʼejel Balumil li lekil aʼyej ti vaʼanbil xa li Ajvalilal yuʼun Diose (Hech. 10:42). Jech kʼuchaʼal liʼe, jutuk mu jtobuk ta mil krixchanoetik ayik li ta mukʼta tsobajel internasional ti laj yichʼ pasel ta Cedar Point (Ohio, Estados Unidos) ta septiembre ta 1922. Jnoptik kʼu to yepal muyubajik kʼalal xi laj yal ta jun mantal li ermano Rutherford: «¡Kʼelavilik, ch-ajvalilaj xa li Ajvalile! Voʼoxuk yaj-abteloxuk sventa chavalbeik batel skʼoplal. Jaʼ yuʼun, albeik, albeik, albeik skʼoplal li Ajvalil xchiʼuk li ajvalilal yuʼune». ¿Kʼu yelan laj yaʼiik? Li buchʼutik ayik ta tsobajel taje chaʼmil batik ta cholmantal ta jun kʼakʼal ti stuk noʼox jeche, ti «Skʼakʼalil Cholmantal» sbie, ti la svulaʼanik krixchanoetik ti te van 72 kilometrouk snamal ta sjoylejal ti bu echʼ tsobajele. Xi laj yal jun ermanoe: «¡Mu xchʼay-o ta jol ti litakatkutik ta ikʼel ta yalbel skʼoplal li Ajvalilale xchiʼuk ti xmuyubajik noʼox li buchʼutik ayik ta mukʼta tsobajele!». Ep buchʼutik jech laj yaʼi sbaik.

9, 10. 1) ¿Kʼusitik yichʼoj pasel sventa chichʼik chapanel li jcholmantaletike? 2) ¿Kʼuxi ataojbe sbalil li chanob vunetik taje?

⁹ Ta 1922, oy xaʼox mas ta vuklajunmil jcholmantaletik ta 58 mukʼtik lumetik. Pe skʼanik chapanel. Li ta baʼyel sigloe, li Ajvalil ti chichʼ vaʼanel ta tsʼakale, lek jamal laj yalbe mantaletik li yajtsʼaklomtak ta sventa ti kʼusi, bu xchiʼuk kʼuxi chcholik mantale (Mat. 10:5-7; Luc. 9:1-6; 10:1-11). Jaʼ jech chichʼ pasel ek li avie, jaʼ tskʼel Jesús ti xichʼik mantaletik skotol li buchʼutik chcholik mantale xchiʼuk ti oyuk yabtejebik sventa lekuk spasike (2 Tim. 3:17). Chichʼik chapanel yuʼun Jesús ta tsobobbail sventa chcholik mantal. Jtos ti kʼusi tstunese jaʼ li Chanob Vun sventa Kabteltik yuʼun Dios ti tstabeik sbalil mas ta 111,000 tsobobbail ti oy ta spʼejel Balumile. Koliyal li chanob vun taje mas ta vukub miyon jcholmantaletik chapalik sventa chcholik mantal xchiʼuk chchanubtasvanik «ta stojol scotolic» li krixchanoetike (kʼelo 1 Corintios 9:20-23).

¹⁰ Jech xtok, yichʼoj likesel yan chanob vunetik ta Vivlia sventa chichʼ chapanel li moletike, li prekursoretike, li ermanoetik ti muʼyuk yajnilike, li nupultsʼakaletike, li buchʼutik sbainojik Betel xchiʼuk yajnilike, li  jkʼelvanejetik ta sirkuito o distrito xchiʼuk yajnilike, xchiʼuk li misioneroetike. * Li jchanunetik ti ayik ta jun Chanob vun ta Vivlia sventa Yajtsʼaklomtak Cristo ti Nupunemike, xi la stojik ta vokole: «Li lekil chanubtasel laj kichʼkutike jaʼ la skoltaunkutik sventa jkʼankutik-o mas li Jeovae xchiʼuk la xchapanunkutik sventa jkoltakutik lek li yantike».

11. ¿Kʼu yuʼun kuchem yuʼunik kontrainel chakʼ Satanás li jcholmantaletike?

¹¹ Li Satanase chil ti yakal chkakʼbetik yipal ta xcholel mantal xchiʼuk ti chkakʼtik ta chanbel skʼoplal li Ajvalilal yuʼun Diose. Jaʼ yuʼun, lek tukʼ o bakʼintike manya kʼu yelan tskontrain li cholmantale xchiʼuk tstunes yaj-almantaltak sventa tspajes yaʼi li abtelale. Pe mu kʼusi bal-o li kʼusitik tspase. Yuʼun li Jeovae svaʼanoj Xnichʼon sventa «jaʼ banquilal icʼot yuʼun scotol li banquilaletic ta toyole, ti tsots svuʼelique, ti tspasic mantale» (Efes. 1:20-22). Ta skoj ti jaʼ Ajvalil li Jesuse tstunes sjuʼel sventa chchabi xchiʼuk tsbeiltas li yajtsʼaklomtake. Jaʼ jech tskʼel ti akʼo kʼotuk ta pasel li kʼusi tskʼan yoʼonton Stote. * Yakal chichʼ cholel-o li lekil aʼyeje, vaʼun yakal chojtikinik Jeova ta smiyonal noʼox krixchanoetik ti lek yoʼontonike. ¡Jaʼ jun mukʼta matanal ti ta jkolta jbatik ta spasel li abtelal taje!

12. Ti kʼu xa sjalil vaʼanbil li Ajvalilal yuʼun Diose, ¿kʼusitik jelem tal?

¹² Ti kʼu xa sjalil laj yichʼ vaʼanel li Ajvalilal yuʼun Dios ta 1914, li Ajvalile slekubtasoj tal ti kʼu yelan chapalik li yajtuneltak Dios sventa tspasik li kʼusi tskʼan yoʼonton Stote (kʼelo Isaías 60:17). Ta 1919, laj yichʼ biiltasel jun direktor sventa cholmantal ta jujun tsobobbail sventa chichʼ chapanel li cholmantale. Ta 1927, laj yichʼ chapanel cholmantal ta naetik ta jujun domingo. Vaʼun li ta 1931, ¡xmuyubajik van tajek li ermanoetik kʼalal laj yichʼik biiltasel ta stestigotak Jeova jech kʼuchaʼal chal li Vivliae! (Is. 43:10-12.) Ta 1938, paj ti ta votasion toʼox tstʼujik li ermanoetik ti tsbeiltasik li tsobobbaile, vaʼun li buchʼutik chichʼik biiltasele skʼan spas yuʼunik li kʼusitik chal Vivliae. Ta 1972, li xchabiel tsobobbaile kom ta sba jtsop moletik, maʼuk xa ti oy ta skʼob jun jtunel ta tsobobbaile. Skotol li buchʼutik spas yuʼunik li kʼusitik chal Vivlia sventa chtunik ta moletik o ta yajkoltaobbatak moletike laj yichʼik albel ti akʼo xkoltavanik ta xchabiel li xchijtak Diose (1 Ped. 5:2). Ta 1976, li Jtsop Jbeiltasvaneje la xchapan sbaik ta vakib komiteetik sventa tskʼelik li abtelal ta cholmantal ta spʼejel Balumile. Jech kʼuchaʼal chkiltike, li Ajvalil ti biiltasbil yuʼun Jeovae xcholet kʼu yelan xchapanoj tal li buchʼutik tsventaine, jaʼ jech tspas ti kʼu yelan chbeiltasvan li Diose.

13. ¿Kʼuxi ataojbe sbalil li kʼusitik spasoj li Ajvalilal yuʼun Dios li baʼyel sien jabil ajvalilajem tale?

 ¹³ Nopo avaʼi skotol li kʼusitik kʼotem ta pasel yuʼun li baʼyel sien jabil ajvalilajem tal li Ajvalilal yuʼun Mesiase. Slekubtasoj jtsop krixchanoetik ti yichʼojbeik li sbi Jeovae. Sbeiltasoj sventa chichʼ cholel ta 239 mukʼtik lumetik li lekil aʼyeje xchiʼuk ta smiyonal noʼox krixchanoetik skoltaoj sventa chojtikinik li Jeovae. Stsoboj mas ta vukub miyon krixchanoetik ti sventainoj ti tukʼ yakʼoj sbaike, ti ta sjunul yoʼonton chakʼ sbaik sventa tspasbeik li kʼusi tskʼan yoʼonton Stote (Sal. 110:3). Ta melel, toj tsotsik xchiʼuk toj labalik sba li yabtel tspas Jeova ta stojolal li Ajvalilal yuʼun Mesiase. ¡Xchiʼuk ep to kʼusitik tspas!

14. 1) ¿Kʼusi yakal jkʼanbetik Dios kʼalal xi ta jkʼanbetike: «Akʼo taluk li Ajvalilal avuʼune»? 2) ¿Bu lokʼem tal li teksto sventa sjabilal 2014, xchiʼuk kʼu yuʼun sta-o?

¹⁴ Akʼo mi la svaʼan ta Ajvalil Mesías ta 1914 Xnichʼon li Jeovae, muʼyuk te tsʼaki-o stakʼobil li orasion liʼe: «Akʼo taluk li Ajvalilal avuʼune» (Mat. 6:10, TNM). Xi onoʼox laj yal Vivlia ta sventa li Jesuse: «Paso me mantal ta stojol li avajcontrataque» (Sal. 110:2). Li avie, li ajvalil krixchanoetik ti ventainbilik yuʼun Satanase, yakal to tskontrainik li Ajvalilale. Kʼalal ta jkʼantik ti akʼo taluk li Ajvalilal yuʼun Diose, li kʼusi yakal jkʼanbetike jaʼ ti akʼo xtal li Ajvalil Mesías xchiʼuk li 144,000 ti jmoj ch-ajvalilajik sventa chtal slajesbeik skʼoplal li ajvalil krixchanoetik xchiʼuk li yajkontratak ta Balumil li Ajvalilal yuʼun Diose. Vaʼun chkʼot ta pasel li kʼusi chal Daniel 2:44, ti chal ti Ajvalilal yuʼun Diose «jaʼ ta stsal, jaʼ ta slajesbe scʼoplal scotol li yantic ajvaliletique». Jaʼ jech, ta slajesbe skʼoplal li yajkontratak ti jaʼ li ajvaliletik ta balumile (Apoc. 6:1, 2; 13:1-18; 19:11-21). Toj jutuk xa skʼan xkʼot ta pasel taje. Ta 2014 tstsʼaki li baʼyel sien jabil ti laj yichʼ vaʼanel li Ajvalilal yuʼun Diose. ¡Toj lek sta-o ti lokʼem ta Mateo 6:10 li teksto sventa sjabilal 2014 ti xie: «Akʼo taluk li Ajvalilal avuʼune»!

15, 16. 1) ¿Kʼusitik labal sba chkʼotanuk ta pasel kʼalal jaʼo yakal li Ajvalilal ta Jmil Jabile? 2) ¿Kʼusi slajeb xa tspas Jesús kʼuchaʼal Ajvalilal Mesías? 3) ¿Kʼuxi chkʼot ta pasel kʼusi tskʼan tspas Jeova ta stojolal skotol li kʼusitik spasojane?

¹⁵ Kʼalal laj xaʼox slajesbe skʼoplal yajkontratak Dios li Ajvalilal yuʼun Mesiase, ta sjip ochel jmil jabil ta xab li Satanás xchiʼuk spukujtake (Apoc. 20:1-3). Kʼalal slokʼesoj xaʼox kʼusitik tsokesvan li Ajvalilale, ta ora noʼox chlik abtejuk sventa chichʼ tabel sbalil ti laj yakʼ ta matanal xkuxlejal li Jesuse xchiʼuk chchʼaybe skʼoplal li kʼusitik yakʼoj kʼotuk ta pasel li smul Adane. Li Ajvalile chchaʼkuxes ta smiyonal noʼox krixchanoetik ti chamemike xchiʼuk chchapan jun mukʼta chanubtasel sventa xojtikinik li Jeovae (Apoc. 20:12, 13). Li Balumile chkʼataj ta jun paraiso jech toʼox kʼuchaʼal li nichimaltik Edene. Jech xtok, li krixchanoetik ti chchʼunik mantale ta xtukʼibik yan velta.

¹⁶ Kʼalal mi nel li Ajvalilal ta Jmil Jabile tsuts xaʼox yuʼun kʼusi akʼbat spas li Ajvalilal yuʼun Mesiase. Vaʼun chakʼbe sutel Ajvalilal li Stote (kʼelo 1 Corintios 15:24-28). Mu xa persauk oyuk jun jkʼopojel ta stojolal li krixchanoetik xchiʼuk Jeovae. Skotol li xnichʼnabtak Dios ti oyik ta Balumil xchiʼuk ta vinajele jmoj chakʼ sbaik ta stojolal li Stotik ta vinajel ti jaʼik xa yutsʼ yalal ta sjunul vinajelbalumile.

17. ¿Kʼusi jpʼel-o koʼontontik ta jpastik?

¹⁷ Li kʼusitik labalik sba chkʼot ta pasel li ta baʼyel sien jabil ajvalilale chakʼ kiltik ti jaʼ tspas-o mantal li Jeovae xchiʼuk ti chkʼot ta pasel ta Balumil li kʼusi tskʼan tspase. Jaʼ yuʼun, kalbetik-o batel skʼoplal li Ajvalil xchiʼuk li Ajvalilal yuʼune, xchiʼuk tukʼuk xkakʼ jbatik ta ventainel. Jchʼunojtik ta melel ti jutuk xa skʼan stakʼ Jeova li orasion ti ta sjunul koʼonton ta jpastik liʼe: «Akʼo taluk li Ajvalilal avuʼune».