1. ¿Kʼusitik kʼupil sba yakal chil ta xkuxlejalik epal kerem tsebetik ti jaʼik yajtsʼaklom Cristoe?

KUXULUTIK ta kʼakʼaletik ti tsotsik skʼoplal kʼusitik chkʼot ta pasele. Ta smiyonal noʼox krixchanoetik ta skotol mukʼtik lumetik, ti muʼyuk bu jech ilbil-oe, yakal chchʼamik li melel yichʼel ta mukʼ Diose (Apoc. 7:9, 10). Epal kerem tsebetike toj kʼupil sba kʼusi yiloj ta xkuxlejalik kʼalal tskoltaik ta yaʼibel smelolal chanubtaseletik ta Vivlia li krixchanoetike xchiʼuk ti sventa xkolike (Apoc. 22:17). Junantike toj lek chaʼiik ti chchanubtasvanik ta Vivlia sventa chlekub xkuxlejal li krixchanoetike; yantike ta sjunul yoʼonton chcholik mantal ta yantik kʼop (Sal. 110:3; Is. 52:7). Chakʼ muyubajel li abtelal yakal tspas li steklumal Jeovae. Kerem tseb, ¿kʼusi van xuʼ xapas sventa chakolta aba mas ta spasel taje?

2. ¿Kʼuxi chakʼ ta ilel li kʼusi kʼot ta stojolal Timoteo ti oy ta yoʼonton chakʼbe sbain yabtel keremetik li Jeovae? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale.)

² Ta skoj ti kerem tsebot toe, li kʼusitik chkʼot ta nopel avuʼun avie xuʼ skoltaot sventa ep kʼusitik chakʼupin spasel ta tsʼakal li ta yabtel Diose. Nopo ta sventa Timoteo ti te ayan ta steklumal Listrae. Lek jamal xkiltik ti lek kʼusitik kʼot ta nopel yuʼun xchiʼuk ti lek kʼusitik la sta ta xkuxlejale, yuʼun kʼalal te toʼox van jtobuk sjabilale, och ta misioneroal (Hech. 16:1-3). Yaʼeluke te toʼox van jayibuk u echʼem, kʼalal jaʼo lik tsatsal kontrainel li ta achʼ tsobobbail ta Tesalonicae, ti  persa lokʼ batel li jtakbol Pabloe, te une la stak batel Timoteo sventa tstsatsubtasbe yoʼonton li ermanoetike (Hech. 17:5-15; 1 Tes. 3:1, 2, 6). ¿Mi xnop avuʼun kʼu van yelan laj yaʼi sba Timoteo kʼalal laj yichʼ akʼbel li abtelal taje?

3. ¿Bakʼin xchiʼuk kʼusi ti mas tsots skʼoplal chkʼot ta nopel avuʼun ta akuxlejale?

³ Jaʼ yorail sventa chichʼ nopel kʼusitik mas tsots skʼoplal kʼalal kerem tsebutik toe. Pe oy jun ti mas tsots skʼoplal ta skotole: jaʼ ti xijtun ta stojolal Jeovae. ¿Bakʼin lek xuʼ jnoptik taje? Xi chalbot li Jeovae: «Ti cʼalal achʼiumalic to tale, naʼic me ti oy Bochʼo la spasoxuque» (Ecl. 12:1). ¿Kʼuxi xuʼ xanaʼ o xvul ta ajol li Jeovae? Jaʼ ti kʼalaluk ta sjunul avoʼonton chatun ta stojolale (Deut. 10:12). Taje jaʼ li kʼusi mas tsots skʼoplal kʼusi chkʼot ta nopel avuʼun ta akuxlejale, yuʼun jaʼ chakʼbot avil kʼusi beal chatam batel (Sal. 71:5).

4. ¿Kʼusitik tsots skʼoplal chkʼot ta nopel avuʼun ta akuxlejal ti te smakojbe skʼoplal ti chatun ta stojolal Diose?

⁴ Veno, pe ti chkʼot ta nopel avuʼun chatun ta stojolal Jeovae maʼuk noʼox li kʼusi smakoj-o li akuxlejale. Jech kʼuchaʼal liʼe, skʼan me xkʼot ta nopel avuʼun xtok mi chakʼan chanupun xchiʼuk ti buchʼu xchiʼuke, o ti kʼusi van cha-abtej-oe. Pe manchuk mi tsotsik skʼoplal ti chanopbe skʼoplal taje, lek me ti baʼyel xanop mi chakʼan chatun ta sjunul avoʼonton ta stojolal Jeovae (Deut. 30:19, 20). ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun te snitojbe sba skʼoplal li kʼusitik chichʼ nopel taje. Li kʼusi chkʼot ta nopel avuʼun ta sventa mi chanupun o kʼusi cha-abtej-oe te me smakojbe skʼoplal ti kʼu yelan chatun ta stojolal Diose (koʼoltaso xchiʼuk Lucas 14:16-20). Jaʼ jech ek, ti oy ta avoʼonton chatun ta stojolal Diose te me chvinaj xtok ta sventa li kʼusi chanop ta sventa li nupunel xchiʼuk li abtelale. Jaʼ yuʼun, jaʼuk baʼyel xkʼot ta nopel avuʼun li kʼusitik mas tsotsik skʼoplale (Filip. 1:10).

5, 6. Alo junuk skʼelobil ti chakʼ ta ilel ti ep kʼusitik lek xuʼ jtatik ta tsʼakal kʼalal lek kʼusi chkʼot ta nopel kuʼuntike. (Kʼelo xtok li mantal «Li kʼusi la jtʼuj spasel ta jbikʼtale» li ta revista liʼe.)

⁵ Kʼalal mi anopoj xaʼox chatun ta stojolal Diose jakʼbo aba kʼusi tskʼan ti akʼo xapase xchiʼuk nopo kʼu yelan chatun ta stojolal. Xi la stsʼiba jun ermano ti likem ta Japone: «Kʼalal chanlajuneb toʼox jabilale, lokʼ jcholmantal xchiʼuk jun mol ta tsobobbail, vaʼun laj yil ti muʼyuk bu ta jkʼupin li cholmantale. Xi laj yalbun ta slekil yoʼontone: “Jaʼ lek batan ta anae, Yuichiro. Xkʼot chotlan xchiʼuk nopbo skʼoplal li kʼusi spasoj ta atojolal li Jeovae”. Jaʼ jech la jpas. Ta melel, la jnopilanbe-o skʼoplal xchiʼuk la jpas orasion jayibuk kʼakʼal. Ta kʼunkʼun jel batel jtalelal xchiʼuk la jkʼupin ti chitun ta stojolal Jeovae. Ta skoj ti toj lek chkaʼi ta skʼelel li sloʼilal xkuxlejal misioneroetike, lik jnop ti chitun mas ta stojolal Diose».

⁶ Xi to chal li Yuichiroe: «Laj kakʼ ta koʼonton ti jaʼ ta jnop ta jpas li kʼusi tskoltaun sventa chitun ta stojolal Jeova ta namal balumil ta tsʼakale. Jech kʼuchaʼal liʼe, la jchan inglés. Kʼalal nel kuʼun li chanune, lik abtejkun jayibuk ora ta xemana ta yakʼel chanun ta inglés yoʼ xitun ta prekursor. Kʼalal kichʼoj xaʼox jtob jabile lik jchan mongol kʼop xchiʼuk ay jvulaʼan jun grupo ti mongol skʼop li jcholmantaletike. Chib jabil ta tsʼakale, ta 2007, li-ay ta vulaʼal ta Mongolia. Kʼalal bat jchiʼin ta cholmantal junantik prekursoretik xchiʼuk ti laj kil ti ep krixchanoetik yakal tsaʼik li kʼusi melele, la jkʼan libat ta naklej te, vaʼun lisut batel ta Japón sventa ta jchapan skotol. Yakal chitun ta prekursor ta Mongolia leʼ xa tal ta avril ta 2008. Mu toj kʼunuk li kuxlejal liʼe, pe ep buchʼutik yakal chchʼamik li lekil aʼyeje xchiʼuk voʼon yakal jkoltaik sventa chnopajik ta stojolal Jeova. Jchʼunoj lek ta melel ti jaʼ la jtʼuj li kʼusi mas lek ta jkuxlejale».

7. 1) ¿Kʼusi skʼan jnoptik ta jujuntal? 2) ¿Kʼusi skʼelobil laj yakʼ kiltik li Moisese?

⁷ Ta jujuntal tsnopik kʼusi tspas ta xkuxlejalik  li stestigotak Jeovae (Jos. 24:15). Mu xuʼ xkalbotkutik mi skʼan chanupun o mi moʼoj, o ti buchʼu chavikʼe, mi jaʼuk ti kʼusi abtelal skʼan chasaʼe. ¿Mi chasaʼ van avabtel ti bu mu persauk skʼan ep chachanunaje? Jnaʼojkutik ti oy jlom yajtsʼaklom Cristo ti keremoxuk o tseboxuke nakaloxuk ta jteklumetik ti abol noʼox sbaike; yantik xtoke nakaloxuk ta mukʼtik lumetik ti jkʼulejtik noʼoxe. Akotolik jelel atalelalik, kʼusi xatojobik spasel, kʼusi xanaʼik, kʼusitik oy ta avoʼontonik xchiʼuk ti kʼu yelan xchʼunel avoʼontonike. Xuʼ van jaʼ jech chkʼot ta atojolalik kʼuchaʼal li j-hebreoal kerem tsebetik ta voʼneal Egiptoe. Li Moisese, ta skoj ti jaʼ skerem li stseb faraone, jkʼulej toʼox, pe li yan j-hebreoal kerem tsebetike mosoinbilik toʼox (Éx. 1:13, 14; Hech. 7:21, 22). Jech kʼuchaʼal li voʼote, kuxiik ta kʼakʼaletik ti tsotsik skʼoplal kʼusitik kʼot ta pasele (Éx. 19:4-6). Ta jujuntal persa la snopik kʼusi tspasik li ta xkuxlejalike. Li Moisese jaʼ kʼot ta nopel yuʼun li kʼusi mas leke (kʼelo Hebreos 11:24-27).

8. ¿Bu xuʼ staik koltael li kerem tsebetik sventa lekuk kʼusi xkʼot ta nopel yuʼunike?

⁸ Li Jeovae tskoltaot sventa lekuk kʼusitik xkʼot ta nopel avuʼun yoʼ to keremot o tsebot toe. Tstojobtasot kʼalal chakʼbot beiltaseletik ti xuʼ xavakʼ ta akuxlejal jaʼ ti kʼu yelan jtunel avuʼune (Sal. 32:8). Jech xtok, li atot ameʼ ti jaʼik jchʼunolajeletik xchiʼuk li moletik ta tsobobbaile xuʼ skoltaoxuk sventa xakʼel kʼu yelan xuʼ xavakʼ ta akuxlejal li beiltaseletike (Prov. 1:8, 9). Jchantik batel oxib beiltaseletik ta Vivlia ti toj tsotsik skʼoplal ti xuʼ skoltaot sventa lek kʼusi xkʼot ta nopel avuʼun ti chatabe sbalil ta tsʼakale.

9. 1) ¿Kʼu yelan chichʼutik ta mukʼ li Jeovae? 2) ¿Kʼusi xuʼ chakʼik ta ilel li buchʼutik baʼyel tsaʼik li Ajvalilal yuʼun Diose?

⁹ Baʼyel saʼo li Ajvalilal yuʼun Diose xchiʼuk li stukʼilale (kʼelo Mateo 6:19-21, 24-26, 31-34). Li Jeovae chichʼutik ta mukʼ kʼalal chakʼ jnop jtuktik li kʼusi ta jpastike. Muʼyuk bu chalbot kʼu sjalil skʼan xachol mantal. Pe li Jesuse la stojobtasutik ti jaʼuk baʼyel jsaʼtik li Ajvalilal yuʼun Diose. Mi chachʼune ep me kʼutik yelan xuʼ chavakʼ ta ilel ti akʼanoj li Diose, ti oy ta avoʼonton li yantike xchiʼuk ti chatoj ta vokol li spatobil oʼontonal sventa kuxlejal sbatel osile. Kʼalal chanopbe skʼoplal li nupunel xchiʼuk li avabtel chasaʼe, ¿mi chakʼ van ta ilel ti chavat-o avoʼonton yuʼun li kʼusitik chtun avuʼune, ti jaʼ xkom to ti chasaʼ li Ajvalilal yuʼun Dios xchiʼuk li stukʼilale?

10. ¿Kʼusi xmuyubaj-o li Jesuse, xchiʼuk kʼusi xuʼ xamuyubaj-o ek?

¹⁰ Muyubajan chatun ta stojolal yantik (kʼelo Hechos 20:20, 21, 24, 35). Ta slekil yoʼonton laj yakʼ ta chanel Jesús li beiltasel toj tsots skʼoplal taje. Muyubaj tajek li stuke, yuʼun jaʼ la spas li kʼusi tskʼan yoʼonton Stote, maʼuk li kʼusi tskʼan stuke. Toj lek laj yaʼi ti chchʼamik lekil aʼyej li krixchanoetik ti manxoike (Luc. 10:21; Juan 4:34). Xuʼ van oy xa buchʼu la akolta xchiʼuk ti lamuyubaj tajek eke. Mi chavichʼ ta venta li beiltaseletik laj yakʼ ta chanel Jesús kʼalal chkʼot ta nopel avuʼun li kʼusitik mas tsots skʼoplale, ta me xamuyubaj xchiʼuk ta me xmuyubaj avuʼun li Jeova eke (Prov. 27:11).

11. ¿Kʼu yuʼun muʼyuk xa xmuyubaj li Baruque, pe kʼuxi tojobtasat yuʼun li Jeovae?

¹¹ Li kʼusi mas chijmuyubaj-oe jaʼ ti chijtun ta stojolal Jeovae (Prov. 16:20). Yaʼeluke, li Baruc ti jaʼ jtsʼibajom yuʼun Jeremiase chʼay ta sjol taje. Kʼot skʼakʼalil ti mu xa skʼupin lek spasel li chʼul abtelal tspase, jaʼ yuʼun xi albat yuʼun li Jeovae: «¿Me oy cʼusi tsots scʼoplal chacʼan ta aventa? Jaʼ lec mu xacʼan, yuʼun ta xcacʼ taluc tsots vocol ta stojol li bochʼotic oy sbecʼtalique, pero li voʼote ta xcacʼ ti cuxul chacom ti buyuc noʼox chabate» (Jer. 45:3, 5). ¿Kʼu xachi? ¿Kʼusi ti mas chmuyubaj-o li Baruque? ¿Mi jaʼ ti tsaʼ li kʼusi tsots skʼoplal sventa yuʼun stuke o mi jaʼ ti  kuxul chkom ta skoj ti jaʼ jun tukʼil yajtunel Dios kʼalal mi laj yichʼ lajesel li Jerusalene? (Sant. 1:12.)

12. ¿Kʼusi kʼot ta nopel yuʼun Ramiro ti jaʼ xmuyubaj-oe?

¹² Jun ermano ti xmuyubaj chtun ta stojolal yantike jaʼ li Ramiroe, xi chale: «Abol noʼox sba li kutsʼ kalal ti nakalik ta jun bikʼit jteklum ta vitstikaltik Andese. Jaʼ yuʼun, kʼalal laj yalbun jbankil ti tstojbun jchanun ta universidade jaʼ jun mukʼta koltael yaʼeluk. Pe mu toʼox jaluk kichʼoj voʼ xchiʼuk oy xaʼox kʼusi yan yalojbeikun: jun prekursore laj yalbun mi ta jkʼan chbat jchiʼin ta cholmantal ta jun bikʼit jteklum. Libat, la jchan slokʼel jolil xchiʼuk la jsabe snail bu ta jlokʼ jolil sventa jmakʼlin-o jba. Ep krixchanoetik toj lek chaʼiik ti chkalbekutik ti ta jchankutik Vivlia xchiʼukike. Ta tsʼakale libat ta jun tsobobbail ti achʼ to lik ti jaʼ ta batsʼikʼope. Tana ti echʼem xa lajuneb jabil tunemun ta prekursore, chkakʼ venta ti muʼyuk kʼusi chakʼ muyubajkun jechuk ti muʼyukuk ta jkolta krixchanoetik ta yaʼibel smelolal ta skʼop stukik li lekil aʼyeje».

13. Kʼalal keremot o tsebot toe, ¿kʼu yuʼun jaʼ mas lek yorail sventa chatun ta sjunul avoʼonton ta stojolal li Jeovae?

¹³ Kʼupino chatun ta stojolal Jeova ta akeremal o ta atsebal (kʼelo Eclesiastés 12:1). Mu xanop ti baʼyel skʼan xasaʼ lek avabtel sventa chatun ta stojolal Jeovae. Kʼalal keremot o tsebot toe jaʼ me lek yorail sventa chatun ta sjunul avoʼonton ta stojolal. Epal kerem tsebetike toj jutuk to kʼusi sbainojik ta yutsʼ yalalik, vaʼun lek to oyik xchiʼuk oy yipalik sventa tsbainik kʼusitik ti tsotsik ta pasele. ¿Kʼusi chakʼan chapas ta akeremal o ta atsebal ta stojolal li Jeovae? ¿Mi chakʼan chatun ta prekursor? ¿Chakʼan chacholbe mantal krixchanoetik ti yan-o skʼopike? ¿O mi chakʼan chatun mas li ta tsobobbail bu oyot avie? Kʼusuk noʼox ti chakʼan chata li ta yabtel Diose, skʼan onoʼox me xasaʼ avabtel. ¿Kʼusi van chavabtelan? ¿Kʼu to van yepal skʼan xachanunaj?

14. ¿Kʼusi skʼan pʼijikuk-o li kerem tsebetik kʼalal tsnop kʼusi tspasik ta tsʼakale?

¹⁴ Li oxib beiltaseletik ta Vivlia ti laj xa jchanbetik skʼoplale xuʼ skoltaot sventa chakʼel kʼusi abtelal ti mas lek xuʼ xasaʼe. Ta melel, li jtojobtasvanejetik ta achanob vune xojtikinik lek kʼusi abtelal oy li bu nakalote. O xuʼ van oy junuk s-organisasion ajvalil ti xuʼ chalbot kʼusi abtelal ti tskʼan-o mas j-abteletik li bu nakalote o ti bu chakʼan chbat tunane. Li kʼusi chalboxuk ta sventa taje xuʼ van jtunel avuʼun, pe pʼijan me. Li buchʼutik muʼyuk skʼanojik Jeovae xuʼ van tstikʼik ta avoʼonton ti akʼo xakʼan li balumile (1 Juan 2:15-17). Mi chakʼel batel li kʼusi xuʼ xata ta balumile xuʼ me sloʼlaot li avoʼontone (kʼelo Proverbios 14:15; Jer. 17:9).

15, 16. ¿Buchʼu xuʼ stojobtasot lek ta sventa li abtelale?

¹⁵ Ti avaʼiojbe xa smelolal kʼusi abtelal ti mas lek xuʼ xasaʼe, chtun avuʼun lekil tojobtaseletik (Prov. 1:5). ¿Buchʼu xuʼ skoltaot sventa chakʼel kʼusi chal beiltaseletik ta Vivlia ta sventa taje? Chikintabo li buchʼutik skʼanojik Jeovae, ti skʼanojoxuk eke xchiʼuk ti xojtikinik lek li akuxlejale. Jaʼ tskoltaoxuk ta skʼelel li kʼusitik xatojob spasele xchiʼuk li kʼusi oy ta avoʼontone. Li kʼusi chalboxuke xuʼ van chakʼ anop lek yan velta li kʼusi chanop chapase. ¡Jaʼ jun bendision mi skʼanojik Jeova li atot ameʼe! Li moletik ta tsobobbaile jaʼik viniketik ti lek xtojobik ta mantal ti xuʼ sbeiltasoxuk eke. Jech xtok, chiʼino ta loʼil li prekursoretik xchiʼuk jkʼelvanejetik ta sirkuitoe. ¿Kʼu yuʼun kʼot ta nopel yuʼunik ti chtunik ta tsʼakal orae? ¿Kʼusi la spasik sventa ochik ta prekursoral xchiʼuk kʼusi tspasik sventa tsmakʼlin-o sbaik? ¿Kʼusi jun-o yoʼontonik ti ch-abtejik ta cholmantale? (Prov. 15:22.)

¹⁶ Li buchʼutik lek xojtikinikote xuʼ stojobtasoxuk lek. Jech kʼuchaʼal liʼe, nopo avaʼi ti chakʼan chavikta chanun kʼalal chex keremot o chex tsebot toe xchiʼuk ti cha-och ta prekursor ta skoj ti tsots van chavaʼi chanune. Li buchʼu skʼanojote xuʼ van chakʼ venta li kʼusi oy ta avoʼontone, vaʼun xuʼ van tskoltaot ta yaʼibel smelolal ti chanune jaʼ chchanubtasot sventa mu xalubtsaj ta ora noʼox, jtos talelal ti toj tsots skʼoplal mi chakʼan chatun ta sjunul avoʼonton ta stojolal li Jeovae (Sal. 141:5; Prov. 6:6-10).

17. ¿Kʼusi ti skʼan mu jpastike?

¹⁷ Melel onoʼox ti oy kʼusitik xibal sba tsnuptanik ta mantal li buchʼutik chtunik ta stojolal Jeovae, jaʼ xkaltik, prevaetik ti xuʼ snamajesatik ta stojolal Jeovae (1 Cor. 15:33; Col. 2:8). Pe oy abtelaletik ti mas to xibalik sbae. ¿Mi oy buchʼu xavojtikin ti «ichʼay li xchʼunojel [yoʼonton]» ta skoj ti la xchʼam jtosuk abtelale? (1 Tim. 1:19.) Skʼan me pʼijot sventa mu jaʼuk xkʼot ta nopel avuʼun li kʼusi xuʼ tsokes ti kʼu yelan chavil abaik xchiʼuk Diose (Prov. 22:3).

18, 19. ¿Kʼusi xuʼ spas jun kerem o tseb mi muʼyuk ta yoʼonton chaʼi chtun ta stojolal Jeovae?

¹⁸ Mi oy ta avoʼonton chatun ta stojolal Jeovae, paso li kʼusitik spas avuʼun avi ti keremot o tsebot toe. Jaʼuk xkʼot ta nopel avuʼun li kʼusitik xuʼ xamuyubaj yuʼun chatun ta stojolal Jeova avi ti tsotsik skʼoplal kʼusitik chkʼot ta pasele (Sal. 148:12, 13).

¹⁹ Pe, ¿kʼusi xuʼ xapas mi muʼyuk ta avoʼonton chavaʼi chatun ta stojolal li Jeovae? Mi jaʼ jeche, mu xalubtsaj xchiʼuk tsatsubtaso batel li xchʼunel avoʼontone. Kʼalal laj xaʼox yal jtakbol Pablo kʼu yelan laj yakʼbe yipal ta xkuxlejal sventa ch-akʼbat bendision yuʼun li Diose, xi la stsʼibae: «Me yan o cʼusi oy ta avoʼntonique, Dios chayacʼboxuc anaʼic. Jaʼ acʼo jtamtic o batel, jaʼ acʼo jpastic o batel li cʼusi jtaojtic xae» (Filip. 3:15, 16). Nopbo batel skʼoplal kʼu to yepal skʼanojot li Jeovae xchiʼuk li pʼijil tojobtaseletik chakʼe. Jaʼ noʼox stuk toj lek xuʼ skoltaot sventa lekuk kʼusitik xkʼot ta nopel avuʼun li ta akeremal o atsebale.